Houten koffietentjes
een eigenaardig Leids verschijnsel
Eigen sfeer, eigen publiek
en koffie, maar... géén bier
LIJST VAN MONDELINGE EXAMENS
MIDDELBARE SCHOLEN
Helft verpleegsters
plotseling ziek
ZATERDAG 11 APRIL 1964
DE LEIDSE COURANT
IS ER KRUID GEWASSEN TEGEN REUMATIEK?
Ja, TogaL En niet tegen reumatiek-alleen. Ook griep en spit en zenuwpijnen
verdwijnen snel, afdoend en veilig. Neem daarom Togal-pastilles in huis.
Zeker is zeker. Togal tegen pijn. Bij apotk en drog. TOGAL 0.95; 2.40; 8.88.
(Advertentie)
Leiden is een fabrieksstad. Dit feit heeft verschillende gevolgen,
maar een van de vreemdste gevolgen is toch weleen groot aan
tal koff ietentjes. Wij keken heel ongelovig, toen wij dit hoorden
uit de mond van de eigenaar van één van de Leidse koff ietentjes.
Het zijn geen opvallende cafetaria's met een juke-box. Vaak vallen
zij zelfs helemaal in het niet, tegen een groot gebouw, dat er vlak
achter staat. Enkele tentjes hebben wij eens van de binnenkant
bekeken. Het interieur bestaat over het algemeen uit een klein buf
fet met een filterapparaat voor koffie, een kleine uitstalkast voor
koek, pepermunt, kauwgum en aanverwante artikelen. De eigenaar
heeft in de meeste gevallen een klein gangetje achter het buffet,
waarin hij een minimum aan bewegingsvrijheid geniet. Wanneer
hij zich omdraait, staat hij voor een spoelbak, waarin hij zijn vaat
kan doen.
Klein, maar
De klanten hebben ook niet al te
veel ruimte. Aan de andere zijde van
het buffet staan soms enkele stoelen,
een tafel, en langs de wanden van het
(houten) gebouwtje zijn zitbanken
aangebracht. De wanden zijn een
voudig geverfd, op de tafeltjes ligt
in vele gevallen een stuk wit plastic
enbier of andere sterke drank
wordt er niet geschonken.
„De koffietentjes in Leiden zijn
heel aparte gevalletjes", sprak bo
vengenoemde eigenaar, nadat wij het
interieur goed in ons opgenomen
hadden. „Het feit, dat Leiden vroe
ger zoveel arbeiders had, bracht met
zich mee. dat zij een eigen gelegen
heid nodig hadden onder de koffie
pauze en tussen de middag ergens
anders hun boterhammetje te kun
nen eten dan buiten op straat of in
de kantine. Bouwvakkers, die immers
nu eens hier, dan weer daar aan het
werk zijn, beschikken niet eens over
een kantine, hoogstens over een
keetje-op-wielen, waar zij vooral
's winters misschien wel droog, maar
zeker niet al te warm zitten".
Geen „drupke"
Zoals wjj uit de mond van ver
schillende koffietentjes-eigenaars
vernamen, was de opzet vroeger vaak
ook, om de arbeiders uit de café's te
houden, waar de verleiding van de
tapkast vaak maar al te sterk bleek
te zijn. De koffietentjes hebben dus
zeker hun nut al bewezen.
Allengs echter is er in de sociale
situatie van de arbeider het nodige
veranderd, waardoor het doel van
deze tentjes ook een accentverschui
ving heeft moeten ondergaan. Lang
zamerhand is het vrachtvervoer met
vrachtauto's op gang gekomen, en
hierin hebben de koffietenten een
kans. In de koffietentjes kunnen de
chauffeurs goedkope en vaak uitste
kende koffie krijgen, zonder dat zij
in de voor hen wel zeer gevaarlijke
verleiding komen naar een smakelijk
glas „sterk water" te grijpen. Tussen
de middag kunnen zij daar met een
gekocht kopje koffie of een glaasje
Cola of limonade hun door moeder-
de-vrouw klaargemaakte twaalfuur
tje opeten, iets wat in andere gele
genheden verboden is.
Typische
klantenkring
Verschillende tentjes hebben een
accentverschuiving in andere rich
ting ondergaan. Bij het Leidse Hout
en aan de Hoge Rijndijk bijvoorbeeld
zijn er koffietentjes, die geliefde
oorden van samenkomst zijn gewor
den bij leerlingen van de middelbare
scholen, die in de onmiddellijke na
bijheid staan.
De tentjes hebben een geheel eigen
karakteristieke klantenkring, die
vaak veel uitgebreider is dan menig
een zal vermoeden. De terughou
dendheid, die er bij een groot ge
deelte van het publiek bestaat op
grond van vermeende „ordinaire
volksheid" is, zo is ons in nagenoeg
alle gevallen overduidelijk gebleken,
volkomen ongegrond.
Liever geen
vernieuwingen
De sfeer, die er in zo'n klein hou
ten kamertje heerst, is bovendien
1. De oudste koffietent, „De Korevaar". Duidelijk zichtbaar is een van de
wielen. Het andere wiel is te vinden onder het buffet. Uit het feit, dat deze
tent „op wielen" staat, is al te leiden, dat het vroeger een rijdende kan
tinewagen is geweest.
2. „Fosthof", tegenover de vroegere splitsing voor de „blauwe" en de
„gele" tram.
heel bijzonder. De eigenaars schrik
ken er soms voor terug opvallende
vernieuwingen aan te brengen, daar
dit immers de vertrouwde gezellige
sfeer ernstig zou kunnen schaden.
Van één van de koffietentjes weten
wij bijvoorbeeld, dat er eerst kort
geleden electrische verlichting is aan
gebracht. De tot dat ogenblik ge
bruikte gasverlichting compleet
met kousjes is er nog steeds, en
wordt vaak ook nog gebruikt. „Gas
verlichting is ideaal", zo zei ons de
eigenaar van deze koffietent. „Het
geeft behalve goed licht ook nog be
hoorlijk warmte".
Nieuwe koffietentjes, in dezelfde
vorm als de hierboven beschreven,
komen er niet meer bij. Zij „passen
niet meer in een modern stadsbeeld",
zegt men dan. Wel is er nog niet zo 5. Aan de grens van Leiden staat „De Lammenbrug", waar chauffeurs, die
lang geleden een koffiebar geopend vanaf Rijksweg 4A onder Zoeterwoude-dorp naar Leiden of in tegenge-
aan de Rijndijk in Voorschoten, maar stelde richting rijden graag een ogenblikje pauzeren,
het verschil met de echte, oude, Leid
se koffietenten valt onmiddellijk op:
het is eer gewoon stenen gebouw,
want „hout" past niet meer..." En
de sfeer is er ontegenzeglijk heel an
ders.
N. O.
4. Tegenover het Rembrandt-lyceum heeft deze tent een ideale plaats.
Leerlingen van dit lyceum én van het Stedelijk Gymnasium, dat ook in de
buurt staat, drinken hier graag hun koffie.
1 „De Valk" aan de Rijnsburgersingel, tegenover molen „De Valk".
Nadat reedis in een gedeelte van
onze oplage de data van de mondelin
ge examens van enige mididellibare
scholen te Leiden zijn opgenomen
volgt hier de volledige lijst:
LEIDEN
Gemeentelijk gymnasium, afd. gym
nasium: 8, 9, 10, 11, 12 en 13 juni, dr.
E. Pelosi, Den Haag, mej. prof. dr.
B. H. Wind, Den Haag, drs. A. N. Ha-
bermann, Son (N.-Br.), dr. J. W. B.
van der Stigchel, Den Haag, op 8, 9,
10, 11, 12 en 13 juni.
Rembrandtlyceum, afd. gymna
sium: 8, 9 en 10 juni, prof. dr. S. W.
Mönnich, Amsterdam, prof. dr. A.
Reichling, Amsterdam, prof. dr. F.
van der Blij, Bilthoven, prof. dr. L.
W. Kuilman, Amsterdam, op 9 en 10
juni.
Christelijk lyceum, afd. gymna
sium: 6, 8, 9 en 10 juni, prof. dr. F. J.
de Waele, Nijmegen, prof. dr. W. J.
H. Caron, Amsterdam, prof. dr. A.
van der Sluis, Utrecht, prof. dr. H.
J. Lam, Leiden, op 9 en 10 juni.
R.K. lyceum voor meisjes „St.-Ag-
nes", afdeling gymnasium: 11, 12 en
13 juni, prof. dr. C. W. Mönnich, Am
sterdam, prof. dr. A. Reichling, Am
sterdam, prof. dr. F. van der Blij,
Bilthoven, mevr. drs. M. G. de Graaf-
Peteri, Rotterdam, op 12 en 13 juni.
R.K. lyceum „St.-Bonaventura", af
deling gymnasium: 1, 2, 3, 4, 5 en 6
juni, prof. dr. C. W. Mönnich, Am
sterdam, prof. dr. A. Redchling, Am
sterdam, prof. dr. F. van der Blij,
Bilthoven, dr. J. Smit, Nuenen, op 2,
3, 4, 5 en 6 juni.
Gemeentelijke h.b.s. voor meisjes,
afd. msvm: 25, 26, 27, 29 en 30 juni
en 1, 2, 3, 4, 6 en 7 juli, mr. P. J. C.
Schipper, Rotterdam (e.f.), ds. dr.
W. Nijenhuis, Den Haag (d.g.), mevr.
R. Vos-Beijerman, Utrecht (n.a.).
R.K. Lyceum „St.-Agnes", afd.
msvm: 28, 29 en 30 mei en 1, 2, 3, 4, 5
en 6 juni, mevr. drs. P. Walma van
der Molen-Meindersma, Den Haag
(g.a.), mevr. W. Nieulant Felkman-
Harcksen, Den Haag (d.e.), P. J. A.
Juffermams, Kwirotsheul (f.n.).
OEGSTGEEST
Rijnlands lyceum, afdeling gym
nasium: 11, 12 en 13 juni, prof. dr.
F. J. de Waele, Nijmegen, prof. dr.
W. J. H. Caron, Amsterdam, prof. dr.
A. van der Sluis, Utrecht, prof. dr.
H. J. Lam, Leiden, op lil, 12 en 13
juni.
VOORSCHOTEN
R.K. middelbare school voor meis
jes, msvm: 28, 29 en 30 mei en 1, 2, 3,
4, 5 en 6 juni: mr. J. A. van Bronk-
horst, Gouda (a.f.), mevr. I. C. H.
Erné-Fleischer, Delft (d.e.), mevr.
M. A. de Jong-de Monchy, Rotter
dam (g.n.).
WASSENAAR
St-Adelbertcolttegeafdeling msvm:
26, 29 en 30 mei en 1 en 2 juni, mr.
M. D. van Wolf eren, Den Haag (g.n.),
mevr. E. Franken-Liefrinck, Zeist
(f.e.). dr. J. M. Jalink, Den Haag
(d.a.).
Rijnlands lyceum, afdeling msvm:
3, 4, 5, 6, 8, 9 en 10 juni: mr. M. D.
van Wolferen, Den Haag (g.n.), me
vrouw E. Franken-Liefrinck, Zeist
(f.e.), dr. J. M. Jalink, Den Haag
(d.a.).
St.nAdelbertcolttege, afdeling gym
nasium: 15, 16 en 17 juni, dr. P.
Herfst, Zeist, dr. Jos P. Chr. de Boer,
Den Haag, drs. A. F. Vester, Haarlem,
dr. J. J. A. Blekkingh, Eindhoven, op
10 en 17 juni.
Rijnlands lyceum, afdeling gym
nasium: 28, 29 en 30 mei en 1 en 2
juni: drs. Chr. Kok, Baarn, A. Dar
tels, Den Haag, prof. dr. W. T. van
Est, Leiden, dr. G. A. van Arkel, Bun-
nik, op 29 en 30 mei en 1 en 2 juni.
Op spanningsdraad
gevallen en gewond
Zwaar gewond is een 36-jarige
technische ambtenaar uit Amsterdam
naar een Delfts ziekenhuis gebracht.
Hij was in een werkplaats van het
gebouw voor Elektro-techniek van
de Technische Hogeschool te Delft
gevallen en in aanraking gekomen
met een spanningsdraad van 380 volt.
Hij was overdekt met brandwonden.
In het ziekenhuis werd tevens een
zware hersenschudding geconstateerd.
In Coevordens ziekenhuis
De gang van zaken in het Aleida
Cramerziekenhuis in Coevorden is
aan het wankelen gebracht, omdat
bijna de helft van het verplegend per
soneel plotseling aan 'n infectie-ziek
te - waarschijnlijk paratyfus - lijdt.
Deze onverwachte stijging van 't aan
tal zieken (met ong. dertig) en het
even grote verlies aan verpleegsters
heeft de directie van het ziekenhuis
voor grote moeilijkheden geplaatst.
Getracht wordt de opengevallen
plaatsen te doen bezetten door ver
pleegsters van het Emimer Diacones-
senhuis, oud-verpleegsters en des
noods dames zonder verpleegerva-
ring uit Coevorden. Tot dusver heeft
men de ergste moeilijkheden op deze
geïmproviseerde wijze het hoofd kun
nen bieden.
De ziekte is niet kwaadaardig en de
verpleegsters worden dan ook niet
geïsoleerd. De directie is ervan over
tuigd, dat voedselvergiftiging in geen
geval de oorzaak kan zijn. Het Rijks-
streeklaboratorium in Groningen en
het Instituut voor Praeventieve Ge
neeskunde te Leiden stellen een on
derzoek in.
TTMtMi
6. Aan weerszijden van de Jan van Houtkade staat een koffietent. Aan de
zijde van de Korevaarstraat „De Instuif", aan de andere kant „De Koe
poort". Zij staan beide langs in- en uitvalswegen naar en van Leiden.
7. De nieuwste koffietent aan de Rijndijk te Voorschoten. Toch wel iets
anders dan die misschien wat primitieve, maar sfeerrijke houten tentjes...
(Foto T. Akerboom)
dat de huidige regionale bestuurs
vorm van Trenta en Alto Adige ge
handhaafd moeten blijven. Voorts
moet de Duits sprekende bevolking
gelijkelijk zijn vertegenwoordigd in
openbare functies en de rechterlijke
macht.
Gelijkschakeling van
het Duits in Zuid-Tirol?
Een Italiaanse commissie, die se
dert 1961 zoekt naar een oplossing
van de moeilijkheden in het na de
eerste wereldoorlog aan Italië toege
vallen en voorheen tot Oostenrijk
behorende Zuid-Tirol, heeft aanbe
volen de gelijkwaardigheid van het
Duits en het Italiaans in de betrok
ken provincie nadrukkelijk vast te
leggen en de Duitse benaming voor
de provincies Bolzano en Trento te
schrijven als Trentino-Süd-Tirol. De
provincie Bolzano met een overwe
gend Duits sprekende bevolking en
de aangrenzende provincie Trento,
waar Italiaans wordt gesproken, die
nen volgens de commissie uitgebrei
de bestuursbevoegdheden te krijgen.
De oommissie is echter van oordeel,
De vroegere chef van de Gene
rale Staf, luitenant-generaal A. V.
van den Wall Bake, zal zeer binnen
kort een reis maken naar Amerika
en Canada. Hij zal daar verschillen
de opleidingsinstituten van de Ame
rikaanse en Canadese strijdkrachten
bezoeken, zoals Westpoint, Colorado
Springs en Kingston. De generaal
maakt de reis op uitnodiging van de
Amerikaanse autoriteiten. Hij zal
voor 1 augustus terug zijn in ons
land, omdat hij, zoals bekend, op die
datum gouverneur wordt van de Ko
ninklijke Militaire Academie in Bre
da.
