Britse dame zocht juwelen voor man
Specialisten
en
laboranten
streven naar
kwaliteit
Generaal met zeer
briljante belangstelling
DE LEIDSE COURANT
CIVO zoekt naar
BETER
VOEDSEL
De proefdieren hebben in het instituut een verzorgd leventje.
Hier een witte rat op de weegschaal.
(Van een onzer verslaggevers)
ZEIST Het Centraal Instituut voor Voedings
onderzoek T.N.O., thans gevestigd aan de Utrechtse-
weg te Zeist, is in zijn verschijningsvorm uniek in
Europa. Het houdt zich bezig met medisch en bio
logisch voedingsonderzoek, maakt voedingsmiddelen
analyses en beweegt zich op het gebied van de
technologie en de verpakking. Veel onderzoekingen
worden verricht in opdracht van belangengroepen
en fabrikanten of produktschappen en daarnaast
houdt men zich bezig met het zogenaamde vrije speurwerk. Men zoekt nieuwe of verbeterde werkwijzen
voor de bereiding van voedingsmiddelen, tracht tot kwaliteitsverbetering te komen en het bederf tegen
te gaan, terwijl gegevens worden verzameld over de samenstelling van de voedingsmiddelen.
m
De massaspectograaf is een
belangrijk apparaat, dat in het
infraroodonderzoek
gegevens levert.
Het spreekt vanzelf, dat bij een derge
lijke veelomvattende taak het kader
moet worden gevormd door specialisten.
Veertig academici leiden de onderzoe
kingen. Zij werken daarin samen of zit
ten elkaar in de haren. Zij steunen op
de medewerking van tachtig analisten en
laboranten. Nu, na 25 jaren speurwerk,
is een bekendheid verkregen, die tot ver
buiten de landsgrenzen reikt.
„Het werk begint, als er ergens moei
lijkheden zijn ontstaan", zo zegt dr. C. En
gel,, directeur van het CIVO, die ons een
kijkje achter de schermen gunt. Hij ver
duidelijkt dit met een voorbeeld. Enige
jaren geleden ontstond vrij algemeen ver
breid, plotseling de klacht over muffe
eieren. Er werden manden met eieren
naar het CIVO gezonden. De moeilijk
heid was echter, dat niet alle eieren muf
waren. Spoedig bleek, dat de oorzaak
niet moest worden gezocht in h"et voer.
Toen ook in de eigen proefstal het ver
schijnsel zich voordeed, ontdekte men,
dat het gebruik van houtschaafsel in de
hokken het ongemak tot gevolg had. Na
een enquête in het land bleken verschil
lende houtsoorten en bepaalde conser
veermiddelen, die bij de bewerking van
het hout waren gebruikt, de boosdoe
ners te zijn. Voordat men tot deze con
clusie was gekomen, had men een jaar
lang onderzoekingen verricht. Daarbij
was dankbaar gebruik gemaakt van de
massaspectograaf, een zeer kostbaar
apparaat, dat mede de indentificatie van
de veroorzaker hielp bepalen.
AROMA
Dit wonder van techniek is tevens
een onmisbaar hulpmiddel in het
aroma-onderzoek, dat momenteel by het
CIVO in volle gang is. Bepalend voor de
kwaliteit van bijvoorbeeld koffie of cacao
of veel sterker nog voor alcoholische
dranken, zoals rum en cognac, is het
inzicht over de kleinste hoeveelheden van
een geurcomponent.
In de nieuwste ontwikkelingen op dit
gebied maken de onderzoekers aan de
Utrechtseweg niet alleen gebruik van het
infra-rood-onderzoek van de massa-
spltograaf. Zij schakelden ook de gas-
chromatograaf in. Door de gasfasechro-^
matografie kunnen de verschillende stoT-
fen vluchtig worden gemaakt en worden
gescheiden. Men komt zelfs tot de ana
lyse van een miljoenste milligram van
een component. Door deze wijze van
„herkennen" zijn de onderzoekers in
staat de kwaliteit te verbeteren, waarmee
concurrentiepositie wordt geboden. Zelfs
Amerika is nog niet zo ver op dit gebied
als het CIVO in Zeist. In de toekomst
ziet dr. Engel naast dit onderzoek, dat
ook veel rekenwerk vraagt, een com
puterinstallatie komen, die de ontwikke
ling van dit werk nog zal versnellen.
VERPAKKING
Het aroma-onderzoek leidt dus tot ver
betering van het produkt. Het onderzoek
naar het verpakkingsmateriaal en het ge
bruik van conserveringsmiddelen heeft
dit evenzeer op het oog. Bovendien speelt
hierin de gezondheidszorg 'oor de con
sument mee. In dit onderzoek is men
reeds ver gevorderd. Men meet de in
vloed van een verpakkingsmateriaal op
de kwaliteit en de houdbaarheid van het
produkt. Men bepaalt welke kwaliteiten
van een verpakkingsmateriaal onder be
paalde omstandigheden het beste kun
nen worden benut en adviseert tenslot
te welk materiaal het best bij een ge
geven voedingsmiddel kan worden ge
bruikt.
VLEESBEDERF
In de loop der jaren hebben zich ver
schillende werkgroepen in het CIVO ge
vormd. Eén hiervan is het Nederlands
Centrum voor Vleestechnologie. In het
gebouw aan de Utrechtseweg is een com
plete slagerij ingericht met rokerij, pekel-
kelder, conservenruimte, koelcellen en al.
Het onderzoek in deze „super-slagerij"
richt zich op de verbetering van de kwa
liteit van vleeswaren.
Er wordt onderzocht hoe het best de
mooie kleur en de goede smaak hiervan
kunnen worden bewaard. Belangrijk is
ook het onderzoek, dat voorkomen van
bederf beoogt. De opgedane ervaringen
worden doorgegeven aan de slagerijen.
Zelfs technische adviezen bjj winkel-
vernieuwing of -bouw worden verstrekt.
En ook hier geldt weer, dat zowel de
fabrikant en de detaillist als de consu
ment sterk worden gediend.
PROEFDIEREN
De voedingswaarde van voedsel wordt
niet alleen onderzocht door middel van
chêmiséh laboratoriumonderzoek. Een
belangrijk facet hierin is het werk met
de kleine proefdieren. Men beschikt over
een grote stal zelfgekweekte dieren. Men
werkt momenteel met witte ratten, hon
den en Japanse kwartels.
In het onderzoek naar schadelijke stof
fen, die in het voedsel kunnen geraken
door verpakking, door conserveermidde
len, door toevoeging van smaakstoffen
BABYVOEDING
Vanaf de oprichting van het Instituut
voor Voedings Onderzoek is de voeding
van zuigelingen en kleuters een onder
werp van studie geweest. En nog beweegt
men zich in samenwerking met het Wil-
helmina Kinderziekenhuis te Utrecht in
tensief op dit terrein, dat zelfs uitbrei
ding kreeg. Men onderzoekt allergische
reacties, bestudeert de voedingstoestand
van bepaalde bevolkingsgroepen (school
kinderen, bejaarden, sportlieden) en be
perkt' zich daarbij niet alleen tot Neder
land maar strekt dit onderzoek uit tot
zelfs in de tropen.
Lang niet alle facetten van het werk
van het CIVO kunnen worden belicht.
Wel is duidelijk hoe belangrijk deze
onderzoekingen zijn. De huidige maat
schappij in haar snelle ontwikkeling is
niet denkbaar meer zonder het toegepast
natuurwetenschappelijk onderzoek.
In de ^super-slagerij" richt het onderzoek zich voornamelijk
op kivaliteitsverbetering en behoud van goede kleur van
vleeswaren en op het tegengaan van bederf.
1
Het CIVO beschikt over een uitgebreide bibliotheek,
waarvan ook onderzoekers van buiten het eigen
instituut gebruik kunnen maken.
Van onze correspondent Jan Dijkgraaf)
ROME Er zijn toch zulke prettige
manieren om aan de kost te komen. Bij
een juwelier treedt een gedistingeerde
dame binnen in gezelschap van een wat
oudere vriendin, die ietwat moeilijk
loopt met haar stokje en derhalve on
middellijk een stoel krijgt aangeboden.
Eerstgenoemde cliënte is het bazige ty
pe, dat graag alles zelf opknapt. Ook
andermans zaken. Zij deelt mede dat
haar vriendin een Engelse is en geen
woord Italiaans verstaat. Zij wil even
wel haar man als souvenir aan hun
„roman holiday" een gouden sigaretten
koker gevenlaat u dus maar eens
wat zien".
Er wordt nu elegant en met smaak
op een speciaal daartoe gespreid rood
fluweel kleed een aantal gouden kokers
neergevlijd. De categorie van 100 tot
150.000 is doodgewoon rommel! Zy buigt
zich voorover en schreeuwt in het oor
van de oudere dame „don't you think
so dear?" Zwijgend geknik. In de klasse
van 150.000 tot 250.000 zijn er enkele
„beslist de moeite waard", maar tjè,
u moet wél begrijpen dat je die dingen
ook in Regent Street kunt krijgen. Nee,
het móet een, van die beroemde voor
beelden zijn van Italiaanse goudsmeed
kunst. We zijn dus nu definitief boven
de 300.000 aangeland.
En opeens is het of de kleine Engelse
èen gebaar maakt en meteen grijpt de
bazige dame in en neemt een loodzware
koker met juwelen slot, weegt hem op
naar hand, vraagt losjesweg de prijs
(450.000) en buigt zich wederom voor
over en schreeuwt iets onbegrijpelijks
in het oor van de ander (maar de ju
welier spreekt of verstaat, als altijd,
toch geen woord Engels) en de oude da
me mompelt iets en schudt haar hoofd.
De bazige wordt nu boos en wanhopig
stort ze haar hart uit: „O dio, als u toch
eens wist hoe lastig zij is. Ik word er
gek van boodschappen met haar te
doen". Er gebeurt nu even helemaal
niets en dan beslist de bazige dame
als volgt: „Weet u wat? Laat haar nou
maar even hier zitten, dan ga ik dit
ding zelf even aan haar man laten
zien. We logeren met ons allen in hotel
X. Hier vlak bijja, kamer 24!
Ik ben zo terug. Misschien kunt u haar
een koffie laten brengen?''
En weg met koker en al en toen na
anderhalf uur de politie arriveerde,
bleek dat er met deze (gehuurde) imbe
ciele oude dame helemaal niets te be
ginnen viel. Het enige wat ze deed was
maar steeds een beetje bang een bil
jet van 10.000 tonen, dat ze van die me
vrouw had gekregen.
Een generaal van de artillerie komt
plechtig binnen. Zijn chauffeur, even
eens in uniform, houdt de deur open.
Buiten staat een auto van de generale
staf. De generaal heeft zijn rechterhand
in het gips en is zichtbaar „onthand".
Juwelier en personeel schieten toe en
schuiven een zetel aan. De eccellenza
wuift het personeel weg en ook de ju
welier gaat zitten. Volgt een vertrou
welijk aandoend gesprek: „Overmorgen
is het Sint-Agnes en dat is het naam
feest van mijn vrouw en uh
De juwelier slaat beide armen ten
hemel en roept „oh ja weet u, ook mijn
vrouw heet Agnesohh, neemt u mij
niet kwalijk, eccellenza". Generaals
zijn inderdaad niet gewend te worden
onderbroken of in de rede gevallen. Hij
hervat dus ria een pijnlijke stilte zijn
„discorso". Het is al jarenlang een har-
tewens van zijn vrouw om een briljan
ten speld te hebben. „Ja, een broche,
qf hoe ze heten mag. Welnu, daarom
ben ik hier". „Nou" denkt de juwelier,
„dat is het ware werk". Hij nodigt de
eccellenza uit naar een rustige hoek van
de voorname zaak, zet hem daar in een
andere zetel en haalt persoonlijk een
oogverblindende collectie briljanten
broches voor de dag. De generaal k(jkt
ietwat grimmig toe en bekend rondbor
stig dat hij geen zier verstand heeft van
die rommel. „Mijn vrouw natuurlijk
wel, dus het moet wel iets goeds zijn,
begrijpt u". De juwelier begrijpt het vol
ledig en na een kwartier loven, prijzen
een aanbevelen van zijn kant en even-
zolang en grimmig grijnzen van des ge
neraals zijde, wordt men het eens inza
ke een fantastisch juweel van maar
liefst 850.000 lire. „Maar omdat u het
bent en omdat mijn vrouw ook Agnes
heet, krijgt u het voor rond 800.000"
KLAAR
Alles is klaar. Het juweel wordt in
gepakt, terwijl de generaal onder steeds
heftiger uitdrukkingen onhandig naar
zijn chequeboekje zoekt entot zijn
zichtbare ergenis (generaals kennen
geen verlegenheid) moet vaststellen,
dat hij het vermaledijde ding op het mi
nisterie heeft laten liggen. De juwelier
vindt dat helemaal niks: „Eccellenza,
neemt u het gewoon mee en u betaalt
me morgen." Nü is de generaal oprecht
verontwaardigd en hij begint een korte
afdoende lezing: „Jonge man, in mijn
hele lange leven heb ik alles maar dan
ook alles wat ik kocht contant betaald
dat moderne gedoe van maar-kopen
-zonder-betalen vind ik immoreel!" De
jonge man schrompelt ineenmaar
de grijze vechtjas is alweer vriendelijk.
Hij deelt mee een prachtidee te hebben:
„kijk, ik zit met die vervloekte hand,
maar als u nu even een briefje aan
mijn vrouw schrijft ik heb het geld
thuis en zij weet waar dan stuur ik
mijn chauffeur even". Aldus gebeurt.
„Cara, wil je als de hazen aan de chauf
feur 800.000 lire meegeven. Als ik thuis
kom, zal ik het je wel uitleggen, maar
zo spoedig mogelijk, ti prego!"
Chauffeur-met-auto van het toneel.
Generaal raadpleegt zijn horloge maar
accepteert toch nog even een vermout
en zit gemoedelijk te praten met „de
jonge man", die hij nog even op het
hart drukt om in het vervolg nooit meer
de naamdag van zijn vrouw te verwaar
lozen. Na een half uurtje wordt de ec
cellenza zichtbaar nerveus: horloge,
grommen, schouders trekken en „waar
blijft die lummel nou? Dat rot verkeer
van tegenwoordig ze moesten alle au
to's afschaffen, behalve ha ha van
de generale staf. Maar jonge man, ik
had al op het ministerie moeten zijn,
wees zo goed en bel mij een taxi en als
die chauffeur van mij komt, dan mag
je hem gerust uitkafferen".
En als de juwelier 's avond thuis
komt en zijn vrouw vraagt: „Waar had
je in hemelsnaam die 800.000 lire zo
gauw voor nodig?", tja dan
