V oortdurend
dokteren aan
RECLASSERING
RENAULT R 16: MET RECHT
EEN OPMERKELIJKE WAGEN
Zwakke broeders staan nog
lang niet op eigen benen
Er valt
veel te
over
koepelen
PAGINA 12
DE LEIDSE COURANT
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 196:
'(Van oen onzer verslaggever*}
„Gedurende onze rondgang hoorde ik zo
veel van een zekere Nummer Zevenen
twintig, die de favoriet bleek te zijn en
voor een modelgevangene moest door
gaan, dat ik besloot mijn oordeel op te
schorten. Ik hoorde zoveel van zijn vrome
vermaningen, van de prachtige brieven die
hij voortdurend aan zijn moeder schreef
(die hij als een verstokte zondares be
schouwde), dat ik mijn verlangens hem te
zien nauwelijks kon bedwingen. Ik moest
echter enige tijd geduld oefenen, omdat
Zevenentwintig tot sloteffect van ons be
zoek aan de modelgevangenis moest
dienen. Maar eindelijk kwamen wij aan
zijn deur en meneer Creakle, die door het
gaatje gekeken had, deelde ons vol be-
wondering mee, dat Zevenentwintig een
gezangenbundel aan het lezen was. Tot
onze verbazing herkenden Traddles en ik
in deze vrome bekeerling niemand minder
dan de aartsschurk Uria Heep. „Wel,
Zevenentwintig," zei meneer Creakle,
„hoe is je toestand vandaag?". „Erg ne
derig, meneer!" antwoordde Uria Heep.
Verscheidene heren in ons gezelschap
waren zeer bewogen. „Was het vlees naar
je zin?", vroeg er één met tranen in zijn
stem. „Dank u, meneer," antwoordde Uria
Heep. „Het was vandaag iets te taai, maar I
het is mijn plicht om teleurstellingen ge
laten te dragen. Ik heb gedwaald, heren,
en ik dien de gevolgen daarvan zonder
morren te aanvaarden Er ontstond
een gemompel van bewondering over de
verheven geestestoestand van Zevenen
twintig"
Dit is een fragment uit de roman „Da
vid Copperfield" van Charles Dickens,
meer dan een eeuw geleden geschre
ven. Dickens geeft hier een karikatuur
van een modelgevangenis tijdens 'n be-
soek van enkele onnozele zedeprekers,
die moeten doorgaan voor „reclasseer-
ders". De gevangenen, met name de
aartsschavuit Uria Heep, nemen hen ge
makkelijk In het ootje en de gevangenis
is voor hen een paradijs. Dickens teken
de echter een karikatuur. Terwijl hij
zijn „David Copperfield" schiep, werk
ten in ons land. met zijn mildere opvat
tingen omtrent de strafrechtpleging,
bekwame architecten aan ontwerpen
voor koepelgevangenissen. Van reclas
sering was ten onzent nauwelijks spra
ke.
Ruim een eeuw ligt er tussen „Da
vid Copperfield". de koepelgevangenis-
een en ons. Kijken we nu anders tegen
reclassering en modernisering van het
gevangeniswezen aan dan Charles Di
ckens deed?
Als ge van formaliteiten houdt, dan
zult ge weldra zeggen, dat in ons land
de strafrechtpleging en de reclasse
ring volmaakt zijn. Geen land ter we
reld heeft het probleem van de gestraf
te mens en zijn wederaanpassing zo
puik uitgedokterd en georganiseerd als
Nederland.
De overheid subsidieert ongeveer 90
procent van het reclasseringwerk. De
taak van het reclasseringswerk begint
al voordat een verdachte is gevonnist.
De reclassering brengt voorlichtings
rapporten aan de rechter uit. De re-
classeringsraad bemiddelt daarbij. De
ze raad coördineert en superviseert de
activiteiten van de reclasseringsinstellin-
gen in de arrondissementen. Daarbij is
de reclassering gebaseerd op de levens
beschouwing van de verdachte. Een ka
tholiek wordt niet door een dominee
„bewerkt" en een protestant niet door
een kapelaan. De reclasseringsinstellin-
gen werken met vrijwillige toezichthou
ders, maar ook met gespecialiseerde
ambtenaren, deskundigen psychiater,
maatschappelijk werkers. priesters,
enz.) en op de grotere bureaus heeft
men dan nog apart kantoorpersoneel,
'n werkster, een juffrouw die koffie zet
en misschien nog wel meer mensen.
Het Nationaal Bureau voor Reclasse
ring overkoepelt de hele zaak en u kunt
zich niet voorstellen hoevéél er te over
koepelen valt. De reclassering beschikt
over zoveel mogelijkheden om te re- i
classeren. dat men bijna zou gaan den-
De koepelgevangt
daarvan ziet men de tragische onder-iGerrit de Stotteraar? Binnenkort zal.een pleidooi
gang van mensen: juist in het milieu hij wel in de koepel belanden, want iderstelde
dat de bedoeling had om hen te corrige-
Het komt slechts sporadisch voor, dat wij werkelijk opgetogen uit
een testwagen stappen en met enige tegenzin de wagen terugbrengen
naar de importeur. Het eigen vervoermiddel prevaleert nog zo
dikwijls boven de splinternieuwe wagens, die ons ter beschikking
worden gesteld. Toen wij echter afscheid moesten nemen van de
nieuwe Renault R 16, deden wij dit met enige pijn in ons hart.
Eindelijk hadden wij een wagen in handen gekregen, die aan zoveel
eisen bleek te voldoen, dat wij zonder aarzeling durfden te stellen,
dat er voor de R 16 een goede toekomst in het vooruitzicht ligt. De
R 16 is een van de comfortabelste en veiligste auto's, die wij kennen.
den. Het stuurgedrag van deze, op de
voorwielen aangedreven wagen, is bij
na neutraal. Ondanks het grote vermo
gen dat de voorwielen door de ruim
64 SAE pk moeten verwerken, stuurt
de R 16 niet zwaar en vrij direct. Een
eigenschap die wij slechts bij weinige
auto's kunnen terugvinden die over
een gelijke aandrijving beschikken.
De lichtmetalen viercilinder-waterge-
koelde motor met een cilinderinhoud
van 1470 cc, kan voor een topsnelheid
van tegen dé 150 kilometer per uur
zorgen. De snelheidsmeter geeft dan
wel een beduidend hogere snelheid
aan. maar 160 km per uur betekent in
werkelijkheid slechts 149 km.u. De
soepele motor staat in verbinding met
een prettig werkende vier-versnellings-
bak. waarin de overbrengingsverhou
ding goed zijn gekozen. Het bereik van
de derde versnelling is groot. Het is
mogelijk om vanaf een snelheid van
25 km per uur door te trekken tot maar
liefst 125 km per uur: een beter bewijs
van een voortreffelijke inhaalaccele-
ratieversnelling is bijna niet te leveren.
De eerste versnelling kan overigens
zorgen voor een snelheid van 50 km
per uur, terwijl de tweede gang
vanaf 10 km per uur goed is voor
90 km per uur. Als men enige liefde
voor de motor heeft zal men in het
stadsverkeer niet zo snel de vierde
versnelling gebruiken, maar het is
in ieder geval mogelijk om vanaf 45
km.u naar de topsnelheid op te trek-
Zeer stabiel
vooruitgang
Begin dit jaar stelde Renault in Zuid-
Frankrijk een aantal prototypes van
de R 16 beschikbaar voor een vluch
tige kennismaking. Toen kleefden er
nog enkele schoonheidsfoutjes aan de-
wagen en dat bracht Renault er toe
g even te wachten met de produk-
tie. In enkele maanden hebben de con
structeurs echter zoveel aan de wagen
•erbeterd, dat slechts met de aller
grootste moeite nog punten zijn te
inden, die voor verbetering vatbaar
zijn. Wij denken onder andere aan de
entilatieklepjes die ter weerszijde van
het dashboard zijn te vinden en die
niet verstelbaar zijn.
In vergelijking met de eerste wagens
zijn vooral aan de remmen grote ver
beteringen aangebracht.
Een drukbegrenzer zorgt ervoor dat
zowel de schijfremmen voor als de
trommelremmen achter gelijk aan
grijpen. „Fading" valt niet meer te
bespeuren, terwijl zelfs stevig rem-
geen al te hoge pedaaldruk ver
eist. Het vele glas rondom biedt ver
der de mogelijkheden tot een zeer
ruim zicht.
De uitstekende wegligging en de bij-
ideale vering dragen er verder toe
bij dat de veiligheid op bijzonder
hoog niveau staat. De wagen is zeer
stabiel en zelfs een stevige zijwind kan
geen invloed op de koersvastheid uit
oefenen. Op zeer oneffen wegen blijven
de wielen onder alle omstandigheden
het juiste contact met de grond behou-
Het motorlawaai wordt alleen bij zeer
hoge toerentallen wat hinderlijk. Bij
normaal gebruik is het motorgeruis
zeer gering. Dit kan ook gezegd wor
den van het windgeruis als men de
De R 18 heeft een gedurfde
gekregen, die de wagen ee
eigen inzicht geeft.
vensters wat opent. Het goed werken-l
de ventilatiesysteem maakt het ech
ter bijna overbodig om de ruiten vee!
in openstaande toestand te brengen
Via spleten aan de achterzijde van de
wagen wordt namelijk constant luchti
ingezogen, waardoor altijd een goede!
binnentemperatuur te verkrijgen is.
Daarbij komt nog dat de kachel goed!
regelbaar is.
Tot de grote veiligheid die deze wa
gen biedt, draagt ook het interieur bij
Alle bedieningsknoppen liggen goed
onder bereik, terwijl de schakelafstan
den van de stuurversnelling vrij kort
zijn, zodat men vrij snel het stuur
weer in beide handen kan nemen. De
stoelen van de R 16 behoren tot de
prettigste die wij ooit hebben ontdekt.
De rugleuningen zijn zo hoog dat ook
de schouders voldoende steun krijgen,
terwijl deze leuningen op de schouder
hoogte enigszins ronde randen hebben.
Hierdoor blijft men, zelfs in snel ge
nomen bochten, bijna recht op de
stoel zitten. De stroeve bekleding, die
misschien niet iedereen zal bekoren, 1?
hier natuurlijk ook niet vreemd
Daarbij komt nog dat de voorstoelen
ook als rust- en slaapbanken zijn t«
gebruiken. r~
Door een vernuftig systeem kan meA
heel simpel de achterbank tegen hetl
plafond wegkleppen. Hierdoor ontstaat
een zeer ruime bagageruimte, waar
door de wagen ook voor de zakenman,
die extra laadruimte nodig heeft, ge
schikt is. Do'or de voorwielaandrijving i
seschikt men natuurlijk over een vlak-
ke laadvloer.
Tot slot nog een opmerkelijk feit van
de wagen: ondanks al het zware werk
dat de R 16 moest verzetten konden
wij het benzineverbruik niet hoger krij-
gen dan 1:10.4. Tijdens een normaal
gereden traject bleek dat men voor I
ruim 12 kilometer slechts 1 liter ben-
zine nodig had. En dit ondanks het
feit dat de fabriek spreekt van een
benzineverbruik van 1:10. Wij zijn con-
stant zuiniger uitgekomen. De prijs
van de R 16 bedraagt 7.950 gulden; R
16 Super 8.350 gulden.
de gevangenisgemeenschap.
De gevangenis bekeert geen mensen.
De gevangenis wreekt en het is alleen
maar droevig dat de wraakuitoefening
maar zo zelden als verdiend wordt on
dervonden. Behalve bij Uria Heep in 't
romanfragment... Heep is dan ook
scherts.
Smeltkroezen
Het do.
>or gratie afstak, veron-
dat hij ofwel dwaas, of-
daaruit ontsnapt hij niet zo gemakkelijk. wel „fout" in de oorlog was geweest.1
Wij kennen Gerrit uit de kranten: 'n|Geen van beide
want dan werd
gauwdief, een lezer van vieze blaadjes, broer
een uitbreker, een stotteraar. Zou ie- fer
prof. Pompe was slachtof-
gedacht hebben, j hoogleraar pleitte. Dat
lijkheid!
Vrees
dat ook Gerrit De Stotteraar méér
dan die verzameling momentopnamen,
die we van hem krijgen als hij weer
eens als publieke zondaar op het matje
En de Zwarte Ruiter? „Berucht!"
wordt hij genoemd. Onlangs klom hij
bijna alle insiders erkende tot boven in de koepel van de Bredase
strafsystoem heeft vele strafgevangenis. Het stond in alle kran-
oorzaken. De voornaamste, uiterlijk ten. Maar wat bracht hem ertoe om als
zichtbare, oorzaak Is wel, dat onze ge- een bange kat in die koepel te klimmen
ngenlssen smeltkroezen zijn waarin en te dreigen met een sprong in de diep- Het zlj„ niensen d
meeste penitenten over één kam te? We praten onder katholieken veel bHaden zijn. Maai
worden geschoren. Misdadigers. In de over de gemeenschapsgedachte, als een|m,.nsPI1 En wept
Bewaring is het zelfs nog blijde boodschap. Wat merken de gevan-
lets erger, omdat daar zolang het genen daarvan?
vooronderzoek duurt zelfs nauwelijks Veroordeelde mensen zijn ook nien-
een scheiding wordt gemaakt tussen sen. Ook die vier oorlogsmisdadigers ir
zwaar-criminelen en gelegenheidsdie- de koepelgevangenis zijn mensen,
ven; tussen psychopaten en normalen; Gedoopte mensen, waarvan er drieDag
tussen beroepsmisdadigers en mensen katholiek zijn. Toen professor Pompe I jnar
niet gefusll-( Gaat u al aan dat fragment uit „Da-|43 procent van het totaal bedraagt.
vid Copperfield" denken? En alleen in deze gevallen heeft de re-
Zijn de reclasseerders eigenlijk niet classering volgens de wet een mogelijk- j
vaarvoor ue Een gratieverzoek voor „de vier" is te argeloos? Reageren zij niet als de heid om iets te doen aan resocialisatie.;
medemense- zes jaar in behandeling geweest. Zes zachte eitjes onder ons, de nuchtere sa Prof. Roling beschouwt negentig pro- j
jaar van onzekerheid, van hoop, van jmenleving Misdaad is toch misdaad cent van da in aanmerking komende
verwachting... En dan eindelijk: nee! In enkele arrondissementen wordt gevallen als geschikt voor de voorwaar-
Een kwart eeuw zonder vrouw in een!sinds enkele jaren het zogenaamde delijke invrijheidstelling,
kraakhelder getralied kamertje... {„snelrecht" toegepast. De bedoeling is De Groningse hoogleraar doelt hier
i Wie deze woorden leest, denkt onwil- rla^ het pUect van een straf niet verloren!op een situatie waarbij langdurig ge-
lekeurig aan dat fragment van Dickens £aat door de lange en ingewikkelde pro- j straften een veel grotere kans op ver
hij voelt een zeker onbehagen. Wiejcedure van vooronderzoek, instructie, vroegde invrijheidstelling hebben dan
er nog mensen in Lages, Aus der|enzovoort- Bovendien gaat het daarbij thans het geval is. De cijfers, zo zegt
ien van een mo Piinten. Fischer en Kotalla? 'om gevallen i in de politierechtspraakIhij, tonen aan dat ten aanzien
c-„a,l,. kent. De recHusmne brengt het op. Maar waarbij de voorlopige hech- eMMjte. meteen Oir herhaaldelijk
zien van die Tier. de reclassering heeft met deze mensen M ri-n
liet enorme schuld te maken en zij weet waarover zij zn"
ït zijn nog altijd spreekt. „We hebben miljoenen Duitsers
mensen. En weet u wat levenslange op- vergeven", zegt de heer Postma,
sluiting betekent? Weet u wat het is om we doen volop zaken met ze.
3.5 jaar in een dodencel te moeten zit- Het drostambt Elten kregen ze terug
ten, zonder te weten welke dag je laat- en op Zandvoort staan hun auto's
ste zal zijn, totdat liet twaalf
middags is en liet vuurpeloton uitrukt? onschuldigenOf hebben we in hun t
Soms vree» ik weieens dat wij bij
voorbeeld door die zogenaamde „har-1
de" interviews voor de televisie
slachtoffer gaan worden van ei
iorbeeld
doodss
straf op zichzelf hetzelfde soort misdrijven plegen) de
:ou zijn. reclassering in feite misdaadbestrijding
Nu komt het niet zelden voor, dat betekent. En dit wil heel wat zeggen,
nensen worden betrapt op diefstallen aangezien gemiddeld vijftig procent van
I in zelfbedieningswinkels, wier uitnodi-j alle veroordeelden in zijn oude fout te-
gend karakter voor sommige zwakke rugvalt.
„„.PP uij k«melijk M veel van het elech Het I. opmerkelijk om te zien. <f.t
de. duizenden In rijen. Zijn dat allemaal betekent. Er zijn gevallen geweeat de reelaasermgainatelhngen
-«huldigen? Of hebben we In hun en va" "!eMen'. ouder dan 65 jaar. die woordvoerdera. maar ook de kenners
behalve
i de zondebokken in de koepel
het
•rgrijp pleegden.
Gimntisch
j Hoe beroerder de samenstelling in de
smeltkroes was en hoe langer de men-
En dat I» nu nirt hrlrmaal Julat. HM erin hebben gezeten, boe zwaarder
feit dat er e. glgantlarhe nrgnni,atie ?vordt de taak van de reelassertng. Bo-
beataat nn, de „,nkkr hroeder, In de vendien bewijzen de activiteiten van de
samenleving neer nn eigen henen te Ie- reclassering bijna dag aan dag dat zij
ren .taan, betekent niet dat «Ij „de effectiever zijn, uit een oogpunt van
reela.sering" m. al. 'n afgelegd dn.,ler misdaadbestrijding. dan gevangenis-
kunnen beschouwen. Al.nf alle. nu straffen. Tenminste in een overwegend
piekfijn voor elkaar z.u, rijn. Rerlaa.e- aantal gevallen Vandaar hel hoge ovei
ring is veel mdcr en heel anders dan heidssubsidie. Is <lit geen dubbele 1110-
men dpnkt. raa' bij de overheid
1 Toch ligt de werkelijke
Na ruim 140 jaar staat de reclasse
ring nog maar aan het begin van haar
taak. Als u het fragment aan het begin
van dit artikel nog eens leest, voelt u
dan niet een soort geamuseerde woede
in uzelf opkomen?
In elk geval blijkt duidelijk, dat men-
gedeeltelijk voorwaardelij-
falende strafsysteem dieper. „Het
zit hem in onze totale kijk op onszelf
en op de gemeenschap, waarvan wij
deel uitmaken", zegt de heer Y. Post
ma, hoofd van het bureau der katholie
ke reclasseringsvereniging in het ar
rondissement Breda. Hij is een zware
die langzaam lacht
ke atraf hebben gekregen i heigeen hc- 'len met rustige gebaren onderstreept,
tekent dat zij een deel van hun straftijd Fries van geboorte, vijftien jaar actief
ln de gevangenis hebben doorgebracht I ,n het rerlaaseringsuerk.
'n hardere noot om te kraken zijn, dan „Ook degenen die in hun leven fout
overigens gelijkwaardige mensen die 'n zijn gegaan horen bij ons. Het zijn „on
gehéél voorwaardelijke straf kregen. ze" misdadigers, maar tevens: „onze"
Deze laatsten hebben 't bij voorarrest j boetelingen, want geen mens is vrij van
gehouden, maar zijn verder naar de re-i fouten. Ik heb uiteraard veel misdadi-
classeringsinstelling gestuurd. gers ontmoet, maar er was er geen één
Behalve de cijfers zijn er de levens- bij waarvan je zou zeggen: hij is niet
besciirijvingen van gevangenen. 'De ge-'langer een mens. Hij hoort niet langer
vangenisdirecties moedigen het schrij-als mens te worden behandeld! Wij den
ven van „memoires" gaarne aan, omdat ken wettisch in Nederland. Telkens en
het de gevangenen gelegenheid geeft, overal kom je de mentaliteit, tegen van
hun verleden te verwerken en omdat de ..Heer, ik dank u dat ik niet ben zoals
memoires leerzaam zijn voor een juiste die zondaar ginds",
kijk op de mens die ze schreef). In vele^ Hoe denkt men bijvoorbeeld over
voor de verleiding bezweken. Het
vaak hun eerste misgreep.
Toch werden sommigen voor twee
vier dagen op het politiebureau in 1
zekerde bewaring gesteld. Het
het strafrecht, zich
inspannen om de inzichten bij de we
of gever te vermenselijken en schijnbaar
er- niet zo erg bekommerd meer zijn om
vroeger noemde, „het met de
gekomen, dat de naaste familieleden zó ■vinger nawijzen" van een ex-gestrafte
gebukt gingen onder deze schande, dat I door zijn omgeving.
zij bij de psychiater terechtkwamen. V/il dit zeggen dat de samenleving de
Hier probeerde men nu grondig en gevallen broeders zonder veel wrijving
snel een vlieg dood te slaan met een accepteert? Beslist niet. Wie eenmaal
voorhamer, zonder erop te letten dat in het openbaar van een rechtszitting
men met die voorhamer een medemens rekenschap van één verkeerde daad
de handen verpletterde. In ernstiger ge-1 heeft moeten afleggen is getekend
j vallen belanden mensen in het Huis van zelfs als er vele jaren verstreken zijn.
Bewaring. Zijn hele leven en hele gedrag worden
„Er is nooit iemand beter uitgekomen - bewust of onbewust geplaatst
dan hij erin ging', zegt de heer Post- dat brandpunt van terecht te hebben
ma, die het vijftien jaar lang heeft aan- gestaan.
gezien. De reclasseringsinstellingen pakken
Het terrein dat voor de reclassering hetzelfde probleem - zijn mensen die
nog braak ligt. is zó onmens groot, dat fout gaan ook mensen" - nu alleen
men er machteloos bij dreigt te worden van een andere kant aan want ons
Misschien, dat wegens de omvang van strafrecht weerspiegelt natuurlijk voor
het probleem, de grote doorbraak nog een belangrijk deel de opvattingen van
I ons hele volk. Het omgekeerde geldt
steeds niet in zicht is.
Stemmen
Er is een misdrijf gepleegd. Een indrukwekkend potentieel aan intelligentie en
oUmatc: do arrestatie van de dader, zijn berechting en zijn opsluiting. Voor do
klaar. Voor do veroordeelde begint allea nu pat
i do zaak afgerond en
j Veel van het reclasseringswerk wordt
door vrijwilligers gedaan. Dat is een
Toch zijn er stemmen genoeg die openorm goed ding, want het is noodza-
zo'n doorbraak aandringen. Prof. mr, kelijk ten aanzien van de mens die pw-
J. M. van Bemmelen zegt „Ons gevan- blieke zondaar is geweest, vanuit het
I genlswezen is afgestemd op de ernstig-1 hart te spreken en te handelen. De re-
I ste misdadigers, althans in de eprste classeringsambtenaren brengen dit nood-
plaats, en oefent daardoor een onrede- zakelijke enthousiasme intussen beslist
lijke druk uit op de reclassering". Hij niet alleen ambtshalve op. al zullen er
had hieraan kunnen toevoegen: „en ook daar wel bureaucraten zijn. „Over
vormt een voortdurende bedreiging voor ons christendom wordt in feite beslist
de nlet-zwaar-crimJnele mens ln de ge- in de koepelgevangenis", citeert de
v; vangenissen". heer Postma een gevangenis-aalmoeze
nier. En hij is ambtenaar. En in zeer
Prof. mr. B. V. A. Roling constateert, veel levensbeschrijvingen van gevange
dat het aantal gevallen van voorwaar- nen vindt men de opmerking ten aan-
delijke invrijheldsstelling (ginds 1915 in zien van de reclasseringsambtenaren:
ons land bij de wet geregeld) nog geen „Hij was tenminste een mens!"
