PICASSO MILJONAIR DIE
ALS ARME BOER LEEFT
Meest produktieve kunstenaar van deze eeuw
HIJ MAAKTE TENMINSTE
25.000 SCHILDERIJEN!
Vrouwen
zonder ogen
Het zyn natuurlijk zijn schilderijen
waardoor hij zijn grootste roem verwierf.
Vanaf de dag, dat hij in 1907 voor een
paar collega-kunstenaars zijn eerste
meesterwerk onthulde. „Les Demoiselles
'd Avignon" is er in de kunstwereld veel
veranderd.
Op de twee en een halve vierkante me
ter grote schilderij stonden vijf vrouwen-
Musea zijn niet meer dan een hoop leugens en de mensen, die van kunst
hun beroep maken, zijn meestal bedriegers, leder een wil kunst begrijpen
maar waarom proberen we niet het lied van een vogel te begrijpen
Waarom houden mensen van de nacht, van een bloem, van alles wat om
hen heen te zien is, zonder die dingen te willen begrijpen terwijl, wanneer
ze voor een schilderij staan, ze dat wel willen begrijpen V'
De man, die met deze woorden de gevestigde mening over wat kunst
is teniet trachtte te doen, heeft, naar experts schatten, voor een
waarde van ongeveer f 400.000.000,aan schilderijen gemaakt. Schil
derijen, waarvoor kunstliefhebbers zich de grootste moeite gegeven
hebben om ze te begrijpen.
Deze man is Pablo Picasso. Hij is 81 jaar maar nog steeds is hij in
staat het publiek en de critici te verstommen, op te winden en te
hypnotiseren. Op de heuvels boven Cannes woont hij in zijn schijnbaar
met rommel gevulde villa „La Californic"; de meningsverschillen,
die er over hem bestaan en nog steeds ontstaan, laten hem koud of hij
maakt zich er vrolijk over. Onophoudelijk werkt hij door met grote
ijver, die het hem mogelijk maakte misschien wel 25.000 kunstwerken
te scheppen.
springt." Dit riep hij en hp sprak namens
velen, die als hij hadden geprobeerd de
stijl van Picasso in een categorie onder
te brengen en die buiten adem waren ge
raakt in hun poging om hem te volgen.
Want Picasso kan sneller van styl ver
anderen dan een vrouw van kleren
wat hp ook doet, het is allemaal even
Ded
Kunsthandelaars verkopen tegenwoordig
de schilderpen van Picasso nadat zp in
verschillende perioden zyn geklasseerd,
alsof het het werk van acht, tien, een
dozijn verschillende kunstenaars betreft
en zo is 't eigenlijk ook. Een Parijse kunst
handelaar heeft eens gezegd: Picasso is
zo verstandig geweest... om minstens acht
keer dood te gaan
Er bestaat geen twijfel over, dat zpn
fantastische veelzydigheid een
redenen is, waarom zijn schilderijen voor
miljoenen worden verkocht terwijl er toch,
minimaal tenminste 25.000 op de markt
zijn. Iedere andere schilder, die zoveel
zou produceren, zou gevaar lopen bp een
groot warenhuis terecht te komen
Hoewel hij tegenwoordig miljonair is,
leeft hij in La Calafornië bpna als een
boer. Vaak draagt hij niet veel meer dan
een rafelige khaki broek. ,,Geld heeft niet
veel te betekenen", vertelde hp
schrpver-fotograaf David Douglas Dun
can. ,,We kunnen niet vijftig keer per dag
eten
WONDERKIND
Picasso was al een wonderkind van zpn
zevende jaar af. Zijn vader, een teken
leraar, moedigde hem warm aan en hielp
hem. Hij hield zpn eerste openbare ten
toonstelling reeds op zpn veertiende jaar
en toen hij toelatingsexamen deed aan de
Academie van Barcelona maakte hp in
één dag af, waar andere studenten een
maand voor nodig hadden...
In zijn eerste Parijse jaren Picasso
was 21 toen hij in 1904 in Parijs ging
wonen schilderde hp prachtige realis
tische werken, die door de critici bijzon
der goed werden beoordeeld. Zpn meest
bekende werk uit die tijd was wel ,,Het
portret van Gertrude Stein" met het harde
mannelpke gezicht.
Er is niet één onderdeel in de plasti
sche kunsten (beeldhouwen, boetseren, pot-
figuren afgebeeld, die niet de minste ge- tenbakken enz.), waarin het werk van Pi-
lpkenis vertoonden met enige vrouw, die casso niet boven dat van de gemiddelde
ooit met menselijke ogen was waargeno.
men. In plaats van met zpn penseel de
welvingen en omtrek van het vrouwelpke
lichaam te schilderen, deformeerde hp zijn
i tot over elkaar schuivende kleur
vlakken.
Eén van de vrouwen keek de toeschou
wer aan ofschoon haar hoofd van hem
was afgekeerd; een hand scheen door de
lucht te vliegen; ogen ontbraken... De cri
tici spotten en schreven misprijzend over
hem toen hp op deze manier, die later
bekend zou worden als Kubisme, vervolgde
landschappen, portretten en stillevens te
schilderen. Maar terwijl maanden later
de meesten van zpn tijdgenoten nog de
spot met hem dreven waren er al die
nauwlettender naar het werk van Picasso
gingen kijken; en zelfs waren er die deze
van kpken en schilderen
zelf gingen toepassen.
Picasso had het dak van de voor heilig
gehouden tempel van de kunst geblazen
niet met de bedoeling te vernielen maar
om frisse lucht binnen te laten, nieuw
licht. De schilder zou de wereld niet meer
met zijn ogen bekijken maar met zijn ver
stand
Dit is in wezen wat Picasso voor de ver
nieuwing van de schilderkunst heeft
gedaan. Maar het verklaart slechts ten
dele waarom de meningen over hem zo
uiteenlopen. Picasso is niet alleen een
artistiek revolutionair; hp is een artis
tieke superman. Hij is bovendien in hart
en nieren een Spanjaard met al de explo
sieve hartstocht en fantastische koppig
heid van dat unieke ras.
Zelfs de meest hartstochtelijke aanhan
gers van de moderne kunst heeft het
moeite gekost om Picasso bij te houden.
De schilder Maurice de Vlaminck heeft
hem in het openbaar afgezworen. ,,De
Franse kunst is dood; en Picasso is de
grafdelver. Hij is geen kunstenaar, hij is
een virtuoos, die van de hak op de tak
kunstenaar uitsteekt. Zo is hp een van
's werelds beste beeldhouwers. Ook heeft
hij potten gemaakt, mozaïeken, houtsne
den, sieraden en tapijten; iedere techniek
beheerst hp met hetzelfde verbazingwek
kende gemak. Hij heeft zelfs decors ont
worpen, poëzie geschreven en twee toneel
stukken
Vreemd genoeg is hij wat muziek be
treft een blanke lei. Hp houdt van het
gitaarspel van de Spaanse zigeuners
wanneer zp hun liederen begeleiden maar
hij heeft eens tegen een bevriend musicus
gezegd: ,,Ik weet er niets van af. Ik
begrijp er te weinig van om er van te
genieten".
Picasso's leven is opgebouwd rondom
het zien. Hij ziet met zijn ogen, met zijn
vingers en met zpn verstand. Hij besteedt
zijn leven, mensen te leren zien hoe afwis
selend dit eenvoudige zien kan zijn
In zpn vroege periode schilderde hij
bedroefde clowns, acrobaten; in heldere
kleuren. Daarop kwam het Kubisme; een
strenge, niet-emotionele manier van zien,
waarbij de voorwerpen van alle kanten
tegelijk worden bekeken. In 1920 stortte
hij zich alweer in een Neo-Flassieke Pe
riode; hp schilderde zware, kleikleurige
vrouwen, somber en donker op een wijze,
die aan meesters uit de vorige eeuw doet
denken. Daarop, toen zijn volgelingen zich
nog met het Kubisme bezighielden of
probeerde zich hier vrij van te maken,
begon Picasso met zand, krantensnippers
en lucifersdoosjes op zijn doeken aan te
brengen. Het was er de oorzaak van, dat
het publiek begon te denken met een one-
man guerillaoorlog tegen iedere vorm van
kunst te doen te hebben.
Toen, tegen het einde van de jaren twin
tig, trad een heel nieuwe periode in, mis
schien wel zijn grootste: letterlijk schiep
hij een nieuwe wereld op het linnen. Hij
bouwde een eigen systeem van anatomie
op: grote figuren met ledematen, die in
Picasso op z'n paasbest.
vlakken over elkaar liggen of geheel los
van elkaar zpn zoals zijn „Zittende bader"
maar die in wezen subtiele vervormingen
zpn van het menselijke lichaam. Picasso
zag nog steeds maar nu bijna uitslui
tend met zpn verstand. Hij vertelde de
wereld: „Kijk naar de macht van de
geest, kijk hoe we met absoluut meester
schap onze eigen realiteit kunnen vormen!"
LENEN VAN ANDEREN
Picasso heeft het ook nooit beneden zijn
waardigheid gevonden van andere schil
ders te „lenen". Jean Cocteau, die zelf
vrijelijk thema's van Picasso in zijn werk
gebruikte, heeft eens verteld hoe Parijse
kubistische schilders hun vondsten ver
borgen wanneer Picasso op bezoek kwam
Over niemand ter wereld bestaan me* uiteen
lopende meningen dan over de man, wiens
naam voor iedereen van betekenis verschilt:
PABLO PICASSO.
Hij heeft evenzeer het uiterlijk van de kunst
veranderd als het uiterlijk van de mensen, die
hy schildert. Onverschillig of het nu de kunst
critici, zyn vrienden, zijn kunsthandelaren of
het publiek betrof. Hij heeft zich niets van
hen aangetrokken en ging zijn eigen weg
om de best betaalde, beroemdste, maar ook de
meest aangevallen kunstenaar in de geschie
denis te worden
POSTZEGELS
VERTELLEN
Plakzegels in
plaats van
postzegels
omdat ze vreesden, dat de meester het
een of andere ideetje, waardoor ze be
roemd hoopten te worden, in zpn werk zou
gebruiken. Picasso heeft deze beschuldi
gingen ook nooit ontkend. Hij meent, dat
in de kunstwereld geen grenzen moeten
bestaan. „Anderen kopiëren is noodzake
lijk maar jezelf kopiëren, wat een armoe
de heeft hp eens gezegd.
Picasso heeft zich veel vijanden gemaakt
door er nu en dan meer dan openhartig de
nadruk op te leggen, dat hij Picasso is en
dat hij dat wel wil weten ook. Zijn tegen
standers weten ook het verhaal te ver
tellen, dat Picasso zich tegen sluitingstijd
in het Louvre in Parijs liet opsluiten om
de gelegenheid te krijgen zijn schilderijen
naast de Oude Meesters te hangen, „om
te kijken hoe ze het er zouden doen na zijn
dood".
Veel van de mensen, die Picasso een
oplichter met een artistieke ambitie noe
men zijn misleid door zijn fantastische
kundigheid een meesterwerk op één dag
te schilderen. Ze vergeten, dat hij
er een jaar over nagedacht kan
hebben! Picasso zegt hier zelf over: „De
mensen realiseren zich niet wat ze hebben
Picasso en zijn vrouw, Jacqueline Roque,
samen in de woonkamer, waar ook een
sik entree heeft blykens deze foto.
wanneer ze een van myn schilderyen be
zitten. Ieder schilderij is een flesje met
mijn eigen bloed. Zoveel moeite kost het
mij."
COMMUNIST
Ofschoon zijn werk door Moskou ver
oordeeld is als zijnde typerend voor de
kapitalistische westerse maatschappij,
houdt Picasso vol. dat hij communist s.
Spanje is echter het antwoord op deze
nspraak. Picasso voelde sympathie
voor de Spaanse republikeinen, die tegen
het begin van de tweede wereldoorlog
door Russische, Europese en Amerikaanse
communisten werden geholpen in hun
burgeroorlog. Picasso haat Franco en
heeft gezworen zolang „El Caudillo" aan
het bewind is geen voet in zyn land te
zetten.
Ook heeft Picasso nooit geaarzeld de
Nazi's te laten weten hoe hg over hen
dacht. Uitdagend bleef hij tijdens de bezet
ting in Parijs wonen; hg weigerde de spe
ciale gunsten, die een kunstenaar kon ver
werven door het vijandelijke regime te
steunen. Toen zyn oude vriend, de dichter
Max Jacob, naar een concentratiekamp
werd gedeporteerd, waar hij later stierf,
was Picasso een var. de weinigen, die de
dienst te zijnei nagedachtenis bezocht in
zwijgend protest tegen de brutaliteit van
de Nazi's.
Picasso heeft ook kritiek op het com
munisme geleverd. Hij maakte deel uit
van de groep Franse artiesten en schrij
vers, die het protest ondertekenden tegen
Ruslands genadeloos onder de voet lopen
van Hongarije. Talloze vrienden hebber
hem verzocht zich terug te trekken uit de
communistische party maar hy heeft
steeds met Spaanse koppigheid geweigerd
aan dit verzoek te voldoen. Wanneer vrien
den hem uitleggen, dat het communisme
juist dat teniet tracht te doen, wat hij wi'
verwezenlijken antwoordt de schilder
„Wanneer ik schoenmaker was, zou het
geen zin hebben de schoenen zo te fabri
ceren, dat het duidelijk was wat vooi
politiek ik aanhang maar over schil
deren weet ik meer dan het Kremlin.'
NIEUWE PERIODE:
KINDERTEKENINGEN
Wat heeft Picasso met zjjn woedende
activiteit tot stand gebracht? Schoonheid?
Misschien is het het beste het antwoord
op die vraag bij hem zelf te zoeken:
..Schoonheid wat een vreemd iets. Voor
mij heeft het woord geen enkele betekenis
Ik weet niet waar het zijn betekenis aan
i ontleent en ook niet waar het toe leidt"
Schoonheid is nooit eer liefde van Picasso
geweest ofschoon het toch juist dat is,
waar een kunstenaar zich naar moet rich
ten. Deze ziedende man houdt van de na.
tuur, mooi en lelijk. Zijn kunst brengt voor
alles wat er bestaat tot uitdrukking, alles
wat geschapen is; wat hij her-schept zoalr
hij dat zelf wertfet.
Intussen bereidt Picasso een nieuwe
verrassing voo:het maken van kinder
tekeningen met sprekende kleuren en
grillige, levendige lijnen. „Het duurt een
hele tijd om jong te worden. Ik kan nu
pas aan mijn jeugdwerk beginnen
aldus Picasso
In de loop der jaren
zijn er allerlei soor
ten postzegels uitge
geven: met en zonder
perforaties, wel en
niet gegomd. Sommi
ge werden gedrukt op
de achterkant van
oude landkaarten en
bankbiljetten. Er zijn
er zelfs, die met be
hulp van een schrijf
machine gemaakt wer
den.
Er is slechts één ge
val bekend van plak-
die gedrukt
werden om dienst te
doen als postzegels.
Dit gebeurde meer
dan 60 jaar geleden
in het hartje van
Afrika. In 1898 raak
te men in Nyassaland
toen nog Brits Cen
traal Afrika, door 'n
voorraad van de ge
bruikelijke postzegels
heen. Dit waren ze
gels ter waarde van
een penny. Vergeefs
wachtte men op een
nieuwe voorraad uit
Londen. De leemte
kon niet worden op
gevuld met postzegels
van een halve penny,
omdat die pas in 1908
werden ingevoerd.
Aanvankelijk ver
kocht men voorraden
weinig gebruikte post
zegels met opdruk.
Maar al gauw raak
ten ook deze voorra
den uitgeput. Toen
werd de plakzegel,
die toendertijd nog
maar 'n penny waard
was, gebruikt als post
zegel met de opdruk:
Internal Postage.
Ze werden gemaakt
op vellen van dertig
en uit veiligheidsover
wegingen bracht de di
recteur-generaal van
de posterijen op de
achterkant van elke
zegel een merkteken
aan. Nadat zestien
vellen op deze manier
waren bewerkt, ver
ving men de initialen
door controlenummers
Deze plakzegels wer
den niet los verkocht
maar bevestigd op en
veloppen. Ongeveer 8
maanden waren deze
zegels in omloop tot
dat een nieuwe zen
ding normale postze
gels het protectoraat
bereikte. Enige tijd la
ter kwam de vermis
te zending boven wa
ter. Per vergissing
had de rivierboot de
zegels in Zambesi af
geleverd, waar ze een
jaar vergeten lagen...
In het geheel waren
er toen al ongeveer
30.000 plakzegels uit
gegeven.
I
