De Waterzigeuners
„Kanaal-
kamelen"
DE LEIDSE COURANT
kunnen niet op tegen
wegtransport
Vrolijke kleuren en
houtsnijwerk
Toonaangevend op de En
gelse kanalen zijn de „Lange
Schepen" met kleine kajui
ten en ouderwetse decoraties.
1^ ANALEN, Nederland kent ze
als geen ander land. Toch vindt
men ze ook buiten onze grenzen.
Zo waren wij, ronduit gezegd, enigs
zins verbaasd, toen wij, in Enge
land zijnde, vernamen dat de kana
len daar een totale lengte hebben
van 3200 km. De economische bete
kenis dezer „waterstraten" is ech
ter geringer dan die van de Neder
landse kanalen. De spoorwegen en
het wegtransport nemen in Enge
land een veel groter deel van het
totale goederenverkeer voor hun
rekening dan bij ons. Ja, er zijn eco
nomen, die zich afvragen of de En
gelse kanalen - enige uitzonderin
gen daargelaten - in de komende
jaren nog wel de moeite van het
onderhoud zullen lonen. Anders ge
zegd, of de kosten van onderhoud
gerechtvaardigd zijn, gezien het ge
ringe economische nut van de ka-
halen.
Op het ogenblik bedraagt de om
vang van het goederentransport via
de kanalen in Engeland ruim tien
miljoen ton per jaar. Het zijn vrij
wel uitsluitend massagoederen, die
£er binnenschip worden vervoerd.
Ongeveer 50 komt voor rekening
van de steenkool. De rest bestaat
uit aardolieprodukten, ertsen, me
talen en soortgelijke goederen. Het
behoeft wel geen betoog, dat goede
ren, waarvoor snelvervoer nodig is,
ook in Engeland niet per binnen
schip worden getransporteerd.
SCHILDERACHTIG
COMMiIGE ENGELSE kanalen be-
vinden zich nog steeds in uit
stekende staat. In hoofdzaak zijn
dit de waterwegen tussen het in
dustriegebied der Midlands en de
belangrijkste riviermonden. Te noe
men zijn in dit verband de Theems,
de Severn, de Humber en de Mer
sey. Naar het zich laat aanzien, zul
len de hier bedoelde kanalen ook
in komende tijden als goederen-
transportweg van betekenis blijven.
Anders is het gesteld met een
aantal der overige kanalen. Hieraan
besteedt men nog maar weinig zorg.
Vroeger waren zij stellig van belang
doch eigenlijk al sedert de opkomst
der spoorwegen na 1830 namen zij
in betekenis af. De „IJzeren Baan"
won van de „Waterstraat". Aan de
schilderachtigheid, Ja, aan de schoon
heid van het landschap is dat ech
ter ten goede gekomen. Want zo'n
oud, weinig onderhouden kanaal
mist het zakelijke karakter, dat een
goed onderhouden kanaal kenmerkt.
Het valt als het ware terug in de
natuurstaat. De rechtlijnigheid, de
strakheid verdwijnen. Gemoedelijk
heid en begroeide oevers verlenen
zo'n „waterstraat op leeftijd" een
eigen schoonheid.
DE „LONG BOAT"
WIE, ALS NEDERLANDER, langs
een Engels kanaal wandelt,
wordt al spoedig getroffen door de
vorm der schepen, die er varen. Te
recht dragen zij de naam „long
boat". Het zijn lange, smalle sche
pen. Bij een lengte van meer dan
twintig meter bedraagt hun breedte
niet veel meer dan twee meter. De
capaciteit van zo'n „long boat" is
ongeveer vijftig ton. De woonver
houdingen aan boord zijn verre van
ideaal. Het gezin van de schipper
woont in de kleine kajuit. Dit ver
trekje is zowat vier meter lang en
twee meter breed. Het dient tot
woonkamer, slaapkamer en keuken
voor de schipper, de schippersvrouw
en de schipperskinderen.
Evenals in Nederland is in Enge
land het vak van binnenschipper
veelal „erfelijk". Mede hierdoor -
en door het feit, dat de schippers
een aparte, tamelijk gesloten groep
vormen - zijn tal van oude gebrui-
BU DE FOTO'S
Van boven naar onder:
In de roef is het gezellig.
Grote belangstelling van be
zoekers, toen de boten ge
meerd lagen te Market Har-
borough.
In Engeland zijn vele kanaal
tunnels om zo weinig moge
lijk sluizen nodig te hebben.
Hieronder: De boten zijn
beschilderd met vrolijke kleu
ren en met de overgeleverde
motieven: rozen en kastelen.
ken en tradities nog steeds in zwang
gebleven, al heeft natuurlijk de mo
derne tijd ook in Engeland het be
staan der „waterzigeuners" (als
hoedanig een onzer Engelse vrien
den de binnenschippers waarderend
kenschetste) beïnvloed. Toch zijn
ook thans de meeste Engelse bin
nenschepen net als in voorbije eeu
wen nog kleurig beschilderd. In de
kajuiten treft men dikwijls zeer
fraai houtsnijwerk aan, alsmede
schilderingen, die bloemen, kaste
len en wat dies meer zij voorstel
len. Ook de gebruiksvoorwerpen
zijn soms versierd met schilderwerk.
Nog zijn niet alle jaagpaden ver
dwenen, doch meer en meer zijn
toch in deze eeuw motoren in zwang
gekomen. Het is in Engeland ge
bruik, dat een sleep bestaat uit
twee „long boats". Voorop vaart het
met een motor uitgeruste schip. Als
„trek" volgt dan het motorloze schip.
WOONSCHEPEN
DE WONINGNOOD, die evenals
bij ons in Engeland na de oor
log de woonwijze sterk beïnvloedde,
leidde er toe, dat tal van „long
boats" een nieuwe bestemming kre
gen: Die van woonschip. Soms die
nen zij een gezin tot blijvende wo
ning. Ook wel komt het voor, dat
zij als weekendhuisjes of zomerver
blijf zijn ingericht. Daar de burgers
van de wal hoger eisen stellen aan
de woonruimte dan de binnenschip
persgezinnen, bracht de omschake
ling van vrachtschip tot woonschip
in de regel met zich mede, dat in
grijpende verbouwingen plaatsvon
den. De laadruimte van de „long
boat" werd veranderd in woon- en
slaapvertrekken. Thans vindt men
op de Engelse kanalen tot woon
schepen verbouwde „long boats*",
die wat „gemakken" betreft niet on
derdoen voor menige moderne ser
vice-flats.
Engeland kent zelfs een vereni
ging, de ,3innenwateren Associa
tie" (Inland Waterways Associa
tion), die beoogt, het leven en het
wonen op de kanalen aangenamer
en gezelliger te maken. Voorts ijvert
zij voor intensivering van de Wa
tersport op de kanalen. Zo nu en
dan organiseert zij ook een Boat
Rally, waarbij dan tal van „long
boats" samenkomen en hun bewo
ners nuttige en gezellige bijeenkom
sten beleggen. Zo'n rally - we wa
ren tegenwoordig bij een te Market
Harborough in de Midlands, gele
gen aan het Grand Union Kanaal -
biedt een uitstekende kans om eens
rond te neuzen aan boord van de
„long boats" - waterkamelen zei
een kwajongen wat oneerbiedig,
toen de trotse eigenaar van zo'n
woonschip over zijn waterkasteel
sprak - en een indruk te krijgen
van het leven op de Engelse kana
len. Overigens: Waterkameel moge
dan een oneerbiedige bestempeling
zijn, het is niettemin tevens een
naam, die - gelet op de vorm van
zo'n „long boat" - niet gek geko
zen is.
HOUDEN VAST AAN DE OUDE GEBRUIKEN
