DE BUURT IS OOK UITGENODIGD BIJ DE OPENING
VAN HET ZOOLOGISCH „LAB"
Leids tolhek mag niet
verplaatst worden
NIEUWBOUW WERD OPGETROKKEN
ROND DE OUDE COLLEGEZAAL
DINSDAG 15 JANUARI 196?
DE LBfDSCWE COURANT
PAGINA 7
Honderdvijftig buren van het Zoölogisch Laboratorium hebben een
door de hoogleraar-direkteur persoonlijk ondertekende uitnodiging ge
kregen om luister bij te zetten aan de opening van het nieuwe gebouw.
De genodigden wonen onder meer in de beide hofjes aan de Kaiserstraat,
in de Bakkersteeg, de Witte Singel, het eerste deel van de Hugo de Groot
straat en de Witte Rozenstraat. „De buren hebben al zo veel rommel van
dit werk gehad," zo vertelde ons de geestelijke vader van het idee, dr. M.
Schneider, die de publiciteit voor de universiteit verzorgt, „dat zij wel
eens een ontvangst verdienen."
Zaterdagmiddag aanstaande zullen zij tegelijk met leden van de gemeente
raad gasten van het laboratorium-zijn. Het zal burgers van Leiden en zijn
geregelde bezoekers niet ontgaan zijn, dat een modern gebouw te Leiden
naast de sterrewacht is verrezen: in het water van de Witte Singel spiegelt
zich het nieuwe laboratorium voor Zoölogie van de Rijksuniversiteit.
Minister mr. J. M. Cals heeft het gebouw gistermiddag geopend, omdat het,
naar hij verklaarde, het laatste gebouw te Leiden is, dat hij nog IN zijn
ambtsperiode in gebruik ziet nemen.
Minister Cals in Leiden: er zijn grenzen aan
vrijheid van student en docent
waardig is, dat de nieuwbouw rond
de uit het oude gebouw gespaarde
collegezaal is opgetrokken. Deze
nieuwbouw bleek niet veel duurder
uit te vallen dan de restauratie van
het oude uit 1873 daterende behui
zing. Alleen de gevelsteen van dit
oude laboratorium is gespaard ge
bleven en in de nieuwe gevel aange
bracht.
Sleutelspel.
De plaatsvervangend directeur van
de Rijksgebouwendienst, ir. J. Halm,
heeft het gebouw gistermiddag over
dragen aan de president 1 curator van
de Leidse universiteit, dr. E. H. Ree
rink, die het op zijn beurt overdroeg
aan de directeur van zoölogie, prof.
dr. D. J. Kuenen. Merkwaardig ge
noeg moest laatstgenoemde zijn lab.
ook dadelijk weer overdragen aan
prof. dr. H. P Wolvenkamp, die per
1 januari het directoraat van het la
boratorium uitoefent.
Minister Cals hield een geestige
speech, waarin hij zich in het bijzon
der teweer stelde tegen een tamelijk
kritisch uitgevallen afscheidscollege
onlangs gehouden door prof. Siemens.
De minister vindt, dat vrijheid voor
student en docent zover gaat als
ieders grenzen reiken. Wetenschap
pelijk onderzoek mag niet ten koste
gaan van het onderwijs, maar ook
omgekeerd geldt dit. Wat de vrij
heid van de student betreft: mr. Cals
wees onder meer op het feit, dat het
De Leidse architecten Van Oerle,
Schrama en Bos hebben, nadat de
restauratieplannen van het oude ge
bouw aan de Kaiserstraat op niets
zijn uitgelopen, op het fundament
van het oude een vier bouwlagen
hoog gebouw ontworpen, dat gedra
gen wordt door een betonskelet en
uitgevoerd is met een z.g. vliesge
vel. De metalen wand, is als het ware
als tentzeil tegen het skelet aange
bracht. Het voordeel is de grotere
ruimte.
Enige jaren geleden is aan de Kai
serstraat het oude Leidse centrum
reeds een „torenflat der wetenschap"
verrezen zeven verdiepingen hoog,
waarin onder meer in de aquaria het
gedrag der vissen wordt bestudeerd.
In de nieuwe vleugel zijn onder
meer ondergebracht de afdelingen
fysiologie, histologie en oecologie, ter
wijl 'n opbouw, als vierde bouwlaag,
het genetische laboratorium onderdak
verleent.
De totale kosten van dit door het
Ingenieursbureau voor Bouwnijver
heid te Oegstgeest geplaatste gebouw
bedroegen ruim twee miljoen. Het
„oude gebouw" kostte anderhalf mil
joen, aan inventaris en meubilair is
ruim een half miljoen besteed. Merk-
Links: De „oude collegezaal", waarom
heen het nieuwe gebouw is opgericht.
Rechte: Gezicht op het gebouw vanaf de
Witte Singel
studie-rendement in ons land „een
stuk lager ligt dan in met het onze
vergelijkbare landen".
Vrijheid in gebondenheid.
De kans bestaat dat studenten, die
niet binnen in de wet omschreven
tijd bepaalde examens afleggen, bin
nenkort toch van de universiteit ge
weerd zullen worden. Minister Cal»
zei althans, dat hij het waarschijn
lijk acht. dat de bedoeling van het
indertijd fel omstreden artikel 60 van
het ontwerp wet op het wetenschap
pelijk onderwijs, welke deze moge
lijkheid behelsde, binnen afzienbare
tijd weer in de universiteit verwe
zenlijkt zal worden omdat dan nu
eenmaal de zaak is vastgelopen".
Men moet niet te ver gaan met
het nalopen van het ideaal van de
persoonlijke vrijheid in de studie en
de wetenschapsbeoefening, zo meen
de de minister. Vrijheid mag slechts
zover gaan, dat het recht van ande
ren op een zelfde vrijhed niet in het
gedrang komt.
Dit vraagt van de hoogleraren, de
wetenschappelijke staf en de stu
denten een zekere gebondenheid
aan normen die door het algemeen
belang worden voorgeschreven. In
dit verband achtte minister Cals het
waarschijnlijk dat de bedoeling van
het artikel 60 uit het wetsontwerp
toch verwezenlijkt zal worden.
Met een druk op een knop welk
gebaar een miniatuur-gevel overeind
bracht, opende de bewindsman het
„lab.".
Dr. K. Bakker, wetenschappelijk
ambtenaar van het zoölogisch labo
ratorium te Leiden, Iaat op deze foto
aan minister Cals, die gistermiddag
het nieuwe gebouw aan de Witte Sin
gel (Kaiserstraat) heeft geopend, een
kweekkast voor bananenvliegjes
zien. Op de achtergrond prof. Kue
nen.
MINISTER:
Uitstel rij-examen
alleen mogelijk in
bijzondere gevallen
VORIG JAAR
600.000 KANDIDATEN
De Stichting voor de afgifte van
rijvaardigheidsbewijzen verleent al
leen uitstel van de vastgestelde exa
mendatum indien de aanvrager plot
seling verhinderd is door militaire
dienst, door spoedopname in 'n zie
kenhuis of door overlijden of begra
fenis van een van de naaste familie
leden op de dag van het rij-examen.
In de gevallen, dat een aanvrager
door ziekte of anderszins plotseling
is verhinderd wordt geen uitstel ver
leend. Het verlenen van uitstel in
deze gevallen, waarbij controle wel
haast onmogelijk is, zou ontwrichting
van de organisatie van de rijexamens
in de hand werken.
Dit heeft de minister van Verkeer
en Waterstaat, drs. H. A. Korthals,
meegedeeld in antwoord op schrifte
lijke vragen van het Tweede Kamer
lid mej. mr. J. J. Th. ten Broecke
Hoekstra (VVD).
Als er geen uitstel wordt gegeven
moet er voor de tweede keer exa
mengeld worden betaald, zo zegt de
minister verder, omdat het uur van
de examinator ongebruikt blijft.
Na ontvangst van een examenaan-
vrage wijst de stichting CBR aan
stonds eert examinator aan en stelt
het tijdstip vast. Teneinde het grote
aantal aanvragen (pl.m. 600.000 in 't
jaar 1962) te kunnen verwerken, is
een organisatieschema opgebouwd,
dat niet toelaat het tijdstip te ver
schuiven en een andere kandidaat
examen te laten doen.
Een kandidaat, die wegens 'n niet-
controleerbare omstandigheid niet
voor een rijexamen is verschenen
kan bij de nieuwe aanvrage voor 'n
rij-examen een verzoek om spoed-
behandeling voegen. Aan dit verzoek
geeft de stichting steeds gevolg.
DAN MAAR VERLICHTING EN
RESTAURATIE VOOR DIT OBSTAKEL'
Het Leidse Tolhek, staande op de door verbetering kan worden tege-
Haarlemmertrekvaartweg onder de moetgekomen. Bij aanleg van de
gemeente Oegstgeest, vormt een hin- nieuwe weg zullen de bezwaren, die
derpaal voor het verkeer, waardoor
het geregeld bloot staat aan bescha- gSl»' "-• •••v-
digingen als gevolg van aanrijdingen.
In verband hiermede hebben b. en w.
van Leiden overwogen het Tolhek
naar elders te verplaatsen.
Aangezien het Tolhek, te weten de
tolhekposten met wapenschilden van
de gemeenten Haarlem en Leiden,
vermeld staat in de Voorlopige lijsten
van Nederlandse Monumenten van
Geschiedenis en Kunst, hebben zij
aan de Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg gevraagd, of verplaatsing van
het Tolhek eventueel de instemming
zou kunnen hebben. Naar aanleiding
daarvan heeft de Staatssecretaris van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen medegedeeld voor overplaatsing
van het object geen toestemming te
kunnen verlenen.
Zijns inziens is het onderhavige
Tolhek met de daarbij behorende
woning uit een oogpunt van monu
mentenzorg een belangrijk object,
dat niet dan indien zeer dringende
omstandigheden daartoe zouden no
pen, zou mogen worden verwijderd.
Bovendien heeft tot deze zienswijze
geleid de omstandigheid, dat ten
noorden van de Haarlemmertrek
vaart een geheel nieuwe wegverbin
ding van rijksweg no. 4 naar Leiden
is geprojecteerd. Deze wegverbinding
zal tot stand worden gebracht op
grond van de overweging, dat de be
staande Haarlemmertrekvaartweg
niet slechts ter plaatse van het Tol
hek, maar over de gehele lengte van
de rijksweg no. 4 tot aan de War-
monderhekbrug onvoldoende van
profiel en te smal is, waaraan niet
de aanwezigheid van het Tolhek op
de Haarlemmertrekvaartweg voor het
verkeer oplevert, verminderen.
B. en w. moeten toegeven, dat het,
uit landschappelijk zowel als uit his
torisch oogpunt bezien, van groot be
lang is het monument op dezelfde
plaats te handhaven en dus af te zien
van overplaatsing naar 'n plek, waar
het minder aan beschadigingen zou
bloot staan.
Nu het monument op dezelfde plaats
dient te worden gehandhaafd, is de
pilaster van het Tolhek, staande
naast de tolgaarderswoning, die ten
gevolge van aanrijdingen was be
schadigd, hersteld. De kosten daar
van zijn, voorzover deze niet op der
den verhaalbaar waren, ten laste van
de gewone dienst der gemeentebe
groting gebracht. De pilaster moest
geheel worden afgebroken en weder
om opgebouwd, waarbij de oorspron
kelijk holle pilaster is versterkt met
een kern van gewapend beton. Ge
bleken is, dat de pilaster, staande
aan de vaartzijde, ouderdomsgebre
ken vertoont en niet meer geschikt
is om het zware hek te dragen, zodat
deze ook van een kern van gewapend
beton behoort te worden voorzien.
De hekken zijn tijdelijk opgeslagen
op de Stadstimmerwerf. Behalve be
doelde voorziening moet de pilaster
een algehele restauratie ondergaan.
De kosten van een en ander worden
begroot op f 4.250,
Teneinde aanrijdingen van het mo
nument tussen zonsondergang en
zonsopgang zoveel mogelijk te voor
komen, verdient het aanbeveling ter
plaatse een openbare verlichting te
doen aanbrengen. Hieromtrent is de
zerzijds overleg gepleegd met de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg,
die zich met het plan heeft verenigd.
De kosten daarvan worden geraamd
op f 1.300,—.
Ook aan de provincie is om een
bjjdrage gevraagd. Voor de uitvoe
ring van de werken is nodig een be
drag van f 8.250,
f
