De geschiedenis van Korenmolen „De Valk"
Nu draait
mijn motor
'uitgekiend'
lekker!
8f@i§L tandpasta Prima en niet duin4!
Honderdduizend gulden
als aardstralenkastjes geen onzin zijn
•ZATERDAG 20 OKTOBER 1962
DE LETDSE COÜRANT
PAGINA 9
door W. van Rhijn, molenaar
De trots van Leiden is korenmolen „De Valk", trekpleister voor
de vreemdeling en trotse vriend van de wind, die boven de daken
van de Sleutelstad zijn kruisen slaat.
Het is aan de molenaar van deze molen, de heer W. van Rhijn, te
danken, dat wij iets over de historie van deze beroemde molen
kunnen geven, terwijl hij tevens een mooie historische prent van
„De Valk" anno 1648 stuurde.
Dit is wat de heer Van Rhijn schrijft:
Wipmolen
Kort na de vierde uitlegging van
Leiden in 1611 werd op het Valken-
burgerbolwerk een houten wipmolen
gebouwd voor Hugch Lycldesz en
Jeroen Aelbrechtsz (van Heems-
kerck) beiden molenaars.
Reeds in 1627 heette deze molen
„De Valck" naar het Valkenbolwerk.
Hierbij een afbeelding van de molen
uit 1648 (Gemeentearchief).
Francois Verlet, eigenaar van de
helft van „De Valk" verkocht zijn
deel op 17 mei 1651 aan Clement Le-
naertsz van der Ruysj deze bezat de
halve molen van Rembrandts fami
lie van de Weddesteeg van 1636 tot
1647. Hij verkocht de helft van „De
Valk" reeds na drie maanden op 10
augustus 1651 aan Claas Jansz. van
Fal. C. L. van der Ruys is dus elf
jaar eigenaar geweest van halve mo
len van Rembrandts familie en drie
maanden eigenaar van de helft van
„De Valk".
In 1667 verzocht Claas Jansz. van
Fal zijn molen te mogen afbreken
en op dezelfde plaats een nieuwe
achtkante molen met een woonhuis
daaronder te mogen bouwen. Deze
molen hield stand tot 1743 en werd
toen in steen herbouwd, zoals de ge
velsteen vermeldt:
„De Valk
is gestigt door Adrianis van De
venter en Maarte van Royen, de
eerste steen gelegt door Pieter
van Deventer den 20* Juli, de
laatste door Maarten van Royen
den 7 October 1743".
Oude molemaker
Pieter van Deventer, gedoopt Ma-
rekerk 8 juli 1736, zoon van Adri-
anus van Deventer en Neeltje La-
mens, heeft dus op 7 jarige leeftijd
de eerste steen gelegd.
Het molenwerk werd geleverd door
Foyt van Leeuwen, sedert 1626 mo
lenmaker te Warmond; waarschijn
lijk werden oude materialen gebruikt,
want op het eiken spoorwiel staat
een huismerk en het jaartal 1697.
Een gekleurde tekening door J.
van der Heiden, gemaakt 1788, stelt
voor de in 1864 gesloopte Marepoort
en rechts „De Valk" (Gemeentear
chief).
Mijn vader, Pieter van Rhijn, werd
in 1868 daar molenaar en kocht „De
Valk" op 15 mei 1869 van de vorige
eigenaar Michiel van Leeuwen, die
daar niet woonde, maar zijn schoon
zoon- A. van Riebeek woonde daar
als molenaar.
Er "waren toen nog drie korenmo
lens te Leiden, nl. behalve „De Valk",
de molens „De Stier" en „De Oranje
boom".
In de Leidse jaarboekjes van 1926
en 1929-1930 en van 1941 wordt uit
voerig over „De Valk" geschreven,
waarnaar hier moge worden verwe
zen.
Molen hersteld
In 1889 overleed mijn vader, Pieter
van Rhijn en werd het bedrijf door
zijn weduwe voortgezet, bijgestaan
door 'n meesterknecht, een rijknecht
en een jongen.
De molen had vroeger zes koppel
maalstenen en thans nog vier.
In 1882 is de molen hersteld en
werd de kap van een poldermolen
aangekocht en op het muurwerk ge
zet waarop die juist paste.
In 1911 ben ik molenaar op „De
Valk" geworden. Tot 1925 is van de
windkracht gebruik gemaakt en na
die tijd is er met een electromotor
gemalen, die in 1921 was aangebracht.
In 1904 is „De Oranjeboom" gesloopt
en in 1950 „De Stier", zodat alleen
„De Valk" overbleef. De molen is
van 1946 tot 1949 gerestaureerd en
in 1951 heeft Herman Kleibrink deze
mooie molenfilm van „De Valk" ge
maakt. In 1953 is het molenbedrijf
opgeheven en is de molen voor be
zoekers beschikbaar gesteld. Van 1
jan. 1962 tot 31 aug. 1962 hebben
2226 bezoekers uit velerlei landen de
molen bezichtigd, die in 1943 na lang
durige onderhandelingen eigendom
van de gemeente is geworden. Hierbij
een foto van „De Valk" in de rouw
met de vlag halfstok bij de doden
herdenking in 1962.
W. van Rhijn.
't fs wat je noemt „gemengd"
rijden op een bestelwagen.
Dan weer stadsritten, dan weer
de grote weg. Dat eist heel wat
van je motor. Maar ik heb nu
de juiste benzine gevonden:
BP Super Mix 75. Knap uitge
kiend van BP, die vijf soorten
benzine.
Probeer zelf ook eens welke
soort het beste bij uw motor
past M'n woord er op, dat u
dan veel plezieriger en
economischer rijdt!
Tot ziens...
bij de BP pomp!
Foto's: linksboven: Tekening van de Marepoort met op de achtergrond de molen „De Valk". rechts: De molen
„De Valk" als wipmolen in 1648. links onder: een recente foto van de molen.
(Advertentie)
„U denkt dat dit alles een grap
is", begon de heer C. Doyer gisteren
na zijn aankomst op Schiphol uil
Brussel. „Integendeel, ik vat deze
zaak volkomen serieus op. Het is mijn
bedoeling nu eindelijk eens een ein
de te maken aan al dat flauwe bijge
loof en talloze oplichtingen. Het is
allemaal begonnen op 1 september
in Waddinxveen. Daar wilde een ze
kere heer Bron voor 50.000 een
sportveld droog maken met behulp
van aardstralenkastjes"
Na deze woorden te hebben gespro
ken haalde de heer Doyer een
chèque van 100.000 uit zijn zak.
„Die ga ik vanavond naar de heer
Bron brengen en als de door hem be
weerde theorie ruist is, dat een aard-
straal in één nacht tijds een accu leeg
kan laten lopen, kan hij bij de Am
sterdamse Bank deze chèque gaan in
nen. Int hij de chèque echter zonder
dat de accu, die ik heb meegenomen
leeg is, dan doe ik hem een proces
aan wegens oplichting. Laat de heer
Bron maar vast een flinke aardstraal
gaan uitzoeken, dan zet ik aan het
eind van die straal mijn apparaat
wel neer. Ik blijf er de gehele nacht
bij zitten", riep de heer Doyer ver
der.
Naar een journalist de perskamer
op Schiphol mededeelde, zou de heer
Bron per jaar een netto bedrag van
250.000 verdienen door de verkoop
van aardstralenkastjes, die in prijs
variëren van ƒ6.50.tot ƒ5800.—.
„Sinds december verleden jaar heeft
hij, naar zijn eigen beweringen, in
Friesland 60 kastjes verkocht".
Daarna toonde de heer Doyer zijn
„aardstralenontmaskeringsmachine",
zoals de naam op het apparaat
vermeldde. Allerlei vreemde ge
luiden, zoals het geronk van een
bromfietsmotor, een speeldoosdeun
tje en enkele mysterieuze sonore
stemmen, die naar later bleek: „Laat
ons met rust" zeiden. „Dat zijn de
mummies van Wiewerd", zeide heer
Doyer.
Naar bekend wilde de heer Bron
een aantal mummies, die zich in de
kerk van Wiewerd bevinden, met be
hulp van zijn aardstralenkistjes tot
stof doen veranderen. Hij kreeg ech
ter van het kerkbestuur aldaar geen
toestemming.
Ook in R'dam onderzoek
naar studentenincident
De procureur-generaal in Den Haag
heeft de Rotterdamse politie opdracht
gegeven een onderzoek in te stellen
naar de gebeurtenissen, die geleid
hebben tot de verwondingen die de
aankomende student Pim van Vecht
heeft opgelopen tijdens een invecht-
ceremonie op de sociëteit Hermes in
Rotterdam.
De student liep hierbij een hersen
schudding en een schouderfractuur op
en is nadien in een ziekenhuis opge
nomen.
De Rotterdams politie heeft deze
opdracht gisteren ontvangen en is zo
juist met het onderzoek begonnen.
{Advertentie)
Ter gelegenheid van de viering van het elfde lustrnm van de KoninklUke Nederlandse Vereniging voor Lucht
vaart heeft de direkteur-generaal van de Internationale Luchtvaartfederatie (F.A.I), de heer Harold B Gill
mann, die in verband met zijn aftreden In 1963 een afscheidsbezoek aan ons land brengt, aan Nederlands oud
ste nog aktieve vlieger, de 71-jarige Amsterdamse architect, Pierre J. J. M. Cuypers, het deze door de F A I toe
gekende Paul Tissandier-diploma uitgereikt. De heer Gillmann ontving zelf nit handen van de KNVVL-voor
zitter C. Kolff de zilveren verenigingsmedaille. Op de foto vlnr tijdens de diploma-uitreiking: de heren Kolff
Cuypers en Gillmann.
