„LIMONADE JOE", SCHITTERENDE
VERFILMING VAN SCHERPE SATIRE MISBRUIKT?
Felle kritiek op systeem
van beoordeling officieren
SCHERPE KRITIEK VAN
BOURGUIBA OP NASSER
Waarom rijdt deze auto
zo prettig?
Rusland verwerpt
Chinees protest
LEVEN VAN
200 JODEN GERED
MET 40 KG GOUD
„BREUK MET BONN ZOU ONS
DUUR KOMEN TE STAAN"
VRIJDAG 12 MAART 1965
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 3
STUDIO In het Studio-theater draait ditmaal weer een prijswinnaar van
het filmfestival in San Sebastiaan van vorig jaar. Na „De Nacht van de
Leguaan" nu „Limonade Joe", die de zilveren schelp (tweede prijs) ver
overde. Het bijzondere van deze film is, dat de parodie op de Western en
vele Amerikaanse zaken, ditmaal niet komt van de Amerikanen, die ook
van zelfspot niet vreemd zijn, maar van een land achter het ijzeren gordijn:
Tsjecho-Slowakije. De Tsjechische filmmakers hebben reeds vaak van zich
doen spreken door hun teken- en poppenfilms en ditmaal krijgen wij een
speelfilm te zien, die uitblinkt boven vele andere produkties.
Gewoon omdat deze automobilist
zich meer fit voelt dan andere.
En zijn geheim schuilt in het
dashboardkastjeDaar ligt altijd
een rol King. Heerlijk frisse
King pepermunt, het beste
dagelijkse middel ter opwekking
en verkwikking. Natuurzuivere
King hoort in uw wagen
als uw papieren.
Fraai kleurgebruik
Het verhaal speelt zich af in Stet
son City een denkbeeldig plaatsje
in Arizona, waar in de salon de ko
gels en de stoelen de bezoekers om
de oren vliegen. Onheilspellende fi
guren met sinistere namen als Pisto
len Johnny, Coyote Kid, Pancho Kid
en Doug Badman beheersen het stad
je, dat onder de vloek van de whis
key zucht. Dit verandert, wanneer
Limonade Joe ten tonele komt en de
hele stad Kolaloka-limonade wil la
ten drinken. Dat dit niet zomaar
gaat, valt gemakkelijk te begrijpen.
Regisseur OLdrioh Lipsky heeft er
een prachtige satire van gemaakt,
die niet alleen de western paro
dieert, maar ook allerlei bijverschijn
selen. De voordelen van de alcohol
vrije kolaloka (rara, wat is dat?)
worden in het absurde doorgetrok
ken en zo blijkt het gevaarlijke
whiskey nog minder mensenlevens
te Kosten, dan de suiker bevattende
en gevitaminiseerde limonade. Be
paalde beelden in de film kunnen
dubbelzinnig worden uitgelegd, maar
ons inziens staat de parodie op de
western voorop.
Een bijzondere vermelding ver
dient het bijzondere kleurgebruik.
Ieder tafereel is in een bepaalde kleur
gefilmd, die sjFbolisch is voor de ge
hele inhoud. Een gave satire.
De KFC keurde deze film voor
veertienjarigen en ouder, de Cen
trale keuring legde strengere nor
men aan en verklaarde de film toe
laatbaar voor personen van acht
tien jaar en ouder.
,Kooi der Liefde?
Lido. Hij zit bijzonder vernuf
tig letterlijk en figuurlijk in el
kaar, „De Kooi der Liefde", de film
met Alain Delon en Jane Fonda, die
deze week vertoond wordt in het
Lido-theater.
Een jeugdige charmeur (Alain De
lon), die wordt achterna gezeten
door een bende gangsters omdat de
tfangsterkomng genoegdoening wil,
nadat zijn vrouw is verleid, duikt on
der in een tehuis voor daklozen.
In het tehuis maakt de jongeman
kennis met een Amerikaanse we
duwe en haar nichtje, die na een ker
kelijke plechtigheid de zwervers komt
voorzien van een maaltijd, een
agape of liefdemaal zoals dat ook in
oud-christelijke tijden gebruik was.
Het wordit voor de jongeman in
alle opzichten een liefdemaal, zij het
met een bittere nasmaak. Het rijke
Amerikaanse en aantrekkelijke
weeuwtje blijkt zijn identiteit nodig
te hebben om te kunnen vluchten met
de moordenaar van haar man, die zij
in haar villa verborgen houdt in een
vernuftige kooi der liefde. Het jon
ge nichtje heeft de jongeman even
wel voor iets anders nodig, doch als
zij merkt, dat zij niet goedschiks haar
zin krijgt levert zij met enkele lis
tige heksentoeren haar idool in de
„Kooi der Liefde".
Een film vol verrassende en goede
vondsten hier en daar wellicht
wat té gezocht en een Alain Delon,
als vanouds weer bijzonder bedre
ven is in het minnen.
De KFC aoht deze film toelaatbaar
voor volwassenen.
PLEZIERIG
AVONTURIEREN
In REX herleven voor een week
de romantische tijden, die Alexan
der Dumas in zijn onsterfelijke „Mus
ketiers"-boeken heeft opgeroepen.
Prinsessen en prinsen, trouweloze
hovelingen en dappere musketiers
vormen de hoofdfiguren in deze re
delijk verfilmde avonturenromans.
Ter verduidelijking, het zijn niet
de musketiers zelf, die in tegen
stelling tot vele andere romanhel
den te oud zijn geworden, maar
hun drie zonen d'Artrtgnan, Porthos,
Aramis en Claire, de doohter van
Athos. Het verhaal speelt zich met
ingewikkelde intriges, persoonsver
wisselingen em andere traditionele
momenten af naar het plezierige
einde. Als met al een gezonde avon
turenfilm.
PROLONGATIES
Trianon vertoont voor de vierde
"en laatste week de klaarblijkelijk
weer erg in de smaak gevallen oude
film „Gejaagd door de wind", ge
ïnspireerd op Margaret Mitchell's
„Gone.with the wind", een zeer ro
mantisch familieverhaal.
In Camera zet James Bond zijn
spannende en wilde avonturen ook
nog een week voort. Zijn strijd tegen
de geheimzinnige Dr. NO kan onge
twijfeld, een plezierige avond ople
veren.
,The Carpetbaggers?
LUXOR Op het bekende thema
„de zondaar die nog juist op tijd tot
inkeer komt" heeft regisseur Edward
Dmytryk naar een roman van Ha
rold Bobbins een aan alle eisen van
de moderne filmindustrie beantwoor
dende film gemaakt die luistert naar
de schier onvertaalbare naam. „The
Carpetbaggers". Het is een lange film
geworden, geprojecteerd op 't breedst
mogelijke doek, in de fraaiste kleu
ren Alle wapens, waarover de
moderne filmindustrie, die in een
adembenemend gevecht is gewik
keld met als inzet het bestaansrecht
\an de film, beschikt, worden in de
strijd geworpen.
En om de vuurkracht van die wa
pens nog te vergroten, vermeldt het
programma een schier onafzienbare
lijst bekende acteurs en actrices.
Maar de wapens van de tegenpartij,
de in korte tijd machtig geworden
televisie, zijn óók scherp en krach
tig. Déze strijd tussen televisie en
film, in casu „The Carpetbaggers",
is o.i. bepaald niet door de laatste
gewonnen. Aan de film-wapens ont
brak iets, wat nu eenmaal een eer
ste vereiste is voor het winnen van
een dergelijke strijd: een goede re
gie, die van maat-houden weet. En
dit mankement heeft de strijd in een
onbeslist doen eindigen.
MEER DAN ALLEEN
SPEKTAKEL
Toch heeft „The Carpetbaggers"
het woordenboek geeft de vertaling
.avonturier"; de film-ondertiteling
zegt „profiteur" kwaliteiten, die de
rolprent duidelijk opheffen boven de
doorgaans grauwe middelmaat van
de spektakelfilm. De film heeft een
duidelijke en logische opbouw, de
hoofdpersoon gaat niet verloren in
de enorme massa op het doek ver
schijnende medespelenden. Maar, en
dit is het grootste bezwaar, de regis
seur heeft zich te veel moeite ge
geven om de hoofdpersoon duidelijk
af te schilderen.
Jonas Card jr. is geen hoofdper
soon meer, maar wordt karikatuur
met te veel aangedikte karaktertrek
ken. Bovendien wordt het gegeven,
dat een alleszins aanvaardbare in
houd en strekking heeft, te gechar
geerd uitgewerkt. Er worden te veel
voorbeelden van slechtheid tegen
over te fraai gespeelde staaltjes van
goedheid gesteld. En dit geeft de
film een duw in de verkeerde rich
ting.
Merkwaardig genoeg schijnt de re
gisseur zijn fout in het tweede ge
deelte ingezien te hebben. Er wordt
dan minder overdreven, meer met
mogelijke werkelijkheid rekening ge
houden.
Dat de Katholieke Filmkeuring
Centrale deze film, die in Nederland
onder de eigen titel „De duivel als
leidsman" draait, slechts toeganke
lijk verklaard voor volwassenen, is
alleszins redelijk en begrijpelijk. Er
komen nogal wat vreemde opvattin
gen over christelijke geloofspunten
aan te pas.
Ook Algerië
toont reserve
President Habib Bourguiba van
Tunesië heeft gisteren op een pers
conferentie in Beiroet scherpe kri
tiek geleverd op president Nasser
van Egypte, die volgens hem de Ara
bische landen voor voldongen feiten
stelt. Aan het slot van zijn vijfdaagse
bezoek aan Libanon verklaarde Bour
guiba, dat verbreking van de diplo
matieke betrekkingen met Bonn de
Arabieren duurder te staan zou ko
men dan West-Duitsland, „dat niet
sterven zal, wanneer wij ermee bre
ken". Hij zei voorts: „Wij zijn soe
vereine en onafhankelijke staten, wij
moeten met elkaar beraadslagen,
voor wij besluiten nemen. Onder geen
voorwaarde kunnen wij blanco-vol
macht geven voor overijlde beslissin
gen".
Nasser had eerst verzekerd, dat
Oost-Duitsland niiet erkend zou wor
den. „Wij dachten, diat daarmee de
zaak was afgedaan, maar toen begon
Cairo met zijn campagne tegen Bonn,
waarmee wij noch de Palestijnse
vluchtelingen gediend zijn", aldus
Bourguiba.
De Tunesische president zei ook,
niet te geloven, dat het tussen West-
Duitsland en Israel tot diplomatieke
betrekkingen zal komen. Israel had
fikse voorwaarden gesteld en hij ge
loofde niet, dat West-Duitsland die
zou aanvaarden.
Het probleem van die betrekkingen
tussen Algerië en West-Duitsland zal
in Algiers in elk geval met gevoel
Australië kampt nog
steeds met veldbranden
Nog steeds doen zich in Australië
veldbranden voor. Op 10 km ten wes
ten van Melbourne werden donder
dag 18 woonhuizen, een winkel en
een kerk in de as gelegd. Meer dan
200 schapen kwamen om in het zich
snel over de droge weidegronden
verplaatsende vuur. Ook in enkele
buitenwijken van Melbourne braken
hier en daar brandjes uit, die door
honderden vrijwilligers werden be
streden. Ofschoon men de toestand
meester is blijft het brandgevaar nog
steeds zeer groot door de aanhou
dende hoge temperaturen.
„Is het waar, dat steeds veelvuldi-
ger, sedert het in werking treden
van de algemene bijstandswet, ver
zoeken om bijstand worden gedaan
door personen, die niet verkeren in
omstandigheden, waaruit 'n aan
spraak op bijstand voortvloeit?"
Dit vragen vele Eerste-Kamerle-
den de minister van Maatschappe
lijk Werk, mevr. drs. J. F. Schou-
wenaar-Franssen, in het voorlopig
verslag op de begroting van maat
schappelijk werk. Het komt voor, al
dus deze leden, dat meerderjarige
studenten, ook al zijn hun ouders in
goeden doen, aanspraak maken op
bijstand.
Volgens enige leden vrezen vele
verpleeginrichtingen het ontstaan
van dubieuze vorderingen om bij-
standbehoeftige verpleegden, nu de
genen, die bijstand genieten, zelf hun
inkomen beheren. Niet zelden zou
den die inrichtingen daarom de ver
pleegden opwekken voor de inning
van hun toekomende uitkering een
machtiging af te geven.
Deze leden hebben ook vernomen,
dat het wegvallen onder vigeur
van de algemene bijstandswet van
de figuur van de krediethypotheef als
vorm van hulpverlening reeds tot
moeilijkheden heeft geleid. Enige le
den informeren of het waar is, dat
in gemeenten, waar diakonieën en
andere steunverlenende instellingen
hogere uitkeringen verstrekken dan
die, welke nu krachtens de algeme
ne bijstandswet en de groepsre^iin-
gen mogelijk ziin, minder prettige
situaties zijn onfitaan.
De Sowjet-Unie heeft een Chinees
protest verworpen, dat werd inge
diend naar aanleiding van geweld
dadig optreden" van Russische mili
tairen en politiemannen tegen Chi
nese studenten tijdens de betoging
van 4 maart voor de Amerikaanse
ambassade in Moskou.
Naar een Russische woordvoerder
donderdag meedeelde, had Sow jet
minister van buitenlandse zaken
Gromiko het protest al direct van
de hand gewezen toen de Chinese
ambassadeur het hem zaterdag jl.
voorlegde. In de nota stond, dat de
politie brute methoden had gebruikt
om een einde te maken aan de be
toging en dat een ziekenhuis in Mos
kou „ten onrechte" gewonde Chine
zen als genezen had ontslagen Ge-
eist werd, dat de Russische regering
haar verontschuldigingen aanbiedt
aan de studenten en degenen die zich
schuldig hadden gemaakt aan ge
weld streng straft.
voor verantwoordeijkheid en op hoog
niveau worden bekeken, zo heeft de
Algerijnse minister van buitenlandse
zaken, Boeteflika, gisteren bij zijn
terugkomst uit Cairo verklaard. De
minister liet zich in weloverwogen
en gereserveerde bewoordingen over
de kwestie uit. Hij betuigde enerzijds
die solidariteit van Algerië met Egyp
te, maar herinnerde er anderzijds
aan, dat West-Duitsland grote belan
gen in Algerië en de Arabische we
reld heeft.
Birrenbach opnieuw naar Israël
De speciale afgezant van de West-
duitse regering voor de onderhande
lingen met Israël, dr. Kurt Birren
bach, zal waarschijnlijk het komend
weekeinde opnieuw naar Jeruzalem
gaan, ter voortzetting van het ge
sprek met de Israëlische regering
Paus Pius wilde
rabbijn helpen
Enrico Giuliani, die 35 jaar een
hoge functie heeft bekleed bij het
bureau in Vaticaanstad voor het be
heer van de eigendommen van het
over het aanknopen van diplomatie
ke betrekkingen tussen beidie landen
Aangenomen wordt, dat Birrenbach
nieuwe richtlijnen van bondskanselier
Erhard heeft ontvangen. De Duitse
regering zou diplomatieke betrekkin
gen wensen, doch de wapenhulp aan
Israel willen staken. Hiervoor in de
plaats zou dan een andere vorm van
hulp moeten komen.
Israëlisch verzet tegen voorstel
De rechtse „Heroet" en de linkse
„verenigde Israëlische arbeiderspar
tij" (Mapam) hebben zich uitgespro
ken tegen de vestiging van Israeldsch-
Westduitse diplomatieke betrekkin
gen. De Heroet-partij beschikt in de
Knesseth, de Israëlische volksverte
genwoordiging, over 17 en de Mapam
over negen stemmen. De Knesseth
telt 120 leden.
De Mapai-partij, waarvan ook de
Israëlische eerste minister Esjkol deel
uitmaakt en die 42 vertegenwoordi
gers in de Knesseth heeft, heeft zich
kortgeleden uitgesproken voor instel
ling van officiële betrekkingen tussen
de bondsrepubliek en Israel.
(Advertentie)
Vaticaan en die thans met pensioen
is gegaan, heeft onthuld, dat Paus
Pius XH indertijd, op voorspraak
van mgr. Montini, thans Paus Pau-
lus, toestemming heeft gegeven voor
het beschikbaarstellen van 40 kg Va
ticaans goud, om de levens van 200
Romeinse Joden te redden.
De opperrabbijn van Rome, Euge-
nio Zolli, bezocht Giuliani op 26 sep
tember 1943. Hij deelde mee, dat de
SS in Rome 40 kg goud van de Jood
se gemeenschap had geëist. Kwam
het goud er niet, dan zouden 200
Romeinse Joden worden weggevoerd.
Giuliani lichtte terstond zijn meer
dere Bartolomeo Nogara in, die zich
daarop met mgr. Montini, toen plaats
vervangend staatssecretaris, in ver
binding stelde. Deze begaf zich naar
Paus Pius, keerde na enkele ogen
blikken terug en zei: „U kunt dat
goud ter beschikking stellen".
Opperrabbijn Zolli, die weg was
gegaan, kwam kort daarna weer op
het Vaticaan terug. Doch voordat
Giuliani iets had kunnen zeggen, ver
klaarde hij: „Ik ben u hoogst dank
baar voor hetgeen u hebt willen doen,
maar ik heb het goud, dat wij nodig
hebben, al kunnen krijgen". Daarna
schudde Zolli, met tranen in de ogen.
Giuliani bewogen de hand.
vinden. Dit is voor wat de eerste
beoordeling betreft achterwege ge
bleven, zo zei mr. Schuurmans. Hij
laakte de houding van kolonel Wit-
tert van Hoogland, die majoor Van
Z. geen verlof had willen verlenen
om de zitting van de Centrale Raad
van Beroep bij te wonen. Dat dit de
majoor toch was gelukt, was aan de
medewerking van een sous-chef van
de luchtmacht te danken geweest.
VADER
Mr. Schuurmans liet zich ironisch
uit over de opmerking van de tweede
beoordelaar, generaal Den Toom, die
had gesteld dat de majoor te pas en
te onpas met bijbelteksten schermde.
Voor de commissie had de generaal
later verklaard dat dit op de vader
van de majoor sloeg. Mr. Schuur
mans vroeg zich af wat deze opmer
kingen met de onderhavige beoorde
ling te maken heeft: de vader van
majoor Van Z. is al 18 jaar dood.
De gemachtigde van de minister
van defensie, overste J. Gerritsen,
stelde dat het naar zijn overtuiging
gaat om karaktereigenschappen, die
aanleiding hebben gegeven tot kri
tiek Deze kritiek die zowel bij
eerste als bij tweede beoordelaar is
aan te treffen achtte overste Ger
ritsen op zijn plaats.
De Centrale Raad doet over drie
weken uitspraak.
Wist Cukurs waar
Bormann is?
De verantwoordelijke personen
voor de moord op oorlogsmisdadiger
Herbert Cukurs, wiens lijk vorige
week in een buitenwijk van Monte
video werd gevonden, moeten wor
den gezocht onder de leden van de
neo-nazische groeperingen in La-
tijns-Amerika. Dit heeft de voorzit
ter van de federatie van Joodse ver
enigingen in Rio de Janeiro gisteren
verklaard.
'Cukurs zou volgens zijn zeggen om
veiligheidsredenen uit de weg zijn
geruimd omdat hij waarschijnlijk op
de hoogte was van de verblijfplaats
van andere oorlogsmisdadigers, zo
als Joseph Mengele en Martin Bor
mann.
De federatie van Joodse verenigin
gen heeft de Braziliaanse minister
van justitie een memorandum ver
strekt met getuigenverklaringen over
de medeplichtigheid van Cukurs aan
terreurdaden in Letland,
De rechtspositie van de officier
dient op het punt beoordeling drin
gend te worden. Aan het systeem
dat op het ogenblik wordt gehan
teerd kleven tal van bezwaren. Dit
is de mening van mr. J. Schuurmans
uit Den Haag. Hij uitte die gisteren
tijdens een zitting van de Centrale
Raad van Beroep, waar hij als ge
machtigde optrad van majoor Van
Z. uit Den Haag, die in beroep kwam
tegen een tweetal beoordelingen,
welke over hem waren uitgebracht.
De majoor is administratief offi
cier bij de luchtmacht en maakt deel
uit van het bureau krijgsgeschiede
nis in Den Haag. Hij werd in de ja
ren 1962 en 1963 door zijn supe
rieuren, respectievelijk kolonel jhr.
mr. R. W. C. G. A. Wittert van Hoog
land en de tegenwoordige staatsse
cretaris W. den Toom zodanig be
oordeeld, dat hierop ministeriële
kennisgevingen volgden. Een enkele
kennisgeving na een negatieve be
oordeling is al voldoende om iemand
elke mogelijkheid tot bevordering te
ontnemen, zo zei mr. Schuurmans.
De superieuren van majoor Van Z.
hadden in hun beoordelingen gesteld
dat de majoor egocentrisch en eigen
wijs was, dat hij niet logisch dacht,
t* kort schoot bij het tot stand bren
gen van zakelijke contacten en een
gebrek aan leidinggevende capaci
teiten aan de dag legde.
NIET OP TIJD
De majoor had meegewerkt aan de
samenstelling van een gedenkboek
over de Koninklijke Luchtmacht, 'n
gedenkboek dat ter gelegenheid van
het 50-jarig bestaan in juli '63 het
licht zag. Majoor Van Z. had op zich
genomen een artikel over de oude
tijd te leveren. Zijn eerste beoorde
laar had het de majoor ernstig kwa
lijk genomen dat hij de kopij niet op
tijd had afgeleverd. Later was het
naar de mening van dezelfde beoor
delaar de schuld van majoor Van Z.
geweest, dat de chef van United Sta
tes Air Force het gedenkboek niet
op tijd had ontvangen. Hij verweet
hem ook dat een serie verhalen over
de contemporaine geschiedenis van
de luchtmacht al geruime tijd op zich
lieten wachten.
Mr. Schuurmans kantte zich fel te
gen de negatieve beoordelingen zel
ve. Er worden dingen in gesteld, die
voor de beoordeelde ongunstig zijn
zonder dat er enig tastbaar bewijs
wordt geleverd. Er is ook gespot met
het voorschrift van de minister dat
een beoordelingsgesprek moet plaats-
