Psychokinese-experiment voor
VPRO-televisie zonder succes
Een derde van gastarbeiders
gaat met kerstverlof
BIOSCOPEN
DampObevrijdt
S»
POPULIEREN j
IN DE STORM;
DONDERDAG 17 DECEMBER 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 2
Balletjes naar
links in plaats
van naar rechts
Het met grote wetenschappelijke
*org opgezette en uitgevoerde psy
chokinese-experiment van de VPRO
heeft geen aanwijzing opgeleverd,
dat de gebundelde gedachtenkracht
van de TV-kijkers in staat zou zijn
de loop der dingen te bepalen.
Dit was de conclusie, waartoe aan
de hand van de verkregen resultaten
de drie hoogleraren zijn gekomen,
onder wier toezicht het experiment
werd uitgevoerd. De hoogleraren wa
ren na afloop zelfs enigszins ver
bluft, want zij constateerden, dat de
balletjes in het speciaal voor het ex
periment geconstrueerde toestel, die
door de gezamenlijke wens van de
kijkers in een bepaalde richting zou
den moeten vallen, waarmee dan het
bestaan van psychokinese (het door
gedachtenkracht beïnvloeden van 'n
zuiver volgens natuurkundige wet
ten verlopende gebeurtenis) zou zijn
bewezen, de neiging hadden overwe
gend naar links te gaan, ook wanneer
er door de kijkers een beweging naar
rechts moest worden gewenst. Men
heeft de balletjes die langs een op
pervlak, dat veel van een gokauto
maat weg had, afdaalden, nog eens
zonder de kijkers en zonder dat er
dus een bepaalde richting werd ge
wenst, laten afdalen en toen bleek
een nog sterkere afwijking naar
links.
„ONBEGRIJPELIJK"
Prof. dr. J. Kistemaker, die als
fysicus de proef controleerde, ver
klaarde niet te begrijpen, wat er aan
de hand kon zijn. Prof. dr. H. C. Ha
maker, statisticus, zei nog niet aan
stonds te kunnen zeggen, of deze af
wijking statistisch eigenlijk wel van
betekenis was. Hiervoor had hij nog
wel enige studie nodig.
In ieder geval geloofde hij, dat het
voor de proef gebruikte toestel nut
tig zou zijn voor verdere proefnemin
gen, maar niet voor de televisie
Er zouden veel meer „afdalingen"
moeten plaats vinden om een resul
taat te kunnen verkrijgen dan de
vier series, die bij deze proef plaats
vonden.
Massale doortocht in Europa
Ruim een derde van de bijna twee miljoen gastarbeiders in Nederland,
België, Duitsland en Zwitserland gaat dit jaar met Kerstverlof naar Italië,
Griekenland, Turkije, Joegoslavië en Spanje. Deze massale uittocht be
zorgt vooral de Duitse en Zwitserse Spoorwegen veel extra werk. De
Zwitserse Spoorwegen S.B.B. verzorgen tussen 11 en 31 december maar
liefst 460 extra treinen voor buitenlandse arbeiders. Daarvan komen er
267 leeg terug, terwijl na nieuwjaar hetzelfde beeld zich in omgekeerde
richting zal herhalen als de gastarbeiders weer naar hun voorlopige woon
oorden terugkeren. Deze explosie van extra treinen in het voor Zwitser
land toch al drukke wintersportseizoen bezorgt de Zwitserse Spoorwegen
veel hoofdbrekens. De overbezette Gotthard- en Simplontunnel verwerken
desondanks al het extra treinverkeer zonder noemenswaardig tijdverlies.
GANGETJE 'TEL.23005
(Advertentie)
Op de foto v.l.n.r. ir. Blom, die de
registratie verrichtte, de heer F. W.
Langhorst; drs. Manuel van Loggem
en drs. Rob Greiner, die de samen
stelling en presentatie van het ex
periment hadden.
Onderhandelingen
tussen Hoogovens
ging kan doen dat de bij de vertra
ging betrokken gemeenten en de in
die gemeenten wonende gasverbrui-
kers geen financieel nadeel van dit
uitstel zullen ondervinden. Voorts
vraagt hij of de minister bereid is
zijn invloed aan te wenden om een
vlotte omschakeling en ombouw op
aardgas in Noord-Holland alsnog mo
gelijk te maken.
en Gasunie vastgelopen? Onderwijsvernieuwing
Het Tweede Kamerlid de heer
Oele (P. v. d. A.)' heeft schriftelijk
aan de minister van Economische
Zaken gevraagd of het juist is, dat
minstens één gemeente in Noord-Hol
land plannen voor de ombouw op
aardgas moet opschorten, omdat te
gen de aanvankelijke verwachting in
nog geen overeenstemming is bereikt
tussen de Hoogovens en de Gasunie
over de afkoop van de lopende g»as-
leveringscontracten en de overne
ming van de gaslevering in het door
de Hoogovens verzorgde gebied.
Het Kamerlid wil weten of hier
uit kan worden afgeleid, dat de on
derhandelingen tussen de Gasunie
en de Hoogovens zijn vastgelopen.
Hij vraagt of de minister de toezeg-
De films in de week van 17-23 dec.
zijn door de KFC als volgt gekeurd:
Camera: Giant (14j.)
Dagelijks: 2.00 en 8 00 uur
Zondag: 2.00. 5.00 en 8 00 uur
Lido: Eddy in volle vaart (14j.)
Dagelijks: 2.30. 7 15 en 9.15 uur
Zondags: 2.30. 4.45. 7.00 en 9.15 uur
Luxor: Dwars door de vuurlinie
(14 jaar).
Dagelijks 2.30. 7.00 en 9 15 urn-
Zondags: 2.30. 4.45. 7.00 en 9.15 uur
Studio: Ontraden.
Trianon: De Vikingen komen (14 j.)
Dagelijks: 2.30, 7.00 en 9.15 uur
Zondag: 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur
Rex: Wereld zonder schaamte (18 j.)
Dagelijks: 2.30, 7.15 en 9 15 uur
Zondags: 2.30, 4.45. 7,15 en 9.15 uur
bij H.T.S.'en
Het departement van Onderwijs
heeft er mee ingestemd, dat het leer
plan voor de Hogere Technische Scho
len zal worden gewijzigd. Deze on
derwijsvernieuwing houdt een ver
lenging in van de studieduur met één
jaar.
Het leerplan zal ruimte bieden
voor meer zelfwerkzaamheid. De re
organisatie is o.m. gericht op een
goede persoonlijkheidsvorming. Voor
op zal blijven staan dat het oplei
dingsniveau niet mag dalen en in
overeenstemming moet zijn met dat
van vergelijkbare buitenlandse insti
tuten.
De wijzigingen komen op het vol
gende neer: het aantal wekelijkse
lestijden wordt teruggebracht van 39
a 40 uren tot 32 a 34 uren. In het
vierde leerjaar zal een grotere stu-
dievrijheid worden geboden met meer
keuzemogelijkheden en met verrui
ming van de gelegenheid om door
zelfstandig werk aan technische op
drachten de studie op goed niveau te
voltooien. De programma's zullen
worden ontlast, door dat deel van de
opleiding, dat op het algemeen vor
mend middelbaar onderwijs moet
worden gerekend, onder te brengen
in een aan de HTS te verbinden voor
bereidend leerjaar.
De toelatingseisen voor de HTS
zullen zodanig worden gewijzigd,
dat leerlingen, die bij de bestaande
regeling tot het eerste studiejaar
werden toegelaten voortaan in
het voorbereidend leerjaar zul
len worden geplaatst. Bezitters
van het eindiploma HBS-B of gymna
sium Beta zullen tot het eerste stu
diejaar worden toegelaten.
neus, keel,borst van vastzittend slijm
(Advertentie)
TRAM EN BUS DUURDER IN
ROTTERDAM
Burgemeester Van Walsum deelde
gistermiddag tijdens de vergadering
van de Rotterdamse gemeenteraad
mee dat de voorgenomen tariefsver
hoging van de Rotterdamsche Elek
trische Tram per 10 december a.s. wel
doorgaat,, met uitzondering van de
verhoging van de prijs voor school -
abonnementen en de kinderkaartjes.
Bij werkzaamheden op het dak
van een boot is de 35-jarige heer S.
Smit uit Wormerveer door het dak
gezakt en van een hoogte van vijf
meter op een betonnen vloer geval
len. Ernstig gewond werd de man
naar het Gemeentelijk Ziekenhuis te
Zaandam vervoerd, waar hij spoedig
is overleden. Het slachtoffer was ge
huwd en vader van vier kinderen.
IN NEDERLAND
RUIM 25.000
Bij de Nederlandse Spoorwegen
heeft men geen duidelijk beeld van
de door de uittocht van gastarbeiders
ontstane extra drukte, aangezien
geen extra treinen zijn ingelegd. Uit
een onder de bedrijven met meer dan
10 buitenlandse arbeidskrachten ge
houden enquête is evenwel geble
ken, dat bijna de helft van de ruim
50.000 gastarbeiders in ons land dit
jaar met kerstverlof gaat.
De Spanjaarden reizen veelal met
bussen, de Italianen, Turken en Grie
ken gaan met normale reizigerstrei
nen naar het Roergebied waar ze
overstappen in extra treinen.
De directie van NS heeft zich in
november tot alle daarvoor in aan
merking komende bedrijven gewend
om de aandacht te vestigen op de
problemen die voor NS kunnen ont
staan als zich omstreeks Kerstmis en
in de vakantietijd op eens „stootsge
wijs en onverwacht" een massale
stroom van gastarbeiders aandient.
Ze onderscheiden zich van andere
reizigers door een veelheid aan ba
gage. Bovendien nemen ze vaak de
door anderen gereserveerde plaatsen
in. NS wil in de toekomst beter gaan
organiseren door het inleggen van
extra treinen, maar het spoorwegbe
drijf heeft daarvoor de medewerking
van de bedrijven nodig. Gevraagd is
tijdig opgave te doen van gastarbei
ders die met vakantie willen gaan.
Nu al heeft NS strooibiljetten en af
fiches in vier talen vervaardigen om
de gastarbeiders in te lichten over
het vervoer van bagage. Hoewel van
de zijde van de bedrijven tot nu toe
nog geen reactie werd ontvangen,
hoopt NS toch op een concrete sa
menwerking, ook wat betreft de be
geleiding van de buitenlanders door
functionarissen van de bedrijven.
NS wil daarvoor graag in elk bedrijf
de beschikking hebben over een con
tactpersoon.
ZWITSERLAND
KRUISPUNT
Van de miljoen gastarbeiders in
Duitsland gaan er dit jaar 320.000
Kerstfeest in hun vaderland vieren.
Het gaat om Italianen (165.000),
Spanjaarden (40.000), Grieken
(5Q.000). Turken (25.000) en Joego-
slaven (40.000). De Duitse Bundes-
bahn heeft voor dit massale extra
vervoer 150 extra treinen in vier
relsrichtingen geformeerd. Als be
langrijk transitoland passeren vrij
wel alle extra treinen Zwitserland,
dat tussen 11 en 31 december boven
dien 148 extra treinen met 150.000
„eigen" gastarbeiders naar Italië Iaat
vertrekken, 15 naar Spanje en voorts
nog eens 119 extra treinen voor het
eigen wintersportverkeer.
Daarbij komen dan nog 46 „tran
sito" treinen uit Duitsland met Ita
liaanse arbeiders en 114 met gastar
beiders uit Engeland, Frankrijk, Bel
gië, Nederland en Oostenrijk. Voor
al dit extra werk heeft de Zwitserse
Spoorwegen voor de samenstelling
van de treinen een beroep moeten
doen op de zusterorganisaties in Ita
lië, België, Duitsland en Oostenrijk.
De eerste stroom extra treinen
heeft Zwitserland in het afgelopen
weekeinde verwerkt. Op alle Zwit
serse stations stonden duizenden
gastarbeiders (Zwitserland heeft er
ruim 700.000) bepakt en bezakt op
hun extra treinen te wachten. Ze za
gen inmiddels vele extra treinen met
landgenoten voorbij rijden, die uit
hun voorlopige haardsteden in Duits
land, Nederland, Oostenrijk en Bel
gië onderweg waren naar huis. De
vele bagage die de gastarbeiders mee
nemen, bezorgt de spoorwegen nog
extra problemen. Het is meestal te
veel om in de passagiersruimten mee
te nemen. Daarom bevat elk extra
treinstel ook extra goederenwagons.
Elke arbeider mag twee koffers in
de personenrijtuigen meenemen. De
rest gaat in de goederenwagons.
Bij de Zwitserse Spoorwegen was
men over de resultaten.van de eerste
stroom extra treinen voldaan, maar
het staat nu al vast dat de massale
uittocht over enige tijd onderwerp
van gesprek zal zijn op een Conferen
tie van de Europese spoorwegdirec
ties. In het belang van de werkne
mers en de dienstregeling wil men
zich tijdig voorbereiden op deze extra
belasting.
4 Pt hor klanken
VRIJDAG 18 DECEMBER 1964
HILVERSUM I 402 m
7.00—24.00 KRO
7.00 Nieuws, 7.10 Het levende
Woord, 7.15 Ouverture. radio voor
vroege mensen, met wegeninforma
ties, 8.00 Nieuws, 8.15 Voor de jeugd,
8.20 Ouverture, ver., 8.50 Voor de
huisvrouw, 9.35 Waterstanden, 9.40
Schoolradio, 10.05 In de platensoos,
programma voor oudere luisteraars,
11.00 Voor de zieken, 11.40 Meisjes
koor, 12.00 Angelus, 12.04 Nieuwe
grammofoonplaten, 12.30 Mededelin
gen t.b.v. land- en tuinbouw, 12.33
Lichte orkestmuziek (gr.), 12.55 Re
ligieus nieuws, 13.00 Nieuws, 13.15
Wissewassen licht programma
(herh.), 13.35 Lichte- en amuse
mentsmuziek (gr.), 15.00 Schoolradio,
15.30 Voor de zieken, 16.30 Pianoreci
tal: klassieke muziek, 17.00 Voor de
jeugd, 17.30 Lichte grammofoonmu-
ziek voor de tieners en twens, 19.00
Nieuws, 19.10 Actualiteiten, 19.30
Grammofoonplatenprogramma voor
de militairen, 20.15 Promenade-or
kest en zangsolisten: Italiaanse Ope
rafragmenten, 21.00 Zang en gitaar,
21.20 Actuele documentaire, 21.40 Be-
nej Jisrael (De Zonen van Israël):
zang en voordracht, 22.00 Lichte or
kestmuziek (gr.), 22.15 Zwart op wit:
actuele publicaties over Kerk én We
reld, 22.30 Nieuws, 22.40 Epiloog, 22.45
Grammofoonmuziek: Aansl. Middag
zonder einde, hoorspel, 23.5524.00
Nieuws.
HILVERSUM H 298 m
7.00 VARA, 9.40 VPRO, 10.00 VA
RA 13.00, AVRO, 16.00 VPRO, 21.00—
24.00 VARA.
7.00 Nieuws, 7.10 Ochtendgymnas
tiek, 7.20 Socialistisch strijdlied, 7.23
Lichte grammofoonmuziek (7.30 Van
de voorpagina, praatje), 8.00 Nieuws
en socialistisch strijdlied, 8.18 Lichte
grammofoonmuziek, 8.50 Gymnastiek
vooi de vrouw, 9.00 Te land en te
water: informatief programma voor
weg- en waterweggebruikers, 9.40
Morgenwijding, 10.00 Schoolradio,
10.20 Lichte grammofoonmuziek, 11.00
Nieuws, 11.02 Voor de kleuters, 11.15
Voor de vrouw, 11.55 Sopraan en pia
no: klassieke liederen, 12.20 Rege
ringsuitzending: Voor de landbouw,
12.30 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw, 12.33 Actualiteiten, 12.38
Kinderkoor, met altblokfluit en gi
taar, 12.55 Tentoonstellingsagenda,
13.00 Nieuws, 13.15 Mededelingen,
eventueel actueel of grammofoonmu
ziek, 13.25 Beursberichten, 13.30
Jeugdkoor, 14.00 Bij de tijd en bij de
thee: gevarieerd programma, 15.30
Pianospel en zangsolisten, 16.00 Nws.
Aansluitend: Handenarbeid in win
tertijd, lezing, 16.15 Lichte orkestmu
ziek (gr.), 16.30 Voor de jeugd, 17.00
Orgelspel met commentaar, 17.30 Voor
jonge mensen, 18.00 Nieuws, 18.15
Amusementsmuziek, 18.30 Bèta: we
tenschappelijke kroniek, 18.40 Jazz-
rondo, 18.50 Kiosk, artikelen uit de
weekbladen, 19.00 Koor en zangsolis
ten met orkestbegeleiding: klassieke
liederen (opn.), 20.55 Nieuws, 21.00
Vijf seconden van Woef, tienershow,
21.45 Tegenvoeter, satirisch program
ma, 22.15 Dansmuziek (gr.), 22.30
Nieuws, 22.40 Vergelijkenderwijs:
muzikaal gesprek, 23.10 Lichte gram
mofoonmuziek, 23!45 Socialistisch
nieuws in Esperanto, 23.55—24.00
Nieuws.
(Advertentie)
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I
VARA: 19.30 Sportcommentaar;
NTS: 20.00 Journaal; VARA: 20.20
Achter het nieuws; 20.45 December
'64, gevarieerd programma, 21.25 Dick
Powell Theatre: Een spel met hét le
ven, TV-film (niet geschikt voor al
te jeugdige kijkers), 22.15 Signale
ment; NTS: 22.4522.50 Journaal.
Nederland II
NTS: 20.00 Nieuws; NCRV: 20.01
Voor de tieners, 20.45 Vaticaans con
cilie en nieuwe theologie, gesprek;
NTS: 21.15 Amsterdams Kamerorkest
en solist: klassieke muziek; NCRV:
21.50—22.10 Attentie.
door
•Domien van Rietvclde
- 24 -
Hij weet immers al te
zeker, dat Door ook zijn methodes
heeft om zijn eigen zakken, ten
koste van het hof, te vullen. Waarom
verkoopt hij altijd aan lieden van
lager allooi en niet aan de bekende
rechtschapen kooplieden, waarmee
alle ernstige boeren handel drijven?
Hoeveel scheelde het of hij had die
ené vlasschaard voor vierduizend
frank minder dan hij van Meule-
broeck kon krijgen, aan Krauwel
verkocht? Om samen het verschil te
delen natuurlijk. Als Meulebroeck
toevallig zijn bod aan Stefaan niet
bekend gemaakt had, en hijzelf het
niet even toevallig aan het ontbijt
ter sprake had gebracht, was het
toch zo laat geweest. Vyncke pre
tendeerde toch dat de verkoop met
Krauwel al afgesloten was, hij stond
er immers zelf bij. Onderweg naar
de hoeve neemt Stefaan zich stellig
voor, op de een of andere manier
de boekhouding en de rekeningen
van oom in handen te krijgen, al
moest hij er voor inbreken.
Door Hageman rijdt naar de gen
darmerie om aangifte te doen. Het
werkvolk en de knechten worden
ondervraagd, de maat van het auto-
spoor opgenomen, maar niet veel
wijzer dan dat ze gekomen zijn ke
ren de gendarmes naar hun kazerne
terug.
Na enkele weken van heen en
weer geloop, vervelend gevraag en
gepols, raakt de zaak stilaan in de
doofpot, ten spijt van het grinme-
kend gemompel dat in het dorp de
ronde doet. Van dit laatste weet
Stefaan niets, totdat op een goede
dag Arie Meulebroeck, de zoon van
de vlasser, die dit jaar twee vlas-
schaarden op Reigershof kocht, hem
met veel omhaal aanraadt, dat hij er
goed aan zou doen een beetje op
Door Hageman's vingers te letten.
Arie Meulebroeck is twee jaar ouder
dan Stefaan; als vlaskoopman komt
hij nogal bij de mensen en hoort een
massa dingen vertellen, waaronder
tussen veel leugens, ook wel eens
wat waarheid schuilt.
't Is niet prettig dat te zeggen,
Stefaan, maar ik vind het ontzet
tend beestig zoals sommigen er ach
ter je rug om lachen; natuurlijk
uit afgunst, omdat ze hun draai heb
ben in de moeilijkheden en achter
uitgang van iemand die beter en
groter is dan zijzelf, 't Is misschien
nog niet te laat, maar als we de
helft van de praatjes moeten gelo
ven, wordt je hier van twee kanten
uitgeplunderd. Van die vijf run
deren, op het einde van de zomer,
heeft, naar het schijnt, iemand an
ders dan Door zijn part gehad.
Stefaan vraagt niet wie, hij weet
het helaas, maar al te goed.
Die twee schijnen zelfs met
elkaar onder één deken te liggen
Ja sist de jongen, dat maakt
dat die ene zo gauw mogelijk van
het hof af moet, misschien kan die
andere, als het moet, onder cura
tele gesteld worden., maar. waar
om die zich zelf bestelen moet, snap
ik niet, hij krijgt toch al wat hij no
dig heeft voor zijn
Van wie krijgt hij zijn geld.
Stefaan?
Van Door natuurlijk, die houdt
toch de boeken en de kas en alles.
Als ik in jouw plaats was, zou
ik de knoop zo gauw mogelijk door
hakken. Maar hoe staat de rest
van de familie daartegenover? Die
oom van je, die Amerikaan daar,
Mannaert, dat is een ernstige man,
waarom vertel je niet ales aan
hem?
Ja kijk eens Arie, dat is wel
allemaal zo Door zit hier toch
in opdracht van Nonkel Fons en
tante Lia
Maar die weten, tien tegen één
niet wat hier gebeurt!
't Is mogelijk.
Kun jij je voorstellen hoeveel
een geslepen vos hier jaarlijks kan
verdonkeremanen of in zijn eigen
zak stoppen? Dat is geen klein bier
man. In die acht of negen jaar, of
hoeveel is 't, zou je het aan honderd
duizend nog niet merken!
Vanaf die dag vervolgt de be
geerte om de winst van het laatste
jaar te kennen, Stefaan als een ware
obsessie. Vijf weken lang werkt hij
iedere avond tot zijn kop ervan
gloeit. Het is dikwijls na midder
nacht voor hij zijn bed opzoekt. Zes
schriften vol heeft hij dan, met prij
zen van landvette, granen, aardap
pelen en vee, meestendeels genomen
uit de courant, berekeningen van
arbeidsloon, herstellingen en ver
nieuwingen van gereedschap, bere
keningen van opbrengsten, en nog
eens prijzen, belastingen huishou
ding, uitgaven voor vader, de kost
school der meisjes en nog een massa
bijzondere uitgaven. In het laatste
schrift zijn aan de ene zijde de uit
gaven en het andere de inkomsten
geboekt volgens de gemaakte bere
keningen en het eindresultaat is
minstens een zuivere winst van hon
derd en dertig duizend. Dan heeft
Stefaan nog drie-en-twintig duizend
zo maar buiten, beschouwing gelaten
als boven-bijzondere inkomsten om
vooral niet onrechtvaardig te zijn.
De boekhouding moet hij zien, de
boekhouding, en vergelijken. Het is
de enige gedachte die nog in zijn
hoofd wil. Hij wordt zenuwachtig als
een schuldig kostschoolmeisje voor
de ogen van een strenge directrice.
Een tijdlang spreekt hij niemand
Zelfs Pol Vyncke krijgt hem niet
meer te zien. Dan begint hij zijn
aanval met een klein komediespel.
Hij spreekt met ooan Door alsof er
nooit iets tussen hen geweest is,
eerst 's morgens aan het ontbijt, een
paar woorden om mee te beginnen,
dan, later op de dag wat meer. De
volgende dagen neemt hij meer en
meer een houding aan, alsof hij
Door's meesterschap erkent, en doet
alsof hij de aanvankelijke terug-
stotende schamperheid van Hage
man niet eens opmerkt. Hij houdt
vol botdat Door er in loopt. Hij
spreekt over vlas, de tarwe, over het
heerlijke voorbije boeren jaar en in
een gemaakte geestdrift flapt hij
er uit, als een jongen die zijn geluk
niet meer opkan:
Als u my vraagt, met het ver
stand dat ik van die dingen al heb
ben kan, hoevel winst we verleden
jaar gemaakt hebben, zou 'k wel
honderdduizend frank schatten, 'k
Weet zeker dat er wel jaren zijn,
dat we 't met minder dan een derde
daarvan moeten stellen, ik meen met
alles er afgerekend natuurlijk, land
vette en arbeidsloon, en nieuw ge
reedschap, belastingen en huishou
ding en God weet wat nog allemaal
meer waar een mens zelfs niet aan
denkt.
(Wordt vervolgd!
