TERUGSLAG OP HET
ECONOMISCHE LEVEN
Twee kunstenaars schonken vele
fraaie postzegels
WOENSDAG 30 JANUARI 1963
DE LEIDSCHE COURANT
PAGINA 4
Hoogte- en dieptepunten in concert
Nederlands Madrigaalkoor
VERHEUL EN VAN DER MEER SUBLIEM
GISTERAVOND gaf het Ned. Ma
drigaal Koor o.l.v. Herman Strate-
gier zijn eerste uitvoering in dit sei
zoen. In maart a.s. zal Bachs Johan
nes Passion worden uitgevoerd.
Herman Strategier, organist van de
Kathedrale Kerk in Utrecht en com
ponist van vele goede scheppingen
o.a. op gebied van kerkmuziek, heeft
nu in Leiden een koor van plm. 30
leden, waarmede hij met eigen com-
Eosities tevoorschijn kan komen. Het
oor begon met drie motetten van
lïem zelf. Deze motetten vertonen 'n
uitstekende polyphone vorm en een
eigentijdse kleur. Maar ze hebben
ons niet verrast. Alles bleef nogal
vlak, te weinig genuanceerd. Echter
bleek hier reeds, dat Strategier in
dit koor uitstekend stemmateriaal tot
zijn beschikking heeft. Klonken de
sopranen vaak te scherp, de alten
waren hier prachtig en homogeen
van klank. De tenoren zijn iets te
zwak, met enkele mooie stemmen en
de bassen droegen het geheel in grote
sonoriteit.
Het „Gloria" van Fr. Poulenc (geb.
}899) moeten we ervaren als een
uiting van de „Groupe de Six" tegen
iedere vorm van romantiek. Het is
een directe zegging zonder enige
franje. Het vergt echter, vooral van
de sopranen, hoge eisen die niet alle
opgebracht konden worden.
Bij het „Gloria in excelsis Deo"
heeft Poulenc het „excelsis" wel erg
hóóg gezocht. De sopraansoliste (lid
van het koor), Elly Hillinga, zong
haar partij zeer verdienstelijk. Ech
ter, in het midden-register zit geen
klank. En het hoge register mist nog
de rijpheid van de beroepszangeres.
Bewondering hadden wij echter voor
haar, tekstopvatting en de volkomen
toewijding, waarmede zij haar taak
opvatte. Als zij nu maar niet denkt,
dat zij er is. Wij zullen, na ernstige
studie, graag over een paar jaar
nader beoordelen. In het „Domini
Deus, Agnus Dei" waren momenten,
die grote verwachtingen opriepen.
Het Utrechts Stedelijke Orkest volg
de de dirigent zo goed mogelijk, maar
ook hier was er gemis van het stok
je in de rechterhand, zonder stokje
treedt hinderlijke semitrie op van de
twee armen, en ongelijke inzetten.
Een kamerkoordirigent kan het zon
der dirigeerstok doen als hij de in
zetten van de stemmen maar aan
geeft. Maar met orkestbegeleiding
vinden wij de dirigeerstok onvermij
delijk, tenzij men Stokowsky heet.
NA DE PAUZE hoorden wij het
uitnemende, duo: Koos Verheul eo
Jan van der Meer (fluit en piano)
op sublieme wijze spelen: „Chant de
Linos" van André Jolivet (geb. 1905).
Dit „Lied van Linos" was in de
Griekse oudheid een mengsel van
dodenklacht, kreten en dansen. Het
werk van Jolivet is niet alleen om de
technische hoge eisen die gesteld
worden, maar vooral door de in
houd adembenemend. Aan de zeer
hoge eisen werd door de solisten
volledig voldaan. Van tumultueuse
extase tot pianissimo-gefluister gaven
Verheul en Van der Meer een per
fecte weergave. Deze twee solisten
verstaan elkaar volkomen in de mu
ziektaal van deze tijd.
Voor 3-stemmig vrouwenkoor en or
kest schreef Strategier „Deux Chan
sons". Deze werden werkelijk voor
treffelijk gezongen met veel gevoel
voor het chanson. De composities, die
Strategier van een andere zijde de
den kennen, kenmerkten zich door
Bij de foto: Herman Strategier leidt
Madrigaalkoor en Utrechts Stedelijk
Orkest in de Stadsgehoorzaal.
de juiste sfeer, waarin zo'n chanson
moet worden gehouden. Vooral „Par
un matin" deed het best.
Drie koorliederen van Gabr. Fauré
(1845-19924) met orkestbegeleiding
werden zeer mooi uitgevoerd; ont
roerend door eenvoud en religiositeit
was vooral „Cantique de Jean Ra
cine".
Was het hierbij gebleven, dan had
den we 'n waarlik goede muzikaal
verzorgde avond gehad. Maar
met de „Polovetzer dansen" van Bo
rodin ging men het Madrigaalkoor-
boekje te buiten. Deze dansen uit
„Prins Igor" vragen een groot or
kest, maar vooral ook een groot koor.
En dat was er niet. Het geheel bleef
slap en zwak zonder de geladenheid,
die deze dansen vragen en ondanks
veel paukengeWeld. Laten we de goe
de dingen bewaren in ons hart. Het
koor is tot die goede dingen in staat.
Strategier en solisten ontvingen veel
applaus.
THEO TEN HOOVEN
Bezorgdheid in
heel Europa
De ministers der „vijf" EEG-Ian-
den hebben hun bezorgdheid over de
toekomst niet verheeld. Het scherpst
was daarbij de Duitse vice*-kanselier
Erhard. „De dag van vandaag zal
niet zonder terugslag zijn op 't eco
nomische leven van Europa", zo zei
hij op een persconferentie. „Europa
kan alleen leven in een vrije wereld.
Daarom was de verdaging van de
onderhandelingen met Engeland een
fout".
Ook over de weerslag op de in
terne ontwikkeling van üe EEG toon
de Erhard zich ernstig "bezorgd. „De
wil van de zes EEG-larwlen om voor
alle vraagstukken opïossingen te
vinden, zal niet meer zo krachtig
zijn. De sfeer is veranderd", zei hij.
De Duitse minister van buitenland
se zaken, Schroder, die een grote rol
heeft gespeeld bij de pogingen om
de breuk te voorkomen, noemde het
gebeuren „een gemaste historische
kans". Hij weigerde echter de breuk
als onherstelbaar te zien: „De EEG
moet nu verder zo ontwikkeld wor
den, dat toetreding van Groot-Brit-
tannië op een later tijdstip niet
moeilijker wordt", meende hij.
De Belgische minister van buiten
landse zaken, Spaaik, merkte bitter
op, dat „de geest van het EEG-ver-
drag dood is". Hij noemde de ont
wikkeling „ernstig'*, ook al wan
hoopte hij niet. „Het is niet de eer
ste keer, dat wij bfj de opbouw van
Europa met tegenslagen te kampen
hebben. Na de mislukking van de
Europese defensiiegemeenschap in
1954 hebben wij de oprichting van
de EEG beleefd. De schok van van
daag zal gevolgen hebben, die onge
twijfeld enige tójd gevoeld zullen
worden".
De Italiaanse minister van buiten
landse zaken, Piccioni, meende, dat
de gevolgen van de beslissing van
dinsdag nog niet te overzien zijn.
„De breuk van vandaag zal de Euro
pese eenmaking zeker vertragen".
De Luxemburgse minister van bui
tenlandse zaken, Schaus, getuigde
van „zijn ontgoocheling en grote on
gerustheid". Hij bleef echter ervan
overtuigd, dat „de politieke en eco
nomische realiteit ons weldra zal be
wijzen, dat we niet lang in de hui
dige stand van zaken kunnen be
rusten".
De wil van één man
De leider der Britse delegatie, Heath
zeide:
„Wij hebben zestien maanden in
goed vertrouwen onderhandeld en
waren ver gevorderd, maar de hoog
gestemde verwachtingen die velen
hadden van onze onderhandelingen,
zijn om politieke redenen en door de
wil van één man de bodem ingesla
gen".
De Franse minister van buiten
landse zaken, Couve de Murville, had
weinig meer toe te voegen aan het
geen president De Gaulle veertien
dagen geleden op zyn persconferen
tie in Parijs had gezegd Hij schoof
de schuld van de breuk op de Brit
ten en op zijn EEG-partners, „die
zyn voorstellen niet hadden willen
aanvaarden".
De scherven oprapen
Amerikaanse functionarissen noem
den het afbreken der onderhande
lingen in Brussel een ernstige slag
voor de beweging voor Europese een
heid. Men kan echter niet toelaten
dat pogingen om de eenheid van het
Westen te bevorderen, mislukken.
„Wij zullen de scherven fnoeten op
rapen en voorwaarts moet gaan", al
dus één dezer functionarissen.
Vijf-en-twintig conservatieve La
gerhuisleden eisten dinsdagavond
van de Britse regering, dat zij spoe
dig een economische Gemenebest
conferentie bijeen zou roepen, ge
volgd door gemeenschappelijk over
leg met afgevaardigden van de lan
den, die lid zijn van de Europese
vrijhandelszone. De E.V.A.-landen
zouden daarbij overgehaald moeten
worden tot samenwerking met een
nieuwe, op het Gemenebest gerich
te, Britse handelspolitiek.
Het eerste gevolg
van de mislukking
De bijeenkomst van ministers van
financiën van de zes EEG-landen, die
donderdag in Baden-Baden zou wor
den gehouden, is afgelast. Op deze
bijeenkomst zouden de ministers het
vraagstuk van de investeringen van
derde landen in Europa bespreken.
Een woordvoerder van het West-
duitse ministerie van buitenlandse
zaken in Bonn gaf er geen ofifciële
reden voor op, maar zei: „Ik neem
aan dat dit gebeurt uit teleurstelling
over het mislukken van de onderhan
delingen in Brussel".
Soebandrio in
N. Delhi
De Indonesische minister van bui
tenlandse zaken, dr. Soebandrio, is
dinsdag in Nieuw Delhi aangekomen
om te trachten de premiers van In
dia en communistisch China aan de
conferentietafel te krijgen voor het
bespreken van het Chinees-Indische
grensconflict.
Dr. Soebandrio deelde mee, dat hij
met preihier Nehroe ook over han
delsproblemen van de Aziatische
landen in het algemeen en over
uitbreiding van de Indonesische-In-
dische handel zou spreken.
In commentaar op de toestand in
Noord-Borneo zei de Indonesische
minister: „Wij willen geen ruzie met
onze nabuurlanden en wij maken
geen aanspraak op hun gebied".
Anglikanen naar
Lourdes
De Anglikaanse bisschop van Cre-
diton, Wilfrid Westall, is van plan in
augustus met een groep van ongeveer
30 personen, waaronder enkele zie
ken, op bedevaart te gaan naar Lour
des. Dit is de eerste niet-katholieke
bedevaart naar Lourdes in Engeland
georganiseerd. De groep zal met hun
bisschop deelnemen aan de gebruike
lijke plechtigheden in het genadeoord
zoals de dagelijkse H. Mis bij de grot,
de ziekenzegening en de kaarsenpro
cessie.
ZOETERWOUDE
Jaarvergadering Zwieten'
Onder zeer grote belangstelling
van de zijde der leden en donateurs
heeft de wandelsportver. „Zwieten"
(Zoeterwoude), aangesloten bij de
KN.B.v.L.0., gisteravond in het pa
rochiehuis „De Drie Eendjes" haar
zesde algemene jaarvergadering ge
houden. De voorzitter, de heer P.
Vlasveld; mocht zich in zijn wel
komstwoord ook ditmaal weer in het
bijzonder richtte tot Zwietens ere
voorzitter, burgemeester J. A. Det-
mers, die de vergadering weer in zijn
geheel bijwoondde.
Het stemde de voorzitter eveneens
tot vreugde, dat zovele leden en do
nateurs ter vergadering waren geko
men en het bewijs leverden, dat het
met „Zwieten" nog steeds goed ging.
Bestuursverkiezing.
Uit het jaarverslag van de pen
ningmeester, de heer Th. Zandbergen,
kwam ondanks de aanschaffing van
een schrijfmachine t.b.v. het secreta
riaat een batig saldo naar voren,
welk feit eveneens reden tot grote
voldoening gaf.
Bij de bestuursverkiezing werden
de periodiek aftredende leden, mej. E.
van Seijn en de heren N. de Boe** bij
acclamatie herkozen. Daar bij de
verkiezing van de eveneens periodiek
aftredende voorzitter de heren G. P.
v. d. Krogt en J. W. Hogervorst, res
pectievelijk tot dusver 2e voorzitter
en le secretaris als tegencandidaten
waren gesteld volgde hierna een
schriftelijke stemming welke tot re-
sulti^t had, dat de heer Va., der
Krogt met grote meerderheid van
stemmen tot le voorzitter werd ge
kozen.
Nadat de heren B. Harteyeld eri J.
Suvaal tot leden van de kascommïssie
waren gekozen, werd met algemene
stemmen besloten, dab,-,-Zwieten" ook
in 1963 weer aan tal van wandeltoch
ten zal deelnemen w.o. de jeugdvier-
daagse in Breda van 7 t.m. 10 augus
tus en zelf eveneens weer enkele
tochten zal organiseren.
Het nieuwe bestuur van „Zwieten"
is thans als volgt samengesteld: G. P.
v. d. Krogt, voorzitter; J. W. Hoger
vorst, secretaris; Th. Zandbergen,
penningmeester; P Vlasveld, 2e voor
zitter; mej. R. van Steijn, 2e secre
taresse; mej. E. van Steijn, 2e pen-
ningmeesteresse en N. de Boer, F. v.
Gemeren en J. Vervoorn, alg. adjunc
ten.
KORTE golf
Mr. L. H. Slotemaker, een van
de drie K.L.M.-directeuren die per 1
april zullen aftreden, is vanochtend
naar Parijs vertrokken, waar hij als
voorzitter een tweedaagse vergade
ring gaat leiden van de luchtvaart-
commissie van de internationale ka
mer van koophandel. Doel van deze
bijeenkomst, waaraan delegaties uit
de gehele wereld zullen deelnemen,
is een discussie over de uitwisseling
van landingsrechten in het interna
tionale luchtverkeer.
Nabij Sjeopoeri, in de Himalaja,
is de oudste Yogi overleden, De man,
Govind Bharati, was gehuwd. Hij is
137 jaar geworden.
POSTE RESTANTE
Ou een bijeenkomst in het I.C.C. in Amsterdam is dinsdagmiddag: een demonstratie gegeven met de PhUicorda",
een nieuw muziekinstrument, dat binnenkort door Philips op de markt wordt gebracht. Deze „Fhilicorda"
bestaat in principe uit een speeltafel en een elektronisch gedeelte voor het opwekken van de tonen, het verzor
gen van de klankkleur en de registratiemogelijkheden. Het geheel kan in combinatie met een versterker en
luidsprekers ook in grote zalen - worden gebruikt. De foto geeft een beeld van de demonstratie. Een van
de grote voordelen is, dat het instrument gemakkelijk kan worden vervoerd.
Teruggekeerd van een win tervakantie in
het mooie Oostenrijk kan ik niet na
laten u iets te vertellen van een verza
meling postzegels, die door eendrachtig
samenwerken van twee bekende Oosten
rijkse kunstenaars gedurende de jaren
19061918 tot stamó zijn gekomen. Het is
een „postzegelverzameling op kunsthisto
rische grondslag", een terrein, dat zowel
door de klassieke als de beeldverzamelaax
kan worden bewandeld en dat tot heden
toe praktisch nog braak ligt, doch zoveel
moois en interessants te bieden heeft. De
bedoelde kunstenaars zijn Kolomann Mo-
ser, de ontwerper en Ferdinand Schirn-
böck, de graveur van de zegels.
Moser in 1868 te Wenen geboren
was één van de voormannen van een
nieuwe kunstbeweging, de zgn. „Secessie",
hetgeen letterlijk scheiding, verwijdering
betekent. Met een andere kunstbroeder
Mol 3tichtte hij in 1897 een ver
eniging, die een nieuw tijdperk op kunst
gebied zou inluiden. Moser was een veel
zijdig kunstenaar, want hij bewoog zich
op het gebied van de grafiek en de post
zegels, maar ook op het gebied van de
kunstnijverheid (de bekende „Wiener
Werkstatte" is een schepping van hem!),
de binnenhuisarchitectuur, de kerkversie-
rinig (vooral glas- en muurschilderingen)
en de schilderkunst. Als directeur van de
Weense Kunstnijverheidsschool werd hem
later de titel van professor verleend. Hij
stierf na een ziekbed van twee jaar in ok
tober 1918 in zijn geliefde Wenen.
Zijn kunstbroeder en medewerker was
Ferdinand Schirnböck, de graveur van alle
door Moser ontworpen zegels. Geboren
in 1859 in het kleine stadje Oberholla-
brunm, begon hij zijn loopbaan in het verre
Argentinië. Via Portugal (waar hij bank
biljetten graveerde) kwam hij in 1893 naar
Wenen, om zich daar voorgoed te vestigen.
Hij stierf in 1930.
Wie hun gemeenschappelijke zegels be
kijkt, zal moeten toegeven, dat Mosers
ontwerpen in de handen van deze meer
dan begaafde graveur ongetwijfeld één
van de allergrootsten op het gebied van
de postzegel werd vervolmaakt. Het is
dan ook niet te verwonderen, dat niet
minder dan 17 landen aan Schirnböck op
dracht gaven zegels voor hen te grave
ren. Moser en Schirnböck waren dermate
op elkaar ingesteld, zo op dezelfde golf
lengte afgestemd, dat de vroegtijdige dood
van Moser Schirnböck overleefde hem
immers 12 jaar voor de Oostenrijkse
postzegelkunst een gevoelig verlies bete
kende.
Al hun zegels werden gedrukt op
de drukpersen van de wereldver
maarde K. u. K. Hof- und Staats-
druckerei te Wenen, die reeds in
1904 haar 100-jarig bestaan had ge
vierd. Slechts één serie werd ergens
anders gedrukt, t.w. bij onze even
eens vermaarde postzegel- en bank-
biljettendrukkerij: Johan Enschedé
en Zonen te Haarlem en dat was de
emissie 1914 van Luxemburg met
't portret van de toenmalige groot
hertogin Marie Adelheid, een zuster
van de huidige groothertogin Char
lotte.
Moser en Schirnböck hebben door
hun eendrachtig samenwerken niet
De Staatsdrukkerij te Wenen
Postzegel
verzameling op
kunsthistorische
grondslag
ailleen Oostenrijk, Bosni-Hercegowi-
na en de Oo stenrijks-Hongaarse
veldpost menige fraaie serie ge
schonken (1906. 1908, 1910. 1914, 1916
19161917), maar ook Montenegro
(zeker 1910, en zeer waarschijnlijk
ook 1907 en 1913), Liechtenstein
(1912, 1917—1918) en zoals we za
gen: Luxemburg (1914) hebben zij
aan zich verplicht.
Aan u is het thans deze zegels bij
een te brengen, te ordenen en te be
schrijven. Aan de hand van een
goede catalogus (Michel bijv.) komt
u een heel stuk. En voorts naarstig
zoeken naar gegevens in oude jaar
gangen van filatelistische tijdschrif
ten, iets wat veel te weinig verza
melaars doen.
Succes bij uw arbeid. Ik hoop, dat
u er evenveel vreugde aan zult
mogen beleven als uw redacteur
K. E. KöNIG.
