DE VALSE
VREDE
VAN MÜNCHEN
DE SISSENDE SAMPAM!
VADER....
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1963
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 2
(SLOT)
SEPTEMBER 1938
DE DUITSE
MINDERHEID IN
TSJECHÜSLÜWAKIJE
Dat de Sudeten-Duitse crisis in de in met die zucht ven verlichting
september Ii93i8 niet tot oorlog zou uit het diepst van King's ziel
leiden stond na Chamberlains me- S'ledhts één stem schaarde zich niet
dedeling vast. De Münohener confe- in het koor der dankbaren. Dat'was
ren tie was sledhts het officiële sluit- de stem van Dafbe. Dafoe schreef
9tuk van wat er achter de schermen toen namelijk zijn beroemdste hoofd-
bereids was vastgesteld en overeen- artikel: „Waarom al dat gejuich?"...
gekomen. En nu gaan we naar Dafoe werd door oude vrienden ge-
München!
ONTGOOCHELING
DAFOE en zij, die oordeelden als
hij, hadden begrepen, dat de te Mün-
chen gesloten overeenkomst geen
„■DEZE keer is het in orde", zei
Chamberlain vóór hij op 2*9 septem
ber 1930 des ochtends om half negen
per vliegtuig naar Mündhen vertrok, echt vredesaccoord, maar een valse
Toen hij in de Beierse hoofdstad ar- vrede, een schijnvrede was. Achteraf,
riveerde, wist hij, dat zijn streven dus later, na september 1930 hebben
om de vrede in Europa te bewaren talloos velen dat ook ingezien. Toen
met succes was bekroond. Een tal- bleek namelijk onmiskenbaar dui-
ward en angstig de indruk was, dae rijke Duitse menigte heette de grijze delijk, dat Hitier méér wenste dan
de internationale toestand eind sep- Engelse staatsman op uitbundige het Sudetenland. Allen - en dat wa-
tember 1930 op de „gewone burgers wijze welkom. ren er zeer velen, onder wie voor-
OP 22 september 1938 reisde Cham- VEE1R dagen restten de partijen moest maken. De conferentie in Münehen ver- aanstaaande staatslieden en poli-
berlam ten tweeden male naar Duits- nog om tot elkaar te komen. Wie die Op 28 september 1938 hield Cham- uep snel en soepel. In de loop van de tici - die gehoopt hadden, dat „Mün-
land voor een bespreking met Hit- vier dagen van eind september 1938 berlain zijn historische rede in het middag vernam de pers reeds, dat de chen" het begin betekende van een
Ier. De conferentie vond plaats in bewust doorleefd heeft, herinnert Lagerhuis waarin hü lijn internatio- Grote Vier het practised gesproken vredesperiode in Europa, kwamen
Godesberg. De Engelse Eerste Mtinis- zich stellig, dat het dagen waren van nale politiek der voorafgaande we- eens waren. Na deze mededeling bedrogen uit. Reeds kort na Mtin-
ter had de Engels-Franse voorstellen zeer hoog opgevoerde spanning. Hij ken uit de doeken deed. Er was geen duurde de bespreking echter nog chen kwam voor hen de ontgooche-
aan en de accoordverklaring van weet echter ook, dat er in vier dagen plaats onbezet. Tijdens de zitting uren voort Doch om een uur na mid- ling. Reeds kort na Münehen werd
Praag bij zich. Hij trok zich met Hit- veel kan gebeuren en dat er in die ontving Lord Halifax, die zich in het dernacht - het was inmiddels 30 sep- het duidelijk, dat door het accoord
Ier terug. Ook ditmaal was er slechts vier dagen veel is gebeurd. Lagerhuis op een der tribunes be- tember 1938 - bekrachtigden Cham- van de Grote Vier van september
eén man - de tolk - bij het gesprek In zijn redevoering in het Berlijn- vond, een bericht, dat hem haastig berlain. Hitier, Daladier en Musso- 1938 de oorlog niet vermeden, doch
aanwezig. Al spoedig bleek, dat er se Sportpalast had Hitier op 25 sep- deed wegsnellen. Kort nadien gaf i;nj het aceoord met hun handteke- slechts uitgesteld was
moeilijkheden waren ontstaan. Hit- tember welhaast tomeloos geput uit Sir John Simon (lid van het Kabinet) ningen. De Sudeten-Duitse orisis was p„,„ h-
Ier wilde de Engels-Franse voorstel- zijn arsenaal van invectieven en dik- chamberlain twee blaadjes papier, hiermede ten einde. m hM
len vervangen door een door hem ke woorden. Niettemin had hij zich Chamberlain onderbrak zijn rede, op ^an isjecnosiqwaKije net
opgesteld plan. Chamberlain hield bereid verklaard om na de oplossing las, wat Sir John hem gegeven had, Althans, dat dacht men toen. Enige SitemheV Tamdfiü!»"
het been stijf. Na enige uren besloot der Tsjechische minderhedenpro- en zei: „Ik heb nog iets mee te delen, maanden later bleek, dat „Münehen" ."jL nhs™wi„i„ /Xthet rtalodier
men de besprekingen te verdagen, blemen de rompstaat Tsjechoslowa- Ik heb zojuist vernomen van Herr geen eindpunt was geweest. Toen vil
Een veeg teken, oordeelden velen. kije te garanderen. Hij had zich Hitier, dat hij mij uitnodigt om mor- lijfde Hitier immers ook de romp- T Si rS triton md"
Het was inderdaad een veeg teken, voorts bereid verklaard om het Su- genochtend met hem in Münehen staat Tsjechoslowakije (als het Pro- rfKXf mnfnenm TrewSrTe
Hitler was namelijk met nieuwe ei- detenland niet door Duitse troepen samen te komen. H(j heeft ook Sig- tectoraat Bohemen-Moravië) bij het t,/t Triechnsi'owakiie
sen voor de dag gekomen en wenste te laten bezetten, doch, indien ge- nor Mussolini en Monsieur Daladier Duitse Rijk in. Dat dit stond te ge- „ff„r G X3
een militaire bezetting van het Su- wenst, door eenheden van het Britse uitgenodigd. Signor Mussolini heeft beuren, wisten Chamberlain en Da- u Tj„„bw „f.
detenland zonder verwijl te effec- Legioen. de uitnodiging aanvaard. Ik twijfel iadier en misschien zelfs Mussolini Sj „f fSSSS 5!
tuëren. Chamberlain wenste bedenk- Chamberlain verzachtte de eerder er niet aan, dat Monsieur Daladier niet op 30 september 1938. Integen- rich
tijd en zette toen in een brief aan door het Foreign Office afgegeven de uitnodiging eveneens zal aan- deel, Chamberlain zei na de confe- 5T„„.„„/"J,"jinj"
Hitier zijn standpunt uiteen. Het verklaring betreffende steun aanvaarden..." renöe tot Hitier, dat het accoord van 2|n dilXtacSfnrd hSden bewSk
kwam tot een tweede bespreking, Praag ingeval van Duitse agressie .«i—i.v_i—hen. die dat accoord nadden Dewerk.
die een hele nacht duurde. Chamber- door Berlijn te laten weten, dat En- De, diplomatieke molen
had dus enf^j Duits-Engel^ vloot- steliigd. Chamberlain, die zonder
naa aus overeenkomst de wens van het Duit- u„i
overeenkomst dewens van het Duit- twyfg, een belangrijke, misschien
se volk en het Engelse volk symbo- zelfs de toonaangevende rol tijdens
lain sprak (althans naar hij op 23 geland bereid was, zich garant te met succes gemalen. Dit werd ieder- o
september 1938 in het Lagerhuis ver- stellen voor de naleving der Tsje- een in het Lagerhuis duidelijk, toen ïiseerden om nooit weer oorlog te- 'cr^iAt
klaarde) tamelijk forse taal. Hierna ohische toezeggingen. Uitdrukkelijk Chamberlain die historische_medede- gen elkaar te voeren. die voor een zeer groot deel verant-
Toen Chamberlain in Engeland te- woordelijk was voor „Münehen",
(of hierdoor) bond Hitier enigszins verzekerde hij nogmaals, dat Praag, ling deed. Op verzoek van Chamber-
in. Bij het afscheid herhaalde hij zijn Londen en Parijs bereids hadden in- lain verdaagde de voorzitter de zit-
in Berchtesgaden gedane verzeke- gestemd met de afstand van het Su- ting. Er brak in het Lagerhuis een
rugkeerde, bereidde men hem een zag zijn populariteit snel achteruit-
ring, dat hij na het Sudetenland geen detenland. Maar, voegde hij er ver- waar tumult uit. Leden van de rege-
ontvangst als zelden een staatsman gaan.
Müesdhien was hij niet sceptisch ge
noeg om „grote politiek" te bedrijven.
Hij kende ongetwijfeld een vermaar
de uitspraak, in 1891 gedaan door
een zijner voorgangers als premier.
Wij bedoelen het woord van Glad
stone: „Men ought to suffer from
disenchantment; they ought to know
that ideals in politics are never reali
zed", Een figuur als Gladstone zou,
indien hij geconfronteerd ware ge
worden met de Sudeten-Duitse cri
sis en Hitier, het spel anders hebben
gespeeld dan Chamberlain en mis
schien toch ook tot een vreedzame
regeling gekomen zijn. Weten, zeker
weten wel te verstaan, kan men dit
eohter niet Het is trouwens ook niet
belangrijk, want het was nu een
maal Chamberlain, die het spel in
1938 moest spelen Een goede karak
teristiek van Chamberlain, van de
„maker van Münehen" vernamen
wij eens uit de mond van een En
gelsman, die Chamberlain had ge
kend en op het Engelse regerings
kasteel tamelijk goed thuis was. Die
Engelsman zei: „Chamberlain was
een realist, die de realiteit niet be
greep!"
SLOTACCOORD
DE crisis, die Europa in de maan
den juli, augustus en vooral in sep
tember 1938 in zijn greep hield, was
natuurlijk ook in Nederland merk
baar en voelbaar. Ons volk leefde in
tens mede met de gebeurtenissen.
Als wij terugdenken aan die span
nende dagen, herinneren wij ons met
voldoening, dat zowel ons volk als
onze regering de onzekere toestand
en de oorlogsdreiging rustig onder
ogen zag. De getroffen maatregelen,
alsmede de toespraken en medede
lingen* van regeringswege getuig
den van vastberadenheid en vertrou
wen. Het Nederlandse volk liet zich
in die dagen van hoogspanning van
een zijner beste zijden zien. Het
bleef rustig en zichzelf temidden der
hoog opgaande internationale golven.
Waardig en kloek doorleefde het de
grote crisis van 1930. Wij waren en
zijn, ronduit gezegd, een beetje trots
op dit aspect van die overigens in
alle andere opzichten verfoeilijke
maanden van spanning.
hij in het Duitse Rijk geen volksgroe- met geweld! jutohten Chamberlain toe. /Velen
warong XtXT^woSfen^dto Tooh 6r <*?k dillSen' die er ge^soTreef Dweok wSke£-sS ontvangen. De koning stond er op, achter ons. Veel van 'wat er tijdens 1 innp 1c Ilv n 0/-i|
teh ii^ geweest waarheid' bie- ^ml? Plê SV-i-—den ^^alXb^n^^ AARDGAS IN 1964 AL
v» veXch"bio~ vaT Chamber? 2L2»J~SE JSSTfSt
Toen men Ohaml.lain na de con- oorlog rjep officieren en manschap- lain- (Aan dit boek hebben wij een
opwinding en vreugde.
pelijk voor. Wij wilden in deze arti-
ferentie in Godesberg vroeg, of de van eenheden, die belast wa- aantal gegevens voor deze artikelen
Daladier, Mussolini en Hitier wer- kelen echter geen critische beschou-
- wk vou "ju uv.—. - - - den eveneens door zeer velen hunner wingen leveren (hoe aantrekkelijk
toestand hopeloos^was,antwoordde ren met de luohtafweer en de kust- ontleend.) landgenoten bejubeld, toen zij na het ook geweest ware, zulks wel te
nij. ,.uat zou ik mei wmen ^egeii- verdediging. De regering riep tegen Het Lagerhuis was dus enthousiast, ondertekening van het accoord te- doen), doch beperkten ons tot een
riet nan^ nu van nen ai.iviex 2g september het Parlement bijeen, toen Chamberlain de ophanden zijn- rugkeerden in hun hoofdsteden. weergave van de belangrijkste fei-
oeaoeia nij ae isjecnen. xnö al een veeg teken, zeiden zij, de conferentie der Grote Vier (uit Tal van staatslieden uit vele lan- ten, zoals de mensen die in 1938 in
yoaesoerg wasae situatie xoriei xjja de g^else parlementaire tradi- die dagen) bekend maakte. Uit dit den zonden de vier ondertekenaars „het nieuws" aantroffen. Het is thans
in ieire zo aaxniem^a naar meer ties kenden. Hitier hield in de Rijks- enthousiasme mag men echter niet telegrammen van instemming en voor een ieder mogelijk om uit die
ten voue Kon overzien, wk unam- dag een red€) Waarin hij op heel er- concluderen, dat de Engelse volks- hulde. Zo seinde Canada's Eerste Mi- feiten conclusies te trekken, die lang
f w Êe wiJze De11®8-1 door het slÜk haalde, vertegenwoordiging als één man ach- ni9ter Mackenzie King zodra hij het niet iedereen in september 1930 kon
westano Kon v n uur gir Horace Wilson, Engelands spe- ter Chamberlains politiek in de Su- bereikte resultaat vernam aan Cham- trekken om de eenvoudige reden, dat
e?' li I iri rTnir Mrnn ciale onderhandelaar met Hitler, had deten-Duitse quaestie stond. Er was berlain: „Canada's hart is vol vreug- toen niet bekend was ivat nu wel
was net ooraeei aer meesxen. opnieuw een onderhoud met de Duit- wei degelijk oppositie, zelf in de boe- de over het succes, waarmede Uw bekend is: de loop der gebeurtenis-
Oorlog of vrede? Dat was inder- se rijkskanselier. Weer kwam het zem van het kabinet. Het enthousias- volhardende vredespogingen be- sen na 1938.
daad de vraag, die ettelijke miljoe- Engelse kabinet bijeen. Opnieuw ver- me was daarom bij een aantal leden kroond zijn. Mijn mede-minis- Wat Chamberlain betreft, voor
nen mensen in vele landen bezig- klaarde Chamberlain, dat Engeland niet zozeer instemming met Cham- ters delen mijn onbegrensde bewon- hem was de wetenschap, dat het
hield in die dagen van zenuwslopen- ziah moreel verantwoordelijk stelde berlains beleid als wel een afreage- dering voor de door U aan de mens- door hem met Zoveel moeite bereik-
de topspanning. De toestand was, voor een spoedige naleving vam de ren van de spanning, waarin zij - heid bewezen dienst „Bijna ge- te en met grote verwachtingen ge
heel kort gezegd, hoogst onzeker. Tsjechische toezeggingen. Sir Horace en tientallen miljoenen andere men- heel Canada", aldus Maokenzie sloten accoord van Münehen een
Zou de nieuwe Tsjechische regering Wilson wees Hitler met klem op de sen in en buiten Engeland - de laat- King's biograaf Bruce Hutchison in schijnbare vredesovereenkomst bleek
(het ministerie Hodsa was afgetre- ernst der kort tevoren genomen gte weken hadden geleefd. zijn in 1953 verschenen boek, „stem- te zijn, een zeer grote teleurstelling,
den en de generaal Syrovy was pre- Frans-Britse beslissingen voor het
mier geworden) Hitiers nieuwe ei- geval van Duitse militaire agressie
sen inwilligen? Ein hoe zouden de jegens TsjechoslowakijeHitier werd
Fransen het slechte resultaat van Go- heel boos, toen Sir Horace de woor-
desberg verwerken? En hoe zou Lon- den „militaire interventie" bezigde,
den, hoewel het Hitiers eisen aan Kortom, de internationale spanning
Praag doorgaf, zich uiteindelijk ge- was zo hoog, dat het ogenblik van de
dragen? Welke rol speelde Moskou? explosie of van een accoord niet ver
Hitler had tegenover Chamberlain meer kon zijn.
verklaard, dat vóór 1 oktober 1938 Intussen maalde de molen der ho-
een voor Duitsland aanvaardbare re- ge diplomatie dag en nacht door.
geling betreffende de wijze van over- Zelfs toen de Britse Admiraliteit de
dracht van het Sudetenland tot stand vloot al mobiliseerde, verhoogde men
moest komen. Zou dit niet gebeuren, de snelheid van dde molen nog. Wat
dan zou Duitsland zich zelf „recht" er in die paar dagen achter de
verschaffen. schermen allemaal bekokstoofd is
geworden, is nog steeds niet ten vol-
Dit herhaalde hij tijdens een grote le aan het licht gekomen. Sir Horace
rede in het Berlijnse Sportpalast op Wilson seinde uit Berlijn, dat Hitier
25 september 1938. Amerika's Presi- de deur tooh nog op een kier had ge-
dent Roosevelt vond de situatie zeer laten. Chamberlain vatte nieuwe
gevaarlijk en deed een persoonlijk moed. President Roosevelt deed op-
beroep op Hitier en Benesj om het nieuw een beroep op Hitier om niet
geschil door directe onderhandelin- tot oorlogsdaden over te gaan. Frank-
gen uit de wereld te helpen. Cham- rijks minister van Buitenlandse Za-
berlain schreef Hitier een brief, ken Bonnet gaf zijn diplomaten in-
waarin hij zijn standpunt nogmaals structie om Chamberlain en Musso-
uiteenzette en pleitte voor een vreed- lini te bewegen, het initiatief tot een
zame regeling van het Sudeten-Duit- viermogendhedenoonferentie te ne-
se probleem. men. Chamberlain steunde dit Fran-
De Engelse regering maakte voorts se streven. Hij had reden om toch
bekend, dat Duitsland, als het zijn nog hoop te koesteren op een goede
toevlucht zou nemen tot militair ge- afloop, want in de prille ochtend-
weid, Engeland, Frankrijk en Rus- uren van 28 september 1930 had het
land op zijn weg zou vinden. D.N.B. (het officiële Duitse nieuws-
Deze verklaring en het feit, dat bureau uit die tijd, voluit „Deutsches
Hitier de eerste oktober als uiterste Nachrichten Büro") gedementeerd,
datum had gehandhaafd, betekenden dat Hitler die dag de algemene mo
de climax van de orisis. Vier dagen büisatie van de Wehrmacht zou af-
nog slechts restten de partijen om kondigen. Wie deze feiten en berich-
tot elkaar te komen. Ein vier dagen ten hier in kort bestek voor zich ziet,
is een korte spanne tijds! begrijpt (of herinnert zich), hoe ver-
NAAR ROTTERDAM?
In antwoord op vragen van een
raadslid delen B. en W. van Rotter
dam mede dat het niet uitgesloten is
dat in delen van Rotterdam in de
winter van 1964-1965 aardgas zal
kunnen worden gestookt.
Voorbereidingen voor de distribu
tie van dit gas worden reeds getrof
fen. Wat de gemeente-eigendommen
betreft zal de omschakeling op aard
gas 30 miljoen vorderen.
B. en W. zeggen verder: het aard
gas heeft een hogere verbrandings-
waa,rde en andere verbrandingsei
genschappen dan het tot nu toe ge
leverde stadsgas. Dientengevolge
zullen vrijwel alle bij de verbruikers
aanwezige gastoestellen voor dit
aardgas geschikt moeten worden ge
maakt.
In verband met de hogere distri-
butiedruk van het nieuwe gas zul
len de buizennetten moeten worden
onderzocht en moeten worden gere
viseerd. Indien de ruimteverwarming
met gas een grote vlucht neemt, zal
voorts de capaciteit van het leiding
net moeten worden vergroot. Dit be
hoeft echter niet aanstonds te ge
schieden, omdat de hogere calorische
waarde van het gas en de hogere
druk, waaronder het zal worden ge
distribueerd, zonder meer reeds de
capaciteit van het net vergroten.
Burger-ambtenaar
verdacht van fraude
Verdacht van het plegen van frau
duleuze handelingen is te Arnhem
een in de Menno van Coehoornka-
zerne bij de Indelingsraad werkza
me burger-ambtenaar door de politie
aangehouden en inmiddels voor de
officier van Justitie in Arnhem voor
geleid. De verduistering zou gepleegd
zijn door ingediende declaraties en
dergelijke te vervalsen.
De 2-jarige Mimja Groenewoud
is gisterochtend, spelend langs de
sloot nabij haar ouderlijk huis aan
de Noorderakerweg in Amsterdam
te water geraakt. Het kind werd bin
nen enkele minuten opgehaald, doch
geruime tijd voortgezette pogingen
de levensgeesten weer op te wekken
bleven vruchteloos.
IS NÜÜIT THUIS
DOOR L. VAN HILLEN
Enfin, om een lang verhaal kort te
maken net als de verloren zoon
uit de gelijkenis kwam Her tot zich
zelf, door een zure opmerking van
een van zijn collega's, die hem de „sa
telliet van Gwendolyn" noemde. Hij
nam dat natuurlijk niet, ik geloof
zelfs dat ie de vent een blauw oog
sloeg of de vent hem maar hoe
gaat dat, zo'n woord blijft haken en
je denkt er telkens weer over. En
langzamerhand begon hij te merken,
dat de man met het blauwe oog in
feite gelijk had. Want hij danste hele
maal naar de pijpen van Gwen. Die
zei hem wat hij moest doen en wat
hij moest laten, zeggen en zwijgen,
om een geslaagd mens te worden,
naar Amerikaanse begrippen dan al
tijd. Gwen gaf hem een Dale Carne-
gie-cursus: „Hoe maak ik vrienden
en goede relaties", en Her merkte dat
het er hard op ging lijken, dat Gwen
niet de vrouw werd van Herman Rij
vers, maar' hij de man van Gwendo
lyn Patterson met de Patterson-mil-
jo en en. Ze bracht hem in kennis met
allerlei mensen die hij helemaal niet
interessant vond, die alleen goed geld
wisten te verdienen en uit te geven,
en legde hem uit dat hij al die men
sen te vriend moest houden, omdat je
er zoveel gemak en nut van hebben
kon
Enfin, Greet, op een goeie dag
merkte Herman dat ie liever een
doodgewone vliegerluitenant bij de
Nederlands* luchtmacht is, dan de
satelliet van pa en zus Patterson. Hij
gaat weer hard aan 't werk en zegt
Gwen ronduit dat de zaken vóór het
meisje gaan, zoals zij, als zaken-
vrouw-kameraad-geliefde", Stella's
stem beet de woorden „zeker wel
begrijpen zou. Het schynt dat de
schrandere Gwen inmiddels bewon
dering had opgevat voor een zekere
duistere hertog ergens uit de Bal
kan, en het denkbeeld mevrouw de
hertogin te worden, stond haar meer
aan, dan te trouwen met een jonge
vlieger zonder centen,. Er is hele
maal niet gekibbeld, ze hebben het
zakelijk bekeken, ze wensten mekaar
het beste en even goeie vrienden en
Gwen gaf hem een zware gouden
sigarettenkoker ten afscheid och,
in haar soort schijnt ze niet eens zo
beboerd geweest te zijn, maar je
moet van 't soort houden en toen
Her maar even kans zag, kwam ie
weer naar Holland terug en is dol
gelukkig dat ie weer tussen de ka
meraden zit. Ik geloof dat ze 'm
gauw kapitein willen maken
Greetje had het allemaal aange
hoord, plukte nu met gebogen hoofd
aan haar jurk.
„Zeg Greet", begon Stella na een
lange pauze, waarin Greetje niet
durfde opzien, „hou je nog van Her?"
Greetje volhardend in haar gebo
gen houding, schudde het hoofd.
„Waarom lieg je zo gemeen, meisje
van Bakker?" vroeg Stella op lera
ressen-toon. ,Kijk me 'ns aan als
je durft en zeg dan nog 'ns nee."
Greetje richtte haar hoofd op, wist
dat ze hevig bloosde, maar slaagde
er in Stella vast aan te zien. „Nee",
zei ze, „ik hou niet meer van hem."
„Je bedoelt hij heeft je zo diep ge
kwetst, heet het zo niet? Je hart ge
broken en zo vernederdal
die mooie woorden uit het boek
je.
„Ik wou graag", zei Greetje koel
tjes, „dat je van dit onderwerp af
stapte."
„Precies", juichte Stella. „Zie je
wel! O, wat ben jij nog heerlijk
ouderwets-romantisch! Jonkvrouw
Hildegard hief het hoofd op, trots
zochten haar ogen die van de oude
graaf. Neen, mijnheer, zei ze met ijs
koude stem, als gij meent dat ik nog
enige belangstelling koester voor een
man, die op dusdanige wijze met
vrouweharten speelt, dan hebt gij u
deerlijk vergist."
Greet schoot haars ondanks in een
lach.
„Idioot!"
„Nee, dat ben jij."
Waarom?"
„Greet", pleitte Stella, „ik ben
vrijgezel, zoals je weet. Ik heb nog
nooit een man gevonden, die mij
boeide. Misschien zijn ze bang van
me. Ik ben niet zoals jij, een echte
vrouwelijke vrouw. Maar ik durf te
beweren Greet, als ik de man ont
moet, waarvan ik weet dat ik van
hem zou kunnen houden, dan zeg ik:
in de oorlog en in de liefde is alles
geoorloofd. En dan zou geen valse
schaamte en geen trots me terughou
den. Dan zou ik vechten voor m'n ge
luk. En als hij me beledigde of
krenkte of verdriet deed, zou ik
't 'm inpeperen, geloof maar. Maar
ik -zou 't 'm vergeven ik liet 'm
niet los. Kind, je geluk is je toch
wat waard?"
„Stella", smeekte Greet, „toe,
doe me een plezier en praat er niet
meer over."
Stella's ogen namen haar scherp
op.
„Akkoord", zei ze. „We praten er
niet meer over."
Ankie stak de naald door de blau
we stof van een overal van.Beer en
neuriede met de radio een bekend
wijsje mee, toen ze opeens een scha
duw zag voor het raam. Ze tuur
de. smeet toen meteen de overal
neer en liep snel naar de deur.
„Ha, die Greet!"
„Ha, die Ank!"
Greetje Bakker was aanvankelijk
zeer gereserveerd geweest tegenover
haar schoonzuster, vooral toen ze
nog met Herinan Rijvers verloofd
was. Ook zij vond dat het slecht
paste, dat de vrouw van een offi
cier, de schoondochter van een def
tige kolonel en een nog deftiger ko
lonelsvrouw, een schoonzuster had
die uit de Kromstraat kwam. Maar
haar eigen verdriet en de zorg om
haar vader hadden haar op een
avond naar Beer gedreven, en Beer
was niet thuis. Toen was ze, al tas
tend eem gesprek begonnen met An
kie, en had gemerkt, hoe dit volks
kind een groot, ruim hart had, met
een geweldig reservoir van liefde
en de opgeruime, reële levensfilosofie,
die eens moeder Vos haar niet altijd
makkelijk lot zo flink en opgeruimd
had doen dragen. De kleine Gonnie
zorgde ervoor dat het laatste ijs
snel srrtolt, en sindsdien had Greet
je menigmaal de weg naar het wo
ningbouwverenigingshuisje gevonden,
waar Beer en Ankie woonden.
En Ankie was het geweest die
Greet eens ronduit had gezegd: „De
vent die jou laat stiken, is niet waard
dat je over hem treurt". Sindsdien
waren Ankie en Greet vriendinnen.
(Wordt vervolgd)
