BLIJF BIJ ME MARIANNE! bisschop die in hemdsmouwen bij president Soekarno aan de tafel zit Sjeik El Ro-Jenbiet VRIJDAG 20 DECEMBER 1963 DE LEIDSE COURANT terreur van het nazi-systeem en de onvoorstelbare moed van zoveel dui zenden slachtoffers, niet het minst de Joden onder hen. Tevoren was geschreven, dat de vertoonde beelden cru zouden zijn; tot even voor het ein de is dat gelukkig nogal meegevallen. Even, maar scherp heeft dr. De Jong het Nederlandse Roode Kruis ver oordeeld, dat in die dagen pakketten naar de vaderlanders in de concentra tiekampen kon sturen, maar het niet deed. Op nader te bepalen dag zal deze ontroerende aflevering van „De bezetting" worden herhaald. Komende uitzendingen. Vanavond is de KRO in Treslong te Hillegom met éen muzikaal kansspel, met on der meer Jules de Corte en met Joe- kie v. d. Valk als gastvrouw. We krijgen opnieuw „Stadhuis op stel ten" en hopen, dat de verbetering van deze rubriek stand houdt. We vragen verder aandacht voor een ge sprek over communicatiemiddelen binnen de Kerk. Zaterdag heeft de AVRO enkele ontspannende program ma's, waarvan we noemen: het quiz-uur en „Kijk die Rijk", met nieuwe gasten. Het zondagse pro gramma van de NCRV is als van ouds tevoren opgenomen; er komt een kerstspel door aspirant-acteurs, een herinnerig aan Pa v. d. Steur, een optreden van de vermaarde violist Yehudi Menuhin en vooraf alweer de Sweet sixteen. Aetherklaiiken ZATERDAG 21 DECEMBER 1963 HILVERSUM L 402 m. 746 kc/s 7 00 VARA. 9.40 VPRO. 10.00-24.00 VARA. VARA: 7.00 Nws. 7.10 Ochtend- gymn. 7.20 Soc. strijdlied. 7.23 Lichte gram. (Om 7.30 Van de voorpag.). 8.00 Nws en soc. strijdlied. 8.18 Lichte gram. 9.00 Loon naar werken, uitz. in samenwerking met het NVV. 9.10 Klass. gram. 9.35 Waterstanden. VP RO: 9.40 Wijsheid en dwaasheid, lez. 9 55 De kerk en het nieuwe weekend, lez. VARA: 10.00 Buitenl. overzicht. 10.15 Geknipt voor herh. 11.25 Pop. wetenschapp. uitz.: Techniek en le ven (3) - Verontreiniging v. h. wa ter, discussie. 12.00 Musette-ork. 12.30 Meeled, t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Tussen start en finish: act. sportnws. 13.00 Nws. 13.15 VARA-Varia. 13.20 Lichte gram. voor de jeugd. 14.10 Progr. voor twintigers. 14.45 Artis tieke Staalkaart. 15.15 Radio Jazz club. 15.45 Van de wieg tot het graf, vragenbeantwoording op het gebied van de Soc. Wetgeving. 16.00 Opera- progr. 17.10 Boekenwijsheid. 17.30 Salon-ork. en zangsol. 18.00 Nws en comm. 18.20 Lichte gram. 18.30 Weer klank: muz.revue. 19.00 Voor de kleu ters. 19.10 Radioraad: beantwoording van telefonische vragen van luiste raars. 20.00 Nws. 20.05 En nuAm sterdam, amus,progr. 21.00 Soc. com mentaar. 21.15 Metropole ork. 22.00 Langs vergeten wegen, hoorspel (dl 6). 22.30 Nws. 22.40 Balans: hoofd en bijzaken uit de act. 22.50 Te waar om mooi te zijn. cabaretprogr. 23.20* Lichte gram. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM II. 298 m. 1007 kc/s. 7.00-24.00 KRO. KRO: 7.00 Nws. 7.10 Morgengebed. 7.15 Gram. 7.45 Geestel. liederen. 7.55 Overweging. 8.00 Nws. 8.15 Voor de jeugd. 8.20 Djinn: gevar. progr. 12.00 Angelus. 12.04 Liedjes ov^r het verre Westen. 12.25 Platennws. 12.30 Me- ded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Licht instrum. kwartet en zangsol. 12.50 Reg. uitz.: Meer verstand.'min der brand. 13.00 Nws. 13.15 Musice rende dilettanten. 13.40 Franse les. 14.00 Voor de jeugd. 15.00 Prome- nade-ork. en bariton: amus.muz. 15.40 Reisbureau Musica: lichte muz. 16 <00 Grensland, uitz. voor jonge mensen. 16.15 Jazzmuz. met comm. 16.40 De Springplank. 17.00 Leiding geven, le zing (11). 17.10 Muz. periodiek. 17.30 Boekbespr. 17.40 Instrum. octet. 18.00 Kunstkroniek. 18.30 Lichte ork.muz. 18.50 Lichtbaken, lez. 19.00 Nws. 19.10 Act. 19.22 Sportperiscoop. 19.30 Brabants ork.: klass. muz. 20.20 Ne gro Spirituals gr. 20.30 Rieleksen: amus.progi\ 21.30 Buurmans krant: berichten van buitenl. corresponden ten. 21.50 Bric a Brac, cabaret. 22.20 22.25 Boekbespr. 22.30 Nws. 22.40 Kruispunt, religieuze discussie. 23.10 Mod. kamermuz. 23.55-24.00 Nws. TELEVISIEPROGRAMMA'S AVRO: 15.00 Jazz scene USA. 15.30 Uit de voeten, gevar. progr. 16.30 In het TV-lab: docum. progr. 17.00-17.45 Voor de kinderen. 19.30 Luipaard op schoot, TV-film. 19.58 't Manneke. NTS: 20.00 Journaal en weeroverz. AVRO: 20.20 Pinky en Perky. 20.35 Dick van Dyke Show (5). 21.00 Avro's quiz-uur. 22.00 Kijk die Rijk: amus.- progr. 22.50 In AVRO's televizier. NTS: 23.10-23.15 Journaal. door Liselotte Appel; geautoriseerde vertaling door Jane Roberts U allen, natuurlijk, zei de arts We zullen er een gezellige koffieta fel van maken, ja? Mijn moeder zou zich daarover ten zeerste verheugen. Zijn moeder leefde dus nog steeds? Acht, negen jaar geleden had ze Ma rianne reeds stokoud geschenen. Graag, neemt u me alstublieft niet kwalijk. Ik was met mijn ge dachten elders. Dat hebben wij gemerkt, knikte Veronika ironisch. Toen dokter Grijssens afscheid nam, drukte hij Marianne warn de hand. Zij glimlachte vriendelijk te gen hem, doch een beetje afwezig. Je schijnt grote indruk op hem te hebben gemaakt, meende Vero nika toen ze de glazen opruimde. Hoe kom je daarbij? informeer de Marianne verwonderd. Ik wil wedden dat hij alleen maar om jou. gekomen is. En dan die uitnodiging! Marianne keek haar niet begrijpend aan. Veronika, je droomt, vond ze lachend. Boven in de villa gingen de lichten uit. Het huis lag daar donker, en in de vensters die overdag flonker den in het zonlicht, glinsterde nu het maanlicht. De droomvilla van haar jeugd en haar meisjestijd. Vermoeid viel ze op bed neer. Alle gezichten die ze vandaag gezien had, trokken aan haar geestesoog voorbij. Ze zag de dikke bakkersvrouw, de postbode, de apotheker, dokter Grijssens en ten slotte weer Joachim Kortens, die haar ernstig en een beetje bezorgd en. bewonderend aankeek. Met de ge dachte aan hen viel ze tenslotte in slaap. HOOFDSTUK Hl De gehele ochtend had Klaas al be zorgd naar de lucht gekeken en bü het opkomen van elk wolkje van zijn moeder en tante de verzekering ge- eist dat er beslist niets te vrezen viel. Hij was helemaal buiten zich zelf van opwinding. Kleine Elly die nog niet begreep dat ze. thuis moest blijven, werd daardoor aangestoken en trippelde achter haar broertje aan. Het was 's middags geen kleinigheid haar ervan te overtuigen dat het bij tante Veronika veel prettiger zou zijn dan op het water. Marianne hoorde het kleintje nog snikken, toen ze reeds met Klaas naar het meer liep en ze had een echt slecht gewe ten, omdat ze zich desondanks op het tochtje verheugde. Overigens was ze niet minder opgewonden dan haar zoontje, alleen mocht ze dit natuurlijk niet laten merken. Ontelbare malen had ze Veronika gevraagd, wat ze zou aantrekken. Ze bezat een lange, fla nellen grijze broek en een witte blouse: die had ze dan ook aange trokken, met daaronder natuurlijk haar badpak, maar nu had ze het warm in de zon en had ze er spijt van dat ze niet iets luchtigers had aangetrokken. Daar lag het botenhuis. Ze hadden de halve bocht om moeten lopen. Des ondanks waren ze te vroeg. Marianne ging langzarer lopen en deed haar best het heftige kloppen van haar hart te onderdruken en op adem te komen. Maar Joachim was er reeds. Geheel gekleed in het wit stond hij op de veranda van het botenhuis, een rijzige man, bij wiens aanblik Mariannes domme hart nog sneller ging kloppen. Hallo, riep zij ademloos. We zijn te vroeg. Ik heb de afstand verkeerd berekend. Fijn dat u er al bent. Hij bood haar zijn smalle, lange hand en ze voelde gedurende enkele seconden de vaste druk van zijn vingers. Dan wendde hij zich tot Klaas, die een hele buiging maakte. Niet te begrij pen, dat u al zo'n grote jongen hebt, zei hij. Voor het eerst betrad zij het grond gebied van de Kortens. De ramen van het botenhuis waren gesloten, maar in de schaduw van het grote zonnescherm stonden twee ligstoelen. Op het kleine tafeltje lagen boeken en tijdschriften. Op de grond stond een mand, die met een servet was afgedekt. Joachim tilde hem op. Aan boord, kommandeerde hij opgewekt. Zal ik even voorgaan? Over de smalle loopplank betraden zij de „Nimf". Alles was voor het vertrek voorbereid. Een paar ge oefende handgrepen nog en de zeilen werden gehesen. De wind greep ze en de elegante boot begon ongedul dig als een renpaardje aan de tou wen te trekken. Met glanzende ogen en hoogrode wangen zat Klaas he lemaal voorin en liet de zon in zijn gezicht schijnen. Opgewonden wees hij dan eens hierheen, dan weer daar heen, om zijn moeder opmerkzaam te maken op iedere bezienswaardig heid. Joachim keek iedere keer glim lachend Marianne aan, zij glimlach te terug en het scheen haar vreemd dat hy geen vreemde meer voor haar was, doch een reeds lang ver trouwde, gt>ede vriend, die ze terug gevonden had. Waaraan lag dat toch? Ze was tweemaal in haar leven met hem samen geweest. Ze wist eigen lijk niets van hem af, en toch kon ze hem niet als een vreemde beschou wen. Haar ogen volgden hem als hij zich bewoog. Hij deed niets overhaasts of onzekers. Bij alles wat hij aanpak te, toonde hij zich omzichtig, precies en ordelijk. Hij had zijn witte pet afgezet. Zijn bruine haar glansde in de zon. Zijn armen waren stevig en gebruind. Hij had een goedgetraind, elastisch lichaam. De boot had een flinke vaart. Het was een heerlijke belevenis voor Ma rianne de middag op het water te kunnen doorbrengen. Ofschoon de zon uit de st aalblauwe hemel naar beneden brandde, werd het hier niet heet. De lucht was verfrissend, en het opspattende water werkte ver frissend. Reeds lang waren ze langs de badinrichting gezeild ze bereik ten het dorp draaiden een eind van het meer op en keerden langs de andere kant van het meer terug. In de schaduw van de oeroude bo men gooide Joachom het anker uit. Hier is het een mooi plekje voor een picnick, vond hij. Wilt u eerst gaan zwemmen? Hij hing een touw ladder buiten boord. Marianna trok in de kajuit haar lange broek en blouse uit. Voordat ze weer naar boven ging, wierp ze een vlugge blik in de spiegel, die tus sen twee raampjes was aangebracht. Haar ogen hadden een eigenaardige glans en haar mond glimlachte, zon der dat ze zich hieravn bewust was. Haar hart klopte heftig. Ze kon er niets aan doen, het geluk straalde haar uit de ogen. Sinds lange tijd ach, zo heel lange tijd was ze niet zo gelukkig geweest. weelde. In deze tegenstelling van wel vaart van een kleine groep en armoede van een grote groep i6 een gevaar ge legen. ROOSKLEURIG En zo kom je weer over andere din gen te praten. Er is een kleine katho lieke minderheid op Java. Het bisdom Bogor telt 5000 katholieken tussen de 5 miljoen Moslims. In 1948 waren er nog maar 600 katholieken. Voor deze 5000 gelovigen zorgen 35 priesters. Een situ atie, die we echt rooskleurig mogen noe men. Verder is de toename van de In donesische geestelijkheid zeer bevredi gend voor zo'n kleine groep. Zo is het ook met de religieuze roepingen gesteld. „Wij zijn zeker niet ontevreden", zegt mgr. Geise. De katholieken hebben wegens de waardering van het gouvernement, ge stimuleerd door de houding van presi dent Soekarno, een onevenredig grote invloed op het maatschappelijk leven. Nooit rijst er enig bezwaar tegen de katholieke overtuiging bij kandidaten voor een of andere functie. KATHOLIEKE SCHOLEN „President Soekarno ken ik zeer goed. De zondag, dat ik naar Rome vloog, zat ik in Boger nog bij hem aan tafel. Het was warm. De president gaf het voor beeld en al gauw zaten wij er waren nog een paar heren aanwezig in ons overhemd te eten. De kinderen van de president zijn allen op katholieke scho len in Bogor, omdat het zulke uitsteken de scholen zijn. Voor meisjes is bijvoor beeld ook de opvoeding bij de zusters erg „safe" en de vrouwelijke eigen schappen worden hier goed ontplooid. Ook de regelmaat en tucht op de kath. scholen vindt grote waardering. Op het Canisius-college in Djakarta houdt men steeds een bepaald percentage plaatsen open voor de kinderen van (niet-katho- lieke) hogere ambtenaren". GRAAG spreekt de bisschop over pre sident Soekarno, met wie hij vriend schappelijke contacten onderhoudt. Soe karno, zo zegt mgr. Geise, is de grote factor, die het grote volk van Indonssië bijeenhoudt. Men komt niet zo maar langs de figuur van de president, die een groot voorstander is van zijn denk beeld over de vijf zuilen van de Indo nesische staat. De eerste zuil is het ge loof in God in volledige godsdienstvrij heid. Tijdens een ontvangst van het In donesisch episcopaat door de Paus zei Paulus VI met nadruk: „Zeg tegen de president, dat dit beginsel in Rome ten hoogste gewaardeerd wordt en moet gel den als een uiting van rijpheid in het nationale denken". Grote pauselijke lof voor een Moslim, wie het heil van zijn volk op de eerste plaats komt. Mgr dr Paternus Geise is de volgende week weer thuis, waar hem ook maar één doel voor ogen staat: het heil van hen, die daarginds aan zijn zorgen zijn toe vertrouwd. Visio mm op ypr toiovisio bü - SLt Tweemaal duo-toneel. Zowel donderdag- als dinsdagavond heeft de kijker mogen kennis maken met toneel, dat slechts door twee spelers werd gevuld, in deze gevallen door twee paren. De VARA bracht „De onachtzame Adonis" van Jean Coc- teau, de Franse schrijver, die onlangs is gestorven, vlak na Edith Piaf, aan wie hij de grote rol van de vrouw in „De onachtzame Adonis" had opge dragen. Gisteren heeft men onze grote actrice Caro van Eyck in deze opmerkelijke rol kunnen waarderen en bewondreen. Ze speelde de naar liefde en menselijk contact hunke rende vrouw prachtig, samen met Tom van Beek als de oppervlakkige man die haar liefde niet waardig was. Regisseur was Herman Fortuin, die eerder een stuk van Cocteau heeft geleid en die in Caro van Eyck een uitstekende veltolkster van de hoofd rol heeft gevonden. Een ander stuk voor twee spelers was „Praat tegen mij als de regen" van de Amerikaan Tennessee Williams, dinsdag even eens door de VARA opgevoerd. Deze eenacter was niet bepaald opwek kend. Het acteursechtpaar Jules CroisetSonja Brill figüreerde als de troosteloos eenzamen, voor wie het water veel te diep is. Maar binnen een half uur was men door het tweegesprek heen. Rustige NCRV-avond. Hoogte punt bij de NCRV was de rubriek „Als U het mij vraagt", waarin Nico van Vliet kans heeft gezien, het jongste nieuws bij de KLM er bij te halen. Daarbij maakte de publieke opinie uit, dat onze luchtvaart ver der op eigen benen moet staan. Jam mer was, dat deze interessante ru briek niet behoorlijk getimed was; ze liep precies een half uur uit. Toen kwam dan nog de ridder van Maison Rouge en ter afsluiting dominee v. d. Bosch, deze keer niet als dagsluiter, maar op kerstviering in het gezin. Op de twee alsmaar twistende Stief- benen zijn we nu wel uitgekeken; zelfs het invoeren van een derde fi guur kon de zaak niet redden. Er wordt in dit oppervlakkige spel te veel gepraat en er is onvoldoende actie. De bezetting. Dr. L. de Jong was bij de NTS toe aan zijn vijftiende aflevering van „De bezetting" en niet eerder heeft deze rubriek ons zo ge boeid en geschokt tevens. Het meest trof ons de bekentenis van mr. Van Lanschot, een topfiguur uit het ver zet, die haast bovenmenselijk leed van de bezetter heeft ondergaan. Thema van deze aflevering was de kamer sloeg. „Ik ga nooit meer van Java vandaan en ik zal heus wel onder de palmen sterven". Op 6 december kwam mgr Geise uit Rome in ons land aan. Als Indonesisch staatsburger mag hij weer in Nederland komen. Vorig jaar trouwens al. Door interventie van de nuntiatuur in Dja karta bij president Soekarno was het mogelijk geworden, dat bisschoppen weer Nederland konden aandoen na ja ren van verbod. Het was in Rome dit jaar bij de tweede Conciliezitting een verrukkelijk klimaat. Deze uitlating sloeg het meest op het warme weer, want tijdens de bijeenkomsten in de St. Pieter kon het er wel eens warm toe gaan. De bisschop wist ook wel, dat het bijvoorbeeld kardinaal Ottaviani bij voorbaat door de progressieve richting toegedane persmensen zeer kwalijk ge nomen werd als hij zelfs maar zijn mond durfde open te doen om te spreken. „Met een wat beperkter berichtgeving was het thuisfront beter gediend ge weest", vindt mgr Geise. „Bij elk in tern beraad kunnen de meningen bot sen en men kan de gelovigen net zo goed van de Kerk vervreemden door tè progressief te doen, evenals een tè con servatieve houding een kwaad ding kan zijn". DE MIDDENWEG Mgr Geise is een wijs en voorzichtig man, die zijn weg door het midden zoekt „Indonesië en Nederland moeten beide de menselijke factoren laten over wegen om nader tot elkaar te komen. Bepaalde denkbeelden moet je niet al te straf proberen door te voeren. Hoe veel goed heeft het openen van de Ber- lijnse muur die vele honderdduizenden in de verdeelde stad niet gedaan!" Tus sen de Soendanezen wil hij geen vreem deling zijn die herinnert aan een kolo niale geschiedenis. „Als ik een school moet bouwen zou ik dat het meest eco nomisch met steen kunnen doen. De eerste 20 jaar heb je er dan geen om kijken aan. Op Java bouwt men echter grotendeels met hout. Het is goedkoper, maar er is des te meer onderhoud aan. Maar ook ik laat een stenen muurtje als onderbouw neerzetten met daarop de houten muren. HET BISDOM van mgr Geise beslaat de residentie Bogor en de residentie Bantam, het minst ontwikkelde gebied op Java en zeer warm. Bogor ligt koel in het gebergte. Het is het uitgaans- oord van Djakarta, met veel bunga lows, een uitstelling van goede sier en MONSEIGNEUR Paternus (Nicolaas Joannes Cornelius) Geise OFM werd op 7 februari 1907 te Rotterdam geboren. Hij studeerde in Leiden van 1932 tot 1938 Indonesische letteren. Met dankbaarheid en liefde denkt mgr Geise nog aan mensen als prof. Snouck Hur- gronje en aan diens exclusieve colle ges voor een man of 5. „Snouck nam ons dan op de korrel op onze Arabische kennis. Ik was toen al wat ouder en dus niet zó bang voor Snouck. Op een keer, toen ik aan de beurt was voor responderen, moest ik de professor be kennen, dat ik een week niet had kun nen repeteren. „Wilt u zeggen, dat u een hele week lang geen Arabisch heeft gedaan?" was de reactie van prof. Snouck. Dat had ik inderdaad willen zeggen". Mgr Geise geniet nog na als hij aan die vervlogen tijd terugdenkt. Vlak voor het overlijden van prof. Snouck had pater Geise als katholiek priester te gen de dochter van de hoogleraar ge zegd, dat hij voor haar vader zou bid den. Deze belofte kwam de professor ter ore. „Het is prachtig, dat hij voor me bidt, maar hij mag in geen geval zijn MGR. DR. PATERNUS GEISE VAN BOGOR (JAVA): MGR. DR. PATERNUS GEISE OFM, BISSCHOP VAN BOGOR: blij, als ik straks weer thuis ben". GEEN VREEMDELING TUSSEN ZIJN SOENDANESE GELOVIGEN „IK ZAL BLIJ ZIJN, als ik weer thuis hen," zei mgr. dr. Paternus Geise, bisschop van Bogor (Buitenzorg) op 'West-Java, toen wij hem gisteren een bezoek brachten in het klooster van de paters Francis canen aan de Mariënpoelstraat te Leiden. Sinds 6 december verbleef mgr. Geise in het klooster, dat hem zo vertrouwd is, want in de zes jaren dat hij te Leiden Arabisch en Sanskrit studeerde, woonde hij al temidden van de bouwaktiviteiten van de toen nieuwe school. Vandaag stapt de bisschop van Bogor weer op het vliegtuig, dat hem naar Java brengt. „Nog even een zaak afhandelen in Rome en dan ben ik voor Nieuwjaar weer bij mijn mensen." Dat mgr. Geise zo graag weer tussen zijn Soedanezen zit, wil hele maal niet zeggen, dat hij het in Europa en Nederland in het bijzon der niet naar zijn zin heeft gehad. Integendeel- Mgr. Geise vindt het hier in zijn geboorteland een wonderlijk goed geregelde maat schappij met een perfekte organisatie, maar ofschoon niemand onmisbaar is, wacht er een massa werk op me en dat laat ik liever niet te lang in de steek." Mgr Geise, die een charmante per soonlijkheid is, doch bovendien in meer dan één opzicht zich doet kennen als een efficiënt praktipus, bracht ons zelf de koffie gisteren. In elke hand een kloeke kop, heel onprotocolair, met goe de franciscaanse koffie. „Franciscanen houden niet zo erg veel van omslag en zelf ben ik ook Franciscaan in hart en nieren". Het liefst was hij na zijn pries terwijding naar China gegaan, maar zijn oversten hadden hem nodig op Ja va, waar hij enthnologisch „field work" heeft gedaan. „Heerlijk die warmte daar", zegt mgr Geise, terwijl de hagel tegen de ruiten van de kloosterspreek- W=G menen! Arabisch vergeten!", liet prof Snouck zijn leerling weten. TIJDENS EEN VERLOF in Nederland in januari 1951 promoveerde pater Geise op een proefschrift over een „stammetje ergens onder de rook van Djakarta". Onder dit „stammetje", de Badujs in Bantam, heeft mgr. Geise zijn werk gehouden. Een vervolgverhaal van Suske en Wiske

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1963 | | pagina 2