verzetsorganisatie
omwenteling
Russische
hoopt op
BEDREIGING BRACHT
FRANCO TOT ACTIE
ADLAI STEVENSON -
KNAP POLITICUS
Grote beslissingen die de wereld veranderden
TE GEVAARLIJK OM OPENLIJK
MET GENER.-AL TE BREKEN
OORLOG ACHTER DE SCHERMEN
(Von de chef van de Britse Inlichtingendienst overste John Baker White)
Als men dr. Vladimir Poremsky, de 48-jarige president van de
NTS achter zijn bureau ziet zitten kan men zich moeilijk voor
stellen, dat hjj het hoofd is van een ondergrondse beweging met
vertakkingen over de gehele wereld. Hij ziet er uit als een ge
slaagd advocaat maar niet als een man, die leeft en reeds meer
dan een kwart eeuw leefde onder de voortdurende bedreiging
van moord en ontvoering. Alleen als hij begint te praten over de
organisatie van de NTS en de strjjd tegen de machthebbers in
het Kremlin is hjj een echte revolutionaire leider.
Zo werkt NTS
in Sovjet-Unie
Poremsky's antwoorden zfln duide
lijk en zonder terughouding als hem
gevraagd wordt naar de organisatie
van de NTS Op de vraag, hoe de
NTS in de Sovjet-Unie werkt, ant
woordt hij zonder aarzeling: „Onze
taak was een nieuw soort organisatie
in het leven te roepen. In een politie
staat kan men nu eenmaal niet wer
ken via een enkele grote organisatie.
Immers, indien een man van die or
ganisatie zou worden gepakt kan de
rest ook worden gearresteerd. We be
sloten derhalve met een aantal kleine
groepen te werken zonder onderling
contact maar volgens een vastgesteld
plan"
Over het doel van de NTS zei dr
Porem9ky: „Ons plan is als volgt. Op
het ogenblik zijn we bezig een toe
stand te scheppen in de Sovjet Unie.
welke het mogelijk moet maken, dat
onze aanhang daar sterker wordt en
dat de Sovjet-burgers meer en meer
op de hoogte komen met onze verzets
organisatie. Zo proberen wij het ver
zet aan te kweken in de hoop, dat het
eens mogelijk zal zijn de macht in de
Sovjet-Unie over te nemen".
Dat het Kremlin zich bijzonder
ongerust maakt over de acties van
de NTS blijkt volgens dr Ponemsky
uit de voortdurende pogingen, die
het ministerie van staatsveiligheid
in de Sovjet-Unie onderneemt om
de organisatie en de leiders van de
NTS uit de weg te ruimen.
Kanalen
Zoals Georgo Okolovich, voorzitter
van het „uitvoerend comité" van de
NTS gezeteld is in het modern ge
meubileerde „hoofdkwartier" van de
NTS in Frankfurt am Main, ljjkt hy
meer op een professor dan op een
man, die reeds tweemaal het doel
wit is geweest van „liquidatie-opera
ties" van de Sovjets. Een van zyn in
tiemste vrienden is de man, die op
dracht had om hem te doden: Nico-
lai Khoklov. Okolovich is de bewaker
van vele geheimen. De geheime kana
len bijvoorbeeld waarlangs de NTS-
leden reizen naar het Sovjet-gebied en
hoe zy hier weer van terug moeten
komen, de methoden van verspreiding
van de verzetskrant „Possev" en an
dere publicaties aan Rode soldaten en
zeelieden. Zyn naaste medewerker is
de „directeur voor buitenlandse rela
ties" van de NTS Arkadiy Stolypin.
Een andere vooraanstaande figuur
van de NTS is C. W. Boldyseff. Hjj
is professor aan de Georgetown-uni-
versiteit in de Verenigde Staten. Hij
is reeds van 1930 af lid van de NTS
Andere hoofdfiguren van de NTS zijn
V. N. Rudin, president van het comi
té tot internationaal onderzoek naar
communistische technieken in New
York, V. 1. Gorachek, de uitgever van
de verzetskrant „Possev". L. A. Rahr
de voormalige leider van de NTS in
Engeland en nu werkzaam in Duits
land en A. V. Svetlanin, redacteur
van „Possev"
Bases
Waar komen de financiële middelen
vandaan voor de NTS-organisatie?
Moskou beweert „van de anglo-impe-
rialisten" an dh Poremsky beweert:
„Van onze eigen leden en van particu
lieren en organisaties, die sympathise
ren met de organisatie". Zo op het
eerste gezicht mag worden aangeno
men, dat de NTS veel geld ontvangt
uit Amerika en Canada, want daar
wonen de meeste beter gesitueerde le
den van de NTS. Voorts is bekend, dat
de NTS nauwe relaties onderhoudt
met de Chinese nationalisten op For
mosa en met de antl-Sovjetorganisa-
ties in Amerika, Griekenland, Zuid
Korea en Saigon.
De kantoren van de NTS In Enge
land zijn zeer bescheiden. Een klein
huis bijvoorbeeld in Londen, een tele
foonnummer in Battersea, een zit-
slaapkamer in een industriestad, in
Coventry, een tabakswinkel in Small
Heath. Maar van al deze bases voert
de NTS zyn voortdurende acties tegen
de Sovjets. Het publiek merkt maar
heel weinig van deze geheime oorlog
Hier en daar in een café in de haven
buurt ziet men soms een paar biljetten
met de drietand of een paar exempla
ren van de verzetskrant „Possev" of
mannen en vrouwen, die vlug en ge
heimzinnig spreken tegen leden van
bezoekende delegaties uit Rusland.
Dit alles is werk achter de linies.
Hopeloos
Is het een hopeloze stryd? Is het ver
spilling van tijd - een man met Pijl
en boog, die probeert een Stalin-tank
te vernietigen? Of is het een gestadige
drup, een drup, die langzaam maar
zeker het Sovjet-fundament onder
mint?
Zoals ik het zie met mijn meer dan
dertigjarige ondervinding van de
Sovjetmethoden, e.d. zijn er twee
krachten aan het werk die, op de lan
ge duur, er voor zullen zorgen, dat er
een meer liberaal en minder streng
communistisch regime in Rusland zaï
komen.
Een van die krachten is de Russi
sche publiek opinie en de „nieuwe ge
dachten" van de Russische jeugd en
de andere kracht is de NTS buiten
Rusland, die zyn voornaamste pogin
gen tot omkeer concentreert op het
Rode leger in Oost-Europa. Zuilen de-
zo twee verschillende machten elkaar
vinden? Slechts de tijd zal dat leren!
(Copyright Opera Mundi)
Toekomstige historici, schrij
vende over deze kritieke da
gen van 1961, zullen waarschijn
lijk moeiljjk een man kunnen
aanwijzen, die de geest van zjjn
t\jd beter tot uitdrukking bracht
dan ADLAJ EW1NG STEVEN-
.SON, de ambassadeur van de
Verenigde Staten bij de Ver
enigde Naties!
Hjj is uitstekend van de tong
riem gesneden en men be
schouwt hem als een van de
beste politieke sprekers van de
wereld. Op kritieke i momenten
doet de westelijke wereld vaak
een beroep op hem en zjjn for
muleringen zijn de meest aan
gehaalde uitspraken, die uit het
forum van de wereld in New
York naar voren komen.
TREFFENDE UITSPRAKEN
Sluipmoordenaars
bedreigden familie
Franco voortdurend
Twee jaar daarvoor had de commu
nistische partij hem reeds ter dood
veroordeeld wegens zijn grote aandeel
in 't onderdrukken van de socialis
tische revolutie van 1934 Ze hadden 'n
zeer hoge beloning uitgeloofd voor z'n
hoofd en agenten van de Spaanse re
gering waren nu van plan deze in de
wacht te slepen. De eerste poging
werd gedaan tijdens het carnavals
feest te La Laguna. Tegen het vallen
van de avond ontstond een hevig vuur
gevecht, waarbij een scherpschutter
van een dak af zijn geweer op Fran
co richtte. De man, die het dichtst
bij generaal Franco stond viel dood
neer maar Franco werd niet geraakt
Gonzales Peral, een kolonel van de
generale staf, zorgde er nu voor, dat
Franco dag en nacht bewaakt werd.
Hij kreeg een lijfwacht.
Franco's ambit' 'es om een opstand
te leiden waren intussen echter sterk
verminderd. Hij dacht er nauwelijks
meer aan. Zijn vertrouwen in het le
ger was geschokt. Ais men hem aan
zijn lot zou hebben overgelaten zou
hij waarschijnlijk getracht hebben
zijn opgewonden fascistische mede
standers rustig te houden. Maar de
Spaanse regering dwong hem tot een
besluit, dat hij liever niet genomen
had. Het was hem Intussen namelijk
maar al te duidelijk geworden, dat
sluipmoordenaars l^et op zijn leven
gemunt hadden en dat er goede kan
sen waren, dat zij daarin zouden sla
gen.
Franco had slechts de keus tus
sen vluchten of vechten en toen hij
vernam, dat zijn vrouw en dochter
bedreigd werden, besloot hij te vech
ten. Het is echter ook mogelijk, dat
de verandering van de gebeurtenis
sen in Spanje zijn mening gewijzigd
hebben. De regering had namelijk
de controle over het gepeupel ver
loren en een terreurbewind had zich
uitgebreid van Bilbao tot Granada.
Tussen 17 februari en 31 maart wer
den niet minder dan 58 bureaux van
politieke partijen en 36 kerken ver
woest. Er waren elf algemene sta
kingen uitgebroken en in tal van
plaatsen was men opstandig.
Voor een man als Franco, die zo
vurig geloofde in de noodzakelijkheid
van een sterke regering, was dit ko
ren op zijn molen. Hij begon er dan
ook weer over te denken of de zwak
ke Spaanse regering niet met een for
se stoot omver kon worden gewor
pen.
Weer aanslag
Maar voor hij tot een besluit kwam
werd er weer een aanslag op zyn le
ven gedaan en wel by een groot bloe-
menfeest op de Canarische eilanden
in de plaats Villa de Orotava. Toen
de menigte bloemen opstapelde voor
de voeten van Franco kwam er ook
een man naar voren die een gra
naat in een bos bloemen had verbor
gen Op het laatste moment echter
kon een van Franco's bewakers de
arm van de man grypen en de gooi
richting veranderen waardoor de gra
naat in de menigte terecht kwam en
ontplofte. Franco bleef weer onge
deerd.
Franco's volgelingen drongen er nu
zeer sterk bij hun leider op aan toe
te slaan en op 6 juli 1936 gaf hij in
derdaad een desbetreefend bevél-.
Boodschappen in code werden ver
zonden naar betrouwbare officieren,
die sleutelposities innamen in Noord-
Afrika.
Vervroegen
In de nacht van 13 op 14 juli 1936
werd wederom een aanslag gepleegd
op Franco maar de drie mannen, die
zijn slaapkamer binnenslopen werden
tijdig door lijfwachten ontdekt. Beslo
ten werd toen de datum van de op
stand te vervroegen. Dit was name
lijk de enige kans om Franco in le
ven te houden.
Maar hoe konden ze hem van de
Canarische eilanden af krijgen?
De Spaanse vloot was in handen van
de regering en er was geen com
mandant, die Franco aan boord
durfde te nemen. Bovendien waren de
communistische agenten talrijk op
de eilanden, dat het byna onmoge
lijk was om iets geheim te houden.
De enige kans op ontvluchting
scheen een vliegtuig te zijn, gevlogen
door een avonturier als de En
gelsman kapitein Beed.
De kapitein werd opgezocht door
de schrijver Luis Bolin, die hem
vroeg: „Bent u bereid een vlucht te
ondernemen naar de Canarische ei
landen zonder tussenlanding op
Spaans gebied? En, als u in Las Pal-
mas aangekomen bent, is u dan be
reid een zekere persoon op te pikken
om hem naar Tetuan te brengen?"
De kapitein aarzelde maar hij aan
vaardde tenslotte het voorstel. Maar
hij zou zich ongetwijfeld bedacht heb
ben als hij geweten had welk melo
drama hem in Las Palmas te wach
ten stond. Regeringsagenten waren
er namelijk achter gekomen, dat het
voornemen bestond Franco per vlieg
tuig van de Canarische eilanden te ha
len maar zij kenden de naam van de
piloot niet. Allen, die per vliegtuig
binnenkwamen werden verdacht.
Tot fascisme
Zo gebeurde het, dat kapitein Beed
meer dan 48 uur geschaduwd werd
na z(jn aankomst op de Canarische
eilanden. Eerst toen Franco aan
boord stapte van het vliegtuig voor
de nu historisch geworden vlucht
naar Tetuan kwam hij te weten, wie
zijn passagier was.
De hierop volgende gebeurtenissen
zijn nu historie. Franco overwon en
kwam aan de macht in Spanje maar
de werkelijke betekenis van Franco's
beslissingen was, dat hij een potenti
eel communistische staat tot het fas
cisme bracht. En dat was een zware
slag voor het wereldcommunisme!
Een van die bekende uitspraken deed hjj o.m. toen de Russen hun
proeven met de atoomwapens besloten te hervatten. Hij zei toen:
„Opnieuw heeft de ijzeren vuist van Rusland de hoop van de vrede
lievende volken de bodem ingeslagen!" Of, over het Russische „anti-
kolonialisme": „We kunnen niet de schaamteloosheid negeren waar-
mee de Sovjet Unie jammert over de aanwezigheid van buitenlandse
troepen op buitenlands grondgebied. Een sentiment, dat enigszins
komisch klinkt van een natie, waarvan de bezettingstroepen nog
steeds in Polen, Oost-Duitsland en Hongarije zjjn, 16 jaar na het
einde van de oorlog!"
Toen Kennedy president van de Verenigde Staten werd, verwachtte
Stevenson, dat hjj minister van staat zou worden maar Kennedy wees
hem aan als de Amerikaanse vertegenwoordiger in de Verenigde
Naties. Stevenson accepteerde deze belangrijke post na vele beden
kingen. Sommige waarnemers zagen hem, na twee nederlagen in de
verkiezingen en zjjn uittreden uit de democratische conventie, als een
verbitterd man. Zij voorspelden hem zes maanden in de Vérenigde
Naties maar ze hadden het mis. Zijn benoeming was een schrandere
zet van Kennedy!
WELGEZIND GEHOOR
Als Stevenson niet in het hoofdkwartier van de Ver. Naties is
kan men hem heel vaak vinden In Greenwich Village, In een kleine
flat, waar hij zyn vrije tijd vaak doorbrengt met het luisteren naar
klassieke muziek. Ook treft men hem vaak in hotels verspreid over
geheel New York, waar de internationale elite elkaar ontmoet om
te dineren.
Op het ogenblik is Stevenson 61 jaar. Hy stamt uit een bekende
familie van politici uit Illinois. Zijn grootvader was vice-president
van de Ver. Staten en zyn vader leidde 49 boerderijen.
In zijn jonge jaren werkte Stevenson een tijdlang als Journalist
aan een plaatselijk familie-blad in Princeton. Later had hfl een
advocatenpraktijk in Chicago en in 1928 trouwde hij met Ellen
Borden, die zich in 1949 van hem liet scheiden. Ze hebben drie
zoons. Vanaf de scheiding is mevr. Stevenson zich gaan wijden aan
de dichtkunst en aan het leveren van commentaar op haar echt
genoot, dat niet altijd complimenteus is.
Stevenson heeft in de politiek altijd een vooraanstaande positie
ingenomen. Hi) was goeverneur van Illinois, bekleedde belangrijke
functies in Washington en in het buitenland. Velen beschouwen hem
als de knapste politicus van de Verenigde Staten en zij vinden
het merkwaardig, dat hij er nooit in slaagde president van de
Ver. Staten te worden. Misschien zullen er ook wel geschiedschrij
vers komen die zich dezelfde vraag zullen stellen
(Copyright Opera Mundi).
De chef der NTS-organisatie, dr. Vladimir Poremsky Monument in Oost-Berlijn met verzetsteken der NTS
Honderden ogen kelten met spanning naar het zilverkleurige vliegtuig, dat
driftig ronkend over de landingsbaan rolde. Dit was het grote ogenblik ivaarop
de Spaanse legionairs hadden gewacht op het vliegveld Tetuan. Toen de machi
ne tot stilstand kwam stormden zij er heen om hun verbannen commandant,
generaal Franco, te begroeten. Dat was op 19 juli 1936 en Franco was naar
Marokko gekomen om daar de opstand van de legionairs te leiden. Een be
slissing met grote gevolgen, want ze betekende, dat Spanje in een bloedige bur
geroorlog gewikkeld werd, die het schilderachtige land tot een slagveld van
fascistische en communistische organisaties zou maken.
Het was tevens het laatste hoofdstuk van een wonderlijke
sluipmoordenaarsgeschiedenis. Vijf maanden tevoren namelijk
had de Spaanse regering - bestaande uit linkse democraten en
socialisten - Franco als bevelhebber naar de Caraibische eilan
den gezonden. Officieel was het een militaire benoeming maar
in feite betekende het een verbanning. De Spaanse president,
Alcala Zamora, was namelijk bevreesd voor hem maar hij
vond het te gevaarlijk om openlijk met hem te breken. Daarom
beraamde Zamora en zijn regering het plan hem gedurende zijn
verblijf op de Canarische eilanden te laten vermoorden. Hij werd
dag en nacht bewaakt, zijn post werd gecensureerd en zijn tele
foongesprekken werden afgeluisterd.
