Pastoor Kouwenhoven van
de Meerburg gaat heen
i
DE#D/fc KATER
„HET BINDMIDDEL IS DE LIEFDE"
Miele er is geen betere
Het zingende oerwoud
TIEN JAAR IN EEN PAROCHIE
WAAR MEN „ONDER ELKAAR" IS
SUSKE-WISKE
Leidse Bioscopen
WOENSDAG 30 JUNI 1965
DE LEIDSE COURA
PAGINA 2
hovens leven zou hij niet meer kun
nen missen. Zij is met haar goede
zorgen, raad en daad, degene ge
weest die ook aan een mannenge-
je móét niet meensctoap de zo noodzakelijke fleur
verleent. Zij blijft bij de pastoor. En
ook wat schilderijen verhuizen en
HUISELIJKHEID boeken, maar veel geestelijk voedsel
c. j Tv/r moet pastoor Kouwenhoven af dan-
Rond de herder van de Meerburg k er j j
is het een en al huiselijkheid. Dit g^raks
onder elkaar zijn heeft hij bereikt in
zijn parochiegemeenschap, het eerst
in zijn woning, het is van zijn per
soon af te lezen. In de spreekkamer
waar verstrooiende lectuur de be
proefde heiligenlevens hebben ver
vangen (niet dat beschreven levens
nous", de intieme gemeenschap, die
warmte geeft aan de leden en die hen
bindt in liefde en eendracht. Dat is
het „bij ons" van pastoor Kouwen
hoven.
pASTOOR KOUWENHOVEN vindt
het verschrikkelijk over zichzelf
te praten. En als wij zijn levenswerk
in de Meerburgparochie zien, kunnen
we dit begrijpen. „In de parochie van
pastoor Kouwenhoven is alles pastoor
Kouwenhoven, maar als je er bent,
merk je niet, dat pastoor Kouwen
hoven er is", zei eens een niet-paro-
chiaan. Een Meerburger drukte zich
weer anders uit: „U preekt niet, u
praat".
PAROCHIERAAD
Afscheid nu van herder Kouwen
hoven; zijn mede-parochianen zullen
hem missen. „Tenslotte", zo schreef
hij in zijn referaat, „is er de kroon
op het werk gezet: een parochieraad.
Uit vier delen bestaat de parochie,
met een wijkhoofd over ieder deel.
blijft steeds even machtig en magis
traal".
Pastoor H. C. A. M. Kouwenhoven
deed zijn intree aan de Meerburg op
6 december 1954. Hij werd io Den
Haag geboren op 3 november 1898 en
priester gewijd de 10e juni 1922. Hij
was kapelaan te Schoonhoven, Rot
terdam, Amsterdam (St. Vincentius
a Paulo) en Den Haag (Kamperfoe
liestraat). Zijn pastoraat begon op
Wieringen in 1941 en de „vuurdoop"
ontving hij in de volksbuurt van de
parochie Maria Magdalena (Spaarn-
dammerbuurt te Amsterdam (van
1947 tot 1954). Toen hij in Zoeter -
woude kwam, aan de Hoge Rijndijk,
waren daar 2000 parochianen; thans
zijn het er ruim 3500.
Aetherklanken
DIJ HET AFSCHEID van een pas-
«oor moet je iets perswnlijks uit Het wijkhoofd'" be"sprSt *1T zaten
zo n priesterleven lichten. Bij pastoor met z,jn sub.hoo(dePn en 20 ontetaat
Kouwenhoven straalt dat er naar alle de ge£Liyke zorg voor de mensen to
;cit vinei ukkiuctoi ikvcib v jjjrf uuj over vf]^n een wijk. Het wijkhoofd en z'n vrouw
van Gods vrienden niet springlevend rr AV ^nristus verstaan en pre- zjen toe, wat er nodig is, bezoeken de
en verfrissend zijn; verre van dat), in DraktiiTlrachtte^ menseP in geven wensen door aan de
zat de pastoor in een gemakkelijke pastorie. Ze bezoeken de „nieuwko-
nonchalante coin-de-fou en op san
dalen onder een conterfeitsel van 'n
parochiaan: een doorsnee boven-
etage, met links de kamer van een
geestelijke en rechts een doorkijkje
in de woning van een jong gezin.
brengen, heeft diit hem misschien
by na verteerd.
„WIJ ALLEN
mers", vragen de mensen te komen
bidden bij een overlijden, signaleren
als er verslapping dreigt, of armoe of
gebrek wordt geleden". Dit is de
„Het bindmiddel is de liefde". Dit saamhorigheid in pastoor Kouwenho-
- - - schreef pastoor Kouwenhoven on- vens laatste parochie.
Onder de prent staat: waarom zou langs in een referaat, dat hij op ver- We moeten hem het laatste woord
een pastorie eerbiedwaardiger zijn zoek voor buitenstaanders schreef, geven: „We mogen wel zeggen, dat
dan een ander huis. Er wordt alleen Het is tot vreemdelingen (en dan be- het goed wonen is onder Gods liefde,
een ander sacrament beleefd. doelen wij geen Leidenaars) door ge- dat we in ieder geval streven naar de
E T^rrrp^ WAwtwp d:rongenweïke opvattingen pastoor gemeenschap in Christus en dat de
£#in wuJNiiNu, dat is zijn Kouwenhoven over een parochie-ge- priesters hier heel gelukkig leven
pastorie. Geen plechtige zalen meenschap heeft. Zoeterwoude-Hoge met hun volk
herbergt het, geen doodse spreekka- Rijndijk en Leiderdorp weten daar-
mer. Het is geen kasteel, omringd van mee te praten. Aan de Meerburg VROLIJK ZIJN
door hoge muren, geen huishoudster is het een „Gemenebest" Aan het r\E DANK VAN DTF GFMFFNT
slooft er tussen keuken en voordeur; hoofd ervan stond pastoor Kouwen- D qrHAP vprae^Tt hom ai? v,;;
zij eet bij pastoor aan tafel en leest hoven, die de ruim 10 jaren in de zondag in zi,n hPt bpfïi
hem de les als hij dat verdient. De parochie van O L Vrouw Onbevlekt H "efde
kanplaan komt avond? thui? tot u.L.vrouw unpevieKi predaken staakt, als zijn klaroenge-
kapeiaan komt s avonds thuis tot Ontvangen geprobeerd heeft het schal tot verkondiging van het evan
rusten als de heren na een lange Woord ik" te vermiiden Wii allen j jg f evan-
dagtaak, tegen half elf. eindelijk tot met elkaar maken de gemeente uit 6 or ee? a^ ,r
7irh7Plf kompn man Pr tw 'n hiertip euraar mairen ae gemeente uit overgenomen. In zyn kerk is het blyd-
zichzelf komen, mag er best n bie i e waarom het gaat. Ik ben alleen de ^hap, waarmee de mensen de hei-
,,ner few klaroen van het evangelie geweest. Uge geheimen van Christus' Eucharis-
of een glas wijn
hiervoor is goed besteed'
zei eens ivTijn parochianen zijn allen konink-
een wijze bisschop, die beter wist wat ïijkë Driesters'on'der ëpn 'uitvoerende °mfevep* Onlangs klonk nog het
zjjn helpers voor werk verzetten den SS" S ridShertSkSSSSÜ gescandeerd,handgeklap op. de me-
„men" vaak meent.
RUSTEN
A LS EEN PASTOOR afscheid staan mag worden. Bij de men-
van zijn parochie neemt, sen aan de Meerburg is dit name-
komt er iets van weemoed in de lijk het geval. Daar wil men, dat
gemeenschap. Wat vertrouwd na het vertrek van pastoor H. C.
was geworden gedurende een A. M. Kouwenhoven alles bij het
aantal jaren gaat verdwijnen, oude blijft. Op een buitenstaan-
Niet zelden komt daarbij een ge- der maakt het Meerburgs kerke-
voel van: hoe zou het nu gaan lijk en parochieel leven eerder
worden in onze kerk. Maar als de indruk van „het nieuwe",
de parochianen zich deze vraag maar onder de gemeenschap
stellen zonder enige sensatielust, rond de Hoge Rijndijk mag dit
als zij niets liever wensen dan worden opgevat als het nieuwe
dat alles in de toekomst blijft zo- zuurdeeg. Het oude desem is daar
als het nu is, is dat toch een bij- onder leiding van pastoor Kou-
zonderheid, waarbij even stilge- wenhoven weggegooid.
K" OMENDE ZONDAG zit het er
voor pa3toor Kouwenhoven op.
De jaren, die zijn pensioen wettigen,
ziet men hem niet aan. Als je bij hem
De films in de week van 24-30 juni °P bezoek komt zoals wij, voor
zijn door de KFC als volgt gekeurd: een gesprek kan het gebeuren, dat
je, zittend in de spreekkamer, ver-
Camera: De rust van een verdoolde rast wor(jtt ^oor een populair wijsje,
(18 jaar). gefloten in moderne trant. Het na-
Dagelijks: 2.30. 7.00 en 9.15 uur. dert op de gang en je verwacht een
Zondag: 2.30. 4.45, 7.00 eö 9.15 uur tiener te zien, hooguit eeri prille
y, lodie van „Michael road about the
hoven „Ik hebt niets te vinden, maar shore> aneluja" op tekst van pastoor
Christus vindt, en wij vanden Kouwenhoven. „Iedereen stond ver-
Zo moet men ook „bij ons aan de baasd toen het was afgelopen" zei de
Pastoor Kouwenhoven gaat dus Meerburg" verstaan. Dat „bij ons" pastoor, „zo heerlijk was het om vro-
rusten; eerlijk gezegd: wij betwijfe- klinkt sommigen nogal verwaand in lijk in de kerk te kunnen zijn",
len het. Hij neemt zijn intrek in een de oren. „Bei uns", zeggen de Duit- Over zijn afscheid weet pastoor
nieuwbouw-woning aan de kersverse sers, en dat is het aan de Meerburg Kouwenhoven niets. „Ik hoop alleen
straat Adegeest in Leiderdorp aan niet Pastoor Kouwenhoven heeft het dat ze me uitluiden met die prachtige
de overkant van de Rijn. Het is zijn altijd willen hebben als een „chez volksmis van Hubert Cuypers; die
heilige voornemen, althans de eerste
tijd, het kalm aan te doen en zich
nergens mee te bemoeien. Maar het
is zo dichtbij, vinden we, die Meer
burg van hem
Er gaat natuurlijk wat mee. Juf
frouw Jo Mortier, de huishoudster,
is al jaren bij hem; zo'n werkgever
vind je nooit meer en, ach, ddt vrou
welijk element in pastoor Kouwen-
'VRAAG WASAUTOMATEN-PROSPECTUS NR. 15 BI] MIELE, GOUDSESINGEL 92. ROTTERDAM.
(Advertentie)
l de nmof cmnbiM
1MÏ
Lido: Wat een vrouw (a. I.)
Dagelijks: 2.30, 7.15 en 9.15 uur
Zondag: 2.30. 4.45, 7.00 en 9.15 uur
Luxor: Waar liefde schande wordt
(Geen KFC-keuring).
Dagelijks: 2.30, 7 00 en 9.15 uur
Zondag: 2.30, 4.45. 7.00 en 9.15 uur
Studio: Lieve, lieve John
(18 jaar, KFC niet gekeurd).
Geprolongeerd
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
Zondag. 2.30, 4.45, 7.00 en 9.15 uui
Trianon: Limelight (a. L)
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 urn-
Zondag: 2.15. 4.30. 7 00 en 9.15 uur
Rex: Apachen in de aanval
(14 jaar).
Dagelijks: 2.30, 7.15 en 9.15 uur.
Zondag: 2.30, 4.45, 7.15 en 9.15 uur
„twen". En als dan pastoor Kouwen
hoven over de drempel stapt, sta je
wel even te kijken- Zo'n man geef je
geen zestig, maar met zijn vijf jaren
mèèr zou hij de slagersjongen van
weleer met zijn onbezorgde deuntje
minstens geëvenaard hebben.
Een kostelijk bezit, dat jonge hart
van pastoor Kouwenhoven, maar juist
dat hart is de oorzaak van zijn ver
trek. „Hoe vindt u dat nou, weg
gaan?", vroegen wij hem. „Nodig",
zei hij. „Ik kan niet meer hollen, het
wil daar niet best meer met diie tik
ker. Ik kan weinig meer doen en dan
moet je toch weg - Het kan niet
meer Een jonge kracht moet het hier
overnemen". Het klinkt in een ver
zuchting: straks valt het woord
DONDERDAG 1 JULI
HILVERSUM I, 402 m.
7.00 KRO. 11.45 VPRO. 14.15-24.00
NCRV.
7.00 Het levende Woord, meditatie.
7.05 Ouverture: reportages en com
mentaren. wegeninformatie en lichte
gram. (7.30-7.40 Nws. Pl.m. 8.00 Over
weging). 8.30 Nws. 8.40 Lichte gram.
met berichten v. d. vrouw. 10.00 Sex-
tuool: gevar. muziekprogr. (10.30
Weeroverz.). 11.00 V. d. zieken. 11.15
Klass. gram. 12.10 Leven op het land,
gesprek. 12.27 Meded. t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.40 Deze
week, praatje. 12.45 In de zomer
uit: wetenswaardigheden en mu
ziek. 13.15 Licht instrumentaal kwar
tet en zang. 13.45 V. d. vrouw. 14.15
Lichte gram. 14.30 Klass. en mod.
orkestwerken (gr.). 15.30 Viool en
piano (opn.): semi-klass. muz. 16.00
Bijbeloverdenking. 16.30 Lichte gram.
17.15 Klass. gram. 17.15 Lichte gram.
v. d. tieners. 17.50 Sportrubriek. 18.10
Stereo: Promenade-ork. (opn.): amu-
sementsmuz. 18.40 Halte: gevar. pro
gramma v. d. twintigers. 19.00 Nws.
en weerpraatje. 19.10 Radiokr. 19.30
Geestelijke liederen (gr.). 19.45 Mod.
orkestmuz. (gr.). 20.00 Zomermozaiek:
gevar. progr. 22.00 Kerkorgelconcert
(opn.): mod. en semi-klass. muziek.
22.30 Nws. en SOS-ber. 22.40 Avond
overdenking. 23.00 Boekbespreking.
23.05 Klass. strijkkwartet (gr.). 23.50
Gram. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II, 298 m.
7.00 AVRO. 7.50 VPRO. 8.00-24.00
AVRO.
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn. 7.20
Lichte gram. 7.50 Dagopening. 8.00
Nws. 8.10 Lichte gram. (Om 8.25 De
groenteman). 8.45 Morgenwijding.
9.00 Klass. kamermuz. (gr.). 9.35 V. d.
vrouw. 10.00 V. d. kleuters. 10.10
Lichte gram. (Om 11.00 Nws.). 12.00
Dansork. en zangsol. 12.27 Meded.
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Licht
orkest. 13.00 Nws. 13.10 Act. en gram.
13.25 Beursber. 13.30 Stereo: Bas en
piano: klass. liederen. 14.00 Mod. or.
kestmuziek (gr.). 14.15 Huishoude
lijke zaken, praatje. 14.30 Licht en
semble. 15.00 Levende wezens elders
in het heelal?, klankbeeld. 15.25 Lich
te gram. (Om 16.00 Nws.). (Tussen
15.25 en 16.30 kan het programma on
derbroken worden voor reportages
Tour de France). 16.30 Licht orkest.
17.00 V. d. jeugd. 18.00 Nws. 18.15 Act.
18.20 Uitz. v. d. ARP: Het oude lied
op een nieuwe melodie. Spr.: de heer
M. W. Schakel, burgemeester v. Hoor
naar. 18.30 Mannenwerk, licht progr.,
met o.a. nabeschouwing Tour de
France. 19.45 Prins Bernhard-Fonds:
gesprekken met zilveren-anjerdra
gers. 20.00 Nws. 20.05 Gram., evt. in
leiding tot het concert. 20.15 Stereo:
Holland Festival 1965: Concertge
bouworkest en solist: mod. en klass.
muz. (Om pl.m. 21.00-21.25 Boeken
schouw). 22.30 Nws. 22.40 Act. 23.05
Stereo: Discotaria: nieuwe gram.
23.55-24.00 Nws.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland 1. AVRO: 15.00-15.50
Dr. Ben Casey: Een monument voor
een oude jager, TV-film. NTS: 19.00
Nws. in het kort. 19.01 Barend de
Beer. 19.06 De Verrekijker, intern,
jeugdjourn. 19.15 Van gewest tot ge
west, regionaal progr. AVRO: 19.35
The Lucy Show. NTS: 20.00 Journ.
AVRO: 20.20 Documentaire over Ja
pan. 21.10 Sportvrienden, problemen
van een prof. voetballer, documen
taire. 22.05 Nato-Taptoe 1965. NTS:
22.40 Journ. 22.45-22.55 Filmverslag
van de Tour de France.
Nederland 2. NTS. 14.30-16.00 Re
portage v. h. Intern. Tennistoernooi
te Wimbledon. 20.00 Nws. in het kort';
KRO: 20.01 Spectacle Poupée, mario
nettentheater. 20.30 Twee-Stromen-
Land, een reportage over een achter
gesteld stuk Nederland. 21.00 Het
grote avontuur (9): Strijd om het
bestaan (Teeth of the lion), docu
mentaire. 21.50 Onze man in Parijs,
22.10 Einde.
door J. M. ELSING
41
De blanke luistert even en sluit dan
voorzichtig de deur.
Kapitein Kotawski en Colombo zijn
vertrokken.
Het is een vreemde, lugubere dag
geworden voor Max Linden. In het
huisje van Kaloeloe heeft hij de ver
wonde krijgers verpleegd; de wonden
ontsmet en verbonden en hen_ een
koortsstillend middel toegediend.
Méér kon hij niet doen.
Kandoe is in rouw en treurt om
zijn doden. Het barbaarse gewee
klaag dringt door tot in de neder
zetting als het onstandvastige geruis
van een verre maar woelige zee. Af
en toe gaat hij naar de slaapkamer
en zit daar een poosje naast Anioeba.
De toestand van Greta Dorval leek
hem aanvankelijk weinig of niet te
veranderen. Nog steeds ligt zij daar
als een dode, maar het hart heeft niet
opgehouden te kloppen. Verschijnse
len van tetanie, met levensgevaar
lijke krampen, waarvoor Colombo
Naar een gegeven van M. Haugen
had gewaarschuwd, zijn blijkbaar uit
gebleven. Dat zou een gunstig teken
kunnen zijn.
Pas in de namiddag doet zich een
eerste verandering voor. Het lichaam
van de zieke ligt als het ware soe
peler in het bed uitgestrekt. Het is
alsof de verlammende kramp van de
dood die het urenlang onbeweeglijk
en verstijfd in zijn macht heeft ge
had, is bezweken. Max raakt haar
voorhoofd aan. Het gloeit en is nat
van het zweet. Dat lykt hem 'n zeer
gunstige reactie, al weet hij niet wel
ke soort koorts door het gift is ont
staan en waar ze toe kan leiden
Greta is nog steeds niet tot het be
wustzijn teruggekeerd.
Terwijl hij even door het open ven
ster naar de voortuin staat te kijken,
ziet hij plotseling een groep negers
verschijnen, op een rij achter elkaar.
Vooraan stapt de chef Kipende. Wat
betekent dat? Het is niet te hopen
dat ze er weer iets anders op gevon
den hebben om hun oproerspeiletje
voort te zetten! Hij wil zich naar de
Barza begeven om de afvaardiging,
want het is blijkbaar een afvaardi
ging, te ontvangen, maar Anioeba is
naast hem komen staan en glimlacht
opgelucht, wat hem verwondert.
Weet jij wat ze willen, meisje?
Dio! knikt ze gretig, dio. Ze ko
men voor de blanke vrouw!
De blanke vrouw?
Hij begrijpt er geen sikkepit van.
Dio! Anioeba heeft er haar tata
(vadertje) om gesmeekt en nu is hij
gekomen!
Daarbuiten zijn de mannen in een
halve cirkel op het grasperk gaan
zitten, met het gelaat naar de woning
gekeerd.
Wat zullen we nu beleven?
Foenga kiuwa, Dibala! (zwijg!).
Zij zijn gekomen voor de geesten! En
vlug keert ze terug naar het bed.
Nu begrijpt Linden en kijkt ge
spannen uit het venster.
De negers daarbuiten zitten daar
een poosje als afgodsbeelden, met de
benen gekruist onder zich. Dan stijgt
een monotoon gemurmel op steeds
enkele woorden maar, door allen her
haald, in een perfecte cadans, met
wisselende intonatie, alsof een on
zichtbaar orkestleider de maat slaat.
Het klinkt als een litanie, als een
vreemde bezwering, tot Kipende op
eens een kreet slaakt en de schou
ders wringt alsof hij worstelt om zich
te bevrijden uit een demonische om
klemming. Zyn kreet sterft weg in
een klagende, gejaagde monoloog, die
als het ware gedragen wordt door
gutturale fonteinen, harmonisch op
stijgend uit het koor. De lichamen
wiegen heen en weer op eenzelfde
rhythme. Iedere phase wordt afge
broken door een kreet, die als een
schok door het hele koor gaat. Het
is als een neerstorten in een afgrond,
waar ze allen bewusteloos blijven
liggen totdat een nieuwe monoloog
hen doet verrijzen.
Linden's aandacht wordt gaande
gemaakt door een vreemd gerucht
achter hem. Anioeba heeft zich over
de zieke gebogen en fluistert haar
toverformules in het oor. Het.is een
vreemd gebeuren, blijkbaar een on
derdeel van het rituaal dat zich in
de tuin afspeelt, te oordelen tenmin
ste naar de spanning waarmee de
negerin de geruchten van buiten
opvangt. Max nadert het bed als hij
bemerkt, dat Anioeba zich nu op Gre
ta's lichaam uitstrekt. Haar blikken
zijn met starre, geweldige wilskracht
op het witte gelaat gevestigd, alsof
ze willen hypnotiseren. Haar mond
is vlakbij die andere mond alsof zij
hem nieuw leven wil inblazen. Bui
ten is de bezweringslitanie aange
zwollen tot een wild lied. Het is alsof
Anioeba, nog steeds uitgestrekt op
het bed, bidt en smeekt en beveelt.
En plotseling komt er beweging in
Greta's lichaam. Zij wil haar hand
opheffen en kreunt.
Anioeba richt zich op en gaat, als
uitgeput, op haar stoeltje zitten.
Greta opent de ogen. Verwonderd
schijnt ze even te luisteren naar de
wilde geruchten uit de voortuin. Het
is alsof een oude angst in haar op
rijst, een angst die haar dwingt te
reageren, na te denken. Zij kijkt om
zich heen en herkent het gelaat van
de werkelijkheid. Haar blikken zijn
even op Linden gevestigd, daarna op
Anioeba. Dan glimlacht ze en fluis
tert:
Ik heb dorst!
De negerin gaat naar de eetkamer,
loopt even tot op de barza om haar
vader iets toe te roepen en komt dan
terug met een karaf water. Als ze
de zieke heeft laten drinken en deze
daar weer opnieuw ligt met geloken
ogen maar ook met een ontspannen
trek op het gelaat, knikt Linden het
negermeisje toe:
Dat hebben jullie flink gedaan!
Anioeba antwoordt:
De blanke vrouw is uit het rijk
der schimmen teruggekeerd, moe-
soengoe!
Zij, Kipende en de andere negers/
zijn er van overtuigd dat ze de gees
ten van de dood, die de zieke wilden
meenemen hebben verdreven.
De moesoengoe staat opnieuw bij
het venster. Het is buitejn opeens stil
geworden. Zwijgend, in een rij adh?"
Ier elkaar, zoals ze gekomen zijn, ver
laten de negers het erf.
De avond is nakend.
Een vreemde, huiveringwekkende
rust daalt over het land.
Een paar dagen na de incidenten
te Kandoe wordt het dorp bezet door
een boelamatari, vergezeld van een
detachement soldaten. Dan voert een
snelboot uit Boelambo een hoog ge
zelschap aan: de commissaris, de sub
stituut en de districts-arts. Op een
maal is er schot in de zaken geko
men. De verslagen over het voorval
met de werver Liar zijn op de plaats
van bestemming geraakt. De laatste
boodschap van Max Linden eigen
lijk een noodkreet! en het relaas
van de ontsnapte kapitein hebben de
doorslag gegeven. Ondertussen is de
stormwind geluwd. Ach, het is maar
een storm in een glas water geweest.
