ST. JOSEPHPAROCHIE MAAKT
KENNIS MET OOSTERSE RITUS
week van
de fotografie
beter een CANON in de hand
DIAL35
H. van der Hoeven veertig jaar koster
^^eS'
Bijzonderheden
Dankzij oplettendheid van
Rijndijks veekoopman: jeugdige Katwijkse
boefjes gepakt in Hazerswoude
iiv de meerburgparochie
Mikojan: geschil
met China tijdelijk
VRIJDAG 1 MEI 1964
DE LEIDSE COURANT
ie» ze^s
^orvA^ .VP
W»Ve*?
,^e' ,^9
O* 7-°
1to^7'°
..wóa^6 - tvVe*
U kunt U kunt ook Maar kunt ook
*n Amerikaan roken'n Virginia roken... de onvergelijkbare Golden Fiction melange kiezen
Voor rokers met een eigen stijl
(Advertentie)
Hedenavond zal om 9 uur in de
kerk van O. L. Vrouw Hemel
vaart en St. Joseph, aan de He
rensingel te Leiden het H. Misof
fer worden gevierd volgens de
oosterse ritus en wel de Slavisch-
Byzantijnse ritus- De gezangen
worden verzorgd door het Byzan
tijns koor uit Den Haag.
Verschillen tussen
Oost en West
Naast onze westerse ritus bestaat ook
nog de Oosterse ritus, die wij vinden in
het Oosten; Egypte, Abessinië, Grieken
land, de Balkan, Rusland en Armenië.
In de Westerse Kerk is nu eigenlijk
maar één Misliturgie, de Oosterse ritus
omvat een twaalftal liturgieën.
Hoe is dit verschil tussen Oost en
West ontstaan? Hoe zijn al die verschil
lende liturgieën ontstaan? Vanaf het al
lereerste begin is er een kern voor de
Misviering gegeven, die altijd is ge
bleven, en dan ook nu nog in alle Litur
gieën terug is te vinden. Deze kern is
het aanhoren van Gods Woord en ander
zijds de eigenlijke viering van het Offer.
De verschillende volken hebben deze
kern op verschillende wijze uitgebouwd.
De kern van de Misviering dateert uit
de tijd van de apostelen. De woord
dienst: lezingen uit de Bijbel, het zin
gen van psalmen en de preek, hebben
de Apostelen overgenomen uit de Jood
se eredienst. Het tweede van deze kern
was het vieren van het Eucharistisch
Offer, zoals de apostelen Jesus dit zagen
doen m de zaal van het laatste Avond
maal. Ieder volk heeft zijn eigen taal
en zijn eigen manier van doen. Elk volk
gebruikte in de kerk zijn eigen taal;
hier maakte men een diepe lichaams
buiging voor God, daar aanbad men
God door te knielen. Zo kreeg het Oos
ten zijn eigen manier van Misviering,
geheel verschillend van die van het Wes
ten. In het Oosten hebben de volken
in de loop van de eeuwen hun verschil
lende eigen Liturgieën kunnen hand
haven. In het Westen is in de loop van
de tijd de Liturgie van Rome gaan over
heersen, heeft de andere Liturgieën van
het Westen verdrongen, al heeft Rome
dan wel elementen van de andere Li
turgieën overgenomen.
Plaata en ttfd.
Men kan de H. Communie ont
vangen zowel onder het teken
van brood als onder het teken
van wijn. Tevoren worden een
paar aanwijzingen hiervoor ge
geven. Wel zal men voor de H.
Dienst in het portaal van de kerk
moeten opgeven, of men commu
niceert. Bij het klaarmaken van
de offergaven moet de priester
rekening houden met het aantal
communicanten. Eten is tot 7 uur
en drinken tot 9 uur toegestaan.
Tegen een kleine vergoeding
is een tekstboekje te krijgen.
Verloop van de
H. Liturgie
Op het eerste gezicht is zo'n H. Li
turgie voor ons vreemd en onoverzich
telijk. Toch is in grote lijnen de opbouw
dezelfde als bij onze misviering. Zoals
in onze H. Mis, valt de plechtigheid in
twee grote delen uiteen: de dienst van
het Woord (epistel, evangelie en preek)
en de Offerdienst.
1. De dienst van het Woord.
a. Het klaarmaken van het offerbrood
en de kelk.
b. Twee litaniën.
c. De lezingen uit de Bbel: epistel en
evangelie.
d. De litanie voor alle gelovigen en de
litanie voor de geloofsleerlingen.
2. De Offerdienst.
a. De priester brengt de offergaven in
processie vanaf de voorbereidingstafel
naar het altaar.
b. De litanie over de offergaven.
c. De Anaphora (bij ons: de Canon)
met de Consecratie. De woorden van de
Consecratie worden door de priester ge
zongen.
d. De Communie van de priester en
de gelovigen. Niet alleen de priester
maar ook de gelovigen communiceren
zowel onder het teken van het brood
als onder het teken van de wijn.
e. De wegzending met de zegen van
de priester.
,,„o6«WC
ve«< de <-pë
tegp
Van 2 t/m 9 mei
12 Liturgieën
In de Oosterse kerk tellen wy 12 ver
schillende Liturgieën. Er is hierin wel
een bepaalde verwantschap te ontdek
ken, die zijn oorzaak vindt in een ge
meenschappelijke oorsprong. Wij kun
nen vier groep onderscheiden:
1. De Byzantijnse Liturgie (Byzanti
um). Hiertoe behoren: de Griekse, de
Melkitische, de Russische en de Roe-
theense Liturgie.
2. De Armeense Liturgie (Armenië).
3. De Antiocheense Liturgie (Antio-
chië). Deze omvat de Syrische, de Ma
ronitische, de Chaldese, de Malabaarse
en de Malankaarse Liturgie.
4. De Alexandrijnse Liturgie (Alexan-
drië). Hier onderscheiden wij: de Kop-
tische en de Ethiopische Liturgie.
In meerdere opzichten is het Oosten
ons voor. Wij kunnen dus van hen
leren. Zij hebben in hun ritus altijd de
volkstaal weten te behouden,- terwijl
in onze Westerse ritus wordt gesproken
in het Latijn, een schone en rijke, maar
voor bijna alle gelovigen een totaal
vreemde taal. Zo speelt in de Oosterse
liturgie het z.g. litaniegebed een grote
rol: een vorm van bidden, waarbij de
priester voorbidt en het volk telkens
antwoordt met een korte en bijna steeds
dezelfde bede. Gelukkig heeft het Twee
de Vaticaans Concilie deze strenge één
vormigheid in het Westen wat betreft
de liturgische taal en eigenlijk de ge
hele liturgie losgelaten. De verschillen
de volkeren van onze Westerse Kerk
krijgen weer de kans om in de liturgie
min of meer een eigen weg te gaan. Het
invoeren van de volkstaal met andere
vernieuwingen kunnen ons de „achter
stand" ten aanzien van het Oosten doen
inhalen.
Slavisch-Byzantijnse
Liturgie
Wjj spreken in het Westen over „het
vieren van de H. Mis", in het Oosten
spreekt men over „H. Liturgie". Dit
woord drukt uit, dat het volk bij het
H. Offer aktief is, iets doet, meedoet.
Want dit (Griekse) woord is een samen
stelling van de woorden: laos-volk en
ergon-werk. Deze H. Liturgie zal dan
vanavond zijn volgens de Byzantijnse
ritus. In deze Byzantijnse ritus is de
H. Liturgie oorspronkelijk in de Griekse
taal. Maar het kan ook gebeuren in een
andere taal, onder meer het Slavisch,
zoals vanavond het geval zal zijn.
De Byzantijnse ritus is door de twee
Griekse missionarissen Cyrillus en Me
thodius, twee broers, aan de Slavische
volkeren gebracht. Zij waren Grieken,
maar kenden het Slavisch. Daarom wer
den zij door de Byzantijnse keizer uit
gekozen om aan de Slaven het Evan
gelie te brengen. Zij vertaalden de Bij
bel en de liturgische boeken in de taal
van het volk, waaronder zij werkten.
Er kwam wel verzet tegen de volkttaal,
het Slavisch, in de H. Liturgie. Maar
Paus Joannes VTII stelde hen in het
gelijk en schreef in 800: „Dit is volstrekt
niet verkeerd. Want God, die de drie
voornaamste talen nl. het Hebreeuws,
het Grieks en het Latijn gemaakt heeft,
schiep ook alle andere talen tot Zijn lof
en glorie".
DE KERK
Voor in de kerk, op het altaarplein,
staat het altaar. Het is kleiner dan het
altaar in het Westen, en vierkant. Rechts
van dit altaar staat een tweede tafel, de
voorbereidingstafel, de prothesis. Aan
deze prothésis maakt de priester geheel
aan het begin van de H. Liturgie het
brood en de kelk klaar. Er is een af
sluiting tussen het altaarplein en het
schip van de kerk, de z.g. ikonóstasis,
beeldenwand, versierd met ikonen.
i" -MiNB
GEWADEN
De priester draagt de volgende ge
waden: a. Het sticharion. Dit kleed
komt overeen met onze albe. b. Het
epitrachilion, de stool van de priester,
versierd met 7 kruisjes en franjes. In
het Westen kruist de priester de stool
over de borst. In het Oosten hangen de
twee uiteinden recht naar beneden tot
aan de voeten, c. De zóni is de singel
van de priester, die hij over zijn stool
draagt. Hij bestaat uit een band met
twee linten, d. De epimanikia zijn een
soort manchetten, die de uiteinden van
de mouwen vaster om de armen sluiten,
e. Het phelónion, het opperkleed.
H.H. VATEN EN OFFERGAVEN
De kerk is diep, omdat de priester
ook wijn consacreert voor de gelovigen.
De pateen heeft een voetstuk. Het offer
brood is niet het harde, ongedesemde
brood, zoals onze hosties. De priester
neemt gewoon brood. Men gebruikt ron
de broodjes, ongeveer 4 cm. hoog, van
verschillende grootte. In het Oosten
kunnen gelovigen zulke broodjes aan
de deur van de kerk kopen. Zij bieden
het dan vóór de dienst dit brood aan
de priester aan, tegelijk met een lijstje,
waarop de namen van de levenden of
overledenen, die zij aanbevelen in de
gebeden van de priester. Aan het begin
van de H. Liturgie snijdt de priester de
offerbroodjes in kleine stukjes, die hij
op de pateen rangschikt, terwijl hij in
tussen bidt voor degenen, die de ge
lovigen in zijn gebed hebben aanbe
volen.
met tal van plezierige verrassingen.
(Advertentie)
voor perfekte foto's!
Voor ff 250.- biedt Canon u een
volautomatische halfkleinbeeld camera
,.,.,met veermótor die automatisch de
film transporteert en terugspoelt, lens
29 mm f 2.8, diafragma en afstand af
leesbaar in de zoeker, CdS belichtings
meter, sluiteftadeh van 1/30 tot 1/250
seconde. En uw fptöhandelaar vertelt
y gaarne nog. véél 'meer over de
Het is alléén Terlenka
met het Terlenka eti
ket. want alléén de
artikelen die A.K.U
goedkeurt verkrijgen
het merk Terlenka
Artikelen die niet aan
de A K U-eisen vol
doen zullen veelal
onder een soortnaam
zoais polyester in de
handel komen
PUBLIKATIE VAN A.K.U., ARNHEM
V i
Imp. N.V. BORSUMI J- WEHRY - DEN HAAG
,r- Donderdagmorgen om haJlf zes
Voor twee dertienjarige jongens tut de eigenaar van de koffietent
KÏ^?,IF, Ko"Inginneda,s ,™aar' „De Rijnstreek", de heer S. Heems-
verlopen zoals zij ver- kerk, tot de conclusie, dat er koeken,
wa hadden.Op het bureau van de chocoladerepen en wat dies meer zij
en de -andere Canon-camera'» mat rijkspolitie te Hazerswoude zullen zij mt voorraad waren ontvreemd
wereldreputatie zich donderdagmorgen in elk geval „Kinderwerk", zo was de gedachte
"ei van h« verwittigde
dank zij de oplettendheid van
(Advertentie) Rijndijkse veekoopman J. Platteel.
NEEF VAN TSJOE
PRIESTER GEWIJD
In Parijs is een neef van de com
munistisch Chinese minister-presi
dent Tsjoe-en-Lai priester gewijd.
Hij studeerde in Parijs. Door zijn
vriendschap met een katholieke fa
milie en een Franciscaan uit Marok
ko, pater Ald-el-Jalil, kwam de ver
want van Tsjoe-en-Lai in aanraking
met het Katholicisme en besloot hij
priester te worden.
Vier zeilers verdronken
bij feest op Aruba
Een ernstig ongeval heeft gisteren
tijdens de viering van Koninginnedag
een schaduw ga worpen op de fees
telijkheden op Aruba. In de haven
mond van Oranjestad sloeg een zes
meter lanige visserszeilboot, de „Syl
via", om. De boot had deelgenomen
aan de jaarlijkse zeilwedstrijden ter
gelegenheid van Koninginnedag en
had daarbij de tweede prijs behaald.
Slechts drie van de zeven opvaren
den bereikten veilig de kant. Vier uur
later hebben reddingsploegen twee
lijken waargenomen.
Een Oostduitse stoker is woens
dag bij de Franse sectorgrens van zijn
locomotief gesprongen en over de
Berlijnse muur naar het Westen ge
vlucht.
onmiddellijk de rijkspolitie. Vroeg uit
de veren als de veekoopman J. Plat
teel door zijn vak is, bezocht hij „De
Rijnstreek" voor het ochtendlijke
„bakske" en vernam daar de historie
van de inbraak (de daders hadden
zich toegang verschaft via het raam)
Bij het verlaten van het bedrijf kreeg
de heer Platteel al argwaan toen op
dat vroege ochtenduur twee knaap
pastoor en het kerkhof. Maar de ne- jes naderden, zich begevend in de
venfuncties zijn vele. Om er een paar richting Leiden, over het voetpad,
te noemen: bestuurslid van de KVP, Enfin, de knaapjes gingen weer te-
commissielid van het Missiethuis- rug en al gauw was duidelijk, dat
front, lid van de oudercommissie, hun gedrag geen zuivere koffie meer
lid van het Oranje-comité Zoeter- was. Heel spoedig was het raadsel
woude-Hoge Rijndijk. Tot voor kort opgelost: toen politie en de heer Plat-
vanaf de oprichting penningmeester teel een achtervolging inzetten door
van de R.K. Kostersvereniging afd. de polder achter de boerderij van de
Leiden. heer N. Kaptein, werden de jeugdige
boefjes gevat. Zij zijn daarna meege-
Een typisch en amusant bewijs voerd naar het politiebureau in Rhy-
van zijn veelzijdigheid is wel een nenburch. Overigens schijnen de
brief, die hij eens ontving en die knaapjes teveel van het goede te
als volgt was geadresseerd: hebben gekregen, want her en der
„R. K. koster assuradeur, ho- in de sloten wierpen zij hun buit
venier, begrafenisbedienaar, Kath. Bekennen van het inbraakje was
IHustratie-agent, grafdelver, lid gouw gebeurd.
Pluimveehouder, De Katwijkse knaapjes hebben de
bode Wit-Gele Kruis, bode zieken- nacht van woensdag op donderdag
secr- in een hooiberg doorgebracht op een
baravereniging en lid van De van Rijndijkse boerderijen in de
nabijheid van „De Rijnstreek".
Woensdag hadden zij het ouderlijk
huis verlaten. Honger dreef hen
waarsohijnilijk tot de inbraak.
Spelers".
van het veertigja
rig jubileum van de hr.
H. van der Hoeven als
koster van de Meer-
burgkerk aan de Hoge
Rijndijk, zijn we met
de jubilaris eens een
praatje gaan maken
met deze geboren en
getogen Hoge Rijndij
ker. Veel oude herin
neringen heeft deze
hierbij opgehaald.
Het begon met het
„ambt" van misdienaar.
Negen jaar was toen
deze zoon van 'n tim
merman-aannemer. 4
Jaar later moest de
toenmalige „koster" G.
Heemskerk naar
de ambachtsschool en
de 13-jarige v. d. Hoe
ven solliciteerde toen
maar bij pastoor Meyer
naar het kosterschap.
Hij werd aangenomen.
De jonge koster legde
zich vooral toe op het
zo fraai mogelijk schik
ken van de bloemen op
en rond het altaar en
daarvoor ging hij in de
leer bij een zekere heer
D. v. Galen.
DOODGRAVER
Toen de doodgraver
J. Zandbergen, wegens
hoge leeftijd „de schop
erbij neerlegde" werd de toen 17- ZWEMMEN EN SLAPEN
jarige Van der Hoeven ook graf- Er waren ook wel leuke momen-
delver. Hoewel de parochie toen nog ten. Eens is de (toen nog 17-jarige)
maar klein was, hetgeen financieel koster op een warme zomermiddag
voor de jonge koster weinig aan- gaan zemmen. Maar dat had tot ge-
trekkelijks betekende, heeft hij volg dat hij 's avonds in het lof, zit-
van zijn keuze nimmer spijt gehad, 't tende op zijn bidstoel, prompt in
Ambt van koster is 'n dienend' ambt slaap viel. Hij werd tot grote (en ue artillerie aan de loict van i -i
en daar houdt hij van Je moet sportieve) hilariteit van pastoor Mey- kien in communistisch China heeft ®mdel«k va" ejn ^°ude kermis thuls"
sfeer in een kerk brengen zegt hij. er en de misdienaars pas wakker bevel gekregen de hesdhietinff van dQ komen zo had Mikojan hieraan toe-
„Het is een functie die je bindt toen de gelovigen de kerk reeds lang elSnde^ Q^oy, TaC ^Erhtan gevoegd,
maar je ook een heerlijk vflj gevoel en breed hadden verlaten. die handen van de nato£Ss-
nnrrw retft risoh-Chinese troepen, vandaag, de Vijf gewapende mannen hebben
Men moet echter die vryheid waard DRUK BEZET eerste mei> aohterwege te laten. De woensdagochtend een overval ge"
zijn door vertrouwen en begrip te Behalve met de gewone kosters- beslissing werd genomen opdat de pleegd op het nationale geografische
kweken. Dat kan heel moeilijk zijn. werkzaamheden, verzorgt de heer „Chinese bevolking en de treopen van instituut te Saint-Mande bii Pariis
Mendis van nabij getuige van blijde Van der Hoeven ook de tuin rond Tsjang Kai-Sjek" het meifeest op Zij maakten 250.000 frank buit Viif
het kerkgebouw, de moestuin van de rustige wijze kunnen veiren. personen werden gewond
OPVOLGER?
Wij hebben de jubilerende koster
leren kennen als een sympathiek
man, die geheel berekend is voor zijn
taak. Tegenwoordig wordt hij daarbij
wel bijgestaan door zijn zoon Hans.
Deze is zeventien jaar en op die leef
tijd was de vader reeds vier jaar kos
ter. Zal Hans zijn vader opvolgen,
wanneer dat eens nodig mocht zijn?
Zondag zal het feest zijn. Voor hen, Vice-premier Mikojan van de Sow-
die de jubilerende koster met zijn jet-Unie heeft volgens het Japanse
feest willen complimenteren is daar- persbureau Kyodo verklaard, dat
toe gelegenheid van drie tot vijf uur
in „De Drie Eendjes", tijdens een re- Rusland ervan overtuigd is, dat zijn
ceptie. geschil met China „van tijdelijke
aard en overkomelijk is". Mikojan
rp dit woensdag gezegd in een
KOJl rustig vraaggesprek in Moskou met de di-
recteur van Kyodo, Kyosji Iwamoto.
1 mei Vieren die dit geschil voor eigen doel
einden willen uitbuiten „zullen uit-
De artillerie aan de kust van Foe-
en droevige gebeurtenissen.
