„DE KARDINAAL": EEN BOEIEND EN
FANTASIERIJK FILMVERHAAL
KASTEN
VRIJDAGJi2^EM9<W
DE LEIDSE COURANT
F.' NA 3
OP 15 MAART 1938 werd kardinaal Innitzer van Wenen door Adolf
Hitler, die zo juist met zijn horden Oostenrijk overspoeld en in het
Groot-Duitse Rijk ingelijfd had, ontvangen. Nadien drukte de kar
dinaal de leiders der jeugdorganisaties op het hart, de aansluiting
aan de jeugdorganisaties vap de Duitse staat voor te bereiden. „De
Kerk zal haar trouw tegenover de grote Duitse staat niet te betreu
ren hebben dit woord van de Führer is een garantie, dat de
eigenlijke taak der Kerk vervuld kan worden. En zo staan de ka
tholieken in hun geheel het beste in voor de welstand van het rijk
en volk en vaderland". Aldus liet in 1938 kardinaal Innitzer zich
uit. Als dankbaarheid tegenover de „Führer" liet de kardinaal de
kerkklokken luiden.
De weifelachtige houding van deze kerkvorst in de tijd van de
zegepraal van het nazisme is een van de duidelijkst weergegeven
situaties die Otto Preminger fel heeft aangezet in zijn drie uur lahg
durende film „De Kardinaal", een reeds veelvuldig besproken
en bekritiseerde rolprent, die deze week in CAMERA vertoond
wordt. Beklemmend is het te zien hoe jeugdige bandieten met
hakenkruisen en geheven armen het aartsbisschoppelijk paleis be
stormen in een woede, die de katholieken geldt. Wilde Preminger
de Oostenrijkse kardinaal op deze manier rehabiliteren? Wij weten
het niet. Het is in elk geval een van de vele „fantasietjes" die deze
filmmaker heeft gebruikt om er een boeiend verhaal mee samen
te stellen. Hij liet zijn kardinaal Fermoyle naar Wenen komen om
er diens collega in Vaticaanse zin tot andere gedachten te brengen.
De oplossing is nogal gezocht; de rol van kardinaal Innitzer blijft
omstreden-
OVEREENKOMST
PREMINGERS „KARDINAAL" zou
gemaakt zijn naar het bekende
boek van Henry Morton Robinson.
Ongetwijfeld doet zijn Stephen Fer
moyle denken aan de hoofdfiguur
van Robinson, maar in hoofdzaken
laat Preminger zijn eigen fantasie
de vrije loop. De priester Fermoyle
is een veel meer starre, hulpeloze
dogmaticus dan de begaafde Ierse
volks jongen van het boek. Zijn be
gaafdheid en godvruchtigheid komen
in de film niet aan bod en het is ons
niet duidelijk, waarom Fermoyle het
tot kardinaal heeft gebracht, of het
zou alleen moeten zijn, omdat men
op school hem al „de kardinaal"
noemde. De meeste nadruk wordt in
de overigens indrukwekkende film
gelegd op de twijfel van Fermoyle
aan zijn priesterlijke roeping, zijn
gevoelens ten aanzien van het Ween-
se meisje Annemarie (die in Robin
sons boek niet voorkomt) - aanvaard
baar vertolkt door een serieuze Romy
Schneider, het rassenvraagstuk in
Öeorgia, een geselpartij door de Klu
Klux Klan en de omzeilende diplo
matieke gesprekken van enkele Va
ticaanse prelaten. De film is niet
erg diep ingegaan op het innerlijke
proces, dat de figuur Fermoyle door
maakte van student tot het ontvangen
van de rode hoed. Een roerend mo
ment - de liefde voor zijn zusje Moo-
na en de onmacht ook van Fermoyle
haar geluk en haar leven te redden
- neeft ook bij Preminger de scherp
te van een pijnlijke tragiek gekregen.
LIET MEEST BOEIEND is het spel
van enkele hoofdrolspelers. De
vertolker van de Innitzerrol is de Oos
tenrijker Josef Meinrad, die buiten
gewoon beheerst en reëel speelt. Nog
enkele kardinalen -komen in Fer-
moyle's leven voor die alle zeer goed
door de acteurs zijn getroffen. Ste
phen Fermoyle zelf wordt voorge
steld door de onbekende acteur Tom
Tryon. Over hem kunnen we helaas
niét zo enthousiast zijn. Hij is typisch
een bemiddelende figuur, van wie wij
geen enkel vruchtbaar resultaat in
zijn streven hebben gezien. Een wat
steriele vertolking, die evenals de
film bjj de bioscoopbezoeker - vooral
wie het boek heeft gelezen - een iet
wat onbevredigd gevoel kan achter
laten. Niettemin is „De Kardinaal"
een spectaculaire film die het aanzien
zeer zeker waard is. Opmerkelijk zijn
de „reconstructies" van liturgische
plechtigheden, ditmaal zonder over
bodige opsmuk en de meestal in
films gebruikelijke vroomheid; bij
zonder fraaie en verantwoorde opna
men. Preminger heeft er situaties
ingelegd die hem beter uitkwamen
dan de schrijver van het boek voor
ogen stond en hij heeft dit bekwaam
en raak gedaan, ook al lijkt deze
carrière van een kardinaal een vlot
verlopend droombeeld. Toegang veer
tien jaar.
vage groep staatssheriffs „the Wild
Westerns" rond het tot avonturen in
spirerende Virginia-City. Terwijl vrij
eerzame gouddelvers naarstig naar
deze kostbare delfstof zoeken, over
valt een bende herhaaldelijk post
koetsen en goudtransporten.
De plaatselijke sheriff is blijkbaar
niet in staat de zaak op te lossen en
tot zijn ongenoegen komen nu de
staatssheriffs. Maar alvorens dit kar
wei op te knappen, zal de comman
dant eerst nog trouwen. Tot zijn gro
te ontsteltenis laat de bruid het ech
ter op het allerlaatste moment af
weten. Geen nood: er is een andere
vrouw, die graag de plaats van de
bruid inneemt. Maar huwelijk of
niet, de bende blijft aktief. De she
riffs hebben het echter gauw beke
ken. Een strategisch plan om de ben
de te verschalken lukt maar gedeel
telijk, maar de Cheyenne-indianen,
die ook nog een appeltje met een van
de bendeleiders te schillen hadden,
maken korte metten. Puur Bonanza-
amusement voor 14 jaar.
Goede
avonturenfilm
LID O Een avonturenfilm van
behoorlijk niveau wordt deze week
in het Lido-theater vertoond. „In de
Tijger van Malakka" trekken een er
varen jager en een dierenvanger er
op uit om voor een Duitse dieren
tuin twee tijgers en de gevreesde
„Onweerstaanbare" te vangen. De
twee mannen, Robert Mitchum en
Jack Hawkins komen spoedig met
elkaar in conflict. De wat oudere ja
ger ziet de charmante vrouw, met wie
hij al jaren samenleeft (Elsa Marti-
nelli) langzaam maar zeker terecht
komen in de armen van de dieren
vanger en tenslotte is er nog het gro
te conflict door de verschillende in
stellingen van de beide mannen ten
aanzien van de wilde dieren.
De jager dood uit principe en voor
de sport en de vanger houdt de die
ren in leven. Op de terugreis komt
het tot een uitbarsting en de jager
loopt in de val, die hjj voor zijn jon
ge rivaal heeft opgezet: hij wordt
verscheurd door de „Onweerstaan
bare", die hij op Mitchum heeft los
gelaten. Een woord van bewondering
voor het vaak knappe camerawerk,
dat de toeschouwers getuige maakt
van het deul tussen de jagers en het
grootwild. Alles is bovendien in tech
nicolor opgenomen. De KFC keurde
deze film, omdat er nogal wat rond
uit gesproken wordt over het vrije
huwelijk voor volwassenen.
Prolongaties
STUDIO Tati's „Jour de Fête"
staat ook deze week nog op het pro
gramma. Kostelijk amusement en
verrukkelijk filmwerk voor ieder
een.
LUXOR De Halliday-fans kun
nen nog een week terecht in het
theater aan de Stationsweg, waar
„D'oü viens-tu, Johnny?" is gepro
longeerd.
De 24-jarige Leidse student A.
Schrijver heeft gistermiddag
omstreeks 5 uur er een nat pak
voor over gehad om zijn trou
we eend voor de ondergang te
behoeden.
Nadat hij op het Rapenburg
bij het Prytaneum zijn auto
aan de waterkant had gezet en
verlaten, bemerkte hij tot zijn
schrik, dat de auto over de
walkant verdween. Hij sprong
zijn eend na en wist hem aan
de staart voor verder afglijden
te behoeden. In het water staan
de moest hij op de komst van
een takelwagen van de Elam
wachten. Gelukkig kreeg hij
steun van met haken uitgerus
te collega's. Het wachten in 't
water werd zelfs dragelijk ge
maakt met een flesje bier.
Leidse Universiteit
Tot doctor in de wiskunde en na
tuurwetenschappen is gepromoveerd,
op proefschrift getiteld „Oxydaties
met manganiacetaat in azijnzuur", de
heer R. W. de Korte, geboren te Den
Haag, thans wonend te Leiden. Pro
motor was prof. dr. E. C. Kooijman.
Mangaanverbindingen worden zo
wel in de industrie als in het labora
torium gebruikt ter versnelling van
antoxydaties.' In dit verband worden
in ons onderzoek de osyderende
eigenschappen van manganiacetaat in
azijnzuur nader bestudeerd.
In hoofdstuk I wordt de thermi
sche ontleding van manganiacetaat
beschreven. Boven 80 gr. C ontleedt
het in acetoxy-radicalen en mangaoa-
cetaat.
Hoofdstuk II bespreekt de oxyda-
tie van tolneen bij 110 gr. C. Een
mengsel van methylbenzylacetaten is
het hoofdproduct van de reactie.
In hoofdstuk III wordt de oxyda-
tie van chelaterende agentia als a-
hydroxyzuren bij kamertemperatuur
behandeld. Aldehyden en C02 zijn
eindprodukten. De reaktie verloopt
waarschijnlijk via een complex.
ZOETERWOUDE
Raadsagenda Voor de raadsverga
dering van 26 mei a.s. des avonds om
8 uur, is een agenda opgesteld, waaraan
wij o.m. ontlenen:
Verhuur van de woning Noordbuurt-
se weg 1; ophogen van de tuinen van
67 woningwetwoningen; beplantingen
langs de tertiaire wegen; wijziging van
de straatverlichting aan de Hoge Rijn
dijk; openstelling voor het verkeer in
één richting van de Schenkelstraat en
de Korte Miening vanaf de Zuidbuurt
tot de Jan v. Banningstraat; voorlopige
goedkeuring van de onteigening van
gronden in de Westeindse polder; wijzi
ging van de legesverordening; subsidie
aan de RKSV Meerburg en aan de
HOGEWOERD 99 LEIDEN
TELEFOON 22536
(Advertentie)
TRIANON „Irma la Douce" kan
JjOTl€lTZZ£lm een week door volwassenen ge
zien gaan worden. Let wel op de ge-
wijzigde aanvangtijden: dagelijks 2
amusement en 8 uur, zondag 2, 5 en 8 uur.
WILD WEST bij
Sociale Zaken
Door de politie is een 40-ja
rige koopman aangehouden, die
met zijn woonwagen in Wasse
naar staat. Hij kwam gisteren
bij de Dienst van Sociale Zaken
om ondersteuning, maar toen
zijn eisen niet snel genoeg
werden ingewilligd toonde hij
een hand vol geweerkogels aan
de lokettist als dreiging. De
ijlings gewaarschuwde politie
vond in de auto van de koop
man een geladen geweer. Er is
tegen hem een proces-verbaal
opgemaakt wegens overtreding
van de wapenwet. Bovendien
is uit het onderzoek gebleken
dat de koopman zondag in het
Leidse woonwagenkamp ruzie
heeft gezocht met drie andere
kampbewoners en ook toen
met het wapen had gedreigd.
De man is ingesloten.
RKSV SJZ; subsidie aan de Stichting
tot bevordering van 't geordend zwem
men; verzoek van het Oranjecomité
Hoge Rijndijk tot het verlenen van een
subsidie Lv.m. de opening van de nieu
we brug over de Oude Rijn.
SPORTSUBSIDIES
Het bestuur van de R.K. Sportvereni
ging Meerburg heeft zich tot de raad
van Zoeterwoude gewend met het ver
zoek een subsidie te willen verlenen.
B. en w. zijn van oordeel, dat een tege
moetkoming in dit tekort gerechtvaar
digd is en stellen dan ook voor, voor
het jaar 1964 een subsidie ad ƒ500.
te verlenen.
Ook de R.K. Sportvereniging SJZ
afd gymnastiek heeft zich tot de raad
gewend met het verzoek over het jaar
1300.Het is b. en w. opgevallen, dat
1964 een subsidie te willen verlenen van
de honoraria voor de instructrices on
geveer verdubbelden en ook de zaal-
huur aanzienlijk werd verhoogd. Vol
gens verkregen inlichtingen moet thans
méér honoraria worden betaald, daar
de instructrices hun diploma hebben be
haald. De zaalhuur werd door de be
heerscommissie van het parochiehuis
verhoogd. Er is een tekort van 1300.—.
B. en w. achten het gerechtvaardigd dat
een subsidie wordt verleend, doch ach
ten het niet noodzakelijk het geraamde
tekort te subsidiëren. Mitsdien stellen
zij voor, voor het jaar 1964 een subsidie
ad ƒ500.te verlenen.
Bij schrijven van 28 december 1963
richtte de stichting tot bevordering van
het geordend zwemmen zich tot b. en
w. met het verzoek genoemde stichting
over het jaar 1963 een subsidie te ver
lenen van ƒ921.11. In de vergadering
van 24 maart 1964 stelden b. en w. voor
dit subsidie te verlenen. Overeenkomstig
verzoek van de raad hebben zij terzake
het advies gevraagd van de commissie
voor de financiën. Deze commissie acht
het werk van de stichting van groot
belang, temeer daar hiermede ook de
recreatie wordt gediend. Onder ver
wijzing naar het prae-advies van 13
maart 1964 stellen b. en w. voor het sub
sidie te bepalen op ƒ921.11.
REX Toen de tv.strip Bonanza
zo'n succes bleek te hebben, konden
de Hollywoodse filmmakers niet ach
terblijven. Zij creërden een enigszins
Alleen aan jasjes
„herkenden" moeders
hun kinderen
Toen mevrouw Donker uit Beestu-
mermolen, pas terug uit het zieken
huis in Leeuwarden, waar zij moe
der was geworden van een welge
schapen dochter, voor de eerste keer
thuis „haar" baby in bad wilde doen,
ontdekte zij, dat de baby een vreemd
truitje aan had. Mevrouw Donker
kreeg zekerheid, dat zij een vreemde
baby mee naar huis genomen had,
toen zij op het ruggetje een pleister
ontdekte met de naam Dijkstra.
Mevrouw Dijkstra in Leeuwarden
wist nog van niets. In het wiegje had
zij zojuist Nicolaaske Donker te sla
pen gelegd. De familie Donker nam
via het Stadsziekenhuis te Leeuwar
den telefonisch contact op met me
vrouw Dijkstra en toen kwam spoe
dig de verwisseling aan het licht.
Mevrouw Dijkstra had de Donker
baby meegekregen, hetgeen weer be
wezen kon worden door een Dijkstra
pleister. De vergissing in het Stads
ziekenhuis ontstond doordat een ver
pleegster de jasjes van de babies ver
wisseld had.
Hoewel er een opvallend haarver-
sahil bij de babies was, de een opval
lend licht blond en de ander donker
blond, raakten de moeders in de war
door de jasjes. In het Stadsziekenhuis
heeft men voor het gebeurde bij de
ouders van de babies verontschuldi
gingen aangeboden. „Overigens was
het geen klassieke babyverwisseling",
aldus de directie. „Die kan hier niet
meer voorkomen, want direct na de
geboorte krijgen de kinderen een
pleister met de familienaam op hun
ruggetje en houden die tot ze het
ziekenhuis verlaten".
Afscheid prof. Post
als hoogleraar
De Katholieke Universiteit van
Nijmegen heeft vandaag afscheid ge
nomen van mgr. prof. dr. R. R. Post.
De op 18 mei 70 jaar geworden hoog
leraar gaat met emeritaat, na 27 jaar
wetenschappelijke arbeid aan de Nij
meegse universiteit, welke instelling
hij bovendien van 1948 tot 1961 heeft
gediend als voorzitter van de raad
van bestuur en daarna als president-
curator. Ter gelegenheid van zijn af
scheid heeft hij vandaag een open
baar college in de stadsschouwburg
van Nijmegen gehouden. Zijn strikt
wetenschappelijke voordracht was
gewijd aan „De via antiqua en de
via moderna bij de vijftiende eeuwse
Nederlandse theologen".
Reeds in 1920 verscheen over dit
onderwerp van zijn hand een publi-
katie, die in vakkringen grote aan
dacht trok. Nadien heeft hij zijn stu
die in deze materie verdiept, doch er
niet meer over gepubliceerd. In zijn
uitvoerige beschouwing besprak prof.
Post vandaag het gedrag van voor
aanstaande, vijftiende eeuwse theo
logen in Nederland, waarbij hij ten
slotte opriep tot het nog verder op
sporen, signaleren en bestuderen van
werken van andere middeleeuwse
Nederlandse theologen.
Na het afscheidscollege bood dr.
P. N. M. Bot de scheidende hoogle
raar een budel studies aan. Aan dit
boekwerk hebben vele collega's en
leerlingen een wetenschappelijke bij
drage geleverd. De bundel draagt als
titel: „Postillen" wat vroeger een ge
bruikelijke benaming voor polemisch
commentaar op bestaande geschriften
was. De in de bundel vervatte origi
nele studies, die gebaseerd zijn op
grondteksten van prof. post, hebben
allen betrekking op de vooravond
van de reformatie in Nederland.
Vooraf gaat een levensschets van de
scheidende hoogleraar van de hand
van prof. dr. L. J. Rogier en een lijst
van zijn voornaamste geschriften.
KATWIJK
Oranje Nassauzilver
voor J. de Jong
te Katwijk
De heer J. de Jong te Katwijk aan
Zee werd gisteren verblijd met de zil
veren medaille, verbonden aan de Orde
van Oranje Nassau. Het ere-metaal
werd hem door de Leidse wethouder
S. Menken op de revers gespeld. De
Katwijker kreeg deze koninklijke on
derscheiding omdat hij veertig jaar
werkzaam is bij de machinehandel Jean
Parmentier N.V. te Leiden. De uitrei
king had plaats in restaurant Van der
Heijden, waar behalve de jubilaris en
zijn gezin velen uit het bedrijf bijeen
waren gekomen.
Wethouder Menken herinnerde er in
een korte toespraak aan, dat de jubi
lerende boekhouder-correspondent in
1924 als jongste bediende bij deze Leidse
machinehandel is begonnen. Uit de ge
gevens, waarover de wethouder be
schikte, bleek, dat de heer De Jong lief
de voor en plezier in het werk heeft. De
heer Menken prees de jubilaris om
diens buitengewone plichtsbetrachting
en grote nauwgezetheid. Hij twijfelde er
niet aan of de koninklijke onderschei
ding is voor de heer De Jong 'n prikkel
om met nog meer enthousiasme aan het
werk te blijven. Bovendien vormt zij
een blijde herinnering aan een feestdag
in het leven van deze trouwe Katwijker.
Hierna was er gelegenheid om de jubi
laris met zijn zilveren medaille geluk
te wensen.
