Australische inboorlingen
voor uitsterven behoed
VAN NOMADEN TOT LANDBOUWERS
EN VISSERS IN TIEN JAAR TIJD
Belangrijke
gasreserve
bij Ameland?
Missietentoonstelling
„Amate 65" komt in Lisse
ZATERDAG 10 APRIL 1965
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 12
KLEINE GROEP MET BIJZONDERE GEWOONTEN.
In dat deel van Noord-Australië, dat Zuidoost Arnhem
Land genoemd wordt leven nog een ruim 180.000
inboorlingen, de autochtone bevolking van het conti
nent Australië. Onder deze mensen, die eerst sinds
korte tijd het nomadenbestaan de rug hebben toege
keerd, heeft onze plaatsgenoot dr A. C. van der Leeden,
wetenschappelijk conservator van het Land en Volken
kundig Museum bijna een jaar vertoefd. In staat gesteld
door een studiebeurs van de stichting Zuiver Weten
schappelijk Onderzoek en een schenking (Grant) van
het Australian Institute of Aboriginal Studies heeft
dr Van der Leeden een studie kunnen maken van de
sociale organisatie. In de moderne Volkenkundige stu
dies speelt nl. de problematiek over de sociale struc
tuur een grote rol. Om zich hiervan een goed beeld
te geven heeft de etnoloog geruime tiid temidden van
de inboorlingen geleefd aan de Rose River.
ABORIGINALS STERK AFHANKELIJK
VAN ZENDING EN GOUVERNEMENT
De heer Van der Leeden heeft wanneer hij vertrekken moet, dat
met moeite afscheid kunnen ne- al het werk nog niet gedaan is.
men toen zijn tijd van terugkeren Met een uitgebreide schat aan
was aangebroken. Naar zijn me- documentatie waaronder ruim 70
ning krijgt een wetenschappelijk uur bandopnamen van muziek en
onderzoeker altijd het gevoel, taal en een ethnologische verza
meling is hij naar Leiden terug
gekeerd.
Aboriginals is de Engelse naam
voor de inboorlingen van Australië.
Van de Aboriginals vormen de Nung-
gubuju maar een kleine groep. De in
boorlingen zijn meestal geconcen
treerd rond een gouvernementspost
of een zendingspost. In Australië is
het nl. niet zo. zoals het vroeger in
Nederlands Nieuw-Guinea was, dat
op een post een vertegenwoordiger
van het gouvernement, de missie of
zending en een arts waren gestptio-
neerd, maar in Australië zijn zij strikt
gescheiden.
De missie of zending hebben een
eigen post en het gouvernement ook.
Dr. van der Leeden had zich geves
tigd op een zendingspost van de An
glicaanse kerk en zich daar vertrouwd
gemaakt met het dagelijks leven van
de Nunggubuju. Tot de zending zich
er vestigde in 1952 waren zij noma
den. Nu zijn zij als werkkrachten
aan de post verbonden. De verande
ringen, die zich in deze vrij korte tijd
hebben voltrokken zijn enorm. Op
vele levensterreinen hebben de zen
delingen radicale veranderingen door
gevoerd. die naar de Nederlandse
maatstaven soms wel ouderwets aan
doen.
Niet meer terug
De belangrijkste verandering is
echter, dat het nomadenbestaan het
verzamelen van voedsel) geheel ver
vaagd is. Het typische is, dat zelfs de
ouderen er niet meer naar terug wil
len. Men gaat nog wel eens het veld
in maar alleen tijdens de weekeinden.
Het bestuur is door het Gouverne
ment aan de zending overgelaten, al
worden er subsidies verstrekt op hui
zenbouw en voor onderwijs. Men
werkt voor de zending en met het
verdiende geld wordt het voedsel be
taald.
Alleen de ouden van dagen en de
kinderen worden door de zending
kosteloos verzorgd. De inboorling is
dus volkomen afhankelijk geworden
van de dominee. Zij schikken zich
erin en maken geen bezwaren tegen
de maatregelen, omdat zij allereerst
naar de persoon kijken die deze
neemt.
Een inboorling bezig met het maken
van een werphout. Een secuur werkje
dat hem echter vlot afgaat. Deze
man, die vroeger nomade was. voelt
zich volkomen thuis in de nieuwe
maatschappij.
sterftecijfer gedaald is, is er een ge
leidelijke stijging te bespeuren in het
zielental.
Snelle medische hulp
Deze daling van het sterftecijfer
wordt veroorzaakt door de uitsteken
de medische verzorging Is er een
ernstige zieke, dan is er binnen twee
a drie uur een dokter aanwezig Via
de vliegtuigen kunnen dan ook pa
tiënten. indien de dokter dit nodig
oordeelt mee teruggenomen worden
naar een ziekenhuis.
Het vliegtuig, na de trekker het
meest gebruikte vervoermiddel, is
de lust van de Aboriginal. Hij kan
voor de halve prijs gebruik maken
van een vliegtuig en dit wordt dan
ook druk gedaan. Vooral wanneer er
in een andere gemeenschap een feest
wordt gehouden, komen de feestgan
gers van alle kanten aangevlogen.
Deze trek hebben zij waarschijnlijk
overgehouden van het nomadiseren
van vroeger.
Het feestvieren is trouwens een
typisch verschijnsel van de open ge
meenschappen van de Aboriginals
Van heinde en verre komt men mee
doen en de verwantschap wordt dan
ook zeer breed gevoeld. Alle ooms
heten bijvoorbeeld ook vader en ne
ven en nichten broers en zusters Tij
dens deze feesten, die voortkomen
uit het ritueel, wordt vaak terugge
grepen naar de voorgeschiedenis.
Oude mythen herleven en er wordt
veel muziek gemaakt en gezongen.
Muziek en zang vormen een integre
rend bestanddeel van het leven Wan
neer zij 's nachts niet kunnen slapen,
dan gaan zij rustig zingen
Toch denkt de jongere generatie
niet meer zo sterk aan het oude gods
dienstige aspect van de feesten, maar
ziet deze gewoon als ontspanning. De
riten zijn zoals overal een afspiege
ling van het gehele leven. Er zijn in
deze riten bepaalde dingen, die tegen
de geest van het christendom zijn, zo
als mensenoffers, maar deze zijn door
het kontakt met de blanken geheel
verdwenen. Hetzelfde feit heeft zich
ook voorgedaan in Nieuw-Guinea)
De zending heeft, zoals te begrijpen
valt, voornamelijk vat op de jeugd.
De ouderen komen zelden of nooit
in de kerk. maar zij staan er niet vij
andig tegenover. Zij weten trouwens
zelf ook, dat wanneer de zending
weg zou trekken, zij allen zouden uit
sterven. In de verzameling mythen
doet zich overigens het vreemde ver
schijnsel voor, dat zij geen oor-
sprongsverhaal kennen. Zij kennen
wel verhalen over totems e.d. Op een
vraag van de heer Van der Leeden
over het ontstaan van de wereld
noemen zelfs de ouderen de naam
God.
DE NUNGGUBUJU
object van studiereis
van
dr A. C. v. d. Leeden
Is het economisch bestel dus ge
heel veranderd, de sociale organisatie
is vrijwel geheel intact gebleven. Het
geheel van voorschriften op het ge
bied vam huwelijk ((je Nunggubuju
vormen slechts 200 man) zijn ge
handhaafd gebleven. Er wordt uitvoe
rig gediscussieerd over de verwant
schappen alvorens 'n huwelijk wordt
goedgekeurd. Wel typisch is, dat de
polygamie geheel is verdwenen Was
deze vroeger noodzakelijk wegens 't
hoge sterftecijfer, nu is zij in het ge
heel geen gewoonte meer. Op het
gebied van het huwelijk neemt de
zending trouwens een vrij neutrale
positie in. De dominee keert zich
alleen tegen een huwelijk, waar be
trokken partijen het niet mee eens
zijn. Het geboortecijfer is per huwe
lijk gelijk gebleven. Alleen omdat het
De Aboriginals die langs de kust wo
nen, zijn grote vissers met hun kleine
ranke bootjes maken zij vooral jacht
op de zeekoe.
Jeugd wordt
ingeschakeld
Van 1 tot en met 9 mei zal het
dekenaat Noordwijk in het teken
staan van missie en ontwikkelings
hulp in de gehele wereld. Door de
medewerking van de directie van de
N.V. Hobaho te Lisse heeft het or
ganiserend comité de beschikking ge
kregen over een van de veilinghal.
len. In deze hal zal een grote ten
toonstelling worden gehouden over
het missiewerk in het algemeen. Di
verse stands zullen de bezoekers de
gelegenheid bieden om kennis te ne
men van de moderne vormen van
ontwikkelingshulp. Opmerkelijk is
daarbij, dat niet zo zeer de nadruk
De Mobil Oil Company meent, dat
zich ook bij Ameland een aardgas
reserve bevindt. Zij heeft, na verle
den jaar op Ameland zelf gas te heb
ben aangeboord, nu vijf kilometer
voor de kust van het eiland opnieuw
een gashoudende laag bereikt. Giste
ren werd op deze lokatie een gasvlam
ontstoken. Deze nieuwe gasvondst
geeft, naar de Mobil Oil ons meedeelt,
goede grond om aan te nemen, dat er
een productieve structuur van aan
zienlijk belang nabij het oostelijk
eind van Ameland aanwezig is, die
zich tevens uitstrekt buiten de terri
toriale grenzen in het gebied van het
continentaal plat.
Er zullen, aldus de Mobil Oil, meer
boringen nodig zijn alvorens een ver
antwoorde schatting gemaakt kan
worden van de totale gasvoorraad,
die door Mobil Oil in dit gebied is
aangetoond.
De Mobil Oil heeft bij haar explo
raties voor de kust van Ameland een
verplaatsbaar booreiland op poten
gebruikt. De gasvlam, die daar nu
brandt, is de eerste die in Nederlands
territoriale wateren werd ontstoken.
De put ligt aan de grens van de ter
ritoriale wateren; daarbuiten kan
niet worden geboord, zolang de voor
gestelde wet op boringen op het Ne
derlandse deel van het continentale
plat nog niet van kracht is.
Mensenoffers verdwenen DE VISVERGIFTIGING
Nog geen spoor
van „wegbrenger"
kopersulfaat
Bij het gerechtelijk natuurweten
schappelijk onderzoek naar de her
komst van een grote hoeveelheid ko
persulfaat, die vorige week bij Noord-
wijk in zee is gestort en een grote
vissterfte heeft veroorzaakt, is het
rijksinstituut voor visserij onderzoek
te IJmuiden „latent" ingeschakeld.
Om voort te kunnen zal men echter
eerst nadere aanwijzingen van de
politie in Noordwijk moeten hebben.
De Noordwijkse politie, zo vernamen
wij van de korpschef, de heer Mer-
kelbach, gaat na wie in of buiten
Noordwijk kopersulfaat zou kunnen
hebben gebruikt, maar heeft nog geen
aanknopingspunten.
Het kopersulfaat trekt langzaam
naar het noorden, de concentratie
wordt echter steeds minder, zo is
gebleken bij het onderzoek van wa
termonsters en dode vissen, dat door
het rijksinstituut voor visserij onder
zoek thans geregeld wordt verricht.
Volgens het weerbericht van giste
ren werd aan de kust krachtige wind
verwacht. Het ministerie van land
bouw en visserij hoopt dat er nog
een schepje bovenop komt. Een storm
zou de kopersulfaatconcentraties, die
in de muien langs de kust vast blijft
zitten, uiteen kunnen slaan voordat
ze de waddenzee bereiken.
Bromfietser sloeg
fietsend meisje
De Rijswijkse politie speurt naar
een man, die dinsdagavond j.l. om
streeks negen uur op het Jaagpad,
nabij de bebouwde kom van Rijs
wijk, een fietsend zeventienjarig
meisje met een hard voorwerp op
het hoofd heeft geslagen.
De man stond langs de weg aan
zijn bromfiets te morrelen, toen het
meisje voorbijreed. Hij stapte op zijn
brommer, reed het meisje achterna
en diende haar in het voorbijrijden
met een hard voorwerp een klap op
het hoofd toe, waarna hij omkeerde
en in de richting van Delft weg
reed. Het meisje kreeg een gapende
hoofdwond, die in een ziekenhuis
is gehecht en een lichte hersenschud
ding.
Zij zette de reis naar huis, nu eens
op de fiets, dan weer lopend, voort.
Het is de politie niet duidelijk, waar
om het de man te doen is geweest.
Alles wat de politie over de man
weet is, dat hij een zwaar, breed
postuur heeft. Zij vraagt een ieder,
die omstreeks die tijd de plaats van
het misdrijf is gepasseerd en moge.
lijk een man met een bromfiets ter
plaatse heeft zien staan, dan wel
degene die anderszins aanwijzingen
kan geven zich in verbinding te stel
len met de recherche van de politie
te Rijswijk (Z.H.), tel. 070-984340 of
met de politie in de eigen woon- of
verblijfplaats.
Lijk vermiste
vertegenwoordiger
opgedregd
In de Amstel bij de Utrechtse Brug
in Amsterdam is vrijdagavond het
lijk opgedregd van de sinds 26 maart
vermiste vertegenwoordiger Hubrecht
Marcus Rijn uit Maarn.
De sectie, die vandaag zou worden
verricht, zal uitwijzen of de verwon
dingen, die het lijk vertoont, ver
oorzaakt zijn door het scheepvaart
verkeer op de Amstel of dat hier
misdrijf in het spel is.
Zoals bekend verdween de 57-ja-
rige vertegenwoordiger 26 maart uit
zijn woonplaats Maarn. Hij reed met
zijn auto naar zijn werkgever in Am
sterdam, met wie hij een onderhoud
zou hebben. Na het onderhoud zou
hij nog enige juweliers in Huizen
en Amersfoort bezoeken, doch sinds
dien is niets meer van hem gehoord.
Twee dagen na zijn verdwijning
werd zijn auto geparkeerd in Am
sterdam aangetroffen met vrijwel de
gehele monstercollectie juwelen ter
waarde van honderdduizend gulden.
Op 7 april werd in OuderamsTel een
monsterkoffer met juwelen opge
dregd met een inkoopwaarde van elf
duizend gulden. Gebleken is dat deze
collectie toebehoorde aan de werk
gever van de vertegenwoordiger.
Diepgaande studie
Dr A C van der Leeden heeft voor
zijn onderzoek naar sociale organi
satie juist een studiereis naar Austra
lië gemaakt, omdat de Aboriginals bij
zonder duidelijk sociaal systeem heb
ben. Daarbij zijn het zeer prettige
mensen om mee te werken, die een
grote belangstelling hebben voor ver-
wantschaps en huwelijkskwesties.
De taal vormde wel de grootste
hinderpaal. Het is een van de moei
lijkste ter wereld en voor een vol
ledige beheersing zou men een ge
degen studie van vele jaren moeten
maken. De jongeren beginnen door
het onderwijs al Engels te spreken
Met behulp van deze tolken en de
eigen kennis van het Australisch
heeft dr Van der Leeden op basis
van een geneologisch onderzoek een
studie gemaakt van de functie en de
betekenis van de verwantschapsor
ganisatie. Hierdoor kwam hij uiter
aard ook in kontakt met andere cul
tuuraspecten, nl. het ritueel en de
muziek. Hoe groot de invloed van
de zending ook is, de rituele drang
zelfs van de jongere generatie blijkt
niet te stuiten.
IS ER KRUID GEWASSEN TEGEN REUMATIEK?
Ja, TogaL En niet tegen reumatiek-alleen. Ook griep en spit en zenuwpijnen
verdwijnen snel, afdoend en veilig. Neem daarom Togal-pastilles in huis.
Zeker is zeker. Togal tegen pijn. Bij apoth. en drog. TOGAL 0.95; 2.40; 8.88.
(Advertentie)
Week voor de wereldkerk in dekenaat Noordwijk
zal vallen op hetgeen men vanuit de
westelijke landen voor missie en ont
wikkelingshulp presteert, maar ook
en vooral op datgene, wat de kerk in
deze ontwikkelingslanden zelf aan
activiteiten ten toon spreidt.
Jeugdstands
Voor de jeugd zullen aparte stands
worden opgebouwd, waarbij de eigen
inbreng van de jeugd in het deke
naat Noordwijk een belangrijke rol
zal spelen.
Bij alle stands zal voorlichting wor
den gegeven door missionarissen, le
den van religieuze orden en door
leken-missionarissen. In deze voor
lichting zal de bezoeker kennis kun
nen maken met de aan deze tijd aan
gepaste vormen van hulp aan de
ontwikkelingslanden.
Programma
In vele parochies zullen gespreks-
avonden met missionarissen worden
gehouden, terwijl in alle kerken op
2 en 9 mei door missie-paters een
prediking zal worden gehouden over
het wereld-missiewerk.
Daarboven zullen in de parochies
van St. Agatha en Het Onbevlekt
Hart van Maria te Lisse, St. Joseph
te Hillegom en St. Jeroen te Noord
wijk afzonderlijke plechtigheden
plaats vinden.
Oecumenische avond
In het kader van deze missieten
toonstelling is het een verheugend
feit, dat te Noordwijkerhout 'n oecu
menische avond zal worden gehou
den, waartoe alle dominees, priesters
en vele leken zullen worden uitge
nodigd.
Voor het bezoek aan de tentoon
stelling, welke ook in de avonduren
is opengesteld, is in overleg met de
hoofden der scholen een schema op
gesteld, welke het bezoek van de
schooljeugd aan deze tentoonstelling
mogelijk maakt. Daarbij is rekening
gehouden met het bezoek van be
jaarden op een middag en religieu
zen op een andere middag.
Ten einde de financiële basis van
deze tentoonstelling te kunnen leg
gen wordt een grote loterij georgani.
seerd, waarvoor men een dezer da
gen via de jeugd loten kan verkrij
gen. De hoofdprijzen in deze loterij
zijn vakantie-reizen.
Het secretariaat van „Amata" 65 ts
gevestigd te Lisse, Achterweg 12.
SPAANS SCHIP AAN DE
KETTING GELEGD
Op bevel van de president van de
rechtbank te Haarlem is gisteravond
het Spaanse zeeschip „Alfonso Ter-
cero", 700 bruto register ton groot,
afkomstig uit Bilbao, in IJmuiden
aan de ketting gelegd. De beslag
legging geschiedde door een Zand-
voortse deurwaarder op verzoek van
een Groningse rederij, die een aan
zienlijk bedrag van de Spaanse reder
te vorderen had.
In verband met restauratie
werkzaamheden aan de kathedrale
kerk te Utrecht zal kardinaal Al-
frink vanaf Witte Donderdag de
Goede Weekplechtigheden in de
dekenale Kerk van het H. Hart te
Utrecht verrichten.
KONINGIN BIJ JUBILEUM
VIERING AMSTERDAMSCH
CONSERVATORIUM
H.M. de Koningin heeft gisteravond
in haar hoedanigheid van bescherm
vrouwe van het Amsterdamsch Con
servatorium de viering van het 100-
jarig bestaan van deze muziekschool
bijgewoond. Leerlingen van de mu
ziekschool brachten ten gehore: „Di
vertimento voor schoolorkest" van
T. de Marez Oyens, „Drie stukken
voor jeugdensemble" van Theo Loe-
vendie en na de pauze „Quartito Li*
rico" van Norbert Visser in inter
pretatie van Bernard van Beurden.
