NEDERLANDSE BISSCHOPPEN PRESENTEREN
MILJOENENNOTA
Behalve om nieuwbouw wordt zorg om oude kerken dringend
DiNSDAG 21 JANUARI 1964
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
DE SITUATIE IN DE KERKENBOUW VAN NEDERLAND
Een
voorbeeld
van
versobering
en
aanpassing
van i
de
moderne
stadsarchitectuur
zonder
dat
aan
het
sacrale
aspect
van
de
bouw
geweld
Is
aangedaan.
(Kei*
te
Vlijmen (NB)
arch.
H. Koldewey
Namens de Nederlandsche bisschoppen heeft de bisschop van Haar- joen bedragen,
lem, mgr. dr. J. A. E. van Dodewaard, de miljoenennota gepresen- Voor 1964 w0raen de kosten voor
teerd in verband met de jaarlijkse kerkenbouwzondag op 26 jan. kerkenbouw geraamd op bijna 40
a.s., komende zondag dus. Die dag zal in alle katholieke kerken van miljoen gulden. 59 Definitieve ker-
Nederland de jaarlijkse collecte gehouden worden voor de kerken- ken wachten dit jaar op aanbeste-
bouw. Het landelijke bouwprogram voor 1964 voorziet in aanbe- ding.
steding van 59 definitieve kerken, verder tenminste 5 noodkerken J0? hfbben. katholieken
en 4 toeristenkerken. Een globale kostenraming stelt het benodigde ^i0e^oOT^erk°nboiToM™racht
bedrag hiervoor op 40 miljoen, waarop de overheid subsidie ver- inclusie{ een bedrag van ruim 1 mil-
leent tot 30 percent van de stichtmgskosten. In- de kostenbereke- joen d€ opbrengst van kerkenbouw-
ning is echter nog geen rekening gehouden met de te verwachten zondag 1963. De inrichtingskosten
ij: 111van de 35 kerken, die vorig jaar ge
reed kwamen, zijn daar niet bij in
begrepen. Deze kosten kunnen ge
schat worden op 2V» miljoen gulden.
Ongeveer 20 percent der werkelij-
*t» ke bouwkosten hebben de katholie-
rNieUWbOUW in Cljicrs ken van Nederland geofferd, de rest
In 1963 werden 38 kerken aanbe- moest gefinancieerd worden uit le-
Behalve voor de nieuwbouw heeft steed voor ruim 24 miljoen gulden, ningen. Buiten de kosten voor nieuw-
de Interdiocesane Cqmmissie voor 35 Kerken kwamen vorig jaar ge- bouw zijn er dan nog de miljoenen
Kerkenbouw dit jaar ook bijzondere reed, terwijl bovendien nog 12 nood- vergende herstellings-, uitbreidings-
aandadht gevraagd voor 't oude ker- "J! _1 1 3 1
kenbezrt. Een bijzonder facet daar-!
van is de ontvolking van de binnen
steden. De oude wooncentra vallen van de stichtingskosten ruim 38 mil-
onder slopershamers en de bewoners
verhuizen naar de periferie der ste
den. De kerken in de oude stadsker
nen raken dus ontvolkt. Dit geldt
niet alleen voor de grote steden als
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag,
stijging van loon- en bouwkosten, evenmin zijn in het bedrag de
inrichtingskosten van de nieuwe kerken begrepen. Deze kunnen
Eeschat worden op rond 80.000 gulden per kerk, d.w.z. voor het
ouwprogram 1964 een extra bedrag van 5 a 6 miljoen gulden.
Oude kerken
kerken werden gebouwd a raison of sloopwerkzaamheden voor het ou-
van bijna zes ton. Per 1 januari 1964 de kerkenbezit. Hierover is echter
waren 54 kerken in aanbouw, waar- nog geen cijfermateriaal verknjg-
Studentenparochies
Ook de bedehuizen van stu
dentenparochies vaUen,
openbare parochiekerken, on-
der de regeling Kerkenbouw.
Met betrekking tot de parochie
„Sedis Sapientiae" van
Leidse studenten, onderge
bracht in het Eigen Huis van
St. Augustinus aan het Rapen
burg 24, dat in de toekomst zal
worden verbouwd en uitge
breid, verklaarde men ons dat
de toepassing van de kerken-
bouwregeling ook voor deze ka
pel reeds is toegezegd. Het
wachten is echter op de defini
tieve plannen en die zijn nog
niet bekend.
Hoe staat het in het bisdom Rotterdam
In het bisdom Rotterdam, omvat- afgelopen 25 jaren 62 definitieve
II tendle de provincie Zuid-Holland, wo- kerkgebouwen annex pastorie gefi-
maar ook voor de snel groeiende nen 973 mensen per vierkante kilo- nancierd, alsmede 32 nojxtterken en
iteden in andere delen van ons land. meter. Het is het dichtst bevolkte nog 9 afzonderlijke pastorieën. Men
f— 1 ha ivo miib en meest stedelijke gebied van Ne- kan zonder meer stellen, dat t over-
dierlanid. Verwacht mag worden dat grote deel van de in deze kwarteeuw
over twee of drie jaar het aantal van gerealiseerde kerkvoorzleningen in
- 1000 inwoners per km2 zal worden dit bisdom, door middel van 't Fonds
de binnensteden zullen afgebroken Q-ygpschreden. in vorige eeuwen was tot stand is kunnen komen. Hier
worden, andere zullen door verbou- deze ^vincie het gebied van klei- werd een grootse prestatie verricht.
manakt°voorUde ^U^Md^bCToUdX" 9ted0n' waarboven kerktorens op- immers, de middelen waaruit de
welke soms een bijzondere zielzorge- en kerkklokken Irndden, nu is kerkenbouw gefinancierd wordt, ko-
hjke benadering behoeft. Weer ande
re kerken zullen speciale bestem
mingen krijgen, b.v. ten be
studenten of andere bevolkingsgroe
pen.
Sommige oude parochiekerken in
Restauratie
het het terrein van havenkranen, ad- men ter beschikking dank zij de of-
rp Lrprirpn 7,„iPn enppiaip nestem- mmistratiegebouwen en industrie, f er bereidheid van de gelovigen. De
mineerTkrii een b v^^n behoeve van Daar moet S020011' worden naar een opbrengsten uit de collecten over
mrngen krijgen, b.v. ten behoeve van nieuwe van de Kerk in de sa- 1963 mogen beslist niet ongunstig ge-
menleving. noemd worden (bijna 1 y3 miljoen).
Vorig jaar werden 6 definitieve Zij mogen misschien iets aohterblij-
kerken in gebruik genomen en wel ven bij 1962, maar toen werd het
in Gouda, Leidschendam (St. Joseph beeld geflatteerd door een extra
Opifex), Rotterdam (2), Schipluiden
en Zwijndrecht.
Tien definitieve kerken waren per
1 jan. jl. nog in aanbouw, en wel te Kerk of fabriek. De leuze, aanpas-
steeds duurder wordende aangele- Alnhen a d Riin fH Pius X) Dor- sm? van het gebouw aan de archi-
genheid - terwijl die oude kerken 5én Haag, Noortwljï a. Zee lectuur van het stadsbwm kan tot
ook vaak met meer voldoen aan de fjTi+Kr Maria ter Zppï Panpndrecht Sevol£ hebben dat het kerkelijk ka-
eisen, die de huidige gelovigen stel- ^^^2) S^'am?PvS^,- rak!« na?r baiten goed als ge-
len. Het vraagstuk der oude kerken -.pn pn Voorbure traaf Mals hu
Twee noodkerken werden vorige
doet zich in het gehele land voor.
In de landelijke parochies is meer jaar gebruik genomen, te weten
dan de helft der kerkgebouwen ou- Naaldwijk en Oostvoorne.
heel verloren gaat, zoals bij deze
kerk in 's-Hertogenbosch.
der dan 50 jaar.
(arch. J. de Jong en ir. N. v. <L Laan)
grote gift. Een meevaller was de
achteraf verkregen subsidie van de
gemeente Amsterdam over de in de
periode 1945 tot en met 1960 aldaar
gebouwde kerken (f239.000,-).
Ook de activiteiten op het terrein
van de bouw gaven reden tot tevre
denheid in het jaar 1963. Aanbesteed
werden 4 kerken met in totaal 2314
zitplaatsen en kwamen ook nog drie
noodkerken gereed. Voorts werden
drie definitieve kerken officieel in
gebruik genomen en waren er per
1 januari tien kerken in aanbouw.
Ook voor 1964 is een omvangrijk
programma opgezet. Men hoopt dit
jaar negen kerken te kunnen aan
besteden, waarbij nog geen rekening
is gehouden met evt. noodkerken, die
dit jaar zeker geplaatst zullen wor
den, zoals b.v. in Zandvoorf.
Oecumenische collecten
voor kerkenbouw
,,Er is sprake geweest van samen
werking met andere christelijke ker
ken ten aanzien van de kerkenbouw-
collecten. Deze samenwerking zal
echter in 1964 nog niet worden ge
realiseerd. Of dat b.v. in 1965 wel
zal geschieden moet door het epis-
In een wat oudere stadswijk te Rot
terdam heeft veertig jaar een nood
kerk gestaan. Nu is er een nieuwe
kerk.
(par. H. Nicola as, arch. H. Nefkens)
copaat worden uitgemaakt. Bij elk
bisdom bestaat zeker wel de goede
wil om tot samenwerking te komen,
maar er zijn veel moeilijkheden op
het practische vlak. De op' verschil
lende manieren gehanteerde metho
den maakt de zaak er ook niet een
voudiger op. Intussen is er wel her
haaldelijk prettig en nauw overleg,
zowel met de hervormden als met de
gereformeerden."
Aldus mgr. M. A. P. J. Oomens,
vie. gen. van Den Bosch en voorzit
ter van de Interdiocesane Commissie
voor de Kerkenbouw op een bijeen
komst met de pers.
Subalterne kerken
In Amsterdam-Noord zal 'n proef
genomen worden met zgn. subalter
ne kerken, kleinere bijkerken dus
van een grote parochie. Of de proef
zal slagen, moet worden afgewacht.
De priesternood speelt een grote rol
en juist deze priesternood vraagt om
grotere kerken. Bovendien kan het
duurder zijn.
In het bisdom Rotterdam heeft men
de ervaring, dat er inderdaad een
ontwikkeling in de richting van klei
nere parochies tot pl.m. 3000 gelo
vigen gaande is, zonder dat echter
wordt overgegaan naar éénmans-pa
rochies.
Als voorlopig programma 1964 zijn
Op het platteland is het vraagstuk voor dit jaar gepland definitieve
er meestal een van restauratie en kerken te Delft, Leiden (H. Anto-
aanpassing, maar heel anders is het nius), Maassluis, Oude Wetering (H.
gesteld in de snel-groeiende indus- Jacobus), Rotterdam (2), Rijswijk,
triedorpen. Hier zal een keuze moe- Vlaardingen en Wateringen, alsme-
ten worden gemaakt tussen uitbrei- de noodkerken te Delft-Abtswoude,
ding van de parochiekerk in de Gouda, Rotterdam-Alexanderstad en
dorpskern ofwel afsplitsing in meer Waddinxveen.
parochies. In elk afzonderlijk geval
zal een beslissing nodig zijn, welke
rekening houdt met het verlangen
de oude kern te bewaren, de belan
gen van de zielzorg en eisen van za
kelijkheid en efficiency.
En hoe in het
bisdom Haarlem
Hoe oud zijn de katholieke kerken
in Nederland
Diocees Rotterdam: Haarlem: hef Land:
Gebouwd voor 1910
in de steden 41,5% 48,9% 37
Sted. platteland 39,3% 38,1% 38
Platteland 66,6% 58,4% r 53,4%
Gebouwd tussen 1910 en 1945
m de steden 32,1% 30,9% 38,2%
Sted. platteland 21,4% 45,2% 39,2%
Platteland 26,7% 37,7% 30,8%
Gebouwd na 1945
in de steden 26,4% 20,2% ?5>8%
Sted. platteland 00,3% 16,7% 22,8%
Platteland 6,7% 3,0% 6,8%
Kruistocht tegen
apartheidspolitiek
De Katholieke aartsbisschop van
Durban, mgr. Denis Hurley, heeft
de christenen in Zuid-Afrika opge
wekt tot een kruistocht tegen het
„kwaadaardige stelsel" van apart
heid.
In een toespraak voor het Zuid-
Afrikaanse instituut voor de betrek
kingen tussen de rassen, waarvan
hij tot voorzitter is gekozen, ken
schetste hij het apartheidsprobleem
IS UW MAN
NET EENDER?
Dit is meneer Levenslust, een
blijmoedige huisvader. Hij gaat
opgewekt aan zijn werk (ook op
maandagmorgen), komt opge
wekt thuis, gaat opgewekt aan
tafel. Begrijpelijk, als U weet wat
er op die tafel staat: een met zorg
bereide maaltijd, waarvan vlees de
hoofdschotel is. Steeds weer! Ver
rukkelijk vlees met al z'n goeds:
z'n smaak, kracht, jus, z'n vele
variaties. Is 't wonder dat meneer
Levenslust opgewekt is?
(Advertentie)
ails een „crisis van het christelijk ge
weten".
Op het gebied van maatschappe
lijke hervormingen legden de com
munisten een kruisridderlijk vuur
aan de dag, vergeleken waarmee de
christenen maar slappe en nutteloze
windbuilen lijken, aldus de aartsbis
schop.
Baksteenindustrie gaf
„zomaar" standbeeld
Utrecht in angst
voor Leiden
De voorzitter van de Nederlandse
baksteenindustrie, mr. F. B. I. M.
Janssen, heeft de stad Utrecht „zo
maar" een standbeeld geschonken.
Het heeft een plaats gevonden tegen
over het historische Paushuize, het
provinciehuis op de Pausdam in
Utrecht.
Het beeld stelt de middeleeuwse
dichter-boef Frangois Villon voor, die
in 1961 de hoofdpersoon was van
het in de middeleeuwse sfeer gevier
de lustrum van het Utrechtse stu
dentencorps. Bij velen in de Domstad
leeft nog de herinnering aan deze
charmante schavuit, die enige tijd
de burgerij van .Villonville", zoals
Utrecht toen heette, in zijn ban hield.
Met veel woorden werd het beeld
later in de trouwzaal van het stad
huis in Utrecht overgedragen aan de
burgemeester, jhr. mr. C. J. A. de
Ranitz, 'n geschenk van het Utrechts
studentencorps aan de gemeente
Utrecht. Tijdens een druk bezochte
receptie werd dit gebaar niet „zo
maar" toegeschreven aan de gulheid
van het Utrechts studentencorps,
maar eerder aan de angst van de le
den van, het corps voor de studen
ten van Leiden, die eerder reeds op
een prototype van dit beeld een
aanval hebben gedaan. En onder
wiens hoede kan het beeld veiliger
zijn dan onder die van hef gemeente
bestuur waar aan het hoofd staat een
burgemeester, die in Leiden stu
deerde en tevens hoofd is van de
politie.
