P1IIIIK MIMII-
'r
ss
DE LANDMAN EN DE MUZE
Hoe kunstenaars in de loop der tijden de
landman en zijn werk hebben uitgebeeld
ZATERDAG 24 JULI 1965
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 6
tie m het mannen-mode-menu wist
te brengen.
Verleden jaar begotnmen die veran
deringen in de mannen-mode aL In
Nederland waren er plotseling Beat
les-jasjes en camel- en zwarte bla
zers. Nu zijn er lange colberts met
grote revers en a-sipmetrische slui
tingen, clie verborgen zaikken met
ritssluitingen hebben. De mode, onder
het kengetal 007, vindt reedis een da
verende weerklank. Honderden be
wonderaars van de stoere super
super-mannelijkheid die James Bond
tentoonspreidt gaan zich correcter
kleden „omdat hij het ook doet". Zijn
volgende film „Thunderball" zal on
getwijfeld de navolgingsstroom nog
groter maken. Vooi vrouwen heeft
James Bond hoe kan het anders
ook consequenties. Naast een James
Bond-pet, waarbij een onversaagde,
fatale blik in de ogen hoort, kunnen
wjj straks schitteren in goudkleurig
ondergoed.
O
O 6l
0 o)
- O
Courrèges
Courrèges grootste mysterie
REVOLUTIES IN FRANSE MODEWERELD
De laatste weken gonsde Parijs van de gissingen en geruchten. Praatjes,
roddehjes en vage veronderstellingen vonden gretig weerklank bij al
degenen die nieuwsgierig en verwachtingsvol de nieuwe collecties van de
najaar- en wintermode tegemoet zien. Maandag zal het dan zover zijn
Pers en publiek kunnen dan zien wat er in het fantasierijke brein van de
Parijse mode-magnatenis ontsproten. Er zal veel moeten gebeuren,
willen de collecties even spectaculair, even „nieuw" en opzienbarend zijn
als verleden jaar, toen de mode duidelijk blote tendenzen bezat. Niet
alleen om de monokini, die jurken met diepe décolloté tot gevolg had, maar
ook om het kale hoofd dat Jacques Esterel de vrouw toedacht. Wij waren
natuurlijk wijzer en vermaakte ons over het idee. Meer niet. De haarmode
werd echter wel wat gecoupeerdTouperen was er niet meer bij en het
korte page-kopje („petite tête") was helemaal „in". De ontwerpers lan
ceerden echter met groot succes de lange-slanke-jongensachtige-vrouw-
mode met een soepel vallende lijn, vierkante schouders en vooralde
lange broek, die de afgelopen winter duidelijk favoriet was. Chanel, be
roemd om haar ensembles met veel afgebiesde zakken, dubbele rijen
knopen en gouden kettinkjes, liet de pantalon voor alle gelegenheden in
haar shows hoogtij vieren. Een wollen ruit voor het werk, een gedistin
geerde flannel voor de winkelpantalon en een brocaat-broek voor het
schouwburg bezoek of galabal. Courrèges, een naam die binn eneen jaar
wereldfaam kreeg, was er minstens zo enthousiast over. De paysanne-look,
die van de wat mannelijke vrouw met laarzen, wat langere jasjes met
grote zakken en lange broeken, vond ook navolging in Nederland. Gebreide
kousen, sportieve schoenen met gespen en een brede, wat lagere hak,
avondrokken en -blotLses, tweed mantelpakken met bontgarneringen waren
ook hier ruimschoots te bespeuren. De vraag is nu wie het in de winter
collecties gaat winnen. De sportieve, zakelijke vrouw van verleden
jaar winter of het romantische „jonge-meisje" van de zomermode, een mode
die door het vele kant, ruches en de voorkeur voor gehaakt materiaal niet
erg geschikt was voor de niet meer zo piepjonge vrouwen. Wij weten nog
niet waar de modeontwerpers op „door zullen borduren". Wel zullen de
rokken waarschijnlijk kort blijven, eventueel nog korter worden en door
plooien of anders verdeelde ruimte zwieren en zwaaien om onze benen.
Francoise Hardy
Buiten Courrèges is er nog een
revolutie aan de gang in de Franse
modewereld. Gedurende een bepaalde
periode, die nu korter schijnt te wor
den, is er altijd wél een bepaald
vrouwentype favoriet, dat klakkeloos
nagevolgd wordt door duizenden an
dere vrouwen. Brigitte Bardot is dat
een onwaarschijnlijk lange tijd ge
weest.
Voor haar Juliette Greco. Thans
ruimt Brigitte Bardot het veld voor
twee andere frangaises, Frangoise
Hardy en Sylvie Vartan. De hyper-
vrouwelijke mode maakt plaats voor
die van lange benen, weinig heupen
en bovenwijdte. Vrouwen die dat
hebben zijn moderner dan ooit, want
voor hen is de mode van Courrèges
uitermate geschikt. Niet voor de
kleinere, tengere vrouwen. Die moe
ten hun toevlucht nemen tot de mode
die Sylvie Vartan yeah-yeah zingend
lanceerde. Een mode van het kleine,
naïeve jonge meisje, die ook in Ne
derland bij de tieners veel aftrek
vond en die vooral gekenmerkt wordt
door ruches, strikken en stroken,
ronde kraagjes, gérende rokken,
heupbroeken en kralen ceintuurs.
Viva Mexico
De film waar twee Franse film
diva's samen in spelen, „Viva Mexi
co" zal in de nabije toekomst ook 'n
grote invloed op de mode gaan uit
oefenen. Brigitte Bardot en Jeanne
Moreau dragen daarin lange rokken,
blouses met een poffend gedeelte op
de bovenarm en strak beneden de
elleboog, grote hoeden en een poncho.
Deze laatste had dlireot al de
sympathie van Liz Taylor, die zich
er tijdens haar vakantie al in ver
toonde. De mode en vooral de strand-
mode, zal duidelijk Mexicaanse in
vloeden ondergaan. Een andere film
die voor de mode directe gevolgen
had, was „My fair Lady". Grote, ver
sierde hoeden, een zwierige, sierlijke
heel vrouwelijke mode vinden, zo
bleek nu maar weer, toch altijd veel
aanhangsters. Maar wat de uiteinde
lijke hoofdlijn in de mode gaat wor
den, is nog onbekend. Soms zien wij
door de bomen het bos niet meer.
L. v. B.
„De Zaaier", brons uit 1918 van Lam-
bertus Zijl.
James Bond
Het grootste mysterie in de gebrui
kelijke géheimzinningheid, die altijd
rond deze shows hangt, is tot nu toe
André Courrèges, een voormalige
rugby-spelerZijn collecties van ver
leden jaar deden de modejournalisten
geschokt of verrukt de waarderingen
„bespottelijk" of fantastisch" schrij-
Hij ontwierp een geheel andere
mode voor de praktische, zelfbewuste,
nuchtere vrouw die met beide benen,
stevig gelaarsd, op de grond staat;
door een carnavalmaskerachtige bril
in de toekomst kijkt en wiens kleding
duidelijk rekening houdt met Mars-
of maanuitstapjes. De rokken tien
centimeter boven de knie, helmach
tige hoeden met kin bandjes of -strik
ken en een duidelijke voorkeur voor
wit en a-symmetrische kleding, dat
alles was zo spectaculair dat geen en
kele modevormen na Balenciaga met
zijn cmihuLlikLgen in 1941 en Dior met
zijn „New Look" na de oorlog zoveel
opzien heeft gebaard, als zijn visie op
de mode van nu. Verwacht wordt dan
ook dat zijn stijl de wintermode aan
zienlijk zal beïnvloeden. Tijdens de
Romeinse modeweek, die 16 juli be
gon, was dat al te bespeuren. De mode
daar geshowd was zeer eenvoudig,
met een jeugdig en slank silhouet, 'n
natuurlijke schouderlijn en on
gelooflijk-korte rokken.
(wélke vrouw kan f 2500.voor een
mantelpak betalen) in en van het Pa
rijse modewereldje. Waarschijnlijk
zal hij zich gaan concentreren op de
confectie, speciaal op de kant en klaar
grderobe, die hoewél ook nog vrij
prijzig binnen het bereik van meer
vrouwen ligt. Het enige probleem
voor hen zou dan het vinden van een
fabrikant zijn, die zijn ontwerpen wil
uitvoeren. Daarom maakt hij zich
woedend over de imitaties van zijn
stijl door de kleine boutiques, dat in
tegenstelling tot Coco Chanel, die het
slechts als een „reclame" beschouw
de.
De modecollecties voor zomer en
winter hebben natuurlijk een grote
invloed op de mode. Maar veel ver
rassender en radicaler kan soms de
film de mode beïnvloeden. Een heel
frappant voorbeeld hiervan was
de James Bond-serie, die wat varia-
Verrassing
Te exclusief
Een uiterst vreemde zaak is dat
André Courrèges zich in een onver
klaarbaar stilzwijgen heeft gehuld.
Invitaties voor zijn eventuele na
jaarsshows heeft hij niet verzonden.
Twee dagen voor de 'grote modege
beurtenissen in Parijs kan men dan
wel aannemen, dat hij van de haute
couture afziet.
Men fluistert en roddelt veel hier
over, maar de meest voor de hand
liggende verklaring is toch wel dat
hij meer dan genoeg heeft van de
„struggle for live", de exclusiviteit
De 32-jarige Fransman van Itali
aanse afkomst Emmanuel Ungaro ziet
zijn kans nu schoon. Hij heeft 2 jaar
lang voor Courrèges gewerkt en gaat
nu naar hij hoopt zelfstondig
naam maken, met een collectie die
zal bestaan uit ruim 20 modellen, in
zijn kleine salon aan de avenue Mac-
Magon.
Hoewel men Courrèges als zijn
leermeester beschouw*!, is hij het in
feit geweest, die de Courrèges-lijn
heeft ontworpen; bovendien heeft
hij net zoals zijn voormalige baas, 6
jaar bij Balenciaga gewerkt. In Ame
rika en Engeland koestert men nu
reedis hoge verwachtingen over de
ontwerpen van de man, die toch wel
moeilijk kan ontkomen aan de in
vloed van Courrèges. Misschien juist
daarom verwacht men, dat Ungaro
de grootste verrassing van de win
tercollecties zal worden. Binnenkort
zal men het echter allemaal kunnen
weten, wanneer in dè traditionele
grote hitte en ondragelijke spanning
modejournalisten, fotografen, cliën-
tèlen en andere genodigden rond de
goudigelakte, maar harde stoeltjes zul
len samendrommen om een indruk
van de wintermode 19651966 te
krijgen.
imlilIlmÊmÊMmBilmm
Mannelijke lijn
In de Vishal te Haarlem, tegen de
oude St. Baaf gebouwd in een
wat nuchtere klassicistische stijl, in
het niet vallend tegenover een vlees
hal, een uitbundig pronkjuweel in
Hollandse renaissance van Lieven de
Key, is een tentoonstelling ingericht
van kunstwerken uit de loop der
tijden met motieven, ontleend aan
veeteelt, land- en tuinbouw.
Deze tentoonstelling geldt als kunst
zinnig jubileumstuk ter gelegenheid
van het gouden feest van de L.T.B.
„Het zou voor de hand liggen ter ge
legenheid van het gouden jubileum
van een agrarische organisatie een
tentoonstelling te houden van de
meest ingenieuze landbouwmachines,
waar de computer ontelbare land
bouwkundige gegevens zou verstrek
ken en wetenschappelijke publicaties,
statistieken en grafische voorstellin
gen een indruk zouden geven van
de zo sterk gewijzigde wereld van
de land- en tuinbouw", aldus alge
meen-voorzitter E. J. M. Kolfschoten
van de L.T.B. in de tentoonstellings
catalogus. Veelvuldig zijn evenwel
zulke vaktechnische tentoonstellin
gen. Derhalve rees bij het bestuur
van de L.T.B. de gedachte in het ka
der van het halve-eeuwfeest 'n ten
toonstelling te doen houden, die de
land- en tuinbouw zou tonen als
bronnen van inspiratie voor de kun
stenaar.
Het Haarlemse gemeentebestuur en
de directie van het Frans Halsmu
seum haakten op dit idee in en wa
ren bereid een zomertentoonstelling
op het thema „De landman en de
muze" samen te stellen.
^eer overzichtelijk is deze exposi-
tie ingericht. De schilderingen
zijn chronologisch opgesteld, aparte
afdelingen worden gevormd door het
beeldhouwwerk en de grafiek. Niet
minder dan een honderd veertigtal
nummers hebben een facet van de
land- en tuinbouw tot onderwerp,
vanaf de miniaturen in getijdenboe
ken tot moderne uitingen van he
dendaagse kunstenaars.
Zo zien we een Engels, twee Vlaam
se en twee Franse handschriften uit
de 15e eeuw uit de collectie van het
Frans Halsmuseum; gedrukte boe
ken, waaronder „Den Grooten Fi-
guer-Bibel" (1646) uit de verzame
ling van het Bisschoppelijk museum
te Haarlem; maar ook tekeningen
van Thorn Prikker en Jap Toorop,
etsen van Rembrandt, gravures van
Dürer en Lucas van Leyden tot gra
fisch werk van Arend Hendriks (geb.
1901), die een veld spruitkool toont
als een luguber bos van dode bomen.
Het beeldhouwwerk dateert uit de
laatste halve eeuw.
Is deze tentoonstelling dan bedoeld
als eerbetoon aan de land- en tuin
bouw, daarnaast is ze zeer interes
sant door de vergelijkingsmogelijk
heden, die ze biedt in het zicht op
een artistieke evolutie met eenzelfde
Leitmotiv in de loop van eeuwen.
Waarbij het feit, dat (vanzelfspre
kend) niet alles (artistiek gezien) op
C*r zijn echter een aantal pronk-
4— stukken, die alleen al een bezoek
aan de expositie rechtvaardigen. We
noemen b.v. een prachtig vruchten
stilleven van Bosschaert (geb. 1610),
een Landschap met de geschiedenis
van Tobias en de engel van Abr.
Bloemaert (1564-1651), van Pieter
Breughel de Jonge o.m. het merk
waardige paneel „De Lente".
Vogelstukken zijn er van d'Hon-
decoeter (1636-1695) en AelbertCuyp
(1620-1691) als prachtig vergelij
kingsmateriaal. van Adriaen van Os-
tade (1610-1685) en grappig paneel
tje „Boer, een varken opdrijvend"
(dat, gezien het op de achtergrond
oprijzende torentje, in Sassenheim
geschilderd zou kunnen zijn). Een
prachtig, sfeervol doek is „Hooila-
den" van Philip Wouwerman (1619-
1688).
Van 18e-eeuwers zien we 'n twee
tal weelderige bloemstukken met vo
gelnest van Jan van Os (1744-1808)
en van diens zoon Georgius (1782-
1861), die blijkbaar het werk van
zijn vader tot voorbeeld heeft geno
men.
De schilders uit de recente tijd zijn
o.a. vertegenwoordigd door Hart Nib-
brig (1866-1915), Jan Toorop (1858-
1928) en dochter Charley (1891-1955)
met een voor haar karakteristiek
stoer portretstuk van Zeeuwse boe
ren. Tenslotte willen we Flo ris Ver
ster (1861-1927) niet voorbijgaan,
waarvan hier een zijner beroemde
„Napje met eieren" hangt.
Mooie voortbrengselen van teken
kunst en grafiek zijn er voorts te
bewonderen. We doen een greep uit
het vele en noemen dan zonder
te letten op chronologische volgorde
een tekening Appelplukker" van
de reeds genoemde Jan Toorop, een
merkwaardige gouache „Rode Ko
len" van Thorn Prikker, het beroem
de Melkmeisje uit 1510 van Lucas
van Leyden, „Landschap met de
melkman", een ets van Rembrandt,
„De Zaaier" van Matthys Maris (naar
een tekening van Millet),- „Dorsende
boer" van Adriaen van Ostade Uit
het Leidse prentenkabinet „Ploeger"
van Anton Mauve (Cr.), drie fraaie
gravures van Albr. Dürer en tenslot
te „Koeienhoedster", een romantische
aquarel van de schilder uit de Haag
se school, Willem Maris.
Het sluitstuk van de tentoonstelling
is een goede collectie beeldhouw
werk van meest nog levende kunste
naars.
Mari Andriessen maakte reeds op
15-jarige leeftijd in 1912 een
beeldje van een zaaier. Zes jaar la
ter vond de in 1947 overleden Lam-
bertus Zijl eenzelfde motief, waar
van bijgaand een foto. „Vechtende
hanen" is een recent werk (1964) van
Eric Claus, een plastiek vol leven
en beweging. (De bezoeker van de
tentoonstelling verzuime niet 'n blik
te gaan slaan op een ander beeldje
van deze kunstenaar, dat is geplaatst
op een sokkel in het straatje tussen
Vis- en Vleeshal, ter herinnering aan
een historisch toernooi op het Haar
lemse „Sant" in de 14e eeuw).
Dierplastieken zijn er overigens te
kust en te keur. Zo van Rense Het-
tema, de Italiaan Luciano Minguzzi,
Wilfried Put, John Raedecker en de
Limburger Arthur Spronken, beide
laatsten met een steigerend paard in
een voor deze twee kunstenaars ka
rakteristieke vormgeving.
Zo geeft deze jubileumtentoonstel
ling van de gouden L.T.B. een veel
zijdig beeld van de landman, zijn die
ren en zijn werk, zoals de muze die
in de loop van zes eeuwen heeft
waargenomen. De expositie duurt
nog tot 29 augustus en is dagelijks te
bezoeken van 10-17 uur in de Vishal
op de Grote Markt te Haarlem.
Wpr.
„De Melkmeid", prent uit 1510 van
Lucas van Leyden.
