Rode geweren verdreven koning
Michael van Roemenië
Wie wordt
Don Juan
koning in Spanje:
of Juan Carlos?
HIJ WAS REEDS TWEEMAAL
KONING IN ZIJN LEVEN
CARLOS IS TROETELKINDJE
VAN GENERAAL FRANCO
Ex-koning Michael van Roemenië is in zijn jonge
leven twee keer koning geweest. Evenzovele keren
moest hij echter afstand doen van de troon. Hij was
nog maar een kind toen hij voor de eerste keer het
land uit moest en toen hij bijna twintig was over
kwam hem dit nog eens een keer. Trouwens, het
leven van de Roemeense vorst is niet zo heel erg
rooskleurig geweest I
Hg is nu koning af en verdeelt zijn tijd tussen Ayot,
St. Lawrence, Hertfordshire en Luzern. De ex-koning
hoeft voorlopig niet aan een terugkeer naar zgn land
te denken, want de Sovjets hebben de Balkan onder
bestuur en de achttien miljoen onderdanen hebben
zich thans te verdiepen in de communistische leer.
Vooral na de tweede wereldoorlog heeft Michael
lijdelijk moeten toezien hoe de Russische horden
zijn land binnenstormden en het bezetten. Michael
had als geen ander de communistische onderdruk
kers te vuur en te zwaard bestreden in zijn land. Maar
de Russische overwacht was te groot en hij moest
Roemenië uit, toen de ene moeilijkheid na de andere
hem parten speelde
In 1925 hij was toen vier jaar oud deed zyn vader, kroonprins Karei, na eeii
meningsverschil met zijn regering afstand van de troon ten behoeve van zyn zoon
Michael, en hy verliet het land. Twee jaren later, na de dood van zijn grootvader,
koning Ferdinand, werd Michael tot opvolger benoemd, maar aangezien hij nog te
jong was om beslissingen te kunnen nemen, stelde men een regent aan om de zaken
waar te nemen. Het vertrek van Karei, had een zeer ongunstig effect op de Roeme
nen, want al spoedig kwamen zyn voormalige onderdanen achter de waarheid: De
ex-koning Uet zich van zyn vrouw, de vroegere prinses Helena van Griekenland,
scheiden.
stelden, want de oorlogsdreiging was
groot in die dagen. Het was wel duidelijk
dat Roemenië op de rand van het bank
roet leefde, temeer daar Karei een zeer
onzekere houding aannam ten opzichte van
de internationale situatie. Dit alles bracht
het volk tot wanhoop. In september 1940
kwam het tot een uitbarsting en kroon
prins Karei werd opnieuw gedwongen het
land te verlaten. Hg nam zijn maïtresse
Magda Lupesco mee. Hij huwde haar ten
slotte in 1947.
Volk tot wanhoop
In 1930 toen Michael negen jaar oud
was keerde Karei terug naar zijn
vaderland en het was met de regering van
de jonge Michael gedaan. Maar de ex-
koning had zich zo onpopulair gemaakt,
dat hjj geen voet aan de grond kreeg. Het
volk nam het kroonprins Karei zeer kwa
lijk, dat hij zich van zijn vrouw had laten
scheiden en haar ook nog verboden had
zoon Michael te bezoeken. Verder speel
den verscheidene internationale problemen
een rol bij de moeilijkheden, die Karei
moest ondervinden. De Russen en de Duit
sers hadden van verschillende kanten het
land bezet en grote stukken land onder
hun beheer gesteld. De ex-koning moest
genoegen nemen met de eisen, die zij hem
Zizi Lambrino, Carol's eerste
vrouw, süerf nog voordat de rech
ter haar aanspraken als eerste wet
tige echtgenote van Carol erkend
had.
Michael, eens koning van Roe
menie, thans pretendent naar de
Ro meense troon, trouwde in 19If8
met prinses Anne. Het paar woont
in Portugal.
Voor de tweede maal
Zo kwam Michael voor de tweede keer
op de troon. Hij was nu 19, een slanke
flinke jongeman, met blond krullend haar
en blauwe ogen. Hij had een sterk ontwik
keld gevoel voor humor en toonde zich
een uitstekend causeur. Zo won hy snel
aan populariteit, ondanks de interne
moeilijkheden in het land.
Maar als leider van het Roemeense volk
zag hij zich geplaatst tegenover een ont
zagwekkend moeilijke taak, waartegen hij
niet scheen opgewassen. Toen zijn vader
afstand van de troon had gedaan, bevond
Roemenië zich trouwens op een beslissend
keerpunt in de geschiedenis.
Alle landen waren in oorlog. De Russen
en de Duitsers trachtten beiden hun wil
op te leggen aan de kleine koninkrijken.
Het volk werd onrustig en vroeg zich met
angst in het hart af hoe lang het nog kon
duren, dat de Russen ongestraft land van
de Roemenen afnamen. Michael stond al
leen voor de zware taak. In deze moeilijke
periode heeft zijn moeder hem wel gehol
pen, maar hij bleef de steun van een erva
ren man naast zich missen. De oorlogs
moeilijkheden namen toe en Michael werd
gedwongen de leiding van het land ln
handen te geven van een militaire dictator.
Generaal Ion Antonescu nam alle bevoegd
heden in handen en bestuurde het land
met sterke hand.
Gedurende de overige jaren van de oor
log bracht de jonge koning de tijd door
met het reizen door zjjn land. Op deze
manier trachtte hy zijn landgenoten moed
en vertrouwen voor de toekomst in te
spreken. Geen wonder, dat de bevolking
hem op de handen droeg in deze sombere
dagen. En toen hy tijdens een radiotoe-
liiiiiriiiiii i n in n u i
Michael, koning toen hij zeven was;
enige jaren later onttroond door
zyn vader
spraak op 23 augustus 1944 een wapen
stilstand aankondigde, vervulde dit zijn
landgenoten met een grenzeloos vertrou
wen. Aan het dictatorschap is nu een
einde gekomen, zo verklaarde hy en daar
mee zal een einde zijn gekomen aan alle
soorten onderdrukking. We zullen de schou
ders moeten zetten onder de opbouw van
ons vaderland en eensgezind ons achter
de plannen van de regering moeten scha
ren. Roemenië zal vrij zfln, gelukkig en
machtig..."
Mircea, 's konings eerstgeborene,
voch 37 jaar voordat zijn status
rechtmatige erkenning vond.
Maar de vrachtwagens in de straten
van de Roemeense steden en dorpen ver
voerden steeds meer Russische man
schappen in plaats van Roemeense. En
ook geen Engelse of Amerikaanse, zoals
men had gehoopt. Ook lieten de Russen
in alles duidelijk merken, dat zy als over
winnaars waren gekomen, niet als bevrij
ders. De Roemenen hadden nog steeds een
oneindig vertrouwen in hun vorst, maar
al spoedig lieten de Russen weten, dat hun
koning niet veel te vertellen had. Meer en
meer moest koning Michael zich uit het
openbare leven terugtrekken en drongen de
Russen de communistische tradities op
aan de Roemenen.
„Vrije" verkiezingen vonden plaats di
rect na de tweede wereldoorlog, in 1946.
De teleurstelling bleef niet uit. Nlet-
communisten mochten niet stemmen en
partijleden kregen uitzonderlijke stem
rechten. Toch was het succes niet groot
voor de overwinnaar. De Russen verloren
in ieder geval de verkiezingsstrijd. Van
daar dat er een communistische regering
werd geïnstalleerd en dat Michael alleen
nog maar opdrachten van hoger hand uit
te voeren had. De volgende stap tegen de
koning liet niet lang op zich wachten. In
alle openbare gebouwen en scholen, kan
toren moest 't portret van de jonge koning
voorgoed verdwijnen. Langzaam maar ze
ker verminderde de belangstelling voor
koning Michael, al was er in Roemenië
nog lange tijd een soort geheime verkoop
van foto's van de koning.
De koning woonde ln 1947 een huwe-
Koningen zonder S
L
■^//////////////////////AS
Koninkrijk
lijksplechtigheid van prinses Elizabeth en
de Hertog van Edinburgh te Londen bij.
Op 20 december keerde hij naar zyn land
terug. Tien dagen later kondigde hij aan,
dat hij onder de gegeven omstandigheden
niet langer kon regeren en dat hy vrijwil
lig afstand van de troon deed.
Aan zjjn tweede periode van regeren
kwam zo een einde. Vrijwillig heeft de
vorst geen afstand gedaan, dat staat vast.
Naar verluidt was hy gedwongen een ver
klaring te ondertekenen, die de minister
president, Petru Groza, hem voorlegde.
En terwyi de koning nog aarzelde, ston
den in Boekarest de Russische pantser
wagens klaar om ai te grypen.
Koning Carol en zijn hoogblonde
vriendin Magda Lupescu leidden
in ballingschap een luxueus leven
tje; dank zij de bezittingen, die
Carol in diverse landen in veilig
heid had weten te brengen.
Het is in Spanje een publiek geheim, dat er tussen
Don Juan en zijn zoon Juan Carlos achter de scher
men een hevige strijd wordt gevoerd om de macht.
Volgens de letter van de wet zou de vader voorbe
stemd zijn straks de Spaanse troon te bestijgen nu
Franco erin heeft toegestemd, dat de monarchie in
dit land kan terugkeren. Maar de zoon is het troetel
kindje van Franco, hg krijgt een gedegen opleiding
in de Spaanse dictatorleer en men vraagt zich op
dit schiereiland met stijgende verbazing af hoe deze
tweestrijd zal aflopen.
Vader Don Juan is de derde zoon van de laatste
koning van Spanje en al meer dan tien jaren de
troonopvolger. Maar Franco heeft inmiddels laten
weten, dat hg de voorkeur geeft aan een jongere
koning. Dit ondanks de vele trouwe aanhangers van
het Spaanse koningshuis, die al min of meer hebben
laten blijken, dat zij de vader op de troon wensen.
Don Juan maakt zeer beslist aanspraken op de troon en hij heeft zijn hele leven lang
zich hierop voorbereid. De troonopvolging begint weer actueel te worden nn Franco
min of meer officieel heeft toegezegd, dat de monarchie tn Spanje kan terugkeren.
Nog nooit hebben vader noch zoon ooit zo dicht bij de troon gestaan onder de laatste
burgeroorlog in Spanje, die het koningshuls in 1930 al aan de kant zette. Koning
Alfonso, die toen regeerde, was weinig populair in het land en dat heeft het koning
schap weinig goed gedaan.
terug in handen van de oorspronkelijke
eigenaars. Maar Don Alfonso en Don
Jaime hadden hun rechten op de troon al
opgegeven. En het was voor hen te laat
om op deze beslissing terug te komen.
Franco heeft Don Juan dan ook aityd
beschouwd als de troonopvolger. Maar op
het ogenblik denkt Franco hier anders
over. Hij vindt Don Juan veel te oud om
nog koning te worden. Hjj heeft zyn oog
NIET POPULAIR
Bovendien hebben de aanhangers van de
nationale revolutie een zeer sterke aan
hang, die nog dateert van de tijd, dat men
zich als het ware bevrijd voelde van de
koninklijke banden. Op de veertiende april
1931 kwam het tot een uitbarsting en
koning Alfonso moest ln ballingschap. Of
ficieel deed hij weliswaar geen afstand
maar de monarchie was ln Spanje van
de baan. Het nationalistische getinte par
lement nam de macht over. Alfonso werd
landverraad ten laste gelegd. Zijn goede
ren en bezittingen werd verbeurd verklaard
en de ex-koning werd veroordeeld om met
zijn familie, levenslang in ballingschap te
gaan. De koningsgezinden in het land
moesten hun sympathieën voor zich hou
den en konden hieraan in het openbaar
geen uiting geven.
De vooruitzichten van het koningshuls
waren somber. Op 11 juni 1933 probeerde
de oudste zoon van Alfonso, Don Alfonso,
weer bij het volk in de gunst te komen door
afstand te doen van zijn rechten op de
troon. Hy was immers de troonpretendent.
Zijn broer Don Jaime deed hetzelfde. Al
leen Don Juan, de derde en de jongste
zoon van Alfonso, weigerde pertinent af
stand van welke rechten dan ook te doen.
Hij bleef aanspraken maken op de troon,
noemde zich prins van Astrarias, en gaf
zich overal uit als kroonpretendent. Later
bleek, dat Don Juan het by het rechte
eind heeft gehad.
Franco werd in 1936 hoofd van de
Spaanse staat en een paar jaar later was
het voor de Spaanse koninklijke familie
heel wat dragelijker geworden. Franco
behandelde de koningskinderen tolerant en
het leek alsof hij inderdaad sympathie
voor hen koesterde.
Verbanning herroepen
De ministerraad, aangevoerd door
Franco, besloot in 1937 aan Alfonso en zfln
gezin de volledige rechten op het Spaanse
burgerschap te hergeven. De levenslange
landerijen en bezittingen kwamen weer
verbanning werd herroepen en 's konings
DON JUAN
laten vallen op zijn zoon Juan Carlos en
het ziet er naar uit, dat Franco zijn zin
krijgt. Don Juan, die van middelbare
leeftijd is, zal waarschijnlijk wel het
onderspit moeten delven
Er heeft zich achter de schermen wel
het een en ander afgespeeld. Vooral du
Franco overtuigd schijnt te zijn van het
feit, dat Spanje toch maar beter gere
geerd kan worden door een koning. Deze
welhaast dramatische verrassing kwam
in 1956, toen Franco 64 jaar oud was. Hy
deelde toen mee, dat de troon opnieuw
zou kunnen worden bezet, „bij zijn dood
of zodra hy zich terug zou trekken."
Juan Carlos, die in het huweiyk trad met
prinses Sophie van Griekenland, maakt
dus een góede kans. De jonge, slanke,
donkerharige prins krygt al een uitste
kende opvoeding. Franco staat erop, dat
hy zyn inzichten in de staatssfeer grondig
zal kennen zodat hij een waardig opvolger
krijgt.
Don Carlos is nog te jong, dat hij zich
iets van de republiek kan herinneren. Toen
hy werd geboren, in 1937, was de monar
chie al zes jaren uit het land verbannen.
Zijn vader heeft echter steeds een gren
zeloos vertrouwen gehad in een eventuele
terugkeer van de monarchie. Hy heeft
zijn zoon steeds getracht op te voeden ln
de rechten en plichten van een goed boning
van Spanje en zo ziet het er dos naar uit
dat de jonge koning goed beslagen ten ys
zal komen.
Uit de hand gelopen
De ontwikkeling is kroonprins Don Juan
uit de hand gelopen. Franco heeft de op
voeding van de Jongeman overgenomen
en de laatste berichten tonen aan, dat hy
een serieuze opvoeding krygt, die erop
gericht is hem te maken tot een waardig
opvolger van Franco. Waaruit die opvoe
ding bestaat ls nooit ln het openbaar
bekend gemaakt. Maar de secretaris van
Franco, Senor Carrero Blanco, heeft al
laten doorschemeren: „Degene, die straks
vorm moet geven aan het koningschap
zal trouw de principes van het huidige
regime dienen te volgen". Dat zyn de
woorden, die voor zichzelf spreken. Senor
Blanco heeft er trouwens bij gezegd, dat
de koning „noch liberaal, noch absoluut
zal zyn, maar traditioneel, populair en
katholiek..."
Zo moet dan straks de koning van
Spanje er ongeveer uitzien. Er bestaat
trouwens geen twyfel over, dat ln Spanje
niet een grote groep monarchisten de
terugkeer zal steunen. De vraag ls alleen
„Komt de vader of de zoon op de troon?"
In het openbaar ls nog niet gebleken
waar de voorkeur naar uitgaat, maar
verscheidene monarchisten hebben veel
sympathie voor Don Juan, die nu in Por
tugal vertoeft. Zy geven er niet de voor
keur aan een koning te hebben, die als
een marionet regeert en beslissingen neemt
volgens voorgeschreven regels van een
dictator achter de schermen.
Voor het overige is het niet precies dui-
deiyk hoe de kaarten liggen. Het gist hier
en daar wel in Spanje, maar iedereen
neemt nog een afwachtende houding aan.
„Franco ls een oud man, maar hy ls
byzonder Intelligent en hy heeft een diepe
liefde voor het land." zo redeneert men.
Maar er gaan ook stemmen op die zeg
gen, dat Spanje op de rand van het bank
roet zweeft en dat voor alles een ervaren
en verstandig man op de troon zal moeten
komen. En deze monarchisten vinden Don
Carlos nog veel te Jong voor deze verant-
woordeiyke post. Zy achten het beter, dat
de vader eerst op de troon komt om
daarna zyn zoon voor de verantwoorde
lijke taak, die hem wacht, op te leiden
Ver van
huis
Engelse poetze
gels worden „ver
van huis" ge
bruikt ln 'n enoro
aantal plaatsen, d'-
zover van elkaa i
verwyderd zijn air
Zuid Amerika vai
Hong Kong. Vroe
ger werden de
poetkantoren in de
verschillende kolo
niën beschouwd al?
bijkantoren van
het hoofdpostkan
toor ln Londen. Ei
waren op deze zgn
bijkantoren alleen
maar Britse poet
zegels verkrijg
baar.
De herkomst van
de postzegel kon
op deze wyze al
leen door het post
stempel worden
vastgesteld en een
zeldzaam post
stempel van hon
derd jaar kan er
nu voor zorgen,
dat een overigens
doodgewone zegel
vele tientallen gul
dens waard is
vooral als de orlgi
nele enveloppe er
ook nog is.
He. gebruik van
de Engelse postze
gels in de koloniën
bleef niet alleen
beperkt tot de
Britse koloniën
maar er waren
ook Engelse post
agentschappen in
veel vreemde lan
den, met name ln
Midden- en Zuid
Amerika. Vooral ln
de jaren tussen
1860 en 1870 vóór
de oprichting van
de Algemene Pos
terijen Vereniging
ln 1874. Van dal
jaar af dateert hei
moderne systeem
waarby de poetze
geis van practlsch
leder land dulde
iy< te herkennen
ztjn.
In sommige lan
den (Cyprus byv.)
waren de eerste
„eigen" postzegels
eigenlijk niets
meer dan de ge
wone Engelse ze
gels voorzien van
een speciale op
druk. Dit gebeur
de o^k in Ierland,
toen in 1922, de
Ierse Vrystaat
werd opgericht.
Ook thans nog
worde de Engel
9e postzegels, ver
van huls, verkocht
en gebruikt, zoals
de hierbij afge
beelde zegel. Er
zijn nameiyk nog
vorstendommen en
sultanaten, byv
rondom de Perzi
sche Golf, die hun
postzegelrechten
nebben afgestaan
aaL. Engeland, zo
dat er og steeds
Engelse postzegels
zyn geplakt op
brieven, die af
komstig zyn uit
onbekende gebie
den al* Muscat en
Dubai. De zegels
zjjn echter wel van
een overdruk voor
zien, waarby de
waarde h. de In
diase ment ls aan
gegeven.
