Christen mag niet bang zijn voor nieuwe wereldbeeld BEZWAREN PROF. RUYGERS TEGEN RAPPORT ADELBERT Rabbi Tanenbaum gaat in Y.S. komst Paus voorbereiden INDIA EN PAKISTAN BLIJVEN VECHTEN Pessimisme niet als rem hanteren Russische industrie onder loep Lieverdje had weer slapeloze nacht Vuurgevecht in Aden Gevangene van jaar gekozen PAGINA 6 DE LEIDSE (X)URANT MAANDAG 27 SEPTEMBER 1965 Prof. Rahner voor St.-Adelbertvereniging i onzer verslaggevers) ROTTERDAM. Prof. dr. Karl Rahner S.J. heeft zaterdag op de landdag van Sint-Adelbert te Rotterdam in een magistrale rede de mogelijkheden tot ontplooiing van de mens binnen de perken van zijn vrijheid vrijwel onbeperkt genoemd en heeft in één adem 't conservatisme gelaakt, dat pessimisten uit voorzichtigheid als een rem hanteren. De titel van zijn toespraak luidde: „Die Selbstmanipulation des Menschen" en heel het betoog was gebouwd op de ontwikkelingen, op de veranderingen in de mens, die door de wetenschap in gang zijn gezet. Meer en meer krijgt de mens zichzelf in handen, streeft de mens naar het scheppen van een andere mens, die de aarde en zichzelf onderwerpt. Voor de christenen, aldus vervolgde prof. Rahner. vormt deze groei naar een nieuwe toekomst vaak een schrikbeeld. Op biologisch, medisch. psychologisch en sociologisch terrein kan de mens zich her vormen. Hij kan de erfelijkheid regelen, de intelligentie doen toenemen, de eigen schappen aankweken om een samenleving zonder conflicten op te bouwen, het bevol kingscijfer regelen en tenslotte zichzelf voeren naar een wereldregering. Dit toekomstbeeld beangstigt vele chris tenen. Zij blijven op een afstand staan en missen de moed om creatief bij te dragen tot die toekomst Prof. Rahner betreurt het dat deze christenen over het algemeen zich tevreden stellen met de rol van waar schuwere en afremmers Er is voor de christen geen reden om de wereld als een hel te vei foelen dan wel als een hemel af te schilderen. In de nieuwe mogelijk heden. die de toekomstige mens zich schept, vindt de mens een grotere vrijheid tegenover zichzelf. De uit deze vrijheid voortkomende verantwoordelijkheid wordt door het christendom in beweging gezet. Het is de taak van de theoloog om aan deze christenen te zeggen, dat zij van dit perspectief niet schrikken moeten. Natuurlijk werpt een toekomst, waarin de mens zichzelf in de hand neemt, vele vragen op. Er doen zich zeer vele moge lijkheden tot ontsporing voor. zelfs de mogelijkheid van een zondeval van de hele menselijke samenleving. Maar daarom mag de christen niet bij voorbaat de nieu we tijd verdoemen, welke nog grotendeels komen moet. Zich te verschuilen achter verkeerd begrepen christelijke idealen zou getuigen van vals burgerlijk Prof. Rahner ging nader in op concre te veranderingen in de laatste jaren. De moraaltheologie vergat werkend met De Canadese generaal Bruce F. MacDonald is door Oe Thant benoemd tot commandant van de bestandscommissie van de y.N. voor India en Pakistan. NEW DELHI (FPI-Router) Waar nemers van de Verenigde Naties zijn vandaag naar het gebied rond de Indi sche stad Fazilka vertrokken waar het opnieuw tot zware gevechten is geko men tussen Pakistaanse en Indiase troepen. De regering van India heeft de be schuldiging uitgesproken dat gisteren 'n duizend Pakistaners de grens zijn over gekomen en slaags zijn geraakt met In diase troepen. Volgens berichten uit dit gebied zijn aan beide zijden flinke ver liezen geleden. Radio India meldde dat Pakistaanse artillerie dit gebied zaterdag heeft be schoten. Het ministerie van Defensie meldde gisteren dat het eveneens tot gevechten is gekomen in Kasjmir, meer naar het zuiden in het gebied van Rajasthan en bij de grens van Oost-Pakistan. China heeft zijn troepen teruggetrok ken uit alle posities die zij in de afge lopen dagen aan de grens tussen Tibet en de Indiase staat Sikkim hadden be zet. Dit werd zaterdag in een officiële verklaring in New Delhi bekendge maakt. CHU-jeugd wil christelijke partij (ANP) CHU-jon- s van oordeel dat het •eb il lende christelijke het begrip natuur dat de mens ook een wezen heeft, dat deze natuur gestalte geeft en dat geen vast gegeven is. Want het wezen van gezin, eigendom en menselijke functies is veranderlijk gebleken. Prof. Rahner stelde, dat de mens mag doen wat hij echt kan, ook al stellen pessimisten, dat dit zal leiden tot verschrikkelijke en verderfelijke dingen. Het is niet de taak van de moralist om de mensheid angst in te boezemen met deze schrikbeelden. Het ligt op zijn weg om aan te tonen, dat de mens niet kan wat hij niet mag. op grond van zijn kennis van het begrip van goed en kwaad. Te doen wat hij niet mag. zal de mens naar het absurde voeren. Te doen wat hij kan behoort tot zijn opdracht. In die nieuwe wereldwording, aldus be sloot prof. Rahner, heeft de theologie wei nig te doen. Zij is voornamelijk het werk van andere wetenschappen. De moraal theologie moet niet wijzen op komende catastrofes, maar angst wegnemen en troost en moed schenken. Na zijn toespraak werd hem als geste van de St.-Adelbertvereniging de Neder landse editie aangeboden, van de aan zyn werk gewijde boeken, die hem vorig jaar bij gelegenheid van zijn zestigste verjaar dag in het Duits waren ter hand gesteld. Slagvaardig Verwijzend naar de reacties op liet on langs door het hoofdbestuur van de Sint- Adelbertverenging ingenomen standpunt ten aanzien van de receptie v£in de inter nuntius. heeft de Rotterdamse Adelbert- voorzitter. J. A. I. van Doorn, betoogd. Harde klappen na aanrijding» ROTTERDAM (ANP) De recher che in Rotterdam heeft een 25-jarige timmerman onder arrest gesteld we gens het plegen van ernstige mishande ling. Na een botsing met de auto van een 42-jarige schilder, wond de tim- n»i*rman zich dermate op dat hij de schilder een zware klap in het gezicht gaf. Met een ernstige kaakfractuur moest de schilder- in een ziekenhuis worden opgenomen. dat Adelbert stelling moet kunnen en dur ven nemen, zonder eerst gesterkt te zijn door een meerderheidsoordeel van de ver eniging. De heer Van Doom zei helemaal niet te verlangen of te verwachten, dat Adelbert dan altijd onfeilbaar de waarheid zal spreken, noch dat zij steeds het laatste woord zou hebben. Tot de leden die kritiek hadden uitgeoefend op het hoofdbestuur omdat het zijn houding niet had gebaseerd op een meerderheidsoordeel, zei de heer Van Doom, dat een dergelijke procedure de externe activiteiten van het hoofdbe stuur tot nul zou reduceren. Als men in derdaad meent, aldus de heer Van Doom. dat opinievorming een taak is van Adel bert, hoe kan men dat dan verwezenlij ken. wanneer men pas een mening mag formuleren als deze kennelijk reeds ge meengoed is? De Rotterdamse voorzitter gaf voorts als zijn mening dat de vereniging haar intellect nog te weinig in dienst van de Kerk en de maatschappij stelt. Hij spoor de de vereniging aan niet alleen degenen, die het moeilijk hebben met de snelle verandering in de Kerk in de verenigings activiteiten te betrekken, maar evengoed degenen voor wie „deze Kerk" blijkbaar niet leefbaar meer is. MOSKOU' (UPI) Uit alle delen van de Sovjet-Unie zijn gisteren leden van het centrale comité van de com munistische partij in Moskou aan komen voor een geheime zitting om te beslissen over de toekomst van de Russische industrie. Volgens zegslieden zal deze toekomst gebaseerd zijn op winstuitkeringen en toeslagen voor persoonlijk initiatief en er zal een eind komen aan het nauw keurige staatstoezicht, alles binnen het raam van een communistische door de staat geleide Kerkje verhuist voor 4e maal AMSTERDAM (ANP) Onder su pervisie van de heer Westra, kerkelijk bouwmeester van Amstelveen, is het twintig ton zware noodkerkje van de Amstelveense Nederlands hervormde ge meente over een afstand van zeven ki lometer verplaatst van de Amsterdam se tuinstad Buitenveldert naar de Max Havelaarlaan in Amstelveen. Voor het vervoer van het daartoe op een raam van stalen balken gemon teerde houten gebouw, dat 21 m lang en 7.20 m breed is, werd gebruik gemaakt van negen heftrucks, zes binnen en drie buiten de wanden. Deze zogeheten Pink sterkapel was in Buitenveldert overbo dig geworden doordat daar inmiddels een permanente kerk is verrezen. Dit is de vierde maal dat het 17 jaar oude kerkje werd verplaatst. Het was volgens deskundigen niet meer moge lijk, zoals vorige malen is gebeurd, het gebouwtje te demonteren en weer op te richten. Omstuwd door hoogwaardigheids bekleders en geestelijken heeft Paus Paulus gisteren, op zijn achten zestigste verjaardag t een bezoek gebracht aan de drieduizend zigeuners in het kamp van Pomezia, op dertig kilometer van Rome. De zigeuners zagen van enige afstand toe hoe de Paus ontvangen werd en de heilige mis opdroeg. Na de mis zagen de zigeuners kans de Paus te benaderen om hem een monstrans aan te bieden, omwonden met prikkeldraad ter nagedachtenis van de zigeuners, die in nazikampen zijn omgebracht. Koning Frederik van Denemarken woonde de plechtigheid b\ Nieuwe praxis in 'n mondeling en meer nuancerend in- der, ruimer en uitgestrekter is, en veel terview. Dit extreme wordt in dit geval j voller, rijker en dieper dan alleen maar nog bevorderd, omdat de ondervraag- de altijd stroeve/ en misschien niet he den wisten, dat dit rapport mede die-1 lemaal meer aangepaste, niet adequate nen moest om in het kerkelijk beleid spelregels. pressie uit te oefenen. De wijze van Dit is mijn bezwaar dan ook, dat Adel- aandiening het formulier kan in een j bert voortdurend is uitgegaan van een kwartiertje ingevuld worden typeert j verbeten, krampachtige en verouderde prof. Ruygers als zeer komisch of opvatting. Wat is die kerk tenslotte, dat als getuigenis van gebrek aan respect is het kerkvolk ook. voor de beleving van de sexualiteit. Er is een controverse, die zich binnen die kerk afspeelt. Welnu, waar die con- Over de conclusies van het rapport troverse zich afspeelt, is een bindend, verklaarde prof. Ruygers niet onderste- kerkelijk voorschrift klaarblijkelijk niet H. J. M. G. Ruygers, hoogleraar in de hoven te zyn. Het bevestigt wat al be- meer het enige wat men zeggen kan. cultuurfilosofie aan de katholieke uni- kend is. Overigens tekende hy bezwaar De praxis van het kerkvolk is anders, versiteit van Nymegen zaterdagavond aan tegen de eenzijdigheid en ongenu- Er is een hele ethiek van verantwoorde kritiek laten horen op het rap- anceerdheid van sommige vragen, die lijkheid aan het groeien, wellicht hele- onvoldoende met cijfers gestaafd elt. niet e ondervraagd! f meer mogelijkheden oor de mogelijkheid z an te brengen. In ied< itwerking hiervan gee naakt. Prof. Ruygers had geen enkele beden king tegen de technische wijze van be werking door het neutrale instituut, dat deze enquête heeft verricht. Wel had hij bezwaar tegen de opmerking in het rapport, dat het Amsterdamse instituut was gekozen als onpartijdige deskundi gen. Dit sluit nl, in. dat een katholiek port, dat de St. Adelbert vereniging die dag had uitgebracht over enkele aspec ten van de praktische huwelijksbele ving. Prof. Ruygers heeft voornamelijk bezwaren tegen de eenzijdigheid van 't rapport, dat zo zegt hij niet toe- j komt aan de beleving van het huwelijk zelf. Het beperkt zich tot enkele gedra gingen en opinies. I Een ander bezwaar richt zich tegen de veronderstelling, dat de groei van 'n nieuwe huwelijksethiek met een aantal I wetenschappelijke cijfers gestaafd is. 1 Prof. Ruygers gaf zijn kritiek, nadat de heer van Wessum van de Rotter- instituut niet wetenschappelijk en ob- damse afdeling van St. Adelbert enke- jectief werk zou kunnen verrichten. De- le mededelingen over het rapport had ze opmerking typeerde prof. Ruygers gedaan. De heer van Wessum merkte <ian ook als bijzonder partijdig en ondes- I hierin o.m. op. dat de uitslag van het kundig. Hij voegde eraan toe dat ka- onderzoek de bestaande verwachtingen tholieke wetenschappelijke onderzoekers j heeft bevestigd. Hij acht deze uitslag de vragen waarschijnlijk veel genuan- niet verontrustend. Hij verwacht ook geen gevolgen voor de andere katholieke bevolkingsgroe-1 I pen, omdat - zo zei hij - de pastoraal I in de kerk al verder is. Prof. Ruygers richtte zich tegen de j wijze, waarop het rapport is opgezet, j Het rapport heet te gaan over huwelijks- beleving, terwijl wij er praktisch niets i over te weten komen. Het geeft iets over j de gedragingen van de gehuwden, over 'hun opinies inet name t.a.v. de kerke-J lijke voorschriften. Het zegt niets maal ter vervanging van de oude ethiek van de voortplanting. Daar sta ik echt achter. Dit heeft Adelbert willen dienen en dat kan ik waarderen. Maar zij nen ten onrechte, dat dit nu met laantal wetenschappelijke gegevens Istaafd is, aldus prof. Ruygers. AMSTERDAM (ANP) Gedu rende de eerste uren van de afge lopen nacht hebben de zogenaamde provo's weer eens niet weinig ru moer veroorzaakt bij het Lieverdje op het Spui in Amsterdam. Naar schatting 300 jongelieden bleven enige uren lang op de gebruike lijke manieren ageren door telkens opnieuw schreeuwend en joelend opdringend de orde verstoren, zo danig dat de mannen van een spe ciaal hiervoor aangewezen poiitie- détachement verschillende malen van sabel en gummistok gebruik moesten maken. Achttien jonge mannen werden gearresteerd en Ingesloten. Onder persoonlijke leiding van de officier van justitie mr. dr. J. G. Hartsuiker, hoofd van het arron dissementsparket in Amsterdam, hebben justitie en politie een actie ingezet om een einde te maken aan de wekelijks terugkerende rel letjes bij het Lieverdje op het Spui. Reeds donderdagochtend 30 sep tember om tien uur zullen zij voor de politierechter op een extra- ingelaste zitting terecht moeten staan. Officier van justitie is mr. H. E. van Renesse. De justitie heeft van een zelden gehanteerd artikel (186) van het wetboek van strafrecht gebruik gemaakt, dat betrekking heeft op het deelnemen aan een volksoploop (verbod tot samenscholing). In dien men na drie keer te zijn aan gemaand om zich onmiddellijk te verwijderen geen gevolg geeft aan dit bevel is men strafbaar. (Van onze concilieredacteur dr. A. v. d. Weijer ROME Een van de topfiguren van het Amerikaanse Jewish Committee, de rabbi Mare Tanenbaum, is dezer dagen naar de Verenigde Staten vertrokken, om in joodse kringen de komst van paus Paulus voor te bereiden. Hem is door Vati caanse instanties meegedeeld, dat in de verklaring over de verhouding tussen christendom en jodendom de vrijspraak van de godsmoord is geschrapt. Ter voorkoming van ongunstige reacties Zoals men weet. moet deze verklaring, waarvan de tekst zo goed als volkomen geheim is gehouden, nog tijdens deze zit ting in stemming worden gebracht Ge noemde Vaticaanse instanbies hebben Rabbi Tanenbaum gevraagd, wat hij in deze omstandigheden zou adviseren in verband met de a.s. reis van Paus Paulus naar de Verenigde Staten. Tanenbaum antwoordde, dat de stemming beter naar een latere datum zou worden uitgesteld, indien ook maar de geringste twijfel aan de bewoordingen en de strekking van de verklaring zou overblijven Het Vaticaan heeft met deze suggestie rekening gehouden, en beslist, dat pas na de terugkeer van Paus Paulus over het document zal worden gestemd. Aan Tanenbaum werd verzocht de Paus voor uit te reizen, teneinde in Joodse kringen het nieuws over de a.s. verklaring te verspreiden en van een positief commen taar te voorzien. Tanenbaum heeft gun stig op dit verzoek gereageerd en zal in Kard. Alfrink door Paus ontvangen ADEN (UPI) Britse troepen heb ben gisteravond in de hoofdstad van het Britse protectoraat Aden vuurge vechten geleverd met terroristen. Er 1 waren geen berichten over slachtof fers. In Aden is sinds zaterdag de avondklok ingesteld nadat een auto I met explosieven werd opgeblazen. I Hierbij kwam de bestuurder om het VATICAANSTAD (UPI) P.i lus VI heeft kardinaal Alfrink i culiere audiëntie ontvangen, zo dag in Vaticaanstad meegedeeld. Tot vijf maal toe kwam het tot eer botsing met de terroristen. De eerste maal openden dezen, zon der acht te slaan op de avondklok, gis- Pau- teravond het vuur op drie Britse pa- parti- I trouilles. Ook het politiebureau in de I zatcr- stad moest het ontgelden, het werd j I vanaf het dak van een naburig huis onder vuur genomen. Later werd de Eveneens in particuliere audiëntie ont- woning van de Britse federale secre ving de Paus verder de aartsbisschop van j taris J. Gunn beschoten. Philadelphia, John Krohl, kardinaal Sir Richard Turnbull, de Britse ho- Roegambwa, bisschop van Boekoba ge commissaris in Aden, heeft premier (Tanzania) en René Maheu, de direc- Abdoel Kawi Mackwawee van 't land teur-generaal van de opvoedkundige, j met diens kabinet naar hyis gezonden wetenschappelijke en culturele organi- en zelf het directe bestuur op zich ge-j satie van de Verenigde Naties (UNESCO), (nomen. rder hadden gesteld, zekei iële z ak als dez Prof. Ruygers verklaarde het wel eens te zijn met de bedoelingen van St. Adelbert, maar fout is. dat men met wetenschappelijk gestaafd materiaal nu pressie uitoefent op het beleid. Nu meen ik ten stelligste, dat wetenschap nooit het beleid mag beïnvloeden in welke richting dan ook. De wetenschap inoet haar gegevens op tafel brengen. Het beleid steunt uiteindelijk niet al- op wetenschappelijke inzichten, 't valt. Hoewel de GHU-jongeren zich bewust zijn van de praktische problemen, die moeten worden opgelost, achten zij het ook voor Nederland zeer wenselijk dat de christelijke politieke partijen in zo breed mogelijk verband gaan optreden en een zo Innig mogelijke samenwer king op bi-confessionele basis gaan nastreven. Dit werd in Leeuwarden me degedeeld door de heer J. Baarda, lan delijk voorzitter van de CHU-jongeren- organisatie. ■chtvaardigen de ervaringen in het concrete huwelijk, beleid moet wel luisteren naar de Wij komen niets te de toepassing van verschillende midde len tot geboorteregeling ligt in de con crete huwelijksbeleving, evenmin over de achtergronden, over de omgangsfre quentie van de gehuwden, over de ei gen persoonlijke religieuze beleving. Wij weten niet of zij conflictueus ver werkt wordt of niet. Een schriftelijke enquête heeft ver volgens volgens prof. Ruygers het merk waardige, dat zij e geënquêteerde ei genlijk verleidt tot extremer antwoor den dan hij geneigd zou zijn te geven de wetenschapper, maar van de andere kant moet de weten schapper het begrip hebben, dat beleid ook door andere factoren bepaald wordt dan alleen maar door de steeds te rela- tiveren uitslag van het wetenschappe lijk onderzoek. Prof. Ruygers sloot zich aan bij de verwachting en hoop St. Adelbert, dat de bindende-kerkelijke voorschriften j veranderen. Maar als ze onverhoopt niet zouden veranderen, dan aldus prof. j Ruygers dienen de Adelberters te be denken, dat het leven van de kerk bre-1 Verrassingen Hoe het nieuws in Joodse kringen zal worden opgenomen is niet te voor; Men verwacht dat liberaal-getinte krin gen met de huidige tekst tevreden zullen zijn en dat orthodoxe kringen hun teleur stelling zullen uiten. Het wordt zelfs niet uitgesloten geacht, dat zij voor onaange name verrassingen zullen zorgen, w neer de Paus bij een grote receptie 1 tegenwoordigers van verschillende c fessies. waaronder een honderdtal joden, zal ontvangen. In Vaticaanse kringen hoopt men dat de missie van Tanenbaum dergelijke gebeurtenissen zal kunnen voorkomen. Eerlijke kans Ter- verduidelijking van de situatip zi nog, opgemerkt, dat momenteel de vei houding tussen de joden en katholieken in de Verenigde Staten vrij gunstig ligt. Dit blijkt o a. uit het feit. dat zeven voor aanstaande dag- en weekbladen, die door Joodse eigenaars worden beheerd, katho lieken in de hoofdredactie hebben. Zo werd nog zeer onlangs de gewezen con cilieverslaggever John Coglev tot hoofd van de religieuze berichtgeving bij de New-York Times benoemd met voorbij gaan van een Joodse journalist, die zich eveneens kandidaat had gesteld. Sinds dien verschijnt er in dit blad opvallend veel katholiek nieuws en kan men bijna dagelijks een foto van de Paus of van het concilie in een van de kolommen tegenkomen. De eigenaars van deze kranten en weekb'aden hebben gezegd, de katholie ken een eerlijke kans te willen geven, in dien zij van hun kant de bereidheid tonen, om de publieke opinie van de Ver enigde Staten in een voor de joden gun stige zin te beïnvloeden. DEN HAAG (ANP) De vierde al gemene vergadering van de organisa tie .Amnesty international" heeft in Den Haag de Guinees Mamadou Ray- autra Traore gekozen tot „gevangene van het jaar". Alle kandidaten waren dit jaar gevangen om des gewetens wil niet-verbonden landen. Traore. die met vrij grote meerder heid werd gekozen, is tot vijf jaar ge vangenisstraf veroordeeld omdat hij zich had verzet tegen nationalisatie van het onderwijs in zijn land. Verder werd gezegd dat de toestand van de gevan genen in Guinea, ook die van Traore, zeer slecht is. Het hoofddoel van de organisatie is vrijlating te verkrijgen van allen die op grond van hun overtuiging gevangen worden gehouden zonder dat zij geweld hebben gebruikt of gepredikt. Amnesty International zendt voorts waarnemers die bepaalde processen volgen, of rap porteren over de situatie waarin gevan- enen om des gev; ens wil in bepaal de landen verkeren. Alle tot dusver ge kozen „gevangenen van het jaar" zijn vrijgelaten na hun verkiezing door Am- Carpenter weer boven water LA JOLLA (I'M) De vroegere as- blijf van 30 dagen onder water* in* project to hebben vuld. Gisteren is een derde en laatste ploeg aquanauten afgedaald naar de stalen cylinder, die op een diepte van 62.5 me ter op de zeebodem is. Op 11 oktober wordt de proef besloten. De 39-jarige Carpenter was de enige aquanaut die 30 dagen onder water bleef. In de Haagse Kunstkring, Denneweg 64. Den Haag. worden op zondagavond 3 oktober uitgevoerd werken van de com ponisten Hugo v. Dalen. Constant van de Wall en Ab Voormolen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1965 | | pagina 6