GENERAAL UMBERTO NOBILE STRANDT
MET LUCHTSCHIP OP NOORDPOOL
j***
UMBERTO
Jk
WAS
SLECHTS 24 DAGEN KONING
Vijf en dertig jaar geleden:
Roald Amundsen betaalde een
verschrikkelijke prijs
s#
VAN ITALIË
IN POLITIEK OPZICHT FAALDE
HIJ VOLKOMEN
fss//ss/sssx/sssxsssssss/ssss/ss/.?xss/xyrrAXSXs^<?c^<'ssss/ss//ssssssssssss,sssss/s/sssssss/ssj
Nadat het vliegtuig met zijn brullende motoren Tromso in Noorwegen
achter zich had gelaten, zette het koers naar de ijzige poolvlakten.
De uit zes koppen bestaande bemanning van het toestel, het grote
watervliegtuig Latham, zweeg zorgelijk, alsof ze peinsde over de
moeilijke, gevaarlijke opdracht die ze nog moest vervullen. Eén onder
hen was met nog meer zorgen vervuld
Kapitein Roald Amundsen, de beroemde Noorse ontdekkingsreiziger,
had geen moment geaarzeld toen het bericht hem bereikte. Hoe kon
hjj ook terwyl ergens ten noorden van Spitsbergen, in het onheilspel
lende licht van de middernachtszon, zes mannen in moeilijkheden
zaten op een drijvende, krakende ijsmassa? Onder deze mannen
bevond zich de 43-jaar oude generaal Umberto Nobile.
Amundsen besefte waarschijnlijk beter
nog dan wie ook, dat onmiddellijke hulp
dringend geboden was. Zijn eigen beroemde
reis in 1911 was de eerste, die ooit per
slee gemaakt was naar de Zuidpool. Hij
was toen immers zelf verloren gewaand
in het troosteloze pakijs. Niets kon hem
weerhouden om te proberen deze mannen
te redden en het was beslist niet het ogen
blik om nog te denken aan de oude vete
tussen hem en generaal Umberto Nobile.
Ruzie na triomf
Deze onverkwikkelijke kwestie was twee
jaar tevoren, in 1926, in de wereld ge
komen. Nobile, een donkere, stugge Ita
liaan, werd op zijn eerste vlucht, van
Spitsbergen naar Alaska in het luchtschip
Norge, via de Noordpool, namelijk ver
gezeld door de beroemde Amundsen.
Hun zeventig uur durende réis werd
met succes bekroond. Nobile werd bevor
derd tot generaal bij de Italiaanse lucht
macht en werd bovendien aangesteld tot
professor in de vliegtuigbouwkunde aan
de universiteit van Napels. Daarna was
uit allerlei verhalen komen vast te staan,
dat er tussen Nobile en Amundsen een
geschil was ontstaan over de vraag, wie
van hun beiden verantwoordelijk was ge
weest voor de navigatie van het lucht
schip.
Amundsen tuurde op dit ogenblik otfer de
ijzige zwarte vlakte diep beneden hem.
Ergens in die ijswoestijn waren reeds acht
mensen omgekomen en verkeerden nog zes
in doodsgevaar. Hij had intussen dé hele
affaire al vergeten. Nöbile verkeerde in
gevaar ergens op het ijs "fen dat was 'vol
doende.
Gelukkig wist kapitein Roald Amundsen
op deze achttiende juni-dag, nu 35 jaar
ioiiiiuiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniilt^^iiiiiiiiliilliniiiiiiiiiii
In elkander gedoken in hun tentje
op de onafzienbare ijsvlakten kon- I
den de overgeblevenen alleen maar
afwachten en zich afvragen, wie
van hen het eerst zou sterven
geleden, nog niet welk een verschrikkelijke
prijs hij voor zijn menslievende gevoelens
moest betalen
Met zijn hond
Vanuit dit gezichtspunt bezien was het
geen verrassing geweest dat Amundsens
naam niet voorkwam op de lijst van zes
tien namen van mannen, die met Umberto
Nobile de tweede vlucht over de Noord
pool zouden ondernemen. De Zweedse pro
fessor Finn Malmgren, die met beiden 1e
eerste tocht had gemaakt, was nu wel
aan boord, evenals Titina, het zwartwitte
hondje van de generaal. Ze verlieten
Spitsbergen op 23 mei 1928. Alles verliep
opmerkelijk goed en ze waren kort na
middernacht de pool reeds gepasseerd.
Ze hadden op het oneffen pakijs niet kun
nen landen. Inplaats daarvan hadden ze
een keer rondgecirkeld, een Italiaanse
vlag en een houten kruis, vervaardigd en
meegegeven door de Paus, boven de pool
uitgeworpen. Nobile had een fles met ad-
vokaat laten rondgaan en ze hadden er op
gedronken.
Uitbundig verzonden ze radio-telegram
men naar de Paus, de koning van Italië
en naar Mussolini.
Toen, vertrouwend op een welkom thuis
als „helden", hadden ze de steven van
het luchtschip gewend in de richting van
de Koningsbaai op Spitsbergen, 650 mijl
verder.
op gang gebracht. Maar toen, byna met
een daarna, maakten ze een verschrikke
lijke schuiver naar beneden. Nog voordat
de mannen in hun controle-kamer beseften
wat er aan de band was werd hun gondel
tegen de ijsvlakte geslingerd.
Nobile en negen leden van zijn bemanning
waren los van het luchtschip nadat de
gondel was afgebroken. Als geluk bij on
geluk kwamen voedselvoorraden en radio
apparatuur eveneens naar beneden.
Op het ogenblik, dat het luchtschip naar
boven schoot en begon weg te drijven, za
gen ze een enorm gat op de plaats waar
eens de cabine had gezeten. En ze zagen
op de trap, die leidde naar de machine
aan stuurboordzijde, een collega wanhopig
en totaal beduusd naar beneden staren.
Snel, terwijl de anderen nog bewusteloos
en bloedend op het ijs lagen, zochten de
niet gewonde bemanningsleden alles bij
elkaar. Eén van hen was op slag gedood;
Nobile en zijn chef-boordwerktuigkundige
hadden hun benen gebroken bij de val. Een
ander had zijn arm verstuikt. Alleen Titi
na, het hondje van de generaal, keek
vrolijk.
Radio intact
Het luchtschip, dat wild heen en weer
sloeg nadat het plotseling zoveel lichter
geworden, was nog slechts een stipje
en verdween toen. Het is nooit weer ge
vonden, evenmin als de zes mannen, die
nog op het luchtschip waren achterge
bleven
Tot hun stomme verbazing ontdekten de
mannen, dat de radio nog werkte. Een
kist met voedselrantsoenen vonden ze tus-
de wrakstukken in de sneeuw. Ze
kregen weer een beetje moed. Nadat ze
een kleine vierkante tent hadden gebouwd,
verzorgden ze de gewonden zo goed als ze
konden. Spoedig zond de radio SOS-signa-
len uit. Ze bezaten nog gedroogd vlees,
chocolade, een revolver en honderd pa
tronen. Maar er kwam geen enkele
reactie op hun SOS-signalen en zo heel
veel voedsel hadden ze nu ook weer niet...
Nobile lag in angstige spanning, in zyn
slaapzak en wachtte op iets wat een zekere
dood scheen te worden
Nadat ze alles bij elkaar hadden ge-
Uit de koers
Toen ze eenmaal zover waren, liet het
geluk hen in de steek. Een sterke wind
stak plotseling op en dwong hun snelheid
terug van 60 tot 25 mijl per uur. In het
stéeds slechter wordende weer kopijen ze
nog geen meter vooruit zien. IJs begon
zich af te zetten op de stuurinrichting van
het luchtschip. Terwijl het nu nauwelijks
meer luisterde naar het stuur, dreef het
natuurlijk steeds verder af.
Een reeks van de meest fantastische
tegenslagen was begonnen... In de ochtend
van 25 mei liet generaal Nobile de Italia
stoppen en de bemanning probeerde de
instrumenten zo goed als ze konden ijsvrij
te maken. Opnieuw werden de motoren
sleept en gesorteerd, kwamen ze tot de
conclusie, dat ze het zo ongeveer 25 dagen
konden uithouden. In hun tent gedoken luis
terden ze naar de onheilspellende hul
lende Poolwinden en flapperend tentdoek
en vroegen zich af wat er nog gebeuren
zou...
Een half uur nadat ze waren neergeko
men, zagen ze rook aan de horizon. Was
het een sein of de rook van een brandende
Italia en hun zes collega's? De stilte gaf
hun geen antwoord. Er bleef maar één
vraag over: Wie zou het eerst sterven?
Angstige dagen regen zich aaneen. Op
i mei probeerden professor Malmgren
en twee anderen over het ijs te komen
naar het vaste land van waar hulp moge
lijk zou zijn. Zij huider zich voor deze
dappere poging in een wollen deken en wat
warme kleding.
Op zijn minst zouden zij achttien dagen
lang het slechtste weer ter wereld moe
ten trotseren. Ze waren veertien dagen op
pad toen Malmgren, zwak en half bevro
ren begreep, dal hij niet verder kon. Met
bovenmenselijke inspanning gelukte het
hem de anderen te dwingen zonder hem
verder te gaan. ,,Ga, in Gods naam," zei
hij. De expeditie moest worden gered
Bijna niet te geloven is het, dat ze het
nóg bijna een maand uithielden. Toen. met
de dood op de hielen, werden ze opgemerkt
door een vliegtuig van de Russische
breker Krassin.
Neergestort
Op dit ogenblik kreeg de lange reeks van
tegenvallers opnieuw een schakel. Het
vliegtuig stortte op het ijs neer.
radio-aanwijzingen bereikte de ysbreker
de beide verongelukte vliegers, maar het
duurde toch nog vijf dagen eer de ande
ren waren opgespoord. Intussen hadden de
mannen in Nobile's kamp een beer gescho
ten, zodat ze weer wat vers vlees hadden.
Daarna hadden ze een wilde vreugdedans
gemaakt over het ijs, omdat de wereld
eindelijk hun wanhopige signalen had op
gevangen
Spoedig kwam er goed nieuws: In Oslo
waar de grote Amundsen aanzat aan een
banket ter ere van twee Poolontdekkers.
werd een boodschap van de regering
voorgelezen. In deze boodschap werd
Amundsen gevraagd een reddingsexpeditie
te leiden om de overlevenden van de Italia
op te sporen. Hij had meteen antwoord
gegeven. „Zeg hen dat Ik klaar ben om
onmiddellijk te vertrekken."
Zowel Nobile als Amundsen zullen over
deze wonderlijke gang van zaken hebben
nagedacht. Het lot had nauwelijks een
betere manier kunnen vinden om de on
enigheid tussen beide mannen uit de weg
te ruimen...
Nooit weer gezien
Zo vloog Amundser. de ijsvlakten tege
moet. Maar rpeteen waren er tegenslagen
Zijn vliegtuig heeft de Koningsbaai nooit
bereikt; het is nooit weergezien.
Ergens in de Barendszee kwam het
einde voor Roald Amundsen en zijn beman
ning. Weken later werd een lege benzine
tank met het nummer van zijn vliegtuig
drijvend in zee gevonden. Niets meer
Op 23 juni slaagde een Zweedse pilnoi
erin om te landen vlak bfl Nobile's karnp.
Er was slechts plaats voor één passagier
ln zijn toestel. Omdat Nobile minder
zwaar was dan de andere gewonde, ging
hy met zijn hond en zijn papieren.' Maar
eenmaal veilig terug, ontdekte hy dat de
mensen in zijn omgeving even koel tegen
hem waren als de poolwind. Er ontstemd
veel kritiek op zyn houding als leider, die
nun hulp had aangenomen, terwijl hij zijn
mannen rustig in de gevaren van het ys
had achtergelaten.
Intussen werden de andere mannen te
ruggebracht, maar na 49 dagen in het fis,
zat Nobile wederom In moeilijkheden,
Mussolini had een officieel onderzoek ge-
ast.
Nobile nam de schuld voor alles op
zich. Experts, die er zelfs niet eens bij
geweest waren, achtten het waarschijnlijk
dat hij niet goed met het luchtschip was
omgegaan. Hij had geen hulp moeten aan
nemen werd hem gezegd. En door zijn
hond en zyn boeken mee te nemen was hij
nog zwaarder geweest dan de man, ir
wiens plaats hij was gegaan. Het ligt
voor de hand, dat generaal Nobile prompt
van zijn functie als directeur van de
vliegtuigproduktie werd ontheven. Toen
hg Italië had verlaten kreeg hij belang
rijke technische functies, eerst in Rus
land en naderhand in Amerika.
Toen Mussolini later eerherstel aanbood
weigerde hij. Maar in 1945 werd Nobile
weer geaccepteerd en herkreeg hg zijn
positie als docent in Napels.
GUY JONES
't Gebeurde
in Tanger
Na een lang en moei-
lyk bestaan als inter
nationale handelsv lij-
stad, waar jarenlang
smokkelen de belang
rijkste bron van in
komsten is geweest,
heeft de haven en het
toeristisch centrum
van Tanger zich ont
wikkeld als een min
der opwindend onder
deel van hot onafhan
kelijke koninkrijk Ma
rokko. Het bijzondere
verleden van deze
stad wordt echter nog
in herinnering, gehou
den op de postzegels
van verscheidene lan
den, die in de loop
van de jaren handel
met Tanger hebben
gedreven. Jarenlang
floreerden Franse,
Britse en Spaanse
postkan .x-ren naast el
kaar. Zelfc Duitsland
was van 1899 tot 1914
in ae stad vertegen-
wooi'digd en de inwo-
Het koningschap van Umberto van Italië is waar
schijnlijk 't kortste ter wereld. Slechts vier en twin
tig dagen mocht Umberto zich koning noemen en
toen zette het volk hem af.
Toch is Umberto van Italië in zijn land geen onbe
kende verschijning. Als hij door de straten loopt,
blijven de meeste mensen even stilstaan om hem na
te zien.
Als vele andere ex-koningen verblijft Umberto thans in Portugal. Direct na de
wereldoorlog kwam Umberto aan de regering, maar op de tweede juni 1946 koos
het Italiaanse volk voor een republiek, en koning Umberto moest verdwynen. Zijn
aftreden was overigens geen verrassing voor de zojuist gekroonde vorst. Meer dan
eens had zyn vader, koning Victor Emmanuel, op de wip gezeten door de aanvallen
van fascisten als Mussolini. Maar zyn vader had zich krampachtig verzet tegen alle
aantijgingen. Hy trok zich weinig aan van opmerkingen van zyn landgenoten, dat
het tyd werd de troon te verlaten. Hy ging ook niet toen in 1920 Italië tot een repu
bliek werd uitgeroepen. Victor Emmanuel bleef en wees zyn zoon als zijn opvolger aan.
activiteiten, maar toen dat wel het geval
was, heeft hij direct maatregelen getrof
fen.
ARROGANTE HOUDING
Umberto was er van kindsbeen af reeds
op gesteld, dat hij van koninkiyke af
komst was, en hy wilde altyd al als zoda
nig worden behandeld. Op deze manier
maakte de kroonprins zich echter weinig
bemind, want zijn arrogante houding ten
opzichte van zijn landgenoten, zette meer
dan eens kwaad bloed. Een boezemvriend
van Umberto zei eens van hem: „Hij is
heel erg gesteld op zyn koninklijke af
komst".
Umberto was amper achttien toen de
moeilijkheden begonnen. Umberto nam op
die leeftijd dienst in het leger en in het
zelfde jaar werd Mussolini uitgenodigd
een regering samen te stellen. Beide ge
beurtenissen hebben verstrekkende gevol
gen gehad. Mussolini was alleen maar uit
op macht eri hy kreeg bekendheid in heel
Italië vanwege zijn optreden. Umberto
maakte intussen in het' leger carrière en
beging de fout zich in te laten met allerlei
intriges.
Geboren soldaat
Op zijn achttiende was hy luitenant, en
klaarblijkelijk een geboren soldaat. Op zyn
twintigste was hy kapitein, vier jaar later
majoor en tenslotte op zyn zesentwintigste
kolonel. Maar de politieke intriges namen
toe naar gelang hij hoger steeg op de mi
litaire ladder. Hy kwam in de greep van
legerautoriteiten en ook in die van de ryke
Noorditaliaanse zakenlieden. Mussolini en
de Fascistische Party heeft hij nooit er
kend en deze mening stak hy niet onder
stoelen of banken. Eerst was Mussolini
niet op de hoogte van Umberto's politieke
Dienstklopper
De fascistenleider decreteerde, dat zyn
regering en niemand anders haar goed
keuring moest hechten aan een even
tuele troonsbestijging. De zaken waren
■■■■■■■■■■■■■a
KONINGEN
ZONDER 1
I KONINKRIJK
■■■■■■■■■■BI
duidelyk. Umberto moest zich schikken
naar de wil van de militaire dictator.
Umberto gaf toe. Hy zette een streep
onder zyn intriges, zond allerlei onder
danige brieven naar de Duce als deze
jarig was en op hoogtydagen werd Mus
solini met allerlei mogeiyke en onmoge-
lyke eerbewyzen overladen. Niettegen
staande dit alles had de Duce nog de
handen vol aan de onderdanige prins.
Umberto was nameiyk een dienstklopper
eerste klas. Eens byvoorbeeld liet hy
twee officieren van zyn onderdeel een
half uur achtereen salueren, omdat zy
hem niet onmiddeliyk hadden gegroet.
By het uitbreken van de tweede wereld
oorlog was Umberto generaal in het Ita
liaanse leger en hy leidde het offensief
Umberto is een sympathieke verschijning, hij heeft
een slanke, militaire houding, een knap gezicht en
vriendelijk lachende ogen. Hij mag dan zo'n 55 jaar
oud zijn, het is hem niet aan te zien. Velen schatten
hem dan ook een flink aantal jaren jonger.
Wat zijn optreden in het openbaar betreft, had hij
beslist wel een goede koning kunnen zijn, maar in
politiek opzicht heeft Umberto volkomen gefaald
Evenals zijn vader voor hem trouwens
tegen Frankryk. De aanval mislukte vol
komen. Het gerucht ging, dat Umberto
sabotage had gepleegd. Maar Mussolini
hield hem de band boven het hoofd, om
dat naar zyn mening Umberto teveel mili
tair was om dergeiyke dingen te doen.
Intussen stelde de Duce wel alles in
het werk om te voorkomen, dat Umbertn
op de troon zou komen. Victor Emmanuel
probeerde intussen verscheidene keren
afstand te doen van zyn troon ten behoeve
zijn zoon. Maar Mussolini vertrouwde
dit alles niet. Hy vreesde dat de nieuwe
koning te snel vrede zou sluiten en dat was
iets, dat hy onder geen enkele voorwaarde
zou willen.
In de loop van 1943 kwam de geallieerde
bezetting en was het gedaan met de macht
van de fascisten. Het daaropvolgende jaar
tekende Victor Emmanuel een overeen
komst, waarby Umberto tot zijn opvolgei
werd benoemd. Maar dit laatste was
slechts een formaliteit. Umberto kon geen
land besturen, dat door vyanden was bezet
en de Italiaanse troon heeft gedurende
deze jaren dan ook geen enkele betekenis
gehad
üp 9 mei 1946 deed Victor Emmanuel
opnieuw een poging de monarchie te red
den en weer deed hy afstand van de trom
om Umberto in het zadel te helpen. Maai
even tevoren was in Italië een referendum
gehouden over het al dan niet instellen
van een republiek, üp 2 juni beslisten de
Italianen ten gunste van de republiek en
was het met het koningschap voorgoed
gedaan. Na vierentwintig dagen regeren
was Umberto koning af
Incognito
De ex-koning van Italië verliet het land
op 13 Juni 1946 eb vestigde zich ln Portu
gal, waar hy op het ogenblik nog woont
met zyn vrouw en vier dochters, üp het
ogenblik doet hy ln zaken en men zegt. dal
hij financieel ln vele internationale onder
nemingen geïnteresseerd ts. Hy reist
enorm veel, al ts het dan incognito en
zonder de ïyfwacht, die hem tn vroeger
dagen omringde
Het enige, dat herinnert aan zijn vroe
ger loven is zyu manier van doen en laten
Umberto leidt nu een vreedzaam bestaar
en het is niet waarschijnlijk, dal deze ex
koning, als hy aan zyn spannende jeugd
terugdenkt, veel spyt van zyn tegenwoor
dige leven zal hebben
ners van de stad kon
den kiezei aan welk
postkantoor zij hun
stukken wensten af te
geven of hun postze
gels wensten te ko
pen.
Het Britse postkan
toor ln Tanger open
de begin 1857. De
Franse posterijen wa
ren toen al in deze
stad gevestigd. Een
tydlang gebruikte
men op het Britse
postkantoor de post
zegels van Gibraltar
maar later kwamen
de Engelse postzegels
meer en meer in trek
(met of zonder over
druk).
In het begin van deze
eeuw werd Marokko
verdeeld in een Frans
en in een Spaans pro
tectoraal maar deze
werden beide opgehe
ven toen het land in
'56 volledige onafhan
kelijkheid kreeg. De
Marokkanen wilden
van uJ-l moment af
zelf de controle hou
den op de posteryen.
De buitenlandse kan
toren gingen dicht,
zowel ln Tanger als
in e andere delen van
Marokko. Maar het
Britse kantoor kreeg
nog toestemming
open te blijven tot het
einde van april 1957
om het eeuwfeest te
vieren. Men deed dit
met het uitgeven van
een serie Britse post
zegels me' een over
druk zowel van de
datum der eeuwvie
ring aio van de naam
van de stad, zoals uit
de hier'., afgebeelde
zege] blijk Men liet
de serie verschynen
vlak voor het sluiten
van de kantoren in
Tanger
Postzegels als deze
geven niet alleen het
merkwaardige ge
bruik van Engelse
postzegels ln het bui
tenland weer, zij mar-
e en ook het einde
van een vreemde pe
riode in de postale
geschiedenis. Niet het
minst curieuze van
dit alles was, dat Tan
ger ver buiten het ge
bied van het Pond
Sterling lag. Op de
,-jstzegels stond des
ondanks de waarde
aa.igegeven tn de En
gelse munteenheid
hoewel men ze slechts
kon kopen met francs
en peseta's en niet
met shillings of met
pennies...!
