een stuk
OUD-KLM-DIREKTEUR EN AUTEUR
HANS MARTIN OVERLEDEN
Bewogen getuigenis van Nederlandse
officier in Auschwitzproces
PETER LORRE
OVERLEDEN
DINSDAG 24 MAART 1964
VUt LgïDBB COURANT
SMOKKELWAAR OP
NEDERLANDS SCHIP
Heroine en opium ter waarde van
naar schatting 160.000 gulden zijn
vandaag door de douane in Sydney
in beslag genomen aan boord van het
Nederlandse schip „Straat Claren-
se".
De smokkelwaar was verborgen in
een luchtkoker. Naast de verdoven
de middelen trof men eveneens 300
transistorradio's aan met een geza
menlijke waarde van ongeveer 40.000
gulden.
OVERSTROMINGEN
IN OOSTENRIJK
In Opper- en Neder-Oostenrijk en
in Burgerland is ernstige schade aan
gericht door overstromingen.
Verscheidene bruggen en huizen
zijn verwoest en vele gezinnen in de
drie provinsies zijn geëvacueerd.
Smeltende sneeuw en regen hebben
ook in andere delen van Oostenrijk
overstromingen veroorzaakt.
Downingstreet ten, het statige huis in Londen, dat al door zoveel staatslieden van wereldfaam is bezocht, heeft
deze week wel een bijzonder prille bezoekster gehad. De Britse premier, sir Alec Douglas Home, ontving nJ.
in zijn ambtswoning zijn dochter mevr. Diana Wolfe Murray, die sir Alec's twaalf dagen oude kleindochtertje
Fiona Grizel had meegebracht. Trots als een pauw poseerde de opa-premier met de nieuwste aanwinst van
de familie
Vanmiddag is in het crematorium
te Westerveld het stoffelijk overschot
verast van de heer Hans Martin, die,
na geruime tijd in een ziekenhuis in
Den Haag te zijn verpleegd, in de
nacht van donderdag op vrijdag j.l.
op 77-jarige leeftijd is overleden. Op
verzoek van zijn familie is aan het
heengaan van de heer Martin eerst
na de crematie bekendheid gegeven-
Hans Martin vormde met dr. A.
Plesman en met P. Guilonard van
1938 af de directie der KLM. Martin
was de grondlegger van de rugge-
graat van de toenmalige KLM, de
lijn op Batavia die nog voor de oor
log kon worden doorgetrokken naar
Australië.
Hans Martin werd op 9 november
1886 te Leiden geboren als zoon van
de etnoloog K. Martin. Hij bezocht
de HBS, deed staatsexamen, be
kwaamde zich door zelfstudie in tech
nische vakken en in kunstgeschiede
nis.
Van 1908 tot 1909 was hij als cor
respondent van de toenmalige „Nieu
we Courant" correspondent in Italië.
De luchtvaart had al vroeg een
greep op de jonge Martin, die in
1909 het correspondentschap voor de
„Liz" Taylor
in de clinch
Zo onstuimig werd de film
ster Elisabeth Taylor zondag
avond in de Amerikaanse stad
Boston door haar „fans" be
groet, dat zij met rug-, nek- en
armklachten naar haar hotel
kamer moest worden gebracht,
waar haar pijnstillende midde
len werden toegediend. „Liz"
en haar (nieuwste) man, Ri
chard Burton, waren aangeko
men uit Canada, waar zij kort
geleden in het huwelijk zijn
getreden. Ook Burton werd
door de opgewonden menigte
toegetakeld. Jeugdige bewon
deraars trokken Liz Taylor aan
het haar. De filmactrice was
volgens haar woordvoerder,
John Springer, „bijna bezwe
ken".
Enkele jaren geleden heeft
ze een zware rugoperatie on
dergaan. Burton was „woest"
over de manier, waarop ze ont
vangen waren.
„Nieuwe Courant" verruilde voor dat
van de NRC. Dat vervulde hij tot
in 1914 de eerste wereldoorlog uit
brak, toen hij oorlogscorrespondent
in Albanië werd van het Algemeen
Handelsblad. Tijdens die oorlog heeft
hij verscheidene „journalistieke be
trekkingen" gehad, tot 1921 was hij
chef buitenland van „Het Vader
land".
Op 1 mei 1921 trad hij bij de nog
prille „Koninklijke luchtvaart maat
schappij voor Nederland en koloniën"
in dienst als algemeen secretaris.
In 1928 kreeg hij, naast het alge
meen secretariaat, de zorg voor de
verwezenlijking van de luchtlijn Am-
sterdam-Batavia.
In 1934 werd hij hoofd van de
dienst Amsterdam-Batavia, in 1938
onder-directeur der maatschappij, in
1940 waarnemend directeur en in
1945 directeur.
Het aantal boeken en verzenbun
dels, dat sinds 1908 van zijn hand
is verschenen is aanzienlijk.
Na 1950 kwamen o.a. „De grote
dwaasheid", „Branding" en „Hoog
spel". Over enige tijd zal worden
uitgegeven „Het onvervulde", dat
Vrijwel tegelijkertijd in Scandinavië
zal uitkomen. Het merendeel van het
werk van Hans Martin is in vele
talen vertaald.
Het aantal deelnemers aan de 7e
Pax Christi-Voettocht naar Den
Bosch van 2 tot 5 april, is dit jaar
bijzonder hoog: 3100 ingeschreven
trekkers verdeeld over 12 routes en
136 kapittels (gesprekgroepen).
Daar dit jaar geen oud-routiers wer
den uitgenodigd betekent dit dat in
feite 800 eind-examinadi van middel
bare scholen meer aan de voettocht
deelnemen dan vorig jaar. Toen wa
ren er 2600 deelnemers. 146 priesters
gaan als aalmoezenier mee. Het the
ma van de voettocht Den Bosch is:
„eerlijkheid".
Donderdagmiddag 2 april komen
de deelnemers naar Den Bosch.
Langs twaalf verschillende routes
verzamelen de routiers zich zaterdag
avond weer in Den Bosch, waar kar
dinaal Alfrink zondagmorgen een
pontificale H. Mis opdraagt.
De Pax Christibewegir.g organi
seert tijdens het weekeind van 30-31
mei voor de vijfde maal de Voettocht
Amsterdam-Laren. Deelname aan de
voettocht staat open voor alle jon
geren tussen 20 en 30 jaar, terwijl
ouderen mee gaan als gesprekspart
ner.
Praktiseren
in Polen
Kath. Poolse officieren, die
de harmonie in hun gezinnen
willen bewaren, brengen vaak
hun carrière in gevaar omdat
de autoriteiten van hen eisen,
dat zij ook in hun particuliere
leven het atheisme uitdragen.
Zo moest nog niet zo lang
geleden een officier in burger
kleding uit zijn huis sluipen
voor een geheime ontmoeting
met zijn vrouw en 8-jarig
dochtertje, dat haar eerste H.
Communie zou doen.
Op verzoek van zijn vrouw
ging de officier met de witte
kleren van het bruidje in een
tas naar een park, waar het
meisje zich verkleedde op een
door bomen afgeschermde plek.
De officier ging een uur later
weer met de tas naar de plek
terug om zijn dochtertje de ge
legenheid te geven haar gewo
ne kleren aan te trekken.
Dit incident, dat beschreven
werd in het blad van het Pool
se leger, illustreert wel het di
lemma waarvoor vele officie
ren, wier vrouwen erop staan,
dat het gezin praktizerend ka
tholiek blijft, zich geplaatst
zien. Het probleem is acuut ge
worden, omdat *de autoriteiten
de militaire dienst beschouwen
als een gelegenheid om de
„kwezelachtige" opvattingen
van vele jongemannen te cor
rigeren.
Het euthanasie-proces
Beklaagde Hans Hefelmann heeft
maandag, tijdens de voortzetting van
het euthanasie-proces in Limburg,
meegedeeld, dat als inleiding tot Hit-
Iers groots opgezette euthanasie-actie
„T-4" een viertal geestelijk gestoor
den, in bijzijn van de geestelijke va
ders van het euthanasie-programma,
met koolmonoxyde werden gedood.
Als aanwezigen bij deze handeling
noemde Hefelmann Hitiers lijfarts,
Karl Brandt, „Reichsartzeführer"
Leonhard Conti en drie andere lei
dinggevenden, te weten professor
Werner Hey de, Philipp Bouhler en
Viktor Brack.
Hefelmann zei zich te kunnen her
inneren, dat ongeveer 60.000 geestes
zieken tijdens de actie om het leven
werden gebracht. Tienduizend pa
tiënten zouden volgens hem de
„slachtoffers van enkele gouwleiders"
geworden zijn.
jonge, belegen, oude.
Edammer of Goudse
Toen zanger Willy Alberti een bezoek bracht aan de Hiswa-Goed Kamp
tentoonstelling in het Amsterdamse RAI-gebouw werd hij door een van
de standhouders verrast met een gouden werpmolen. De zanger probeerde
zijn nieuwe aanwinst prompt boven een goudvissenkom.
Een neuspunt, welke bij start
en landing omlaag gedraaid
kan worden om de vlieger
een beter zicht op de grond
te geven, is een van de op
vallendste kenmerken van 't
door Lockheed ontworpen
supersonische verkeersvlieg
tuig. Het model van de romp
staat op ware gTootte in de
Amerikaanse fabriek. Op de
bovenste foto de rompneus,
zoals deze eruit ziet tijdens
de vlucht, waarbij snelheden
van 3.200 km (3x zo snel als
het geluid) mogelijk zijn. On
der ziet men hoe de neus
voor de landing 15 graden
wordt neergelaten. Bij de
start gaat de neus 10 graden
omlaag. Door de speciale con
structie en de vele glasven
sters zal de vlieger voldoende
zicht hebben om zelfs bij min
der gunstige weersomstandig
heden zijn snelle vogel aan
de grond te zetten.
Tijdens het Auschwitz-proces in
Frankfort heeft gisteren een Neder
landse marineofficier als getuige de
huiveringwekkende toestanden in het
buitenlager van Auschwitz, Birke-
nau, geschetst.
„Wij hadden eens in een nacht
1.184 doden", aldus getuige de kolo
nel der mariniers A. F. van Velsen,
die in 1941 in Nederland door de
SS werd gearresteerd en wegens
staatsgevaarlijke handelingen naar
Auschwitz werd gedeporteerd. Hij
zei, dat de voedselsituatie kat^stro-
faal was. De gevangenen leken al
spoedig op wandelende geraamten.
In de periode dat Franz Hofmann,
die zich eveneens tijdens dit proces
te verantwoorden .heeft, kampop
zichter was waren in Birkenau naar
schatting van de kolonel 25.000 tot
30.000 mensen in de gaskamers om
gekomen. De Nederlandse officier
zei de beklaagde Boger ook als „de
beul van Ostrolenka" te kennen, de
naam waaronder hij in Auschwitz be
kend stond.
SS'ers omgekocht
„Wij hadden de SS'ers tot het nul
punt gedemoraliseerd, omdat wij hen
met voorwerpen van waarde, die wij
uit het zigeunerkamp betrokken, had
den omgekocht", aldus de Nederland
se marineman.
Kolonel Van Velsen vertelde nog,
dat Josef Mengele, de kamparts, zeil'
zestien tweelingen had doodgescho
ten, na ze gebruikt te hebben voor
zijn medische proeven. Met tranen in
zijn ogen zei de kolonel, dat Mengele
die in Zuid-Amerika een toe
vluchtsoord heeft gevonden de
kinderen op hun gemak stelde alvo
rens hen met zijn eigen pistool bij
het crematorium te doden.
Een andere getuige, Jakob Kro-
nauer, vertelde aanwezig te zijn ge
weest bij het ophangen van elf ge
vangenen en een SS'er, die in ge-
vangenenkledij was gestoken. Os
wald Kaduk, een der beklaagden,
had de SS'er een klap in het gezicht
gegeven. Kaduk sprak tegen, dat zich
een SS'er onder de gehangenen be
vond. Hij gaf toe, een bankje te heb
ben weggetrapt waarop een der ge
vangenen stond. Op een andere keer
waren twee priesters in een ton ge
stopt, die daarop in het water werd
gerold. Toen ze bijna dood waren
werden ze eruit gehaald, waarna ze
naar een veldkeuken moesten krui
pen met een metalen etensbakje in
hun mond. Daarna werden ze door
een SS-officier doodgeschoten. Het
proces wordt donderdag voortgezet.
De acteur Peter Lorre, bekend uit
vele griezelfilms, is gisteren dood
aangetroffen in zijn woning in Hol
lywood. Lorre, die op 26 juni 1904 te
Rosenberg in Hongarije geboren
werd, was kennelijk getroffen door
een hartaanval. Hij liep op 17-jarige
leeftijd van huis weg om zich bij een
toneelgezelschap te voegen.
Lorre begon zijn loopbaan als ac
teur in Wenen. Hij speelde ook bij
het gezelschap van Berthold Brecht
in Berlijn. Hij kreeg een contract in
Hollywood voor zijn spel in de Duit
se film „M", waarin hij de rol ver
tolkte van een ziekelijke kinder
moordenaar. In 1935 ging Lorre naar
Hollywood, waar hij in de loop der
jaren optrad in tientallen griezel
films.
Lorre, die gescheiden leefde van
zijn vrouw Anna Marie, heeft een
dochtertje van tien jaar. De acteur
leed al jaren aan te hoge bloeddruk.
Blijkens een maandrapport van
de „BEA" de „British European Air
ways", heeft deze luchtvaarmaat
schappij vorig jaar een hogere winst
dan ooit tevoren gemdbkt. Deze be
draagt naar schatting dertig miljoen
gulden.
Tijdens een persconferentie in Bussum rijn nadere bijzonderheden bekend gemaakt over de Tellem-exneditie
Op de foto de leider van de expeditie Herman Haan en Dldier van Boekenberg. die het beeldverslag voor de
TV fllmd»
