WIE PUZZELT ER MEE?
„WEGWIJS"
DE VERDREVENE
OKTOBER 1962
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 12
No. 14. Hor. 1. gekeerd naar, 6. stuk
bouwland, 11. in de richting naar om
laag, 12. eiland in 't N. van de Ierse zee,
14. de waarzeggende vrouw van
door Saul geraadpleegd, 16. stad in Rus
land, 17. bijb. figuur, 19. gekheid, 20.
met kennis toegerust, 22. rangtelwoord,
24. algemeen kiesrecht (afk.), 25., ge
mengd, 27. bekende afkorting, 28. zwak
ke, 29. schoorsteenzwart, 31. inwendig
lichaamsdeel. 32. ik (Lat.), 34. profeet,
36. platvis, 37. inleggen, konfijten, 38. te
ken in de dierenriem, 39. japon, 41. ge
bod, 42. moerassig stuk land, 45. vrucht,
47. speer, 49. oude Egyptische zonnegod.
51. het hinderen, 54. scheik. element
(afk.), 55. rechtschapen, 57. schikken, 59.
zijtak Fulda, 60. benedendeel v. d. rug.
62. zuiver, 63. rivier in Rusland, 65. rund,
66. glijvoertuig, 67. interest, 68. ophaal-
gordijn tegen de zon aan de binnenkant
van het venster.
Vert. 1. rivier in Rusland, 2. nobel, 3.
liggende, 4. bijwoord, 5. honingbij, 7. ka
tholieke encyclopedie (afk.), 8. deeg- of
meelballetje, 9. lusthof, 10. gem. in Dren
te, 11. de O-mond van de Weichsel, 12.
kaasworm, 13. interval van negen tonen,
15. bereids. 17. behoeftig persoon, 18.
draaikolk, 21. begerig niaacr eer, 23. ei
land in de N. IJszee, 26. het gezantschap,
28. volbloed HollanderInd.), 30. sleep
net om patrijzen te vangen, 31. oude lap,
32. plaats in Duitsland, 33. rivier in Rus
land, 35. vaartuig, 40. besturen, 43. plaats
in Gelderland, 44. platvis, 46. vlug, 47.
vreemde munt, 48. plaats in Limb., 50.
niet dezelfde, 52. slijk, 53. ontgonnen
land. 54. twee. 56. zwakke. 58. water in
Limb., 61. bijwoord, 64. karaat (afk.),
66. sint (afk.).
Voor de wekelijkse puzzel stellen wij
weer twee geldprijzen van 5 beschik
baar, die zullen worden verloot onder
de inzenders van een goede oplossing.
Oplossingen dienen vóór donderdag
middag a.s. om 12 uur op onze bureaus
binnen te zijn.
OPLOSSING VORIGE WEEK
Wij zullen dezer dagen een cheque van
5 toezenden aan mevr. Th. van Noort-
Van Niekerk en mej. D. Kop. Span
jaardslaan 6, Leiderdorp. Deze lezeres
sen zonden een juiste oplossing in en
werden door het lot als winnaressen van
de geldprijzen aangewezen.
Oplossing. Hor. 1. kelder, 6. losser, 11.
balie, 12. api, 14. stier, 16. Adam, 17.
snoek, 19 aria, 29 genadig, 22 rolpens,
24. dr, 25. e.k., 27. pa, 28. et, 29. ren, 31.
gil, 33. pen, 36. drom, 38. belet, 40. lier,
42. alikas, 43. Vorden, 44. ende, 45. negen,
47 erts, 49 erts, 51 lor. 52 ons, 53 s.l„
57. ho, 58. ho, 59. telkens, 63. parkiet, 66.
ever, 67. totok, 69. ende, 70. reden, 72.
een, 73. keker, 74. namens, 75. dollar.
Vert. 1. kader, 2. elan, 3. lima, 4. de,
5. rang, 6. lier. 7. s.s., 8. stap, 9. Eire, 10.
reine. 11. Bagdad, 13. po, 15. raster, 27.
sik, 18. kop, 21. den, 23. lap, 26. pil, 29.
Rolde, 30. emier, 31. gesel, 32. lever, 34.
Elden, 35 Niers, 37 Ran, 38 ban, 39 ton,
41. ent, 44. ekster, 46. gom, 48. setter, 50.
toe, 52. oor, 54. leven. 56, ant, 57. hak,
58. leder, 60. L^p. 61. krem, 62. soes,
63. pond 64. keel 65- inka, 68. te, 71. Ne,
73. kl.
ELANDEN IN PARK
DE HOGE VELUWE
De groep Lappen, die ons land
onlangs hebben bezocht voor het
maken van filmopnamen, hebben bij
hun vertrek hun kudde elanden ach
ter gelaten. De vraag is nu, waar moe
ten ze heen. De V.V.V. Arnhem is
op het idee gekomen ze onder te bren
gen in het najionale park „De Hoge
Veluwe", waar reeds veel herten en
ook mouflons zijn. De directeur van
het prak, ir. Van Tuil, heeft gezegd in
beginsel niet afwijzend te staan te
gen het onderbrengen van de elan
den in het nationale park. Eerst zal
echter moeten worden bekeken of zij
er biologisch in passen.
Met dit onderzoek is men thans be
gonnen. Met de komst van de elan
den zou het nationale park een at
tractie rijker worden, die stimulerend
kan werken op het bezoek, waarover
men overigens niet heeft te klagen.
OUDE KERK VAN DELFT WEER
IN HERSTEL.
Op 't pleyntjen by de kerck,
lyckt het een autokerckhoff.
Men swoeght en meet en sluypt
al die vehickels langhs.
De Nieuwsteegh is een slurf
waermen doorheen moet wurmen.
Soms gaetet, soms oock niet,
maer altyd met veel dranghs.
In straetjens en in steegh,
daer barstet van de fietsen,
die daer syn neergeset
door het studentendom.
Trottoirs, die staender vol
en selfs de halve rywegh
en is niet te beryden.
Sulx is toch al te dol.
Voorlichting over
huwelijk en gezin
Vanaf vandaag kan het Nederlandse
lezerspubliek kennis maken met een
voorlichtingsfolder „Wegwijs" die is
samengesteld door een redactiecom
missie onder leiding van dr. C. Trim
bos in samenwerking met het Katho
liek Genootschap voor Geestelijke
Volksgezondheid, net Katholiek Lec
tuurcentrum en de Federatie van Ka
tholieke Ondernemersvakbonden voor
Lectuurvoorziening „Sint Jan". Deze
folder wil op verantwoorde en posi
tieve wijze informatie geven over
voorlichtingslectuur op het gebied van
huwelijk en sexualiteit. Tevens wil
het de aandacht voor de minderwaar
dige lectuur op deze positieve manier
afwenden.
Uit de ruim 200 boeken, die de re
dactiecommissie critiscli heeft beke
ken aan de hand van verschillende
criteria zoals leerbaarheid, actualiteit,
inhoudelijke analyse, toetsing aan Ka
tholieke opvattingen e.a. zijn er uit
eindelijk 75 boeken voor plaatsing in
de folder in aanmerki.ig gekomen.
Dit wil niet zeggen dat ontbreken
de titels alle zijn afgekeurd. De per
soonlijke beoordeling van de redactie
leden heeft tot opname in de folder
geleid.
Naast programma's over huwelijk
en sexualiteit voor radio en televisie
kan vooral het lezen van boeken over
dit onderwerp leiden tot zelfstandige
en rijpe beoordeling.
Een bewijs dat voor voorlichting op
gebied van huwelijk en gezin niet al
leen binnen eigei katholieke kring
behoeft te worden gezocht, blijkt uit
feit dat in de folder ook boeken met
een uitgesproken andere levensbe
schouwing worden aanbevolen. 20%
van de boeken zijn door niet-katholie-
ken geschreven. De verspreiding van
de. folders geschiedt via het Katholiek
Lectuurcentrum en de vele daarbij
aangesloten organisaties waaronder
de bibliotheken, de KAB, NKBTB, de
St. Adelbertvereniging, De Katholieke
Actie, Katholieke Onderwijzersbond
en de Katholieke Jeugdraad.
Onder de bij deze organisaties aan
gesloten leden, in de katholieke boek
handels en bibliotheken, worden de
650.000 exemplaren verspreid. Huis
aan huis-verspreiding bleek wegens te
hoge kosten niet mogelijk.
BELANGRIJKE WEEK
DE afgelopen week heeft verschei
dene interessante parlementaire
zaken opgeleverd. Het meest specta
culaire daarvan is natuurlijk het ex
periment dat in de Tweede Kamer is
ondernomen, waar de vaste commissie
voor Binnenlandse Zaken de begro
ting van minister Toxopeus zonder de
gebruikelijke schriftelijke voorberei
ding zo maar in J«-n openbare verga
dering van dit betrekkelijk kleine co
mité is gaan behandelen, hetgeen -
met enkele kanttekeningen .veliswaar
- door ons in gepaste bescheidenheid
een welgeslaagde proef zou kunnen
worden genoemd.
Het is nog te vroeg om een afgerond
oordeel te geven: in de komende we
ken zullen nog twee begrotingshoofd
stukken aan de nieuwe kuur worden
onderworpen, waarbij dat van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen - ge
zien de agenda, die ervoor is opgesteld
- het zwaar te verduren zal krijgen
om bij Binnenlandse Zaken enigszins
in de pas te komen.
De mogelijkheid van een frisse,
compacter en boeiender benadering
van de problematiek is echter deze
week duidelijk gebleken en niet te
vergeten ook net grote belang van
tijdwinst, zowel in algemene zin als
voor de parlementariërs individueel,
die zich tot de grote lijnen kunnen
beperken en détails veel meer aan de
onderscheidene specialisten zullen
kunnen overlaten. Daarin kunnen na
tuurlijk gevaren schuilen voor ener
zijds nóg rneer e:. tè grote speciali
satie van sommigen, gebrek aan all
round-kennis en wellicht verminder
de belangstelling voor specifieke on
derdelen van de politiek- mits goed
gehanteerd kan de nieuwe methode
- zoals we trouwens ook al eerder
hebben gesteld - een uitkomst bieden
voor de vraagstukken van tijdnood
en gebrek aan mankracht, waarmee
ook de volksvertegenwoordiging heeft
te kampen.
ENKELE min of meer toevallige
voorbeelden van de afgelopen
week achten we in staat ons pleidooi
voor uitbreiding van de behandeling
in dit commissie-verband t.z.t. nog
verder uit te strekken dan over alle
hoofdstukken van de begroting, zoals
voer het komende jaar in de bedoe
ling ligt.
In het begin van de week heeft de
voltallige Kamer zich namelijk bezig
moeten houden met wetsvoorstellen,
zoals bijvoorbeeld die betreffende
een uitbreiding voor „wederverkoop
plaatsen" van brood, parkeermeters
e.d.
Het komt overigens bij herhaling
voor, dat aangelegenheden, die zeer
specifieke kwesties betreffen, in de
plenaire vergadering aan de orde moe
ten worden gesteld. Daarmee gaat
tijd en energie van veel meer leden
gemoeid, dan van hen, die er zich
rechtstreeks mee bemoeien. Men zou
dus gerust kunnen stellen, dat dit
soort zaken eveneens in de respectie
ve commissies kan worden vóór-be
handeld, waarna de plenaire Kamer
er slechts een eindfiat at n behoeft te
verbinden. In wezen zou dat de thans
gebruikelijke procedure nauwelijks
veranderen: tijdwinst en meer toege
spitste belangstelling zouden er ech
ter zeker wel de vruchten van zijn.
INMIDDELS verdienen ook enkele
van de deze week besproke poli
tieke aangelegenheden stellig enige
aandacht. Dat geldt vooral voor het
geen in de commissie voor Binnen
landse Zaken rondom de a.s. verkie
zingen te doen is geweest.
We weten nu, dat die op 15 mei 1963
zullen worden gehouden (een ver
vroeging om niet weer door Hemel
vaartsdag op de hielen te worden ge
zeten), maar dat is dan ook voors
hands de enige wijziging. De minister
heeft wèl voorstellen aangekondigd
en inmiddels ingediend om de leeftijd
vcor het actieve kiesrecht van 23 naar
21 jaar te vervroegen, maar die ver
laging zal pas in 1967 effect kunnen
sorteren, aangezien het een wijziging
van de Grondwet betreft, die twee
maal door de Kamers, dus ook door
de nieuwe van 1963 moet worden aan
vaard.
Het blijkt telkens weer, dat menig
een zich op dit puilt vergist. Bedacht
moet verder worden, dat de wijziging
geen betrekking heeft op het passieve
kiesrecht, dat voor de Tweede Kamer
op 30, voor de provinciale staten 25
jaar en voor .'e gemeenteraden 23
jaar. Niettemin levert de uitbreiding
ongeveer vijf procent meer kiezers op,
hetgen ook de kiesdeler zal verhogen
(in 1967).
In verband daarmee was het her
nieuwd pleidooi uit de Kamer van
belang om die kiesdeler zodanig al
in 1963 vast te stellen, dat het gevaar
van te kleine splinterpartijtjes afge
wend zou kunnen worden. Het is jam
mer, dat minister Toxopeus de her
haalde aandrang - de Kamermeerder
heid nam begin dit jaar al een motie
in die richting aan - niet positief
heeft beantwoord.
Dat de bewindsman het „experi
ment" van de kieslijst-verbindingen
van de hand heeft gewezen, kunnen
we goedkeuren. De argumenten, die
daartoe vooral van de zijde der a.r.
(en chu) te berde werden gebracht,
leken ons te weinig op het algemeen
belang geïnspireerd
Een honderdtal deelnemers aan
de komende openingsconferentie in
het nieuwe centrum voor Morele
Herbewapening te Odawara in Japan
is gistermiddag van Schiphol in een
apart vliegtuig van de KLM naar
Tokio vertrokken. Zij zijn voorname
lijk afkomstig uit Europese landen,
maar er waren ook enkele vertegen
woordigers uit Afrika en Amerika.
De historische en door haar scheve
toren vermaarde Oude Kerk te Delft,
die vorig jaar in gebruik werd geno
men na een grondige restauratie, die
ongeveer 3V2 miljoen gulden heeft
gekost, is opnieuw in herstel. De zol
dering van het noorder transept,
waarvan men meende dat zij niet on
der handen behoefte worden geno
men, blijkt nu toch zo slecht te zijn,
dat voorzieningen moeten worden go-
troffen. Spanten, balken en planken
zijn door de houtkever aangevreten.
d^s^'bego^en6'zullen
duizenden guldens bedragen.
Soo gaet het alsmaer door
in onse goeye steede.
Soo 't in 't verleeden was,
soo isset in het heeden.
De toekomst sal selfs syn
als in vervlooghen tyden:
Per saecula saeculorum
blyft Leyden immers Leyden.
Aetherklanken
ZONDAG 21 OKTOBER
HILVERSUM I, 402 m.
8.00 NCRV, 8.30 IKOR, 9.30 KRO,
17.00 Convent van Kerken, 18.30
NCRV, 19.45-24.00 NCRV.
8.00 Nws. en weeroverz. 8.15 Ka-
merork.: gew. muz. 8.30 Goede mor
gen. 9.00 Morgengebed (Ned. Herv
Kerkdienst). 9.30 Nws. 9.45 Gr. muz.
9.55 Inleiding hoogmis. 10.00 PI. hoog
mis. 11.30 Fragm. uit het klass en
rom. repertoire gr.) 12.05 Klein be
raad, vragen en amtw. 12.15 Lncht
ork. en sol 12.50 Buitenl. romm. 13.00
Nws. 13.05 De Stemvork, operaprogr.
met toelichting 13.45 De kerk in
Frankrijk, lezing. 14.00 Voor de
jeugd. 14.30 Rdiophilharm sextet:
mod. muz. 15.15 Voor de oudere luis
teraars. 15.55 Wereldmissiedag in Ro
me. 16.00 Sport. 16.30 Vespers. 17.00
Geref. kerkdienst. 18.30 Oude orgel-
muz. 19.00 Nws. uit de kerken. 19.05
Koorzang: geestel. liederen. 19.30 Een
openbaring aan Johannes, lezing.
19.45 20.00 De zwarte stip, hoorspel.
20.45 Klass. pianotrio (gr.). 21.30 Wis-
sewassenlicht progr. 22.30 Nws.
00 40 Avondgebed. 22.50 Volksmuz.
van de Balkan en Anatolië. 23.20
Spiegel van de hedendaagse muziek.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II, 298 m.
8.00 VARA. 10.00 VPRO, 10.30
IKOR, 11.45 VPRO, 12.00 AVRO, 17.00
VPRO, 17.30 VARA, 20.00-24.00
AVRO.
8.00 Nws. en socialistisch strijdlied.
8.18 Weer of geen weer, gevar. progr.
45 Geestel. leven, toespraak. 10.00
Geef het door, praatje, vervolgens:
^ondiagshalfuur voor de jeugd. 10.30
Remonstr. kerkdienst. 11.30 Vraag en
antwoord. 11.45 Nws. van eigen erf.
19 nn Gevar. muz. en zang. 13.00 Nws.
13.07 De toestand in de wereld, le
zing. 13.17 Meded. of gr. muz. 13.20
"tevair. progr. voor die strijdkr. 14.00
Boekbesor. 14.15 Concertgeb. ork. en
sol.: Mod. en klass. muz. In de pauze:
15.10-15 35 Kunstnotities. 16.30 SDort-
revue. 17.00 Cultuur en Godsdienst
van Mesopotamië, lezing. 17.15 Stad
en land, gesprek. 17.30 Voor de jeugd.
17.50 Nws. sportuitsl. en sportjourn.
18.30 Salonork. en zangsol. 19.00 Bij
nader inzien, discussie over act. ge
beurtenissen. 19.40 Vrij entree, caba
ret. 20.00 Nws. 20.05 Zing r^t ons
mee. 20.30 Voordracht. 20.46 Licht
trio. 21.00 Paul Vlaanderen en het
Margo-mysterie, detective hoorspel.
21.40 Zangrecital. 22.05 Chansons.
22.30 Nws. 22.40 Act. 22.55 Spodt-
uitslagen 2e klas voetbal en meded.
23.00 Pianorecital (gr.). 23.25 Lichte
ork. muz. In de pauze: lichte gr: muz.
°3.55-24.00 Nws.
TELEVISIEPROGRAMMA 'S
Convent van kerken: 17.00-18.00
Samenkomst van het Leger des Heils.
1P 30 Weekjournaal. 20.00 Snort
in beeld. AVRO: 20.30 De verdedi
gers. TV-film (deel 2). 21.20 Kunst
grepen. 21.50 Domino, heropening
van AVRO'? Club dies vedettes. NTS:
30-23.30 Eurovisie: Wereldkamp
Baliroom-dancing voor amateurs te
Berlijn.
MAANDAG 22 OKTOBER 1962.
NCRV: 7.00 Nieuws en S.O.S -be
richten. 7.10 Dagopening. 7.25 Klass.
harpmuziek (gr.). 7.35 Sportuitsla
gen. 7.45 Radiokrant. 8.00 Nieuws.
8.15 Te Deum laudamus: gewijde mu
ziek (gr.). 8.30 Lichte gram. 9.00
Voor de zieken. 9.35 Waterstanden
9.40 Voor de vrouw. 10.10 Gram. 10.20
Rondom het Woord: Theologische
etherleergang. 11.05 Pianorecital: Mo
derne muziek. 11.35 Lichte gram.
12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Me
dedelingen ten behoeve van land- en
tuinbouw. 12.33 Latijns Amerikaans
orkest. 12.53 Gram., eventueel actua
liteiten. 13.00 Nieuws. 13.15 Licht en
semble. 13.45 Tango's (gr.). 14.05
Schoolradio. 14.35 Strijkkwartet klas
sieke muz. (gr.). 15.30 Lichte gram.
15.45 Licht orkest (gr.). 16.00 Bijbel
overdenking. 16.30 Klassieke kamer
muziek. 16.45 Klassieke gram. 17.00
Voor de kleuters. 17.15 Voor de jeugd.
17.30 Lichte gram. 17.40 Beursberich
ten. 17.45 Regeringsuitzending: Een
Surinaamse huisvrouw vertelt, door
mevrouw C. Schultz. 18.00 Populaire
orgelbespeling. 18.30 Gevar. gram.
19.00 Nieuws en weerberichten. 19.10
Gram. voor de teenagers. 19.30 Ra
diokrant. 19.50 Hammondorgelspel
(gr.). 19.55 Koorzang met ritmische
begeleiding. 20.20 De herberg van het
Zesde Geluk, hoorspel (I). 21.35 Pi
anorecital: moderne muziek. 22.00
Parlementair commentaar. 22.15 Pi
anorecital: klassieke muziek. 22.30
Nieuws. 22.40 Avondoverdenking.
22.55 Boekbespreking 23.05 Klassieke
gram. 23.40 Lichte gram. 23.55-24.00
Nieuws.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Ochtendvaria (gr.).
8.00 Nieuws. 8.15 Programma-over
zicht. Aansluitend: Lichte gram. 9.00
Gymnastiek voor oudere luisteraars.
9.10 De groenteman 9.15 Klassieke
gram. 9.4Ö Morgenwijding. 10.00 Ar
beidsvitaminen (gr.). 10.50 Voor de
kleuters. 11.00 Even bijpraten, pro
gramma voor de vrouw. 12.00 Lichte
orkestmuziek. 12.30 Mededelingen t.
b.v. land- en tuinbouw. 12.33 Voor
ons platteland. 12.40 Lichte muziek.
13.00 Nieuws. 13.15 Mededelingen,
actualiteiten of gram 13.25 Beurs
berichten. 13.30 Promenade-orkest:
lichte muziek. 14.00 Viool en piano:
klassieke en moderne muziek. 14 30
Amusementsmuziek (gr 14.50 Joe
goslavische kaleidoscoop, lezing. 15 05
Radio-Matinee: klassieke gram. 16 20
Lichte gram. 16 45 Perseus en Andro
meda, hoorspel. 17.15 Dansmuziek.
17.30 Jazzmuziek. 17.50 Militair com
mentaar. 18.00 Nieuws. 18.15 Poli
tieke lezing. 18.25 Amateursprogr.
18.50 Openbaar kunstbezit. 19.00 Ope
rafragmenten (gr.). 19.45 Pianoreci
tal. 20.00 Nieuws. 20.05 De Radio-
scoop, gevar. programma. 22.30 Nws
en mededeling. 22.40 Actualiteiten.
23.00 Jazz- en dansmuziek. 23.55-
24.00 Nieuws.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
NTS: 19.30 Huckleberry Hound,
TV-film. 20.00 Journaal en weerover-
zicht. 20.00 Zendtijd politieke par
tijen: Anti - Revolutionaire Partij.
20.30 Vlagvertoon is niet voldoende,
film van de Verenigde Naties over
het Wereldvoedselprobleem. 20.57
Toespraak van Hare Excellentie mej.
dr. M. A. M. Klompé over de Anti-
Honger Actie. 21.02 Het oude land
van Toscane, documentaire film.
21.20-22.55 Moord op de voorpagina,
speelfilm.
door Louis de Bourbon
13
Uit een der openstaande ramen, het
diepe zingen van Grieg's vioolcon
cert, een innig smeken om geluk en
liefde, om de zuivere eenvoud van
het verloren paradijs. En een snauw,
die eiste, dat men zijn snertmuziek
binnenskamers zou houden, dreigend
met openbaar optreden tegen die Ju-
den-Sau van klaag-muur-tranen-huis-
vrede-breuk en rustverstoring. En een
onzichtbare hand, die de even onzicht
bare radio afzette. Karl huiverde.
Hij waste zich snel in het kleine keu
kentje, ging terug naar zijn eigen ka
mer en kleedde zich.
In de broodtrommel op het aan
recht vond hij een paar boterham
men, die Friedl voor hem had klaar
gemaakt. En op de tafel een briefje:
Koffie is in de thermosfles. Ik
houd van je iedere dag meer!
Friedl.
Terwijl de lift hem omlaag bracht,
schoot hem een versregel te binnen.
Alles vergaat in de maalstroom
van het leven
Zulke invallen hadden op Karl,
vooral als hij de aanleiding er toe
niet ontdekken kon, een geheimzinni
ge aantrekking. Maalstroom, het was
inderdaad een woord, waarin, voor
sommige mensen, het begip leven
kon worden samengevat. Leven, ge
boorte, ontluiken, bloei, rijpen,
vruchtdragen, de glorieuze macht van
de mens over nieuw leven, de schep
pingsmacht van het individu, ook het
nietigste, dat in zijn lendenen het
wonder van duizenden ongeboren,
maar geboorte-rijpe, nieuwe levens
droegWoorden, woorden. Woor
den als mantels rondom begrippen
van eeuwige waardeMaar als
men de begrippen ontleden ging,
bleef er vaak niets anders over dan
een handvol onkruid. Armoe en hul
peloosheid, die nieuwe armoe en hul-
pelposheid baren. Woordenwoor
den. Maar het was een spel, dat hem,
ondanks alle morbiditeit ervan, inte
resseerde. Crear'e, crescendere -r-
scheppen, groeien maar ook creva-
re, of was het crepare?, creperen, cre-
veren. En stiekum daartussen in: cre
dere, geloven Credo in unum
DeumHet orgel, dat aansloeg
achter hem op het hoge koor in het
kleine basiliekvormige kerkje in
Windischgarsten, het stadje in Ópper-
Oostenrijk, waar hij de mooiste
maanden van zijn jeugd had doorge
bracht. En wat was dat voor een
vreemdsoortig bouwsel geweest, de
kerk van Spitael am Pyhrn, het dorp,
dat, om volkomen onbegrijpelijke re
denen, beroemdheid verworven had
tot ver buiten de landsgrenzen? Spi
tael am Pyhrn, aan de voet van een
reeks machtige bergen, Pyhrn en
Bosruck, Schwarzenberg en War-
scheneck kleine oase midden in het
bij zonneschijn lokkend, in regen en
onweerstij onherbergzaam gebied van
het Doodsgebergte.
Maalstroom! Leven, levensomstan
digheden, toeval, machten der aarde,
politiek, leuzen, hoop en verwach
ting, beloften van wereldse welstand
en wissels op een eeuwig geluk.
Was het überhaupt nog mogelijk
zich een geordend meeld te schep
pen van de wereld, waarin de men
sen leefden? Mensen als hij, Karl
Schwengler?
Ergens achter Mbei, een klein ne
gerdorp bij de Motaba-rivier, tussen
de Sanga en de Oebangoei in equato
riaal Afrika, leeft een neger, laten
we hem Tjabebengi noemen. Een
naam, die in de taal van de Torna- of
de Timme-, of de Sherbro-stam mo
gelijk de Sterke betekent, of Kracht
van het Vuur. Toen hij 13 iaar oud
was, werd er diep in het oerwoud
van de Sierra Leone een porob geze
ten, die vier jaar duurde. Bij de aan
vangsplechtigheden werd Tjabebengi,
die toen nog Masaki heette, een
onbetekenende troetelnaam, met
gloeiende staven even boven het zit
vlak bewerkt, nadat de priester in
dat lichaamsdeel eerst met een on
scherp mes een paar tientallen diepe
kerven had getrokken om er vooral
zeker van te zijn, dat Masaki, de fa
voriet van de jongelingsschare, niet
de oneer te beurt zou vallen, zonder
littekens door het leven te moeten
gaan. Na een zware infectie, die prac-
tisch onvermijdelijk was, en drie we
ken zweven tussen leven en dood on
der felle koortsen, heeft Masaki dan
zijn vier jaar afrikaanse ontgroening
ondergaan, om als Tjabebengi in zijn
geboortedorpje terug te keren. Hij is
een jaar nadien, gehuwd met een
van de dochters van het dorpshoofd
en is thans een van de meest geziene
jagers van zijn stam. Hij gaat ter
ruste in zijn hut, die uit leem, lianen,
takken en de zware bladeren van de
palmboom is opgebouwd, hij omhelst
zijn vrouw, hij ontwaakt bij de rosse
gloed van de morgen, hij eet, hij doet
zijn arbeid van alle dag, hij eet nog
maals en legt zich ter ruste. Soms is
er een feest, dan drinkt hij maisbier
en palmwijn, hij eet kippen, geiten
en schapenvlees in machtige hoe
veelheden. Hij danst urenlang op
het eentonig rythme van de tam-tam.
Nadien gaat hij drie dagen letterlijk
en figuurlijk gebukt onder de gevo'
gen van zijn gastronomische en mus
culaire uitspattingen. Oud worden
doet hij niet. Het begrip tijd heeft
trouwens maar een heel vage beteke
nis voor hem. Tijd zijn de uren, die
verstrijken tussen zonsop- en
zonsondergang. Tijd is hoogstens
nog een variabel aantal zons
opgangen tussen de droge en de nat
te moesson. Tijd is het seizoen, waar
in de mandingo kan worden ver
wacht, de mohammedaanse koop
man, die sinds mensenheugenis de
rijst, de kola-noten en de palmker-
sen opkoopt, die op de velden tussen
oerwoud en oerwoud worden ver
bouwd. De mandingo, die een voor
bode is van het onbarmnarrigste
menselijke wezen dezer ganse afri
kaanse samenleveing, de belasting
ambtenaar, die men zijn „garama
zijn belasting, brengen moet. op
straffe van te worden gepijnigd, ge
gijzeld en zelfs, bij het minste ver
zet, op staande voet geëxecuteerd.
Maar Tjabebengi heeft niets te vre
zen van de garama-beul. Zijn vrou
wen verzorgen zijn akkers, en alleen
sprinkhanen, die in deze regionen
tussen Sanga en Oebangoei zelden
gezien worden, zouden in staat zijn
hem, wat de oogst betreft, in moei
lijkheden te brengen. Bovendien is
hij jager, en de mulat, die huiden op
koopt, heeft Tjabebengi in het drank
huis van Mbei al wel het honderd
voud van de garama, die deze schul
dig is, betaald in ruil voor de talrijke
tijger-, panter- en leopard-huiden,
die hy in het tijdsverloop tussen
middle-dry en middle-dry, kentering
en kentering, geschoten heeft.
(Wordt vervolgd)
