EERSTE PAAL VOOR HET NIEUWE
AGNES VRIJDAG DE GROND IN
aam
Gesprek met drs. J. J. A. Zonneveld
geen stadslichten
maar dimlichten
Dubbelparkeren
blijft probleem
Twee miljoen meer
voor sluis
WOENSDAG 27 NOVEMBER 1963
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
DE STEM VAN HET ONDERWIJS
Van buiten maakt het St. Agnes-lyceum de indruk, die iedere oude school
maakt, namelijk hoegenaamd geen. De grauwbruine gevel steekt in niets af
bij de troosteloze herfsthemel. Een waas van miezerige, motterige regen ligt
zwaar over de Oude Vest. Wij drukken op de bel. Terwijl we wachten spet
teren een paar van de zich traag van de gevel losmakende druppels in onze
nek. Geïrriteerd drukken we, veel te gauw, nog eens op de bel. Op hetzelfde
moment zwaait de deur voor ons open en treden we binnen in het „Mekka
der kennis". Onze, na het zien van het exterieur bepaald niet hooggestemde
verwachtingen, worden ver in negatieve zin overtroffen bij het aan
schouwen van het interieur. Drie oude gebouwen, samen een „U" vormend,
onderling niet of slechts gedeeltelijk met elkaar verbonden, nare hoge klas
lokalen met hoge plafonds, weinig licht, een speelplaats tussen de drie ge
bouwen, brede, en ook overdreven nauwe gangen, ziedaar onze eerste in
druk van het Agnes-lyceum. De concierge, die ons voorgaat, vertelt over
opstoppingen bij het uitgaan der school. Vanaf de binnenplaats, waar de
leerlingen hun fietsen plaatsen, is er geen andere verbinding met de Oude
Vest of de Pelikaanstraat, dan door de school!
's Zaterdags, wanneer alle klassen tegelijk de lessen beëindigen, is het
een ware chaos. Dan wordt de leraar weer de man, die hij nu juist niet wil
zijn: de politie-agent. Na enige keren links- en rechtsaf te zijn geslagen,
komen we aan een deur, waar een keurig plastic bordje ons vertelt, dat we
op de plaats van bestemming zijn aangekomen.
OUDE EN NIEUWE
SCHOOL
De lange, rechte gestalte van de
rector van het lyceum, drs. J. J. A.
Zonneveld, verschijnt in de deurope
ning. Zich onderwijl verontschuldi
gend voor het grote kale klaslokaal,
dat als rectorskamer dienst doet,
neemt de heer Zonneveld onze jas
aan. Hij verklaart lachend, onze jas
op een stoel leggend, „deze ruimte
noemen wij in de wandel wel onze
„uitdragerij". Gelukkig is de tijd niet
ver meer, dat aan deze situatie een
eind komt." En trots vertelt hij, dat
vrijdag 29 november om drie uur
's middags eindelijk de eerste paal
voor de nieuwe school de grond in
wordt gedreven.
Meteen zijn we „thuis" wanneer
de heer Zonneveld eerlijk belang
stellend informeert naar onze om
standigheden en werkzaamheden.
Doelend op ons fototoestel vraagt hij
naar het merk en de mogelijkheden
van het apparaat, waarna hij abrupt
midden in een zin ophoudt en half
lachend, half verontschuldigend op
merkt: „Maar laat ik m'n mond hou
den, want zo begint het er op te lij
ken, dat ik u een interview afneem
in plaats van omgekeerd!"
Onze eerste vraag aan de heer Zon
neveld betrof het aantal leerlinge
en leraren.
„De school, die nu ruim 400 leer
lingen telt, is verdeeld als volgt: 100
le'êrlingen op de onderbouw, 100 op
het gymnasium en 200 op de MMS-
afdeling zo is het toch hè?" vraagt
hij aan zijn secretaresse, die zojuist
binnen is gekomen „de school zal
in de toekomst rekening moeten hou
den met naar schatting 500 leerlin
gen. Daar wordt met de nieuwbouw
al aan gedacht. Er zijn nu 36 leraren
en een 25 lokalen."
LERAREN EN SALARIS
„Heeft u een tekort aan leraren?"
„Nee, gelukkig niet. Toch wil ik
over het leraren-tekort in. Nederland
wel wat zeggen. Er zijn naast de sa
lariëring, verschillende oorzaken aan
te wijzen, waardoor afgestudeerden
geen functie bij het Middelbaar On
derwijs ambiëren, of een begonnen
leraarschap weer prijsgeven. De be
reidheid om, met door wetenschap
gewonnen wijsheid mensen te vor
men en het inzicht dat, om deze ar
beid vruchtbaar te maken, grote in
tellectuele kwaliteiten nodig zijn, an
dere dan b.v. voor wetenschappelijk
onderzoek of instructie, dienen
voorop te staan. Het Middelbaar On
derwijs ziet niet graag dat het uit
stekende medewerkers, d.w.z. min
naars van de wetenschap, maar te
vens van de mensen, moet verliezen
b.v. aan de uitbreiding der weten
schappelijke staven van de Universi
teiten. Ook hier zie ik een factor, die
de lerarenstand geen goed doet en
zowel direct als indirect het leraren
tekort mede veroorzaakt. Ik wil er
echter haastig aan toevoegen dat men
ook de zuigkracht van de industrie
niet moet onderschatten."
„U had het daar over salaris, wat
vindt u van de geldelijke waardering
van de leraren?"
„Al hebben de goed georganiseer
de leraren-verenigingen de nodige
successen behaald aan 't salarisfront,
relatief bezien dient gesteld, dat op
pedagogisch-didactisch gebied, werk
zame intellectuelen worden onderge
waardeerd; overigens is dat een ver
schijnsel, dat we in heel West-Europa
aantreffen."
De heer Zonneveld merkt daarbij
nog op, dat hij het beslist onjuist
vindt, dat de Mammoetwet ruimte
biedt om voor de lagere klassen van
de middelbare school niet-volledig
bevoegde leerkrachten aan te stellen.
Hij acht de volledige bevoegdheid
(MO b of de academische graad)
noodzakelijk om les te kunnen ge
ven, zelfs, of misschien wel juist,
aan de leerlingen van de lagere klas
sen.
DE MAMMOETWET
„Nu het woord Mammoetwet een
maal gevallen is, zijn we nieuwsgierig
naar uw oordeel hierover."
„Ik ben van mening, dat het te ver
zou voeren uitgebreid op deze mate
rie in te gaan, maar iets wil ik er
wel van zeggen. Ten eerste: het con
cept-Mammoetwet is uiterst vaag,
waardoor het moeilijk is vast te stel-
De bekende zanger Paul Anka is dinsdagochtend met zijn echtgenote uit
Parijs op Schiphol aangekomen (foto): via Rotterdam reist het echtpaar
met de „Nieuw Amsterdam" naar de Verenigde Staten voor een vakantie
verblijf aldaar.
len, welke gevolgen deze wet, wan
neer hij in werking is getreden, zal
hebben voor het middelbaar onder
wijs.
Als een van de voordelen van deze
wet zie ik de doorvoering van een
grotere differentiatie in het onder
wijs. Dat men tracht het begeleiden
van de jeugd naar de volwassenheid
en haar inpassing in het arbeidsbe
stel op de moderne leest te schoeien is
een groot voordeel van de Mammoet
wet.
Ten tweede moet ik een minder lo
vend geluid laten horen.
Ik vind het een betreurenswaardig
feit, dat de minister van onderwijs,
die zelf heeft toegegeven weinig inge
speeld te zijn op onderwijszaken, een
staatssecretaris (Grosheide) heeft
aangesteld en belast met de uitvoe
ring van de Mammoetwet, die in het
nabije verleden duidelijk blijk heeft
gegeven een tegenstander te zijn
van diezelfde wet!!! Een raadsel,
te meer daar de andere staatssecreta
ris van O. K. en W., de heer L. J. M.
van de Laar, rector van het Rijswijk-
se lyceum en op onderwijsgebied ui
teraard terdege ingelicht, geen be
moeienis heeft met het onderwijs!"
Een leemte in het concept noemt
hij vervolgens het ontbreken van
duidelijke aanwijzingen omtrent de
waarde van het toekomstige HAVO-
diploma.
„Verbazingwekkend, dat er noch
van de zijde van het ministerie, noch
van universiteitswege ook maar iets
wordt meegedeeld in dit verband. Er
zijn té veel duisteren punten."
„Een goed oordeel is wel moeilijk,"
verzucht hij.
OASE VAN RUST
De heer Zonneveld, nog steeds
kaarsrecht op zijn stoel zittend, wacht
rustig op onze volgende vraag. Het
valt ons op, hoe kalm en onverstoord
hij blijft tijdens onze ondervraging.
Zelfs bij vragen, die het hem moeilijk
maken om er een rechtstreeks ant
woord op te geven, blijft hij vriende
lijk en innemend, denkt even na en
geeft zijn weloverwogen antwoorden,
v*lot en duidelijk. Of we hem niet te
lang op houden?
„Nee, ik heb deze tijd er voor uit
getrokken, gaat u rustig door," is het
antwoord. En dat nu ons gesprek al
is uitgegroeid tot anderhalf uur, ter
wijl we hadden aangekondigd hoog
uit drie kwartier beslag op zijn tijd
te leggen! Een zeldzaam verschijn
sel in deze jachtige tijd: een der lei
dende figuren te ontmoeten, die zich
niet direct beroept op het stopwoord
„geen tijd". Een oase van rust in
een woestijn vol haastige mensen.
„Bent u een voorstander van het
gemengde schooltype, of geeft u de
voorkeur aan een gescheiden opvoe
ding van jongens en meisjes, dus
zoals bij u aan school. Het Agnes-
lyceum is toch alleen voor meisjes
toegankelijk, nietwaar?"
„Ik vind dat we onszelf niet moe
ten bedriegen met kreten, zals „het
is modern, laat de opvoeding toch
natuurlijk zijn en open" en dergelij
ke.
Over de wenselijkheid van al of
niet gemengd onderwijs is eigenlijk
niets wetenschappelijk bekend. Men
heeft nog nooit een kritisch onder
zoek ingesteld. Het lijkt me daarom
van belang ook in de nieuwe wet
op z'n minst de mogelijkheid tot se
parate instructie veilig te stellen,
vooral omdat de aanvankelijk ver
wachte voordelen van gemengd
onderwijs nu weer gaan tegenvallen.
In ieder geval heeft ook het niet-
gemengde onderwijs zijn voordelen,
b.v. een differentiatie, zo u wilt een
vorm van „bijzonder onderwijs", die
de eigen aard respecteert om juist
daardoor de samenleving met ande
ren rijker te maken."
EIGEN WENS
„Onze laatste vraag. Stelt u zich
eens voor, dat u nog ongeveer twin
tig regels in de krant mocht vullen,
met welke gedachten zou u dat het
liefste doen?"
„Nu daar behoef ik niet lang over
te denken. Twee dingen zou ik dan
nog graag opmerken.
Ten eerste had ik graag, dat u er
de nadruk op zou leggen, dat het
godsdienstonderwijs aan onze school
zeer bijbels is georiënteerd. De con
frontatie met de bronnen van ons
christendom acht ik het belangrijkste
in het godsdienstonderwijs, en dan
niet zozeer in de vorm van een soort
geschiedenisles, als wel door het le
ren omgaan met de bijbel zelf, het
leren interpreteren van de daarin
verankerde waarheden.
Ten tweede wil ik nog iets zeggen
over de gymnasiale opleiding. Ik vind
dat het gymnasium, dat zich in de
loop van de Westeuropese geschiede
nis zo vaak en zo sterk heeft ver
nieuwd, dat ook nu weer en altijd
zal (moeten) doen. Dan zal zij nu
en in de toekomst weer een onver
vangbare bijdrage leveren tot de
plaatsbepaling van de mens in de
maatschappij.
Door de omgang met de klassie
ken kan de mens zich indenken in de
vroegere en hedendaagse cultuur- en
beschavingspatronen. Hij leert de
controversen Oost-West, protestant-
katholiek, christendom-humanisme,
om er maar enkele te noemen, beter
verstaan, dank zij een soepelheid van
geest, die hij wint door het leren
verstaan van de klassieken, van men
sen als wij maar toch anders."
De heer Zonneveld verwijst tot
slot naar een uitspraak van Anton
van Duinkerken, die hem uit het
hart is gegrepen. Deze luidt ongeveer
zo: „Bij een opleiding waar het hu
mane wordt ingekrompen, is er geen
uitgroei tot grotere mogelijkheden."
Drs. J. J. A. Zonneveld, rector van het St. Agnes-lyceum.
voert vijf factoren voor deze aan
zienlijke overschrijding van de oor
spronkelijke begroting aan. Ten eer
ste is in de oorspronkelijke begroting
GELDERSE
ROOKWORST
of
SPEKLAP
AMSTERDAM(4) - HAARLEM -
LEIDEN - DEN HAAG -
ARNHEM(2) - UTRECHT
(Advertentie)
geen bedrag opgenomen voor onder- |n Haarlem en omgeving:
zoekingen thans wordt voor bo-
zoekingen thans wordt voor bo
demonderzoek, model- en pompproef
een bedrag van ruim een ton opge
voerd. In de tweede plaats heeft
men het ontwerp moeten aanpassen
aan de eisen waaraan de sluis en met
name de oever- en de bodemverde
diging moet voldoen volgens een rap
port van het waterloopkundig labo-
rr, r t-mxj politiekorpsen van Haarlem,
ratorium te Delft. Ten derde blijkt de Heemstede en Bloemendaal zullen
mechanische installatie kostbaarder
in de maanden december en januari
(Advertentie)
Eerste en Tweede Kamer
herdenken Kennedy
De Eerste en Tweede Kamer heb- parkeerders
In Amsterdam:
te zijn dan was voorzien. In de vier- een a^ie voeren, waarbij automobi-
de plaats is bij de aanbesteding en üsten verzocht wordt met dimlicht
gunning van het eerste bestek ge- in de stad te rijden in plaats van
bleken dat het grondwerk beton- met stadsijcht.
werk, storten bij de sluis en de front-
en sohermwanden ongeveer 225.000 Bij fle invalswegen der gemeente
meer moesten kosten dan volgens het
eerste plan. Tenslotte zijn de mate- ™llcn borden worden Seplaatst met
riaalprijzen en de loonkosten behoor- het opschrift: „dimlicht a.u.b."
lijk gestegen sinds het opstellen van
de oorspronkelijke begroting. Van de zijde van de politie verne-
Volgens de nieuwste begroting zal wij, dat talloze automobilisten
de sluis bijna 9.000.000 gaan kosten, duisternis rijden met stadslich-
ten, die zo weinig licht geven, dat
van enige redelijke verlichting niet
kan worden gesproken. Hierin schui
len gevaren. In de eerste plaats voor
de automobilist zelf, die bij inhaal
manoeuvres of zélf niet door tegen
liggers wordt, opgemerkt, of die te
genliggers met stadslichten niet of
te laat opmerkt. Voor voetgangers
(speciaal bejaarden) en fietsers zijn
er ook gevaren. De kleine lichtbron
nen bieden onvoldoende houvast bij
de taxatie van afstand, naderings-
Het straffere optreden van de Am- snelheid en aard van het voertuig,
sterdamse politie tegen de dubbel-
en overtreders van Met belangstelling zien de drie
ben gisteren president Kennedy her- wacht- en stopverboden heeft wel politiekorpsen uit naar de resultaten
dacht. In beide Kamers beantwoord- tot enige verbetering geleid (er werd van een door de ANWB gepropa-
de de minister-president mr. V. G. in 1962 26.000 maal opgetreden, maar geerde proef, waarbij door aanbren-
M. Marijnen, namens de regering de te velen zijn er echter die zich door ging van een weerstand de schake-
woorden van de voorzitters. een proces-verbaal of betaalde waar- ling van dimlicht naar stadslicht in
In de Tweede Kamer noemde mr. schuwing niet laten afschrikken), twee fasen kan verlopen. Daarbij
F. J. F. M. van Thiel Kennedy in zijn Dit deelt het Amsterdamse college zou de fase met de grootste licht-
herdenkingsrede o.a. „de vechter bij van b. en w. mede in zijn memorie sterkte moeten worden gebruikt voor
uitstek voor de wereldvrede en voor van beantwoording inzake de ge- het rijden binnen de bebouwde kom.
de goede verstandhouding binnen zijn meentebegroting. In de eerste helft Aan automobilisten zal worden ver-
eigen volk". van dit jaar werden voor dubbel- zocht reakties aan de politie op te
Mr. Van Thiel zei verder, dat Ken- parkeren maar liefst 10.000 betaalde geven. Gedurende de maanden ja-
nedy naast het Amerikaanse volk de waarschuwingen uitgereikt en 50.000 nuari en februari zal politieperso-
hele wereld aan zich heeft ver- processen-verbaal opgemaakt. neel hiertoe briefkaarten uitreiken,
plicht.
In zijn antwoord haakte mr. Marij
nen in op de woorden van de Ka
mervoorzitter en voegde er aan toe:
„Kennedy stond een moedig staats
manschap voor ogen, maar hij was
meer dan moedig alleen.
De balans van eigenschappen van
wijsheid, kracht en voorzichtigheid
hebben hem gemaakt tot een grote
bezielende leider van de mensheid".
De ambassadeur van de Verenig
de Staten John S. Rice, woonde deze
plechtigheid bij.
Mr. J. A. Jonkman, voorzitter van
de Eerste Kamer, herinerde o.a. aan
Kennedy's oprecht idealisme, aan zijn
bereidheid tot overleg en zijn ver
langen naar internationle ontspan
ning.
„Hij wekte vertrouwen, dank zij
zijn zelfvertrouwen en Godsvertrou
wen", zo zei mr. Jonkman.
VOORTVLUCHTIGE
BOEKHOUDER
AANGEHOUDEN
De uit Heerenveen afkomstige
boekhouder E. K. is weer op Neder
landse bodem gekomen. Sinds juni
van dit jaar was hij verdwenen met
gelden van de voetbalvereniging
„Heerenveen". In Garmisch is hij
aangehouden door de Duitse politie,
die hem heeft overgegeven aan de
Koninklijke Marechaussee in Vaals.
K. is nu ter beschikking van de po
litie in Heerenveen gesteld, die om
zijn opsporing en aanhouding had
verzocht.
Ruim twee miljoen gulden blijkt
te weinig te zijn begroot voor de
bouw van een nieuwe schut- en ont-
wateringssluis in de rivier de Mark
bij het Brabantse Dintelsas, die het
heemraadschap Mark en Dintel al ja
ren in voorbereiding heeft. In de ver
gadering van dit heemraadschap, op
11 december te Breda, zal de hoofd
ingelanden worden gevraagd dit be
drag als aanvullend krediet beschik
baar te stellen.
Het bestuur van het heemraadschap
De Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag president Kennedy herdacht. De
herdenking werd in de loge bijgewoond door de Amerikaanse ambassadeur,
John S. Rice en echtgenote.
