S)e Êcid6e(Boii4mvt
Het overlijden van de wereldherder
Johannes XXIII
WERELD
ZONDER HERDER
Een der groten in lange rij van
Christus' plaatsbekleders
GEHELE WERELD ROUWT
OM ZUN HEENGAAN
Zegen voor bevolking van
BIJZETTING
A.S. DONDERDAG
Laat mij nu met de Heer alleen
Paus draagt lijden op aan
Kerk, mensheid en missiewerk
Berg
amo
Hoogwaterstanden
DINSDAG 4 JUNI 1963
53e JAARGANG
Directeur J. F. J. M. KOENS BUREAUS: PAPENGRACHT 32
Hoofdredakteur L. C. J. RöOZEN KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. 2 0 9 3 5 - Red. 20015, 25594 - Advert. 2 0 8 2 6 - Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tussen 11.30 en 19.00 u.) - Giro 10.30.03 - Abonn. 0,65 p. w., 2,80 p. mnd„ 8,25 p. kw., Franco p.p. 8,75. Adv. 18 ct p. mm.. Telefoontjes l.oO
Na een langdurige doodsstrijd, waarbij perioden van bewuste
loosheid en momenten van schijnbare opleving elkander regel
matig opvolgden, is Paus Johannes XXIII op de avond van de
Tweede Pinksterdag, om ongeveer kwart voor acht, na 4H jaar
het bestuur over de Kerk te hebben gevoerd, overleden.
De langdurige doodsstrijd van Paus Johannes begon vrijdag
ochtend j.l. Tegen het middaguur ontving hij toen het Heilig
Oliesel en de H. Teerspijze. In de nacht daaraan voorafgaand
waren, naar pas veel later werd gemeld, de eerste tekenen van
een nieuwe crisis waargenomen. Gemeld werd dat op de plaats,
waar een gezwel was geconstateerd, zich een perforatie had
voorgedaan, die tot buikvliesontsteking leidde.
Reeds vrijdagavond werd gemeld, dat de dood elk ogenblik
een feit kon zijn. In de daaropvolgende nacht kwam de Paus
echter weer tot bewustzijn, sprak met zijn omgeving en dronk
wat koffie. Hij zei toen o.a. „Met de dood begint een nieuw
leven".
In de loop van zaterdag maakte hij verscheidene perioden
van bewusteloosheid door. Zondagmorgen vroeg volgde hij, ge
heel helder van geest, de mis, die in het vertrek naast zijn zie
kenkamer werd opgedragen. In de namiddag werd de toestand
geleidelijk aan slechter en het ademen moeilijker. De polsslag
was ongeveer 130 a 135 per minuut. In de loop van zondag
avond had de paus kennelijk hevige pijnaanvallen en men dien
de pijnstillende middelen toe.
In het eerste bulletin, dat maandagochtend werd uitgegeven,
werd gezegd, dat de verslechting van de toestand tengevolge
van het sterke hart en buitengewone weerstand slechts lang
zaam voortging. Rond het middaguur viel de Paus in een diepe
slaap. Daarna werd gemeld, dat hij geen pijn meer gevoelde. De
artsen, aldus werd in de namiddag meegedeeld, konden niets
meer voor hem doen. Tegen vijf uur 's middags verklaarde een
woordvoerder van het Vaticaan dat het einde nabijkwam. Twee
uur later: de Paus heeft nog maar enkele uren te leven. De
patiënt was toen al verscheidene uren achtereen bewusteloos.
Te 19.42 meldde Radio-Vaticaan dat de bloeddruk zeer zwak
was geworden evenals de ademhaling en te 19.49 uur werd het
overlijden geconstateerd.
ZATERDAG:
Hij torst een houten kruis. Hij ver
trok voor de reis van 620 km. zodra
hy het nieuws van de ernstige ziekte
van paus Johannes vernam.
De drie broers van de paus, zijn
zuster en een neef, mgr. Roncalli,
bleven in de ziekenkamer. De lijf
arts van de paus, prof. Gasbarrini,
heeft zich in de loop van de avond
al teruggetrokken.
De temperatuur van de patiënt
daalde in de nacht tot 38 graden.
Geleidelijk verlieten de belangstel
lenden het Sint Pietersplein, tot er
slechts een 200 mensen over waren
gebleven. Radio-Vaticana gef geen
berichten meer over de toestand van
de paus, maar bracht alleen religieu
ze muziek ten gehore.
De begrafenis van de paus is be
paald op donderdag. Hedenavond om
18.00 uur wordt het stoffelijk over
schot van het Vatikaans paleis naar
de St. Pieter overgebracht. De stoet
trekt over de Scala Reg ia door de
Bronzen Deur van het Vatikaan over
het St. Pietersplein naar de basiliek.
Eerst morgenochtend van 8 uur af
kunnen de gelovigen dan deflleien
langs de baar, tot donderdagavond
17.00 uur.
Een uur daarna, des avonds om
18.00 uur wordt het lichaam van de
paus bijgezet in de Vatikaanse Grot
ten onder de St. Pieter.
In zijn motu proprio van 5 septem
ber 1962 heeft paus Johannes be
paald, dat na de traditionele rouw-
plechtigheden het stoffelijk over
schot van de paus, nadat de menigte
de kerk verlaten heeft, door de Mar-
tJha-deur naar de Vatikaanse Grotten
wordt gebracht. Slechts de drie oud
sten der verschillende kardinaals-
orden, de kardinaal-staatssecretaris,
de aartspriester van de St. Pieter en
enkele kanunniken, mogen daarbij
meegaan. Behalve nog enkele werk
lieden, die bij de werkzaamheden
van de bijzetting en van de verzege
ling van de sarcofaag moeten hel
pen, mag niemand anders bij de be
grafenis aanwezig zijn. Het stoffelijk
overschot werd op verzoek van de
paus niet gebalsemd!
MAANDAG:
ZONDAG:
Na de periode van bewusteloosheid
maakte een woordvoerder van het
Vaticaan kort voor vier uur zater
dagmiddag bekend, dat paus Johan
nes weer bij bewustzijn was geko
men.
Omstreeks 8.20 uur in de ochtend
had de zieke het bewustzijn verloren.
Toen hij weer bij kennis was geko
men, zegden degenen, die in de zie
kenkamer aanwezig waren o.a.
zijn biechtvader mgr. Avagna, de kar
dinalen Cicognani en Cento, mgr.
Dell'Aqua, leden van de huishouding
en zijn artsen het Te Deum en an
dere gebeden. De paus zegende hen
en bood opnieuw zijn leven aan
voor de Kerk, het concilie en de
vrede.
Na een klein half uur geraakte de
paus weer bewusteloos, maar hij
kwam korte tijd daarna weer bij.
Hij herkende de bisschop van Ber
gamo, mgr. Piazzi.
Volgens mgr. De' l'Aqua verzocht
de paus aan mgr. Piazzi, de bisschop
van zijn geboortestreek, aan de be
volking van dit gebied zijn zegen
over te brengen.
In het begin van de avond wer
den weer bezoekers tot de zieken
kamer toegelaten, onder wie de kar
dinaals Bea, Valeri, Pizzardo en Fer-
retto. Kardinaal Bea vertelde,
toen hij de patiënt verlaten had, dat
deze slechts een zwak gebaar van
herkenning had kunnen maken.
OPENBARE FEESTEN AFGELAST.
In Italië werden all 2 feestelijkhe
den ter gelegenheid van de viering
van de dag van de republiek op zon
dag afgelast in verband met de toe
stand van de paus. Een militaire pa
rade werd tot 4 november uitge
steld.
Ook in Spanje werden de plechtig
heden ter herdenking van de over
winning van Franco en de zijnen op
de republikeinen in 1936 uitgesteld.
Er werden geen stierengevechten ge
houden.
Omstreeks half drie zaterdag
middag werd in Vaticaanstad bekend
dat de toestand van de paus verer
gerde. Zijn pols werd minder.
Alle bezoeken aan het pauselijk
appartement werden opgeschort.
Eerder was gemeld, dat de zieke in
de loop van de ochtend verscheidene
morfine-injecties had gekregen om
de pijn te verlichten.
De omroep van Radio-Vat icana
noemde de toestand van de paus
„buitengewoon ernstig".
Een der behandelende geneesheren
professor Mazoni, zei niet te geloven
dat de zieke de avond nog zou ha
len.
Volgens een Italiaanse prelaat zei
de paus, toen hij weer tot bewust
zijn was gekomen: „Ik heb mijn
sterven stap voor stap kunnen vol
gen en nu gaat mijn leven kalmpjes
aan ten einde".
Een Vaticaanse zegsman ver
klaarde later, dat er geen vrees was
voor onmiddellijk gevaar voor het
leven van de paus en dat prelaten,
die aan het ziekbed waren, naar hun
woning terugkeerden voor enige
welverdiende rust.
Op het plein van de Sint Pieter
wachtten en baden - intussen nog
15.000 mensen.
PELGRIMSTOCHT.
Een dertigjarige arbeider uit Monte
Cremasco nabij Cremona maakt te
voet een pelgrimstocht naar Rome.
De ochtend van de le Pinksterdag
gaf hetzelfde beeld te zien als za
terdag. Om kwart voor acht werd
meegedeeld, dat de paus weer tot
volledig bewustzijn was gekomen. Hij
volgde de Mis, die door kardinaal
Cicognani in een aangrenzende ka
mer werd gecelebreerd.
Om kwart voor elf deelde iemand
van het Vaticaan mee, dat de tempe
ratuur van de paus was opgelopen
tot 39,2. De pols was sneller gewor
den. Hij bevond zich afwisselend bij
bewustzijn en in een staat van ver
doving.
In medische kringen te Rome was
men van oordeel, dat het einde toen
niet ver meer kon zijn.
Een Vaticaanse zegsman ver
klaarde in de loop van de middag,
dat de paus erg leed en dat zijn toe
stand langzaam steeds slechter werd,
maar hij was volledig bij bewustzijn.
Hij droeg zijn lijden op aan de Kerk,
de mensheid en het missiewerk, al
dus de zegsman.
De paus was gedurende een groot
deel van de ochtend helder van
geest en hij ontving verscheidene
kardinalen.
Op het Sint Pietersplein was een
grote mensenmenigte in gebed bijeen,
ondanks de regen, die de hele och
tend aanhield. Later brak de zon
weer door.
Een bericht, dat de paus al dood
was, werd om ongeveer half 6 door
een woordvoerder van het Vaticaan
tegengesproken.
Volgens het Italiaanse communisti
sche partijblad „Unita" was er van
premier Fidel Castro, die in de Sow-
jet-Unie verbleef, een boodschap met
goede wensen voor de gezondheid
van de paus naar het Vaticaan ge
zonden.
TELEFOON MET MOSKOU.
Om half acht zei een Vaticaanse
woordvoerder, dat de toestand van
de paus „buitengewoon ernstig" was.
Zijn overlijden werd echter niet on
middellijk verwacht.
Het Vaticaaense staatssecretariaat
heeft zondag een telefoongesprek ge
voerd met Moskou, dat door Moskou
was aangevraagd, waarschijnlijk om
naar de toestand van de paus te in
formeren.
Een Vaticaanse woordvoerder kon
hierover geen bijzonderheden geven.
Aan alle gelovigen ter wereld werd
door de Vaticaanse Radio verzocht
voor de paus te bidden.
Aartsbisschop Josyp Slipyj van
Lvov, de 71-jarige prelaat van de
Oekrainse ritus, die begin dit jaar
na een gevangenschap van 18 jaar
door de Sowjet-Unie is vrijgelaten,
heeft voor paus Johannes een dienst
in de Oekrainse ritus opgedragen in
een Vaticaanse kapel.
Bij het begin van de avond was de
menigte op het St. Pietersplein aan
gegroeid tot 35.000 personen. De po
litie bracht houten afzettingen aan
onder de zuilenrijen van Bernini.
De paus raakte opnieuw buiten
bewustzijn. Volgens een Vaticaanse
zegsman zei professor Valdoni, dat
de paus nog wel tot middernacht
kon blijven leven. Zijn polsslag was
140 per minuut. De paus had tot
kwart over acht bezoek gehad van de
huishouding bij hem. Kardinaal
Cicognani, de staatssecretaris, werd
verzocht te komen.
Voordat de paus opnieuw het be
wustzijn verloor bad hij het gebed
„Ut unum sint" (dat zij één zijn)
voor de christelijke, eenheid.
De biechtvader van de paus, mgr.
Cavagna, die reeds enige dagen on
afgebroken bij de paus waakt, begon
hierna voor te bidden. Later begaf
de groot-penitenfiaris, kardinaal
Cento, zich naar het bed van de paus.
Een van diens taken was het zeggen
van gebeden voor hen die in doods
strijd zijn.
Italiaanse persbureaus meldden,
dat de paus zo nu en dan hevige
krampen had. De dokters dienden
hem kalmerende middelen en stimu
lerende middelen voor het hart toe.
In een eerste door de artsen onder
tekend bulletin over de toestand van
de paus werd maandagochtend ver
klaard dat het sterke hart van de
kerkvorst hem in staat stelde lange
tijd weerstand te bieden aan zijn
ziekte en dat de verergering van de
toestand daardoor slechts langzaam
ging.
Het hartcirculatiesysteem werkte
nog volmaakt en de paus kreeg nog
voldoende zuurstof door toediening
hiervan en door een bevredigende
werking der longen.
Het bulletin was ondertekend door
prof. Antonio Gasbarrini, Pietro Val
doni en Piere Mazzoni, de drie art
sen die hem bijstonden.
Een Vaticaanse woordvoerder had
eerder verklaard dat de paus een
lang durige crisis had doorgemaakt
maar deze had overwonnen. Hij leed
pijn maar was volkomen bij bewust
zijn.
De Vaticaanse radio zei in de nacht,
dat de paus beurtelings meer en min
der helder van geest was en af en
toe in een sluimertoestand verkeer
de. De crisis had zijn reeds verzwak
te lichaam nog verder ondermijnd.
Om twaalf uur meldde de Vati
caanse radio dat de temperatuur van
de paus verder was gestegen en dat
zijn toestand in het afgelopen uur nog
slechter was geworden. Hij was in
een diepe slaap gevallen en toedie
ning van kalmerende en geneesmid
delen was daarom niet nodig.
De bloeddruk Van de paus was
maandagmiddag omstreeks half twee
gezakt tot 95. Vyf en een half uur
eerder was deze nog 115.
Een bijeenkomst van de coördina
tiecommissie van de oecumen ische
raad, die maandag gehouden zou wor
den, werd met het oog op de toestand
van de paus afgelast.
Op het St. Pietersplein waren on
geveer tienduizend mensen aanwezig.
VOLLEDIG HELDER.
Om kwart over tien zondagavond
zei een woordvoerder dat de paus
„volledig helder" bleef. Hij leed veel
pijn en was zich daarvan volkomen
bewust, zo zei hij. De paus volgde
het avondgebed, dat by zijn bed werd
gezegd en zegende opnieuw de aan
wezigen.
Om half drie zei de Vaticaanse ra
dio, dat de dokters niets meer voor
hem kunnen doen. Met het omhoog
gaan van de koorts gingen zijn
geestvermogens langzaam maar
voortdurend achteruit.
Om kwart voor vier maandagmid
dag zei een Duitse spreker voor de
Vaticaanse radio, dat de paus reeds
enkele uren bewusteloos was. In de
kamer van de paus heeft kardinaal
Cicognani een mis opgedragen, even
als de secretaris van de paus, mgr.
Capovilla, de neef en de biechtvader
van de paus hebben gedaan.
De toestand van de paus werd
steeds erger zijn handen werden
blauw.
Radio Vaticana begon om half 2es
opnieuw met het uitzenden van
nieuws over de paus in diverse ta
len. Prof Gasbarrini, de persoonlijke
arts van de paus, heeft de kamer we
gens lichte ongesteldheid moeten ver
laten. Deze tachtigjarige heeft vier
dagen onafgebroken aan het ziekbed
vertoefd.
(Zie vervolg pag. 2)
TELEGRAM VAN DEELNEMING
VAN DE KONINGIN.
De Rijksvoorlichtingsdienst deelt
mee: Bij het overlijden van Zijne
Heiligheid de Paus Johannes XXin
heeft H.M. de Koningin een telegram
van deelneming gezonden aan de
kardinaal-kamerling in het Vatikaan.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
5 Juni: zon op 04.24, onder 20.53;
maan op 18.50, onder 03.50.
ZON- EN MAANSTANDEN
5 Juni: v.m. 2.03; n.m. 14.26.
KORRELTJE
Tijdige zong overwint soms het
noodlot.
