Geen presidentmaar
een college van kiesmannen
®Ë1S
fHf
AMERIKANEN KIEZEN DINSDAG
ttzuJ&y
Stembus verder goed voor
een menigte van funkties
1952
Duizend gulden in contanten
voor een simpel stuivertje
ZATERDAG 31 OKTOBER 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
ZÓ WORDT MEN PRESIDENT VAN DE VER.STATEN
r VAN DE DEMOCRATEN EN DE
REPUBLIKEINEN WORDT GEKOZEN
De „Daily News"
laat het koud
Het Amerikaanse blad „Daily
News", dat de grootste oplage
heeft, zal geen kandidaat voor
het presidentschap bij zijn le
zers aanbevelen. Het blad ziet
geen heil in Jonhson, tegen
wiens politiek het ernstige be
zwaren heeft, maar zou ook
niet tevreden zijn met Gold-
water. Deze heeft in het open
baar zoveel betreurenswaardige
dingen gezegd dat men zich af
vraagt of hij een capabele pre
sident kan zijn, aldus de Daily
News.
mi
In 3sfuten worden In28staten worden In 19 staten worden
doorparHjcommis- door parHjconvenHes via voorverkiezingen
gedelegeerden gedelegeerden aan- gedelegeerden ge-
aangewezen gewezen kozen
w
li i\ BLIKEINEN STUREN IN JULI ELK ca.
lËH\ 1200 GEDELEGEERDEN NAAR DE ttJktl
Lm Tl GROTE PARTUCONVENTIES liwubl
DEMOCRATISCHE
PARPJCONVENTIE
hier word 1 de presi -
denhscandidaaf-ge-
kozen
De verkiezingscampagne in de Verenigde Staten nadert het hoogtepunt. Beide kandidaten voor het president
schap laten niets ongedaan wat hun een extra-stem kan opleveren. Foto: op weg naar de universiteit van Mexico
City, waar hij een rede zou houden, stapte Lyndon B. Johnson even af in Albuquerque waar hij charmant de
hand zoende van een „cheer-leader", een meisje, dat een groep democraten aanvoerde in juichkreten voor
John son.
Amerikanen van stemgerechtigde Is er sprake van een nek-aan-nek-
leeftijd nu ongeveer 114,4 miljoen, race, dan komt pas in de loop van de
maar vele miljoenen komen niet in ochtend van de vierde november de
aanmerking, omdat ze zich niet als uitslag vast te staan. Maar ook be-
kiezer hebben laten inschrijven of staat de kans, dat reeds in de nacht
niet aan bepaalde eisen, die per staat van dinsdag op woensdag aan alle
verschillen, hebben kunnen voldoen, onzekerheid een eind komt. Wanneer
Zo worden er eisen gesteld aan de de uitslag vaststaat is het gebruike-
duur van het verblijf, in de diverse lijk, dat de verslagen kandidaat in
staten variërend van een half tot het openbaar zijn nederlaag toegeeft,
twee jaar, en worden er verschillende zijn aanhangers dankt voor hun moei-
methode werd in feite slechts bij de maatstaven aangelegd voor registra- te en zijn tegenstnders met de over-
eerste vijf presidentsverkiezingen ge- tie, als het kunnen lezen en schrijven winning feliciteert,
volgd. Spoedig werd het zo, dat de (in twintig staten),
keuze van de partij voor een bepaal- In Alabama moet de aspirant-kie-
de kandidaat voor het presidentschap zer een „anti-communistische eed"
bindend werd geacht voor alle door afleggen en een vragenlijst bevredi-
de partij aangewezen kiesmannen, gend invullen. Over het algemeen zijn
Daardoor werd de kiesbevoegdheid stemgerechtigd de burgers van boven
direct op de burgers overgedragen, de 21 jaar. In Georgia en Kentucky
De kieswet zoals die in de grondwet ligt de grens echter op 18 jaar, in
is neergelegd is echter nooit gewij- Alaska op 19 jaar en in Hawaii op
zigd, al zijn daar wel pogingen toe 20 jaar.
ondernomen, en formeel is het nog
steeds zo, dat de uiteindelijke keuze
geheel in handen is van het college
van kiesmannen.
HET BEGEERDE WITTE HUIS
STEMBILJETTEN VERSCHILLEN
INSTALLATIE OP 20 JANUARI
Volgende week zal de Amerikaanse bevolking
uitmaken, wie de komende vier jaar de Verenig
de Staten zal regeren: Lyndon B. Johnson of
Barry M. Goldwater. Ruim 70 miljoen Ameri
kaanse kiezers staan daarmee voor een princi
piële keuze tussen twee tegengestelde wereld
beschouwingen een keuze, die ver uitgaat bo
ven het louter kiezen van een kandidaat van een
der twee grote partijen, wier programma's en
doelstellingen in de loop der jaren steeds meer
overeenkomsten zijn gaan vertonen. De verkie
zingsstrijd is, zoals zo vaak, zeer onoverzichtelijk
geweest. Gevoelens speelden er een grotere rol in
aan concrete probleemstellingen. De persoonlijk
heid van de kandidaten stond op de voorgrond,
ZINGEN gaan de stembureaus
's morgens vroeg open. De stemming
is geheim en geschiedt via 'n stem-
Op 6 januari worden de stemmen biljet of een stemmachine, dit laatste
van de kiesmannen, bekrachtigd door vooral in de steden, waarbij de knop-
de staten, aan het congres voorge- pen van machine corresponderen
legd. De voorzitter van de senaat met de namen van de respectieve
opent dan de door de staten toege- kandidaten.
zonden stembiljetten en laat deze in gr bestaat uiteraard een nauw ver-
tegenwoordigheid van beide huizen band tussen de kandidaat voor het
- van het congres tellen. Het resultaat presidentschap en die voor het vice-
legde op een „hardere" politiek jegens de com- van deze telling vorait het wettelijk presidentschap, omdat beiden uit de-
munisten en de toenemende macht van de fede- einde van de verkiezing. De presi- zelfde partij komen en hun namen
rale regering in Washington en het morele ver-l S°5 op0 nlt^ri„,s meestal gekoppeld aan elkaar op de
val hekelde. De felle verkiezingsstrijd werd lang ^talleerd Washington ge- liJsten voorkomen. De stembiljetten
de principiële kwesties werden op de achter
grond geschoven. Beide hoofdrolspelers spraken
veel langs elkaar heen, daar elk van hen het
thema van zijn verkiezingscampagne zelf vast
stelde. Zo stelde Johnson het behoud van de
wereldvrede en de economische welvaart in het
middelpunt, terwijl Goldwater sterk de nadruk
niet altijd op hoog peil en vaak met minder fraaie
middelen gevoerd. Veel waarnemers zijn van
oordeel, dat de strijd in tijden niet zo verbitterd
is geweest.
lijsten voorkomen. De stembiljetten
zijn per staat totaal vérschillend. In
Naar verwachting zal een record- sommige staten bevatten ze alleen
aantal van meer dan 70 miljoen Ame- de namen van de kiesmannen, in an-
rikanen op 3 november stemmen. Bij dere alleen die van de presidentiële
de verkiezingen van 1960 werden on- en vice-presidentiële kandidaten, in
geveer 68,8 miljoen stemmen uitge- weer andere zowel die van de kandi-
bepaald door het inwonertal. Zo heeft bracht. Ruim 88 miljoen van de 190 daten als van de kiesmannen. Ge-
een grote staat als New York dit jaar miljoen inwoners van de V. S. zullen stemd wordt echter altijd op de kies-
43 kiesmannen tegen bijv. de staat hun stem kunnen uitbrengen, hoe- mannen. Sommige staten hebben dan
Nevada slechts 3. wel een veel groter aantal naar leef- bovendien nog aparte stembiljetten
tijd stemgerechtigd is. Volgens offi- voor de federale en de plaatselijke
ciële gegevens bedraagt het aantal verkiezingen.
Verschillende maatstaven
voor stemgerechtigden
IOHNSON OF GOLDWATERDat
is dus de voornaamste vraag die
het Amerikaanse volk op 3 novem-
zal worden gesteld, wanneer het
zoals om de vier jaar op de eerste
dinsdag na de le maandag in novem
bernaar de stembus gaat voor wat
algemeen als de presidentsverkiezing
wordt betiteld. Daaraan is ook de
verkiezing van een vice-president ge
koppeld, maar daar blijft het niet
bij. Ook in het geding zijn 25 van de
50 gouverneursposten, 35 van de 100
senaatszetels, alle 435 zetels van het
huis van afgevaardigden en tal van
taats-, districts- en gemeentefunc- ^tei ter beschikking, terwijl dan te-
ties. gelijkertijd wordt voorzien in bezet
ting van door overlijden of andere
De senaat bestaat momenteel uit oorzaken ontstane vacatures).
67 democraten en 33 republikeinen. De samenstelling van het oude huis
Op 3 november staan de zetels van van afgevaardigden is: 258 democra-
26 democraten en 9 republikeinen op ten en 177 republikeinen. De afge-
het .spel. (Senatoren worden voor vaardigden worden voor twee jaar
zes jaar gekozen. Elke twee jaar stelt gekozen. De senatoren worden ge-
een derde van het aantal leden zijn kozen door de kiezers van de gehele
staat, de afgevaardigden door de kie-
ALLES-VOOR-DE-WINNAAR
BASIS
De winnaar van de presidentsver
kiezing in een staat krijgt alle kies-
manstemmen van die staat op een
„alles-voor-de-winnaar"-basis. Daar
uit volgt, dat het kan gebeuren, dat
één kandidaat een meerderheid in 't
kiescollege bezit en dus president
wordt, terwijl zijn totale aantal stem
men minder was dan dat van zijn
tegenstander. Het stelsel van even
redigheid wordt hier immers niet
toegepast.
Het college van kiesman
nen werd in 1787 door de ont
werpers van de grondwet ingesteld
in verband met het ontwikkelings
peil van de bevolking in die dagen.
Men wilde de uiteindelijke keuze van
de mannen voor de belangrijkste re
geringsfuncties in handen leggen
van degenen, die daarvoor de meeste
kennis en ervaring bezaten. Deze
In 1792werd de eerste
steen gelegd voorde
bouw vanhetWitteHuis
300jaar na de ontdek
king van Amerika .fzi
4JËÈSIu
WfSÉgfïffi
Het Witte Huis is de
woning voorde Am.
president.die er ook
n kantoorruimte heeft.
HetWitte Huis werd na
een brand in 1814 wit
geschilderd. Dit om de
geblakerde muren
weer toonbaar te maken
Totaal telt het 132
kamers waarvan er
11 door het publiek zijn
te bezoeken.
«-ÜrW#/'
1 d°o
Het huish. personeel
telt ca. 70 leden ende
huishoudinq kostca.1,5
miljoen gld.perjaar.
Aan verbouwingen en
vernieuwingen heeft het
Witte Huis in de loep der
tijden 60miljoen gld.
De naam "Witte Huis "werd pas in het begin
van deze eeuw officieel ingevoerd.
1960
INixon
|Kennedyfpresldeffr)
AMERIKAANS PRESIDENT
U/ORDEN KOST VEEEGE1D
'ZZ7
Soms betaalt een kandL
dat voor zijn verkie-
De aktie v.d.presiden.
tiële verkiezing kost
een partij alleen al 80.
100miljard gulden,
'*r.
Voor de verkiezingen
congresleden,gouver_
rieurs ende president
wordt inde V.5.totaalL2
miljard gld.uitgegeven.
- JïïsXÖl
Het "feest" waarin de uiteindelijke partij
kandidaat voor het Dresidentschap wordt
jetozen kost 500.QtJQgld. en1200arfaeidsuren
i hun districten.
STEMMING KIESCOLLEGE
LOUTER FORMEEL
DE AMERIKAANSE PRESIDENT
wordt eigenlijk niet rechtstreeks
door het volk gekozen, maar door
een college van kiesmannen. De Ame
rikaanse kiezer stemt namelijk niet
op de kandidaat van zijn keuze, maar
op de kiesmannen die door de partij
van zijn favoriete kandidaat voor elke
staat afzonderlijk zijn aangewezen.
De stemming van het kiescollege, die
in december plaats heeft, is echter
louter een formaliteit en dient slechts
ter bekrachtiging van de uitslag van
de verkiezing van november.
Wanneer namelijk de verdeling van
het aantal kiesmannen in het kies
college vaststaat is ook de uitslag be
kend, daar mag worden aangenomen
dat de kiesmannen op de kandidaat
van hun partij zullen stemmen.
De verkiezing van de kiesmannen
geschiedt per staat. Elke staat heeft
recht op een aantal kiesmannen, dat
gelijk is aan het aantal vertegenwoor
digers van de staat in 't congres. Daar
het aantal gedelegeerden in het huis
van afgevaardigden afhankelijk is
van het aantal inwoners van een staat
wordt ook het aantal kiesmannen
AMERIKA STEMT
1956
H|EisGnhower(presj^
I I Stevenson
HiEisenhowef^rKjl
HRepublikeinen in de meerderheid
j Democraten inde meerderheid
De Australiërs draaien ieder stuivertje tweemaal om
WAT is een stuiver waard?
Vijf cent antwoord u natuur
lijk. Maar zo eenvoudig is het
niet. Het komt er namelijk op
aan wat voor een stuiver het
is. Dat er heel erg dure stui
vers zijn, bleek de laatste tijd
in Australië.
Wie de gelukkige bezitter is
van een Australische penny,
die geslagen werd in 1930. kan
er zonder enige moeite DUI
ZEND GULDEN voor krijgen.
Want zo'n penny uit 1930 is op
het ogenblik dertigduizend-
maal zoveel waard als een „ge
wone" penny. Onlangs ver
kocht de heer Joe Callagher,
woonachtig in Coffs Harbour
in Nieuw-Zuid-Wales, zo'n pen
ny uit 1930 voor 125 Austra
lische ponden, dus voor 1000,-
Andere pennies uit 1930 haal
den eveneens hoge prijzen. Een
paar maanden geleden ver
kocht de heer Frank Intellisa-
no uit Brisbane zo'n penny
voor ongeveer 880,-, in Au
stralische munt voor 24,600
„gewone" pennies.
Waarom betaalt men zulke
formidable prijzen voor een
Australische stuiver, die in
1930 in omloop kwam? De re
den is, dat er in dat jaar, in
1930 dus, slechts 48 pennies
door de Australische Munt ge
slagen werden. Deze vier do
zijn pennies werden op norma
le wijze in circulatie gebracht.
Tot nu toe zijn er slechts een
paar „ontdekt". Stuk voor
stuk zijn ze aan muntenverza-
melaars verkocht voor hoge
pryzen. Het record is thans
DUIZEND GULDEN, maar
men venvacht, dat de prijs nog
omhoog zal gaan.
Er zijn dus nog een veertig
tal van die kostbare pennies
in omloop. Is het wonder, dat
alle Australiërs op het ogen
blik iedere penny, die zij in
handen krijgen, tweemaal om
draaien alvorens hem uit te
geven? Niet uit zuinigheids-
overwegingen, maar omdat zij
een buitenkansje van Duizend
Gulden of meer ongaarne zou
den missen.
Niet alleen de volwassen Au
straliërs, ook de Australische
kinderen zijn „penny-bewust"
op de stuiver jacht.
Frank Intelisano van Sydney met een penny uit 1930, die thans f 1000,- opbrengt.
