T weepu n tsgordel
„0, kom er eens zoeken
is internationaal
Blijf niet achter
C. WALENKAMP
gaai hei winnen van de driepunis
DINSDAG 24 NOVEMBER 1964
i££^EiOSRCgURAOT
ZELFS HEIOENEN BESCHOUWEN
HEM ALS HUN EIGENDOM
17ELEN VAN ONS zullen ongetwij-
feld de indruk hebben, dat het
Sint-Nicolaasfeest een typisch Ne
derlands feest is. Inderdaad is de
wijze waarop wij het gewend zijn te
vieren, echt Nederlands. De gehele
sfeer van voorpret voor pakjesavond,
de intocht van de bisschop, het zet
ten van de schoentjes, de kenmer
kende snoeperijen en vele andere
traditionele facetten aan het geheel,
dat is alles typisch Nederlands. In
geen enkel land wordt het feêst zó
gevierd als bij ons.
WIJ mógen echter niet aannemen,
dftt het feest van Sint-Nicolaas alleen
maar in ons land wordt gevierd,
want dan zijn we abuis. In een groot
gebied van midden- en West-Europa
viert men het feest van de goedhei
ligman en wel zo ongeveer in een
gebied waarin Tsjecho-Slowakije,
Zwitserland, Duitsland, Denemarken,
Nederland en een deel van België
vallen. Alleen viert men het in elk
land op zijn eigen manier.
Het beeld echter, dat men zich van
Sint-Nicolaas vormt is in die landen
vrijwel gelijk, namelijk het beeld
van de bisschop in vol ornaat met
mijter en staf en met een lange witte
baard. Ook de verschillende verha
len die over de kindervriend in om-,
loop zijn, zijn in die landen bekend
evenals bij ons.
VERDER VERBREID
MAAR DAAR houdt het niet mee
op. De figuur van de Heilige
Nicolaas wordt in een nog veel gro
ter gebied vereerd al of niet met
speciale feesten. In de Angelsaksi
sche landen kennen we hem als San
ta Claus, de kerstman. Heilige Klaas,
of Nicolaas, heeft ook hier die lange
witte baard, maar draagt verder de
kleding van noordelijker^ streken,
met bont en laarzen, waarbij we
even willen aanstippen, dat we ook
hier de zelfde elementen terugvin
den, zoals de goedheid, de gulheid
van geven, speciaal aan kinderen, de
lange witte baard, de ouderdom van
de heilige, de kleuren rood en wit in
de kleding, kortom zoveel punten
van overeenkomst, dat het duidelijk
is dat het hier om dezelfde persoon
gaat. In de Angelsaksische landen
komt Sartta Claus met Kerstmis en
is tweede Kerstdag, na de devote
viering van de eerste, de dag van
pret en cadeautjes.
ACHTER HET IJZEREN GORDIJN
•■TRADITIONEEL is bij ons het St.-
NicolöaBfeest op 5 december ge
schenkendag, terwijl wij Kerstmis
vanouds vieren zonder presentjes.
Onder invloed van de in ons land
stérk penetrerende Amerikaanse cul
tuur en de welvaart die wij momen
teel beleven gaan velen er toe-over
(vooral gestimuleerd door het be
drijfsleven), om ook tweede Kerst
dag tot geschenkendag te maken.
Uiteraard iets geheel overbodigs,
aangezien wij in die zelfde maand
reeds ons oude vertrouwde Sint-Ni
colaasfeest- met zijn presentjes ken
nen.
Zo gezien zou men dan menen, dat
de kindervriend slechts bekendheid
en verering geniet in een deel van
Europa en in de Verenigde Staten,
overgebracht door de Europese kolo
nisten. Maar dat is beslist niet waar.
De figuur van de .bisschop is in een
aanmerkelijk groter gebied bekend
en wordt daar ook vereerd. Om te
beginnen hebben we niet alleen te
maken met Midden- en West-Europa
maar ook met de ons onbekende
wereld achter het ijzeren gordijn
kent men de Heilige Nicolaas al
reeds van ouds en viert men zijn
naamdag. Alleen kent men daar
Nicola niet zoals wij ons die voor
stellen. Daar in Rusland en omge
ving ziet men hem niet als bisschop
in vol ornaat met mijter en staf, ge
zeten op een schimmel en vergezeld
van een zwarte knecht. Neen, men
kent hem daar als een oude boer,
ook met lange witte baard, pofbroek
en laarzen, ongeveer zoals de\,Joel-
man" van Scandinavië, een toonbeeld
van goëdheid en gulheid, die ieder
een helpt die in nood verkeert en die
tevens een groot kindervriend is.
NICOLA BLIJFT
T"\E VERERING van de Heilige
U Nicola is ook nu nog zeer inten
sief achter het ijèeren gordijn. Hoe
GEEF NU EEN
GASAANSTEKER
Wij heb(54)en een zeer uitge
breide collectie
vanaf 5.95
o.a. Ronson, Colibri, Poppell,
Silver Match, Feudor, enz., enz.
ASSORTIMENT
KISTEN SIGAREN
v.a. 4.- t.m. 300.-
ZIE ONZE ETALAGES
Sigarenhandel
Prlnsegsekade 1 Leiden
TELEF. 01710—21126
(AdverMntl*)
sterk hij daar leeft blijkt wel uit het
feit, dat toen tijdens de Russische'
revolutie de atheïsten overal ver- i
klaarden dat er geen God bestónd,
zij van sommige eenvoudige liedèn
ten antwoord kregen: „En zelfs als
dat waar zou zijn, wat dan nog? Er
is dan toch nog altijd Nicola!"
Een ander bewijs hoe sterk men
daar in deze heilige gelooft, is wel,
dat de Russen de figuur van Nicola
zelfs hebben weten te „exporteren"
bij de Mohammedaanse Tartaren.
Ook zij roepen vaak de hulp van
deze heilige in en branden kaarsen
voor zijn ikoon. Zelfs de heidense1
Samojeden kennen een zekere Nicola,
als een van hun afgoden en bij de
stam der Jakoeten, die in Siberië
langs de Noordelijke IJszee wonen,
is Nicola zelfs de naam voor God. EJ.n
uiteraard wordt Nicola in al die lan
den en gebieden vereerd en gevierd-:
Zo zien we, dat we beslist niet de in
druk mogen hebben, dat Sint-Njco-
laas ons Nederlands eigendom is.
Ook in andere landen van de wereld
kent men hem en wordt zijn feest
gevierd en terwijl hij in ons land
slechts rond de 5de december een rol
van betekenis speelt, is hij voor an
dere mensen elders in de wereld een^
veel voornamer figuur waarmee zij'
elke dag te maken hebben. Sint-ffi-^
colaas is waarlijk 'een hèilige van,
internationale allure en .zeer groteI
betekenis.
Mr. K. HILDEBRANDi
7WARTE PIET hoeft hier op het
bord de namen van eên paar
lekkere dingen geschreven die jullie
allemaal wel eens in je schoen hebt
gekregen.
Maar het zou zwarte Piet niet zijn
geweest als hij het niet op een heel
bijzondere manier gedaan had. Hij
heeft van elk van de twee lekker
nijen een rebus gemaakt.
De eerste letter van de eerste lek
kernij vind je door de eerste letter
te nemen van de eerste tekening. De
tweede letter van de eerste lekkernij
door de tweede letter te nemen van
de tweede tekening. De derde letter,
door de derde letter té nemen vin de
derde tekening en de vierde door de
vierde letter te zoeken van de vier
de tekening.
Onder de streep vind je weer vier
tekeningetjes, en daar doe je net zo
mee om de letters te vinden die te
zamen de tweede snoeperij vormen.
Veel succes en de groeten van
ZWARTE PIET!
IVVX sInj3ï W2 !°I.
XHVH iLoou '\n
-HOM 'pjeyq <s!nH iONISSOTdO
„4ÖVVS9 flf xsm XVdl"
•..ONaiHAHaONDl" afpJOOM ;aq 8M
uaSCjJsi uep 'uapuojs naopueds
do (e djp ap uassn; 'ua^a«
sjeeid unq do peoS sjawaï axp aAv siV
3 'I H 'N 'N 'H T :sie»3ï ap snp
uaqqaq aM '3 (S) uaotps 'I
(2) l«d -H (2) ,nJX "N (4)
uoiduiea -N UBBIM 'H (9)
'I (S) uoidureq :ufiz uauót
-jaa jo uadaajYuooA uaAa3a3uee aQ
NanaaNix HOOA aazzflxaaxxaT
SWaODIN-XNIS 9NISS01X0
77
HORIZONTAAL: 1. gem. in Utrecht en Z.H., 8. stad
in Palestina, 15. praalziek, 16. voegwoord (Fr.), 17.
moeder van Ismaël, 19. ontkenning (Eng.), 20. zwem
vogel, 22. gem. in Overijssel, 25. oude wijnmaat, 28.
buikriem van een paard, 28. muzieknoot, 30. oom van
de Vier Heemskinderen; held uit een volksboek, 31.
bijwoord, 32. uitroep, 33. bergweide, 35. voorzetsel, 36.
gesloten, 37. deel van een helm, 38. familienaam, 39.
aantekening, 41. munt in Nederland, 42. lidwoord, 43.
voorzetsel, 45. term bij het boksen (afk.), 46. schei
kundig element (afk.), 47. telwoord (Eng.), 48. boom,
50. gem. in N.H., 52. met voorbedachten rade iemand
van het leven beroven, 55. kind van een Amerikaanse
negerin en een blanke of omgekeerd, 56. strijdperk,
57. ik (Lat.y, 58. rivier in Zwitserland, 59. scheikundig
element (afk.), 61. bijwoord, 62. na dato (afk.), 63.
rivier in Italië, 65. de gezamenlijke edelen, 69. rivier
in Duitsland, 71. afsluiting, 72. meisjesnaam, 74. ieder,
76. priem, 78. water in Utrecht, 79. telwoord, 80. stad
in Duitsland, 82. voegwoord, 85. heden, 86. groei, 87.
voorvoegsel, 89. hoffelijk, 91. zangwijs, 93. railroad
(afk.), 94. inhoudsmaat, 96. radio-omroep (afk.), 97.
als 20 hor.. 99. filmster, 100. hertogdom in Europa.
VERTICAAL: 1. tot de (afk.), 2. Europeaan, 3. land
streek Z.O. van Babyion, 4. oude Oostenrijkse munt,
5. martelachtig roofdier, 6. ehrenhalber (afk.), 7.
nevens, 8. versvoet, 9. bijwoord, 10. enig, merkwaardig,
11. dag der week, 12. jongensnaam, 13. biersoort, 14.
scheikundig element (afk.), 15. eiland, in de N. IJszee,
18. gebod, 21. provincie van Nederland, 23. bekend
dier, 24. landbouwwerktuig, 26. scheikundig element
(afk.), 27. gesneden steen, 29 lelie-achtig gewas, 32.
jongensnaam, 34. soort onderwijs (afk.), 38. votre ex
cellence (afk.). 40. plaats in Cornwallis ten N. van
Plymouth, 41. rivier in Texas, mondt uit in de Golf
van Mexico, 44. de oudste, 45. uitroep, 47. gekheid, 49.
droesem, 50. goed vermengd op recepten (afk.), 51.
scheikundig element (afk.), 53. pauselijke encycliek
(afk.), 54. afkorting van dona, 59. bekende woestijn,
60. nobel, 63. wortel, 64. hoogste god bij Zarathustrar
66. maanstand, 67. spoedig, 68. weg mét hindernissen
(skisport), 70. lidwoord. 72. lis, 73. esdoorn, 74. brand-
verf, 75. ruimte in een hol van konijnen, vossen, enz.
(jagersterm), 76. water in Laplandmeer, 77. groen
te, 80. voegwoord, 81. emeritus (afk.), 83. als 24 vert.,
84. teleurstellend, 86. vragend voornaamw., 88. deel
van de bijbel (afk.), 90. voorzetsel, 92. Franse repu
bliek (afk.), 94. lidwoord (Fr.), 95. scheikundig ele
ment (afk.), 98. Nederlands Gezag (afk.).
Bij juiste oplossing lees men op de cijfers: 32, 3, 6, 93,
12. 15, 45, 33, 38, 48, 39. 42, 8, 13, 2, 59. 27, 76, 75, 64.
80, 66, 88 een regel uit een bekend St.-Nicolaasversje.
OPLOSSING ZIE ELDERS
Alle Amerikaanse autofabrikanten gaan van
nu af veilIgheldsgorclels als standaarduitvoering
;in hun nieuwe wagens leveren. Zij kozen daar
toe zowel op psychologische als op weten
schappelijke gronden niet de in ons land veelal
aanbevolen driepuntsgordel, maar de heup-
gordel Daarmee is een nieuwe fase in de pro
paganda voor autogordels ingeleid, want dat de
Amerikaanse visie het zal winnen van de
Zweedse staat nu wél vast.
Er LAjNGER AAN, TE TWIJFELEN: de
toejS^f^van veiR^fei&sgoAleLs in de auto's be
vindt zich internationaal op een "keerpunt. Een aan
wijzing was daarvoor reeds geruime tijd geleden het
weg-ebben van de neutrale propaganda voor gordels,
een propaganda die naar ons oordeel in Nederland in
een veel te vroeg stadium, met te weinig wetenschap-
pelijk gefundeerde argumenten, met te weinig „lijn
en daardoor met te weinig overtuigingskracht van
stapel is gelopen.
Voor dit gebrek aan overtuigingskracht zijn drie be
langrijke redenen. De eerste is, diat de propagandisten
heit (al weer: door het ontbreken van voldoende weten
schappelijk houdbaar ervaringsmateriaal) onderling
niet eens waren over het juiste type gordel. „Met een
t\|eepunts-(heup)-gprdel lopen wij onverminderd ge-
véar, ons hoofd tegen het dashboard te pletter te slaan
dus moét het een driepuntsgordel zijn", beweerde de
épe groep. „In een driepuntsgordel zit ook het boven
lijf zó onbeweeglijk, dat bij een flinke schok alleen
het hoofd naar voren vliegt, zodat wij onze nek kun
nen breken, dus moet het. een twéépuntsgordel zijn",
verklaarde even categorisch de andere groep, die aan
vankelijk in Nederland ook de steun van de georgani
seerde artsen-automobilisten genoot. In dit licht sneed
de slogan van de ANWB: „Elke gordel is beter dan
niéts", maar weinig hout. Als wij met de éne soort
gordel onze schedel te pletter slaan en met de andere
soort onze nek breken, zijn wij dan zónder gordel wel
zo heel veel slecht uit? vroegen vele automobilisten
zich wat simplistisch af. En ze lieten het er zónder
gordel bij zitten.
DAARTOE WERKTE OOK DE TWEEDE van de drie
redenen mee: de opvallend geringe animo Van
aüto-fabrikanten om hun wagens veiligheidsgordels als
standaarduitrusting mee te geVen. Dezelfde fabrikan-
teil, dlie het in Hun advertenties zo graag over de „róts-
vaste wegliggiftg" van hun wagens hadden of over de
uitzonderlijke betrouwbaarheid van hun schijfremmen
en dié bij hoog en bij laag beweerden, niéts nö te
hebben gelaten Wèt de veiligheid der inzittenden kon
I bevorderen, schenen een paar tientjes (inkoopprijs)
vöiót Véillgheidsgordels weggegooid geld te vinden.
Zij vónden daarbij de ötêiin van Sómmige Voorlichters
dief publieke opinie, dilé in week- en maandbladen Vöor
automobilisten jubelende verslagen uitbrachten over
de ene „rijproef" na de andere, maar daar n bij óns
weten nimmer afkeurend Schreven over. „Alwéér êen
autó waarin veilighèldsgordels helaas Ontbraken". Zélfs
de rijproef verslagen in de Autokampioen het weekblad
van de ANWB die geruime tijd al haar Wegenwaöht-
diriewielers van próp agenda-opschrift en „pro gordel"
Vóórzag, maakten daarop geen uitzondering. De twee
slachtigheid, op de éne plaats luchtig heenstappen
oVer wat men op de andere plaats zó belangrijk noem
de werkte weinig overtuigend.
T\ERDE VRKLARING VOOR 'T MISLUKKEN der
gordel-propaganda: het eenzijdig speculeren op
de angst. Niemand stapt met méér vreugde in een auto,
ö/l» hem' zojuist is voorgerekend, dat hij dank zij Zijn
veiligheid9gordel nu nog „maar" 30 pet kans maakt
bij een flinke botsing om het leven te komen. De mens
is bovendien van nature een struisvogel, die macabere
facetten des levens met énorme virtuositeit uit zijn
gedachten wereld bant. In een tijd die de reclame met
wetenschappelijk-psychologisohe middelen heet te be
drijven, heeft het ons altijd Onbegrijpelijk geschenen,
dat men in de veildgheidsgordelpropaganda de angst
tot raadgever bevorderde. Wanneer miljoenen ondanks
angstaanjagende verhalen over longkanker niet af te
brengen zijn van het inhaleren van sigarettenrook,
hoe kan men dan verwachten dist de meerderheid der
automobilisten uitsluitend door angst gedreven het
oilgerlef van een veiligheiösgordel voor lief zal nemen?
Een ongerief, inderdaad, althans wat de (vooral uit
Zweden tot ons gekomen) driepuntsgordel betreft. Wij
hebben de afgelopen jaren vele bezitters van driepunts-
gordels ondervraagd en slechts van een minderheid te
horen gekregen, dat zij „er veel lekkerder mee zaten"
Meestal kwamen de antwoorden er op neer, dat men
„voor lijfsbehoud toch iets over moest hebben", in
gunstiger gevallen dat ja „een gordel nauwelijks meer
voelt, als je er eenmaal aan gewend bent". Maar wie
in gordelland geen vreemde ia, weet, hoeveel aange
schafte driepuntegordels in onbruik raken, omdat
mevrouw haar oorsage niet in de verdrukking wil zién
komen, of omdat er ad zó dikwijls op de neerhangende
gordels is getrapt, dat ze te vies zijn geworden om
aan te pakken, iaat staan om over een smetteloos kos
tuum vast te snoeren.
ER ZIJN UIT DE PRAKTIJK VOORBEELDEN aan
gevoerd, dat mensen bij e«n ernstig ongeluk met
gordel omkwamen, terwijl m zónder gordel vrijwel
zeker in leven zonden zijn gebleven. Toch zijn er tal
rijker voorbeelden dat de gordel vrijwel zeker levens
redde. De propaganda voor de veillgheidsgordels was
in beginsel wel juist, maar geheel verkeerd gericht.
In ons lfltid allereerst door het ten onrechte beklem
tonen van de driepuntsgordel en het tamelijk deni
grerend afdoen van de (tweepunts)-heupgordel. Recen
te wetenschappelijke onderzoekingen en analysen van
praktijkgevallen tonen steedis duidelijker aan, dat de
zo plastisch voorgedragen proeven met een op de
voorbank geplaatste pop een uitermate misleidend
bééld geven. Deskundigen erkennen thans, dat de
mens heel anders reageert dian d'ie pop. Hij verstrakt
bij gevaar het bovenlijf, strekt intuïtief de armen als
schokbreker naar voren als steun en valt niet al® een
willoze zoutzak tegen het dashboard. Natuurlijk blijven
de krachten der inertie sterker dan hij. Alleen een
gordel kan verhinderen, dat hij onder bepaalde omstan
digheden uit de wagen wordt geslingerd of met zijn
hoofd tegen het dak van de auto vliegt. Maar daartoe
is een heupgordel voldoende. En die heupgordel kan
zó kort zijn dat „dweilen" onder de vloer te vermijden
is, zodat het dingt niet vuil wordt en niemand schade
voor zijn kleding heeft te vrezen.
Bovendien hebben veel meer mensen dan men veelal
aanneemt (ongeweten) een tikje engtevrees. Zij voe
len zich met een driepuntsgordel als in de boeien
gesloten, maar merken een heupgordel nauwelijks op.
De tweepuntsgordel geeft het bovenlijf volledige vrij
heid en maakt het bijvoorbeeld mógelijk, bij een niet
meer te vermijden frontale botsing zijwaarts weg te
duiken en de dodelijke speerpunt van de op de borst
gerichte stuurstang te ontgaan.
die dè Amerikaanse autoindustrie thans definitief
de heupgordel, zonder diagonale borst gordel, hébben
doen kiezen, Het belangrijkste lijkt ons daarbij dat
voortaan alle Amerikaanse wagens, met de thans ge-
ancêêrde sêfieS Van 1966 te beginnen, als standaard
uitrusting met (heup-)gordels zullen zijn uitgerust
Alleen dóérdoor immers i® de waarde van gordels voél
de meerderheid der automobilisten aannemelijk tè
maken. Wanneer een veiligheldsgordel werkelijk ló
belangrijk is als dé propagandisten bewéfefl, moet dé
fabrikant dat bewijzen door geen wagen zonder dat
onmisbare artikel af te leveren.
O ET BESLUIT DER AMERIKAANSE autofabrieken
is diaarom het overtuigendste pleidooi dat tot dus
verre ten behoeve van de gordels geklonken heeft.
Tegelijk betekent dit een geleidelijk, maar onvermij
delijk terugdringen vam dé driepuntsgordel. Bij stukjes
en beetjes zal de Europese autoindüstrie de Ameri
kaanse luxe-broeders moeten volgen. Ze zal dit alleen
kdnnen dóen met de bij het gróte pubiiek psycholo
gisch „haalbare" variant, de heupgordei.
Om hun veiliger gewórden produkt aan te bevelen,
maar ongetwijfeld óók om de bij velen nog resterende
weerstanden tegen de gordel te overwinnen, staan de
autofabrikanten im de Verenigde Staten thans in de
voorste gelederen der gordelipropagand istenZo kregen
wij een alleraardigst, mr.ar ook bijzonder overtuigend
boekje in hamden van de Amerikaanee Ford MotOl'
Comany ondw de titel „The big plus" (het grote plui-
punt). Met wijs psychologisch inzicht speculeert het
niet in de eerste plaats óp de angst, maar op de men
selijke behoefte aan comfort. „Waarom een gordel?"
Die vraag wordt allereerst beantwoord met: „Omdat
zo'n ding bijdraagt tot comfortabel en plezierig rijden!"
Daarna komen dan, zonder angataanjagefi), ook d«
veiligheidsargumenten aan de beurt.
Tekenend in dit verband: de Amerikanen spreken
niet (zoals ook de Britten nog doen) van ..safety belte"
(veiligheidegordels), maar van „seat belts" (letterlijk:
zitplaats-gordels). Voorop staat: gordels maken het
rijden prettiger, gordels maken een bétere autobe
stuurder van u. De vervolgens aangevoerde veiligheids
overwegingen zijn er niet minder om en ze vinden de
bezwaren van ongemak en displezier bij voorbaat ont
zenuwd: „We rijden aangenamer en dienen de veilig
heid bovendien". Het gekke is, dat het één zowel «Is
het ander bij de h<»iin<rnra«»1 hnvnn^i^
