De wereld betuigt haar medeleven
DE MOORD OP PRESIDENT KENNEDY
DE POLITIEKE CONSEQUENTIES
VAN DE MOORD IN DE VER. STATEN
Afgevaardigde - Senator - President
HIJ WAS DE EERSTE KATHOLIEKE
LEIDER VAN ZIJN LAND
2ATFRDAG 23 NOVEMBER 1968 DE LEIDSE COURANT PAGfNA I
fonisch op het hem door een journalist medegedeel
de nieuws. Later op de avond verklaarde hij: „Het is
met diepe ontroering, dat ik het nieuws heb verno
men, dat menselijk gesproken verschrikkelijk is en
politiek belangrijke consequenties inhoudt".
Radio-Moskon en de Russische televisie hebben hun
uitzendingen onderbroken om het nieuws van de
moordaanslag op president Kennedy te brengen. De
aanslag werd toegeschreven aan „rechtse elementen".
Radio-Moskou zond aansluitend op het nieuws stem
mige muziek uit. Russen die reeds op de hoogte waren
van het nieuws zeiden onmiddellijk, dat deze aanslag
op binnen- en buitenlands gebied zeer belangrijke
gevolgen zou kunnen hebben. Waarnèmers achten het
niet uitgesloten, dat deze gebeurtenis de huidige, door
premier Chroesjtsjow gevolgde politiek ten aanzien
van het westen op losse schroeven zet.
De West-Eerlijnse burgemeester, Brandt, zei: „Ik
heb het gevoel alsof een licht is uitgegaan, uitgegaan
voor alle mensen die op vrede en vrijheid hoopten
en op een beter leven. Hij is de beste vriend die Ber
lijn ooit gehad heeft".
Radio-Boedapest onderbrak vrijdag het programma
om het „schokkende nieuws van president Kennedy's
dood" bekend te maken.
Het communistische Tweede-Kamerlid Bakker zei
geen woorden te hebben voor een schanddaad als de
moord op president Kennedy. Naar zijn oordeel was
dit een daad van rassenfanatici. De heer Bakker kon
nog niet overzien van welke invloed de dood van de
heer Kennedy zou zyn op de betrekkingen tussen
Amerika en Rusland.
Paus Paulus VI heeft in grote verslagenheid kennis
genomen van het overlijden van president Kennedy.
Hij trok zich onmiddellijk in zijn kapel terug om te
bidden voor de zielerust van de overledene, die hij
nog in juli jl. in audiëntie had ontvangen. De Paus
zond boodschappen van rouwbeklag aan de familie
van de president.
Kardinaal Spellman uit New York verklaarde vrij
dagavond in Rome, dat hij geschokt en diep bedroefd
was over Kennedy's overlijden. De kardinaal, die het
Concilie in Rome bijwoont, zei, dat hij de rozenkrans
voor de president bad. Hij noemde het overlijden van
de president een groot verlies voor Amerika en de
gehele wereld.
Generaal De Gaulle verklaarde: „President Kenne
dy stierf als soldaat, in het vuur, voor zijn plicht en
in dienst van zijn land. Uit naam van het Franse
volk, dat altijd bevriend is geweest met het Ameri
kaanse, breng ik een eresaluut aan dit grote voor
beeld en aan deze grootse herinnering".
De Nederlandse minister van buitenlandse zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, heeft gezegt, dat het bericht van
de moordaanslag bij hem „een gevoel van niet begrij
pen, van persoonlijk verlies" heeft opgeroepen. Hij
was diep geschokt door de tragische dood van „deze
jeugdige, energieke en daadkrachtige president", die
hij uit persoonlijke contacten kende.
De Belgische minister van buitenlandse zaken,
Spaak, was zijn ontroering nauwelijks meester toen
hem het nieuws werd medegedeeld. „Het is verschrik
kelijk, ik ben totaal overstuur", antwoordde hij tele-
In het vliegtuig van Dallas naar Washington, kort nadat Lyndon Baines Johnson al6 opvolger van Kennedy
I» beëdigd, troosten Johnson en zijn vrouw mevrouw Jacqueline Kennedy (rechte).
Vervolg van pag, L Toen WJ enkele minuten later in een veraocht geen bloemen naar heit Wït-
ziékenlhuds werd binnengebracht, was te Huis of de begraafplaats te renden.
Een dier politiemannen, dfe deel hü al stervende. Men heeft nog ge- Zij vraagt het gelid daarvoor voor een
uitmaakte van het escorte van pre-tracht hem te redden met een bloed- liefdadig doel beschikbaar te stellen,
side rit Kennedy, heeft verklaard, dat transfusie. Er werd ook nog een ope-
het eerste schot viel bij het nemen ning gemaakt in de luchtpijp om hem In Washington heerste, na het be-
van een bocht naar links. Volgens het ademen te vergemakkelijken, kend worden van de moordaanslag
deze ooggetuige werd de president Een zuurstofapparaat baatte ook niet op de president, grote verwarring,
niet door dit schot getroffen. Kenna- meer. Na 25 minuten viel de card&o- Groepjes mensen, die zich bij de
dy draaide zijn hoofd om, om te zien graaf stal: John Kennedy was dood. ingangen van grote warenhuizen had-
wat er aan de hand was. Tegelijk
daarop viel het tweede schot, dat de
president in het hoofd trof. Hierna
zakte de president op de krnieën van
zijn vrouw ineen.
CHAPELLE ARDENTE IN
WITTE HUI8
DALLES CONSERVATIEF
BOLWERK
dien verzameld, vervielen tot diep
stilzwijgen.
Een gekleurde taxichauffeur, die zo
overstuur was, dat hij niet meer in
Het stoffelijk overadhot van wijlen •J"'™? b05feJ\'?
Op de voorbank van de auto zat president Kennedy zal vandaag war- ',Dlt 15 dat ik
het echtpaar Connally. Toen de poli- den opgebaard in een der ontvangst- meegemaakt en God
tieman zag, dat de auto met bloed zalen van het Witte Huis, die daartoe weet'. d j.:leTen„heel wat
besmeurd was, had het escorte maar als chapelle ardente wordt ingericht smen,>6e dmj^en heb gezien
één gedachte: zo snel mogelijk naar Om tien uur 's morgens, plaatsehj- TTT KTTS:TF w v VAOR
het ziekenhuis. tijd, zullen de naaste familieledlen St Sct
een laatste groet aan de gestorvene daaist
brengen, terwijl later op de dag ach- Wa„„,
tiraonTwvrffcmo Henry Gonzalez, die lid is van het
Tr -j legenhedd zullen hebben. De chapelle het volgende. „Ik zag, dat me
Kennedy en zijn echtgenote waren M publiek toe- vro?w met bloed be-
halverwege een driedaagse serie z;jin> spat was, haar man voor het laatst
spreek/beurten in Texas. De president kuste. Zij nam de ring van haar vin
had al een toespraak voorbereid Zondag en maandag aal het lijk g* enJ_1f€d aan 08 vülger van
worden opeebaard in de grote roten- Kermedy
gehoor te Dallas. In zijn rede deed j. v.KsnitAni
hij een scherpe aanval op zijn ul- bouw P Congresge- j0hn80n ONMIDDELLIJK AAN
tra-conservatieve tegenstanders. Dal- DE SLAG
las staat bekend als een bolwerk van Maandag zal in de St. Matthews
conservatieve politiek en conservatie- kathedraal in Washington een ronw- Zowel de republikeinse als de de-
ve financiën. dienst worden gehouden, waarbij de mocratische leiders van beide Huizen
Vier weken geleden, op 24 oktober aartsbischop van Boston, kardinaal van het Congre6 hebben tijdens hun
spuwde een man naar Adilai E. Ste- Richard Cushing, een pontificale Re- ontmoeting met president Johnson
vensan, toen die een rede hield. Een quiemmis zal celebreren. deze hun samenwerking toegezegd,
ander sloeg Stevenson op het hoofd. De nieuwe president voerde later
De rede werd gehouden ter gelegen- Het stoffelijk overschot zal wor- telefoongesprekken met oud-presi-
heid van de dag van de Verenigde den opgebaard op een katafalk gelijk denten Truman en Eisenhower.
Naties. aan die, welke ongeveer honderd Voor vandaag staat een conferentie
jaar geleden voor president Lincoln met minister Dean Rusk op het pro-
De politie had voor het bezoek van werd gébruikt. gramma, die 's morgens vroeg in
Kennedy de grootste voorzorgen ge- De familie van de president heeft Washington werd verwacht,
nomen, omdat nieuwe demonstraties
werden verwacht. Wellicht is de
aandacht daarbij te zeer gericht ge
richt geweest op het centrum van de
stad en heeft men een gevaarlijk
punt, zoals dat waar de moordenaar
in een hinderlaag lag, verwaarloosd:
een kruispunt van drie drukke ver- x
keerswegen buiten het stadscentrum. De moord op president Kennedy klaarden, dat Kennedy voor de vol-
De kogel, die een einde heeft ge- zal ongetwijfeld het politieke beeld gende presidentsverkiezingen, in no-
maakt aan het leven van Kennedy, in de Verenigde Staten grondig wij- vember 964, ongetwijfeld weer de
trof die president in zijn rechterslaap, zigen. Politieke waarnemers ver- kandidaat van de democratische par-
K 6 tij zou zijn geweest en ook een grote
kans zou hebben gemaakt de over
winning te behalen, ondanks het
feit, dat hij de laatste tijd enig ter
rein had verloren in verband met
zijn standpunt en dat van zijn rege
ring met betrekking tot de burger
rechten.
Of zijn dood zal leiden tot een
strijd binnen de democratische par
tij over de presidentskandidatuur,
staat nog te bezien, doch wel zal hij
van enorme invloed zijn op de keu
ze van een republikeinse kandidaat.
Vooral op de kansen van de zeer
rechts georiënteerde senator Gold-
water zou de moord een nadelige
invloed kunnen hebben.
In hun uitlatingen nemen de poli
tici in Washington geen blad voor
de mond en velen geven onomwon
den de schuld aan de uiterst rechtse
„John Birch Society".
Alles bijeen kan niemand voor
spellen hoe de politieke situatie in
de Verenigde Staten zich in de ko
mende weken zal vormen. Sommi
gen achten het zelfs mogelijk, dat
er nu meer stemmen zullen opgaan
voor een herverkiezing van oud-
vice-president Nixon, die in 1960
Kennedy's tegenstander was.
Senator kreeg dreigementen.
Tegen de republikeinse senator
voor Texas, John Tower, werden
vrijdagavond door de telefoon ver
scheidene anonieme dreigementen
geuit. Als voorzorgsmaatregel liet
hij zijn vrouw bij vrienden buiten
Washington onderbrengen. Ook ont
ving hij twee telegrammen, waarin
hij indirect verantwoordelijk wordt
gesteld .voor de moord op de presi
dent.
Met een vliegtuig van de presidentiële vlucht is de kist met het stoffelijk overschot van president Kennedy
uit Dallas in Texas aangekomen op de Amerikaanse luchtmachtbasis Andrews bij Washington. Achter de
kist mevrouw Kennedy en de broer van de president, Robert Kennedy.
JOHN FITZGERALD KENNEDY:
John Fitzgerald Kennedy, de 46-jarige president met het jongens
achtige uiterlijk, was de eerste rooms-katholiek, die sedert 1928
toen gouverneur Al Smith uit New York, ook een democraat, door
Herbert Hoover verslagen werd naar het presidentschap dong.
Hij werd 29 mei 1917 in Brookline, Massachusetts, geboren als
tweede zoon van Joseph Kennedy, Amerikaans ambassadeur in
Engeland van 1937 tot 1940, die als financier een groot fortuin ver
gaarde en reeds bij zijn leven op elk van zijn negen kinderen een
miljoen dollar vastzette.
Hij kwam in 1946 in de politiek door zijn verkiezing als afgevaar
digde van een district in Boston. Hij werd tweemaal herkozen en
werd in 1952 senator voor Massachusetts.
Ondanks zijn nederlaag op de conventie in 1956 werd hij toen reeds
als toekomstig kandidaat voor het presidentschap aangemerkt.
Als senator heeft Kennedy begrip voor moeilijke kwesties gezond
verstand en evenwichtigheid getoond. Zijn collega George Sma-
thers van Florida zei van hem, dat zijn grootste politieke troef
was dat de mensen hem mochten en hem wilden helpen. In de ver
kiezingscampagne toonde hij grote gevatheid. Hij versierde zijn
redevoeringen met aanhalingen uit de klassieken en wist interrup
ties handig te pareren.
Kennedy was een belezen man. Na de oorlog was hij een tijdje
journalist. Hij schreef drie boeken: „Why England Slept" (1940),
over het gebrek aan voorbereiding van Engeland op de laatste
wereldoorlog, „Profiles in courage (1956), een serie biografische
essays, waarvoor hij de Pulitzer-prijs kreeg, en „The strategy of
peace" (1960), een bundel redevoeringen.
President De Gaulle is vrijdag
73 jaar geworden. Evenals voorgaan
de jaren bleven officiële plechtig
heden op verzoek van het Franse
staatshoofd achterwege.
Een 18-jarige Parijse telegra
fist, Marcel Vincent, heeft donder
dag de ring ter waarde van ongeveer
450.000 gulden die mevr. Fath al en
kele dagen vermiste teruggevonden.
De ring lag in de straat goot voor
haar huis. Men vermoedt, dat mevr.
Fath de ring uit haar handtasje heeft
De broer van de overleden president, Robert Kennedy, houdt de hand vastten vallen, toen zij haar sleutels
van zijn schoonzuster, mevr. Jacqueline Kennedy, terwijl het stoffelijk voorschijn haalde,
overschot in de lijkwagen wordt gelegd.
Kennedy werd op 8 november 1960
tot president der VS gekozen. Zijn
republikeinse tegenstander was Ri-
card Nixon. In zijn inaugurele rede
in januari 1961 deed de nieuwe pre
sident een beroep op zijn landgeno
ten en de mensen in de gehele we
reld gezamenlijk te strijden tegen „de
gemeenschappelijke vijanden van de
mens tirannie, armoede* ziekte
en oorlog".
In de eerste honderd dagen van
zijn bewind, een kritieke periode
voor elke nieuwe regering, zond hij
naar het congres een program van
federale hulp aan het onderwijs en
verscheidene voorstellen ter stimule
ring van de economie.
Tijdens zijn presidentschap streef
de hij naar belastingverlaging, hulp
aan gebieden, die door industriële
veraonderingen economisch in moei
lijkheden waren gekomen, een uit
gebreid woningbouwprogram en me
dische zorg voor de bejaarden.
De president ijverde voor de bur
gerlijke rechten van de negerminder
heid.
CUBA
In zijn buitenlandse politiek stuur
de hij zijn land door een der ern
stigste crises, toen hü in oktober van
het vorig jaar met grote beslistheid
optrad tegen de installatie van Rus
sische raketten op Cuba. De wereld
bevond zich korte tijd aan de rand
van een oorlog, maar de Russen stem
den er, na een persoonlijke uitwisse
ling van boodschappen tussen Kenne
dy en premier Chroesjtsjov, in toe
de raketten uit Cuba terug te trek
ken.
Kennedy, die een der jongste pre
sidenten der VS was, zette de Ame
rikaanse pogingen om de spanning in
Berlijn te verminderen voort, streef
de naar een neutraal en onafhanke
lijk Laos en riep herhaaldelijk op tot
een doeltreffend verdrag, waarbij
kernproeven zouden worden verbo
den. Tijdens zijn bewind kwam het
beperkte kernstopverdrag tot stand,
dat deze zomer in Moskou werd ge
tekend en waarbij alle kernproeven
behalve de ondergrondse, werden
verboden. Hij zag dit als onderdeel
van een algemeen ontwapeningsver
drag dat hij als het voornaamste doel
beschouwde.
Een van zijn eerste daden als pre
sident was zijn overleg met Chroesjt
sjov in Wenen, dat deel uitmaakte
van zijn streven o mde spanning in
de wereld te verminderen.
Hij stichtte een vredeskorps van
Amerikaanse vrijwilligers „technici
en instructeurs, die thans in de ont
wikkelingslanden werken. Van hem
is ook een program voor economische
en sociale vooruitgang in Latijna-
Amerika afkomstig, dat in 1961 op
een conferentie in Urugay werd
goedgekeurd.
Kennedy trad in 1953 in het huwe
lijk met Jacqueline Bouvier. In 1957
werd Caroline geboren en in 1960
hun zoon John. Een derde kind stierf
kort nadat het in augustus van dit
jaar voortijdig was geboren. De fa
milie Kennedy is afkomsitg uit Ier
land.
OFFERBEREIDHEID
Kennedy, die herhaaldelijk wees
op de noodzaak van een dynamische
vooruitziende politiek op binnen- en
buitenlands gebied, vroeg bij zijn in
stallatie als president zijn landgeno
ten bereid te zijn alle nodige offers
te brengen: „Vraagt niet wat uw
land voor u kan doen, maar vraagt
wat gij voor uw land kunt doen."
Hij was goed in sport en had veel
vrienden, van wie een groot aan
tal uit academische en intellectuele
kringen en uit de perswereld. Poli
tiek had zijn grootste belangstelling
maar hij las veel biografieën en boe
ken over geschiedenis. Hij had een
onverzadigbare nieuwsgierigheid.
Bezoekers werden vaak gebombar
deerd met vragen over allerlei ge
beurtenissen en nieuwe ideeën. Op de
universiteit van Harvard leerde hij,
naar hij later zei, de „bekoring van
het denken".
Als president versterkte hij de
Amerikaanse strijdkrachten in de VS
en in Europa en riep hij zijn bond
genoten op standvastig te blijven te
genover communistische druk. Maar
in juni 1963 deed hij in een grote re
de een beroep- op de Amerikanen
oude, verstarde standpunten aan
gaande de koude oorlog te herzien.
Terwijl de betrekkingen met de com
munistische wereld minder gespan
nen werden, begon de verhouding
met enkele bondgenoten moeilijker
te worden. Zo verkoelde de sfeer
tussen Parijs en Washington. Et ont
stonden scherpe meningsverschillen
over de Navo en de kernpolitiek.
TONEELVOORSTELLING IN DE
SCHOUWBURG WERD AFGELAST
De opvoering van het toneelstuk „Ra
tel van een simpel man" door het Nieuw
Rotterdams Toneel in de Leidse stads
schouwburg is gisteravond in de pauze
afgelast in verband met het overlijden
van de president van de Verenigde Sta
ten, John Kennedy.
De directeur van K. en O., de heer
Van der Pompe, kondigde in de pauze
aan, dat dit nieuws aanleiding was om
de voorstelling af te gelasten.
„ERE-SALUUT AAN DEZE GROOTSE HERINNERING"
