1 «p
OPERA-COMMISSIE ADVISEERT
BOUW NIEUWE SCHOUWBURG
IN DE OMGEVING VAN UEIDEN
Dr. Franken en echtgenote uit Leiden
vonden zeldzame klei-tabletten
VN-leger moet dansen naar
het pijpen van Makarios
VsÉ t Si
Toeristen door
spoorwegstaking
ïer in Italië
Neger-schrijver
Baldwin vreest
voor burgeroorlog GEEN NIEUWS 1
Tahiti is bang
voor kernproeven
DINSDAG 28 JULI 1964
Dg LEIDSE COURANT
PAGINA 8
De Amerikaanse consul te Amsterdam, mr. Frank S. W ile heeft maandag op het consulaat drie Braille-horloges
uitgereikt aan gehandicapte Amsterdammers. De foto toont v.lai.r. de heren G. van Veen, G. van Huisstede,
H. Kieft en de consul mr. Wile.
Het opera-rapport van de commissie-Reeser is gereed. Deze commissie is
gevormd naar aanleiding van de moeilijkheden, die gerezen zijn hij de
Nederlandse opera. Staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, drs. L. J. M. van de Laar, verzocht een kleine commissie ad hoe
hem advies uit te brengen over de vorm, waarin aan de opera in Neder
land gestalte zou dienen te worden gegeven. Deze commissie bepleit o.m.:
het stichten van een nieuwe opera-instelling: het bouwen van een opera
schouwburg in de omgeving van Leiden; de nieuwe opera moet niet door
een particuliere instelling worden beheerd, maar zal een overheidsbedrijf
moeten zijn; de leiding dient te worden toevertrouwd aan een persoon,
een intendant, die direct tegenover de minister of de staatssecretaris van
O., K. en W. de uitsluitende verantwoordelijkheid draagt. Volgens deze
opzet zou de exploitatie jaarlijks een tekort van ongeveer tien miljoen
opleveren, waarbij dan de bouwkosten buiten beschouwing zijn gelaten.
Dit betekent dat het deficit meer dan het dubbele zou bedragen van het
overheidssubsidie, dat thans voor de huidige opera beschikbaar is.
veer een half uur van de grote ste
den verwijderd zou liggen.
Parkachtig.
Daardoor zou de instelling uit een
veel groter bezoekersreservoir kun
nen putten, dan indien zij in een
der grote steden ware gevestigd; men
zou dan over de nodige ruimte voor
parkeerterreinen, een busstadion e.d.
Centraal gelegen
in de Randstad
Dr. H. J. Franken, lector in de Palestijnse oudheidkunde aan de Rijks
universiteit in Leiden, heeft tijdens zijn vierde opgravingscampagne van
de Teil (ruineheuvel) in Deir Alla (Jordanië) een paar spectaculaire
vondsten gedaan. De eerste betrof de gedeeltelijke ontgraving van een
heiligdom, die een geheel nieuw licht op de geschiedenis van Trans-Jor-
danië wierp en de tweede behelsde de vondst van een aantal kleitablet
ten, waarvan er drie een onbekend schrift bevatten. De genoemde op
gravingscampagne werd wederom gesubsidieerd door de Nederlandse Or
ganisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek, die ook de seizoenen
van de jaren 1960, 1961 en 1962 voor haar rekening nam. Dr. Franken is
eind vorig jaar naar Deir Alla vertrokken met een team van negen per
sonen, onder meer bestaande uit mevrouw C. A. Franken-Battershill als
lid van de technische staf, uit een Amsterdamse en twee Leidse studen
ten en uit de heer J. Kalsbeek, beeldhouwer en pottebakker uit Oegst-
geest, die speciaal voor de aardewerkstudie is meegegaan. Bij de groep
bevond zich ook een vertegenwoordiger van het departement van oud
heden van Jordanië.
volgde brand verwoeste kamertjes
werd toen eèn derde beschreven ta
blet aangetroffen, voorts een tablet
dat blijkbaar door de schrijver was
afgekeurd en samengeknepen, want
de klei vertoonde duidelijk de af
druk van de hand die het „verfrom
meld" had.
Oudsten ter wereld
Opgravingen in
Trans-J ordani'è
In een onderhoud met dr. Franken,
die dezer dagen in ons land is terug-
Door de brand zijn de tabletten
bewaard gebleven, doordat zij door
het vuur werden gebakken. Het on
bekende schrift doet op het eerste
gezicht aan het kretisch-lineair den
ken door de indeling van de tablet
ten zelf, maar verwantschap blijkt
er toch niet te bestaan. De tabletten
zijn hoogst waarschijnlijk in Deir
Het heiligdom heeft vermoedelijk Alla geschreven door de priesters
dienst gedaan voor een kananietische met een zelf ontworpen of locaal
godsdienst. gangbaar alfabeth. Zij behoren daar
mee tot een van de oudste attybe-
Klei-tabletten tische geschriften ter wereld. De ta
bletten, die uit ongeveer 1200 voor
Toen eind maart de opgravings- Christus dateren, bevatten volgens
campagne ten einde was en het team archeologische gegevens de taal die
gekeerd, vernam het ANP dat het vertrok, - bleven dr. en mevr. Franken in het toenmalige Trans-Joróanië
doel van dit vierde opgravingsseizoen nog achter om de werkzaamheden moet zijn gesproken en vermoedelijk
de stratigrafie van de late bronstijd Van het seizoen af te ronden en de was dit een kananietisch dialect. Bij
(circa 1600 tot 1200 voor Christus) Teil schoon te maken. Bij het graven gebrek aan meer materiaal kunnen
was. Vond men bij vorige campagnes van een proefsleufje vonden zij tot de tabletten niet ontcijferd worden,
reeds sporen van eep heiligdom, bij hun verrassing twee kleitabletten Dr. Franken heeft zogenaamde lak-
ae recente opgravingen is gebleken, met een tot nu toe onbekend schrift, profielen van de Teil mee naar Lei
dat dit heiligdom een van de groot- Dit noodzaakte hen de ruimte ver- den genomen, dit zijn fragmenten
ste tempels van Palestina is geweest. der te graven. In een tweetal, van verticale doorsneden van de ruï-
Van dit heiligdom is de hoofdruimte door de aardbeving en de daarop ge- neheuvel.
in de maanden januari tot en met
maart gedeeltelijk blootgelegd, ter
wijl acht kamers ervan ontgraven
zijn. Deze kamers lagen vol gebroken
aardewerk, tempelvaten, kunstvoor
werpen van steen, been en ander
materiaal. Men vond er rolzegels,
scarabeeën, benen doosjes, kralen van
glas en een volkomen gave eendekop
van ivoor. Diverse vaten hadden een
speciale sluiting aan de zijkant en
hebben vermoedelijk gediend voor
het bewaren van een heilig voor
werp. Bovendien werden enkele tem
pelteksten gevonden.
Havens blijven
ontoegankelijk
22 juli aan de Cyprische regering,
waarin de secretaris-generaal er zijn
„toenemende bezorgdheid" over uit
spreekt, dat aan VN-militairen de
toegang tot het havengebied van Li
massol geweigerd wordt.
Uitgaande van bovenstaade over
wegingen acht de commissie het bou
wen van een operaschouwburg de
eerste noodzakelijke stap tot het
scheppen van een artistiek en organi
satorisch verantwoord beleid. Ge
dacht kan worden aan een complex
van twee zalen, een met ongeveer
2000 plaatsen voor het grote reper
toire, en een met ongeveer 800 plaat
sen voor kameropera's, waarbij over
gemeenschappelij ke dienstruimten,
foyers e.d. zou kunnen worden be
schikt. De aanwezigehid van twee
zalen in hetzelfde complex biedt bo
vendien grote voordelen voor het
gelijktijdig repeteren. De voorzitter
van de commissie heeft de gedachte
geopperd, dit complex te stiueren
ergens in het midden van de rand
stad Holland, bijvoorbeeld in de om
geving van Leiden, waar het met het
moderne rail- en wegverkeer onge-
Krachtige ondergrondse
beweging in N.-Vietnam
Er bestaat in Noord-Vietnam een
krachtige ondergrondse beweging die
klaar staat om op grote schaal sabo
tage tegen de communistische rege
ring te plegen. Dit heeft de Zuidviet-
namese minister van defensie, gene
raal-majoor Tran Thien Chiem, ver
klaard bij aankomst in Koeala Loem-
poer voor een officieel bezoek aan
Maleisië.
De minister die over wederzijdse
bijstand gaat praten zal meer hulp
trachten te verkrijgen bij de oplei
ding van militair personeel, onder
meer wat betreft de oorlogvoering in
het oerwoud waarin Maleisië meer
ervaring heeft.
Hij zei, dat Zuid-Vietnam allé mo
gelijke steun zal geven aan de „na
tionale beweging ter bevrijding van
het volk in het noorden". In ant
woord op vragen verklaarde de mi
nister, dat Zuid-Vietnam een afwach
tende houding zal aannemen om
eventueel op het geschikte ogenblik
een grootscheepse aanval op Noord-
Vietnam te beginnen ter ondersteu
ning van de ondergrondse beweging,
die in 1956 is gevormd.
beschikken, en een complex boven
dien met een park kunnen omge
ven een bijzondere aantrekkelijk
heid van Bayreuth en Glydebourne
waarin een hotelaccommodatie tot
haar recht zou komen. De beide bui
tenlandse leden van de oemmissie
hebben zich uiteraard van een oor
deel over deze mogelijkheid moeten
onthouden; wel was men het eens
over de wenselijkheid dat een ope
ragebouw in of nabij een universi
teitsstad is gelegen, om ook een jeug
dige publiek aan de instelling te
kunnen binden. Voor de hand lig
gend kan het lijken, het reeds be
staande plan voor een operagebouw
et Amsterdam tot uitvoering te bren
gen, hetgeen overigens niet behoeft
uit te sluiten, in een later satdium
tot het stichten van een omvangrijker,
meer centraal gelegen complex over
te gaan. Hoe dit ook zij de com
missie wil er met de grootste nadruk
op wijzen, dat het bouwen van een
operatheater voor de gehele ver
deer ontwikkeling van het operale
ven in Nederland een zaak van pri
mair belang en van' uiterste urgentie
moet worden geacht.
Castro zal blijven
stoken in Zuid-Amerika
Al hetgeen de organisatie van Ame
rikaanse Staten heeft gedaan, is on
wettig en immoreel, zo heeft premier
Castro van Cuba gisteravond op 'n
persconferentie in Santiago de Cuba
verklaard.
Sprekend over de incidenten hij
de Amerikaanse marinebasis Guan-
tanamo zei de Cubaanse premier:
„Hoewel de revolutionaire regering
de vrede lief heeft, zal zij haar sol
daten niet ongestraft door mariniers
van de Amerikaanse marine basis
laten vermoorden."
Castro herhaalde zijn standpunt
met betrekking tot Latijns-Amerika
en zei nogmaals, dat hij zijn houding
niet zou wijzigen tenzij de Ameri
kaanse inlichtingendienst zich niet
langer zou mengen in de binnen
landse aangelegenheden van Cuba.
„Als de internationale regels met
betrekking tot onze soevereiniteit
niet worden nagekomen, zullen we
ons gemachtigd achten de revoluti
onaire beweging te steunen in die
landen die ons niet respecteren", zo
zei Castro.
15.000 POLITIEKE GEVANGENEN
Er zijn op het ogenblik ongeveer
15.000 politieke gevangenen op Cu
ba. „Velen van hen zijn door de
Amerikaanse inlichtingendienst naar
Cuba gezonden agenten. We moes
ten ze naar de gevangenis zenden.
Dat spijt ons. U moet begrijpen, dat
de Amerikaanse regering daar meer
verantwoordelijkheid voor draagt
dan wij", zo zei de Cubaanse pre
mier.
In de alpen van Dauphine, in het
zuidoosten van Frankrijk, zijn maan
dag drie alpinisten van een hoogte
van 400 meter neergestort en ver
moedelijk omgekomen. De lijken van
de slachtoffers, wier identiteit nog
niet bekend is, zijn nog niet gevon
den.
Invoer wapens noodzakelijk
President Makarios zegt verder, dat
de invoer van wapens door zijn re
gering noodzakelijk is voor de ver-
President Makarios van Cyprus
heeft secretaris-generaal Oe Thant
van de Verenigde Naties getelegra
feerd, dat de Cyprische regering nim
mer van plan is geweest de bewe
gingsvrijheid van de VN-macht op
1 q vi fi* Af* in It all a V Cyprus te beperken en dit ook nooit dedïglng Va"n "het Tand tégen de drei-
lallgCl 111 llctllC gedaan heeft. Maar deze bewegmgs- gjng van een Turkse invasie. „Het
vrijheid sloot toegang tot haven-ter- posteren van VN-waarnemers in Cy-
De kans beslaat, dat vakanüegan- ^-wLiSSnMMÈ
gers, die per trein uit Italië naar ons den de VN-militairen de toestemming se havens zouden worden geplaatst
land terugkeren, morgen later op de behoeven van de Cyprische regering, waar ^e IrZda vo^ de invaT van
plaats van bestemming zullen am- telegram van Makarios is een Cyprus is samengetrokken" aldus
veren. Een deel van het Italiaanse antw00rd op Oe Thants telegram van Makarios samenSetr0Kfcen a13"5
spoorwegpersoneel gaat morgen tus
sen 8.45 Cs ochtends) en 19 uur weer
De Cyprische
diep te betreurei
president zegt het
etreuren, dat VN-voertuigen
en colonnes onderzocht moeten wor
den, maar dit vindt hjj nodig, omdat
gebleken is, dat VN-voertuigen Turk
se opstandelingen hebben vervoerd.
staken.
De Nederlandse Spoordegen heb
ben uit Italië bericht ontvangen, dat
de Italiaanse spoorwegen ten gevolge
van deze staking een normale afwik
keling van de belangrijke internalio-
nale reizigers- en goederentreinen Loiders van de bevolking van Ta-
met kunnen garanderen en dat re- hm hebben geprote,teerd tegen Frfln-
kenmg met vertraging moet worden „e planneni een ,proefterreln voor
genouden. atoomwapens in te richten in het HriQttniBT
gebied bij het eiland. H
Het protest is mondeling overge- n
f bracht aan de Franse premier, Pom- rlBl
- pidou, die op het ogenblik het gebied
bezoekt. Frankrijk zou, naar verluidt,
in dit gebied over ongeveer twee jaar CTl dB
zijn eerste waterstofbom tot ontplof
fing brengen. Het proefterrein zou -
worden ingericht in de afgelegen SBtTU'DtOT
De Amerikaanse neger-schrijver Ja
mes Baldwin heeft in een vraagge
sprek met het Westduitse blad „Der
Spiegel" gewaarschuwd, dat de ras-
senonlusten in de Verenigde Staten
kunnen leiden tot burgeroorlog en
militaire dictatuur.
Baldwin zegt, dat iedereen wist,
dat het tot de huidige explosieve si
tuatie zou komen. De enige macht
van de neger in de VS is volgens
Baldwin van economische aard. Als
alle 20 miljoen negers in de VS niet
meer zouden werken zou de gehele
Amerikaanse economie ontwricht
kunnen worden.
Vele jaren lang, aldus Baldwin,
zijn in het New Yorkse Harlem wa
pens ingeslagen. De blanke had dit
nu pas gemerkt. Maar zij waren ja
ren lang ingeslagen met slechts een
doel: voor de bloedige botsingen die
eens zouden moeten uitbreken.
•"Perecht is 't door de Sociaal-Econo-
mische Raad aan de regering
gerichte tussentijds advies over het
agemene sociale beleid voor het ko
men jaar met weinig spanning tege
moet gezien. Iedere ingewijde wist
al lang immers, dat de Raad zijn
eensgezinde standpunt zou herhalen,
volgens hetwelk het op dit moment
nog aanzienlijk te vroeg geacht moet
worden voor een afgerond en defi
nitief advies en dat men bovendien
in grote trekken zou herhalen, het
geen reeds enige tijd geleden tót
uiting is gekomen.
Voor het belangrijkste en meest
ingrijpende deel van het beleid be
tekent zulks, dat de Raad wederom
in drie groepen uiteen is gevallen,
wat betreft het oordeel over de
hoofdpunten van het regeringspro
gram: de verhoging van de AOW en
AWW en de vermindering van de
belastingdruk. Werkgevers blijven
een aanzienlijke bij-financiering uit
de schatkist van de hand wijzen
terwijl de werknemers die andermaal
bepleiten. De vertegenwoordigers
van de regering in de SER waar
schuwen opnieuw tegen het tegelij
kertijd van kracht laten worden van
genoemde verhogingen èn de fis
cale verlichting, omdat zulks een
aanzienlijke verstoring van het toch
al labiele conjuncturele evenwicht
zou betekenen.
Men kan van het gisteren opge
stelde advies dus wel zeggen, dat de
regering er niet veel aan heeft, ten
zij men de winst zou willen zien in
de in het stuk rijkelijk verspreide
waarschuwingen, dievoor een goed
deel ook wel van de gehele raad af
komstig zyn. De daarop gebaseerde
practische aanwijzingen kunnen dan
wel in een tegengestelde richting
wijzen; unaniem mag het oordeel
worden geacht, dat in het algemeen
een voorzichtig beleid geboden is.
Concrete verwachtingen heeft de
SER ook nog niet kunnen uiten,
omdat een aantal basisgegevens ont
breken. Aan het Centraal Planbu
reau is echter gevraagd bij wijze
van terreinverkenning een bereke
ning te maken van de in 1965 op een
aantal punten te verwachten ont
wikkelingen, waarna de Raad in het
a.s. najaar met duidelnkeraanbeve
lingen zal komen. Zo lang moet de
regering dus nog op haar eigen
kompas blijven varen, maar intussen
zal ze een goed deel van de in de
molen zijnde plannen en maatrege
len natuurlijk niet kunnen ophouden.
Wil ze met name de verhogingen
van AOW en AWW doorzetten
en de parlementaire behandeling van
tevens de voorstellen inzake belas
tingverlaging mogelijk maken, dan
zullen die ontwerpen binnenkort bij
de Tweede Kamer behoren te wor
den ingediend. De regering kan
daarmee overigens altijd uit de voe
ten, omdat alle SER-groepen hebben
verklaard de voornemens, als ge
noemd „als een nu eenmaal vast
staand gegeven" dat is: na de uit
drukkelijke aankondiging van de
regering wel te willen erkennen.
Ofschoon dus het uitgebrachte advies
weinig houvast geeft, zal de regering
er het best aan doen haar plannen
concrete gestalte te geven en er met
de volksvertegenwoordiging over te
gaan beraadslagen. Dan is in alle
geval geen tijd verloren wanneer
toch de mogelijkheid voorhanden
blijkt iets van de tijdige invoe
ring tot stand te brengen en wel
licht kan daarbij ook nog een stuk
van het ons waardevol lijkende ad
vies van de Kroonleden worden ver
wezenlijkt, dat namelijk de synchro
nisatie van beide maatregelen wordt
gered door het leggen van 't zwaar
tepunt in de belastingverlaging bij
verhoging van de belastingvrije voet
en een vermindering van het pro
gressie-effect voor de middengroe
pen.
Ook dét is geen nieuw standpunt
maar nu het in het SER-advies nog
eens is herhaald, behoudt het wel op
zijn minst zijn waarde!
Een lucifertje
Hugo Kellner te Parijs stak
zondag een lucifer aan voor
het spiritustoestel waarop hij
zijn middagmaal verwarmt en
ontwaakte gisteren in een zie
kenhuis. Hij kreeg te horen
dat drie winkels waren ver
woest door de ontploffing van
benzinedampen die zich had
den gevormd nadat hij in zijn
werkplaats vlijtig machines had
schoongemaakt.
Kellner liep ernstige brand
wonden op en een voorbijgan
ger werd door rondvliegend
glas licht gewond.
Toeamotoe- Archipel.
Tauraa, Polynesische president van
de territoriale assemblee, zei, dat de
bevolking van Tahiti bang is voor
kernproeven. Hij zei dat de vestiging
van de basis de plaatselijke economie
zou ontwrichten.
Jjj
HSlSÈL Ifi Ni 'V
DAGGELD VERLAAGD
140: Amper had Karei deze woorden
gesproken, of daar werd in het steeg
je het daverend geronk van een le-
Het tarief voor daggeld (call money) vensgrote vrachtauto hoorbaar. „Een
is, ingaande heden, met een half kolenwagen!" zei Piet blij. „Die moet
procent verlaagd tot 3l/i procent. Dit naar het emplacement, wat ik je
s als gevolg van een lichte ontspanning brom!" Dat bleek ook zo te zijn,
op de geldmarkt door de betaling want eenmaal voor het roodwitte
De 17-jarige C. van Strien uit An- van het rijk aan de gemeenten, waar- hekwerk aangeland, begon de chauf-
na Jacobapolder is zondag in de mede een bedrag van ca. 480 min. feur door oorverdovend getoeter en
bocht van de weg tussen Heensche- was gemoeid. Op 15 dezer werd ge- ander lawaai de aandacht te trek-
molen en Steenbergen met z'n brom- noemd tarief met een half procent ken van de vrij suffe portier. Deze
fiets van de weg gereden. De jongen verhoogd tot 4 procent, hetgeen 'n begreep tenslotte wat er van hem
was op slag dood. hoogterecord aller tijdens betekende, verlangd werd en slofte sloom na
derbij om vol ijver over te gaan tot
de drukke werkzaamheden van een
man, die een slagboom uit een hek
werk verwijdert. „Wij op de wa
gen, Karei", siste Piet. „Dat is onze
kans, joh! We zijn toch zo zwart als
roet! Dan doen we net of we er bij
horen! Haha, we laten ons netjes het
spoorwegterrein oprijden!" Blik
semsnel sprongen de twee vlucht»
lingen toen achterop de auto en het
mag wel gezegd worden, dat noch de
chauffeur van de wagen, noch de
spoorman er ook maar iets van merk
ten. Eventjes later reed de auto al
naar binnen, waarbij we nog even
wijzen op de minzame manier, waar
op de portier der spoorwegen werd
gegroet door de twee nieuwbakken
kolenknechts. „Ziezo.wij ben
nen bie het spoor", zei Karei met een
zucht. „Ik ben hier ook met de trein
gekomen, al ben 'k daarbie bijkant
bevroren. Ik hoop nou maar dat we
een beetje comfortabeler wegkomen.
Maargoeie mensen, Piet! Kiek
ginds toch 'es an! Zie je daar die ke
rels met knuppels en bijlen? Bennen
dat somsPiet keek onmid
dellijk in de aangegeven richting en
jawel hoor! Daar had je de poppen
alweer aan het dansen. Daar liep een
aantal kerels met grimmige gezich
ten, die er werkelijk net uitzagen
alsof ze aan het zoeken waren naar
twee vluchtelingen. Gelukkig hadden
ze niet erg veel belangstelling voor
die twee pikzwarte kolensjouwers,
die daar net met een vrachtauto het
spoorwegterrein kwamen oprijden.
„Pofferrrrirrdiikkemeontplofte de
brigadier. „Dat heb je goed gezien,
Karei. Dat zijn onze achtervolgers.
