PRINS PHILIP BREEKT MET OUDE
GEWOONTEN AAN ENGELSE HOF
Rampen die voorkomen hadden kunnen worden II
Eendemosselen oorsaak van
ondergang Nasi-vlaggeschip
Onofficiële invloed groot
Het is byna veertien jaar geleden, dat een
jonge marine-officier nerveus langs zijn pas
geschoren kin streek terwyl hjj in Westminster
Abbey in Londen stond. Die jongeman was een
onbekende wissel op de toekomst van het En
gelse koninkrijk, een beginneling in staatsza
ken: Luitenant Mountbatten, nu prins Philip.
Buiten het paleis stond de avond voor het hu
welijk een grote menigte, die trachtte door de
van vergulde kroontjes voorziene hekken heen
iets op te vangen van wat zich daarachter af
speelde. Een beetje oneerbiedig zong men:
„Alle mooie meisjes houden van een zeeman".
Behalve echter zyn verleden by de marine en
zijn werkelijk briljante carrière als jong Offi- de koningin anders zou kunnen denken
cier, betekende hU verder weinig. Zijn getuige,
de markies van Milford Haven, was by de mees- gelegd opdat zy comfortabeler zou
te mensen heel wat beter bekend. In de jaren, kunnen lopen. En ergens werd ook
die volgden wist deze onbekende prins Philip een3 voorgesteld de bomen langs de
x j j i weg te kappen, die prins Philip «sou
echter zyn stempel te drukken op de loop van ga£, tt|de„7 eer> tocht door de stad.
de gebeurtenissen aan het hof en daarbij zijn Hij zou dan zonder bezwaar de tocht
ideeën te realiseren. Vooral nadat zjjn vrouw kunnen maken
de troon had beklommen heeft Philip zij» best sc^
gedaan haar ervan te overtuigen, dat verschei- raakte aan de politie toen deze zag,
dene dingen uit een ver verleden nodig veran- dat hij de koningin fotografeerde ter-
derd dienden te worden. En dat was beslist niet wyl ze uit de kerk te Sandringham
gemakkelijk!
kwam..
Wanneer de koningin van dit alles op
de hoogte zou zyn geweest zou er stel
lig kritiek gekomen zijn en dit keer
konmg: ot koningin altpd heeft om- v|n haar z°[(
geven wordt zy nog wel door een klei Er zal stellig md kritiek blijven
ne vasthoudende groep van adviseurs «nn,o ,oi w
omringd. Deze adviseurs wier stam-
Theorettsch gezien ls prins Philip niets anders dan de echtgenoot van de boom teruggaat tot in een ver verle-
koningin en weinig meer. Hy heeft niet het recht zich met staatszaken te den zijn in het algemeen mensen, die «.„„„..a,
bemoeien. Hy mag ook geen staatsstukken inzien. Zyn vrouw tekent. Hij heeft studeerden in Eton, Oxford of Sand- bad krjtjek toen de koningin maar-
evenmln het recht aanwezig te zijn by een onderhoud van zijn vrouw met je^gS vanhet ^t^ditfonehT*ontzag1' scba^ on^v*n£ en d® kerk van
op koninklijke huizen. Soms
terecht zyn en soms ook niet. Het
blijft moeilijk het ledereen naar de
ie zin te maken. De Bisschop van Leeds
Schotland was er niet over treden dat
ministers en hy mist het recht om op welke wyze dan ook adviezen te geven de koningin bewaard blijft en velen arrangeerde ten behoeve van Chroesjt
ln politieke dan wel grondwettelyke zaken. Het zou zelfs een schandaal van de van hen zijn vanzelfsprekend tegen 'n ze eens 0p zondagmiddag 'n ontvangst
eerste orde worden wanneer hy dit wel deed. Ofschoon prins Philip dus geen te pl°tse^nge verandering van diver- sjov>
directe invloed mag uitoefenen is zyn niet officiële invloed toch bijzonder waardï?f?pnoep on°deZ een of andere In Weei een ander £eval was er efen
waaraig genoeg op ae een 01 anaere v-ioj pr kritiek nr» uitopfendp dal
groot. Hy besefte, dat er in Engeland en elders mensen waren, die de konin- wijze ook bestaan bij de plaatselijke Prir)g phiiip 0p zondag polo speelde
kiyke hofhouding beschouwden als iets, dat alleen maar duur was en dat politiemensen, bij spoorwegautoritei- En ergens jn vVales was een plaatse
niet meer paste in de huidige samenleving. ,e" burgerlijke waardigheids- ]yke raad die pro forma een reso
bekleders. Menigeen stygnog altyd ^tie
aannam, waarin de koninklijke
mensen op voor uit allerlei kringen. J?.1 b oed -naa^ J j? uitgaven werden veroordeeld.
De atlete Christopher Brasher be- htI zy\ 1 w9Tdt g®bracht Kritiek werd in pers en parle-
hoorde o.a. tot de gasten maar ook m komnklyke familie. met ook uitgeoefend op de kosten van
de acteur Sir Alec Guineess de com onderhoud van 't koninklijke jacht,
ponist Benjamin Britten en de snel- DG 3Cnö IIKG UlTlOGn Het hoogtepunt werd wel bereikt toen
I bekend werd. dat de koninrrin toestem
Omwenteling
De veranderingen die hij wist te be
werkstelligen 'twamen neer op een om
wenteling en daarva.. zyn vele voor
beelden te noemen. Het is bijv. op
zyn aandringen geweest, dat prins
Charles en prinses Anne van een le
ven kunnen genieten, dat wel heel erg
verschilt met het leven van welk an
der koningskind voordien. De 12jarige
erfgenaam van de troon bezoekt sa
men met andere jongens een vooroe-
reidende school. Zyn zuster onderging
onlangs een behandeling in 'n gewoon prins het hof een nieuwe gestalte ge-
zlekenhuis. Een vroiyke maar doodge- geven en er voor gezorgd dat het
wone fotograaf is toegelaten tot de werd aangepast aan de tijd van nu.
koninklijke familie als echtgenoot van Het hof is daardoor sterker komen
prinses Margaret. te staan dan ooit te voren en het heeft
Twee dagen "oor het huwelijk plaats daarby toch niets van zyn waardig-
vond waren de vader en moeder van heid verloren. Wanneer Philip zijn
Tony Armstrong-Jones, beiden ge- zin zou hebben gekregen, dan zouden
scheiden, de gasten van de koningin de veranderingen nog eerder en nog
op Buckingham Palace. En op de sneller hebben plaats gehad maar
ïyst van gasten kwamen ook drie na- daarmede zou de schok ook groter
men voor van vrienden van de brui- zyn geweest. De koningin was on-
degom! Ook zij werden ontvangen! ervaren en was daarby zorgvuldig
Sommige leden van de hofhouding voorbereid op haar taak, evenwel 'ol
en enkele functionarissen van de kerk komen in de stijl van weleer. Ze was
schudden heel even het hoofd en vroe niet anders gewend geweest dan de
gi 'ch af hoe dit zou aflopen. JJe traditie waarop velen plotseling kri-
waardering voor dit nieuwe kwam ech tiek begonnen uit te oefenen Zij ver
ter langzaam maar zeker. trouwde op haar raadgevers, die uit
families kwamen die de koninklijke
familie eeuwenlang hadden gediend.
\j6STTOOmil|riO Er kon alllerminst worden verwacht,
dat zy de dingen precies zo zagen al9
De gang van zaken aan het Engel- de grote blonde en gelukkige jonge
se hof is veel meer gestroomlijnd dan echtgenoot met zyn frisse ideeën,
voorheen. De prins vliegt zelf en be
zit zijn eigen vliegtuig. Het is hem KoninGin GPI VI*OUW
voorts toegestaa.. zelf auto te rydt-n
zelfs wanneer hy samen met de ko- De koningin van nu is vrouw en
ningln bezoeken aflegt. Dat gebeurt koningin tegelijk. Het is aan de prins
soms met een snelheid waarvan de te danken geweest dat zy niet meer
- behoeft te steunen op inlichtingen van
raadgever» van zo n jaar of vyftien andercn De gewonè man beschouwt
geleden een schrik zouden hebben ge- pring Philip als een openhartige prins
kregen! die weet wat hij wil en men houdt
Buckingham Palace zelf ls ook ge- van hem- Het ls zÜn persoonlij-
moderniseerd. Het gebeurt meer dan ke populariteit vooral te danken ge-
eens dat de prins zelf telefoongesprek we®st, dat al deze veranderingen met
ken aanneemt wanneer de telefoon enthousiasme werden begroet,
rinkelt en hy in de buurt is. Ook dat Teneinde echter nog iets te bewaren
was vroeger iets ongewoons. van het mysterieuze, dat een Engelse
Hy heeft bewezen bijzonder eenvou --
dig te zijn en heeft getoond, dat hij
zijn eigen boontjes kan doppen In New
York maakte hij eens een paar rake
opmerkingen aan het adres van enke
le Amerikaanse zakenlieden, die een
Brits contract voor de levering van
locomotieven niet accepteerden omdat
ze de voorkeur gaven aan een plaat
selijke, zij het duurdere, aanbieding
Het is b-kend dat de prins met groot
gemak precies zegt hoe hij over iets
denkt. Tijdens een bezoek aan Gibral
tar werd hy eens achtervolgd door een
legertje persmensen, die hem voort
durend op de hielen zaten. Plotseling
merkte de prins toen duideiyk en voor
iedereen hoorbaar op, dat ,,de be
roemde apen op de rots van Gibral
tar precies op een horde reporters
leken.."
Op initiatief van de prins zijn de
koninklijke redevoeringen ook heel
wat gewoner geworden en veel spon
taner, terwijl de koninklijke bezoe
ken een meer Informeel karakter heb
ben gekregen. Gedurende een bezoek
aan Carada en de Verenigde Staten
gaf de koningin zelfs een persconfe
rentie.
Op één punt heeft de prins in het
by zonder blijk gegeven van moed. Ja
ren geleden lang voordat Lord Altring
ham met zijn kritiek in het middel
punt van de belangstelling kwam te
staan, warer. er verschillende kriti-
cl ook al bezorgd over de ongenaak
baarheid van het hof. Waarom, zo
vroeg men zich af. moet de koninklij
ke familie zich altijd omringen met
mensen van adellijke afkomst? Waar
om komt men niet in aanraking roet
het gewone volk?
Dramatisch antwoord
Die vragen kregen een dramatisch
antwoord. Wanneer we de UJst van
bezoekers oj Buckingham Palace
nu vergelijken met die van enkele
jaren geleden dan komen er thans
heidsmaniak Donald Campbell. Ja, ij bekend werd, dat de koningin toestem
zelfs de cartoonist Osbert Lancas- De koningin kan vanzelfsprekend ming had gegeven het jacht te gebrui-
ter, die nogal eens een aanval deed niet op dhoogte zijn van alle onge- ken als drijvend bruiswekenhotel voor
op de kerk lunchte samen met de lukkige en belachelijke dingen, die er prinses Margaret. De critici werden
koninklijke familie. De Engelse soms in haar naam gebeuren. Toen oe echter beschaamd gemaakt toen de
voetballer en nationale held Billy koningin eens een bezoek zou brengen koningin moeder aanbood de kosten
Wright getrouwd met één van de aan het kolengebied werd een bepaald van duizend pond sterling per dag uit
Beverley Sisters, behoorde ook tot pad eerst grondig geschrobd, omdat eigen zak te betaJen
de gasten.
In de tijd van twaalf jaar heeft cle
De drie torpedo-explosies tengevolge waarvan de sïche Sboten on»teeed Maar
n TT/-I7 f i */99 iii dit realiseerden de duizenden die in
Duitse luxe lljnboot „Wilhelm DUStlOff op de bodem Gdynia gedwongen waren achter te
blijven niet, toen het schip vertrok.zy
van de Oostzee terecht kwam9 waren nauwelijks hoor- voelden zich reeds gevangenen van de
Russische troepen want zij waren ge-
baar in het gehuil van de storm. Maar zij eisten meer heel afgesloten van hun vaderland en
de ..Gustloff" was het laatste Duitse
mensenlevens dan ooit bij een scheepsramp - in oor- "c5Jp. dat uit Gdynia vertrok...
De zee kookte door de storm toen
logs- of vredestijd - sinds de mens de zeeën heeft be- ^.^ai"3 SSdÏÏ8~?
varen. Want, niet minder dan 7200 mannen, vrou- ï°utlrpiZS^
i 1,1 i durend seinden te zigzaggen of om
wen en kinderen kwamen erbij om het leven - bijna «^ïier te varen. De machines van de
iii iii a m. .Gustloff" werkten op volle toeren, 't
zesmaal zoveel als het aantal slachtoffers bij de 1 itanic schip schudde en trilde ais een ang-
stig dier- maar tevergeefs. De met
ramp. De oorzaak van de ondergang van het schip mossels aangekoekte onderkant van
het schip dwong de kapitein langzaam
waren eenvoudige eendemosselen
„doorzichtige doodkist" voor vele hon
derden mannen, vrouwen en kinderen
die zo opeen stonden, dat niemand kon
vallen. De dikke glazen vensters kon
den geopend noch stukgeslagen wor
den...
Bevroren haar
Om tien uur ging de sirene van het
.schip op monotone rouwende toon
waardoor het angstige geschreeuw
van de slachtoffers en het huilen van
de storm minder goed hoorbaar was.
De sirene bleef geluid geven tot de
„Gustloff" voorgoed in dé golven ver
dween. Enige ogenblikken was het ijzi
ge wateroppervlak vol van hoofden
van mensen, die probeerden de Duit
se kust op 38 kilometer afstand, zwem
mende te bereiken. Maar hun haar be
vroor, zij kregen kramp in armen en
benen en verdwenen naar de bodem
van de zee bij de vele andere slacht
offers, die op het schip achtergeble
ven waren.
De boten en vlotten, die weggedre
ven waren, werden vele uren later ge
vonden door Duitse torpedoboten, of
dreven aan op de Baltische kust. Er
bevonden zich 736 jonge vluchtelingen
op alsmede enige kinderen. Niemand
ouder dan 40 jaar «on worden gered.
Een onbekende Russische duikboot
had het schip in de grond gehoor
maar het is zeer de vraag, of het ook
gebeurd was, indien het schip volledig
zeewaardig was geweest en indien
men tydig de aangekoekte mosselen
had verwyderd.
(Copyright Opera Mundi)
en in rechte lijn te varen..
Schip, propvol
vluchtelingen,
niet wendbaar
Engel des doods
Om hall één voerden de torpedobo
ten hun snelheid op en zij verdwenen
de „Gustloff" aan zyn lot overlatend
De 26.000 ton metende „Wilhelm De kapitein en zijn officieren keken el-
Gustloff" was het vlaggeschip van kaar met ernstige gezichten aan. „Op
Hitler's „Kraft durch Freude"-vloot.
Het schip werd gebouwd in 1937 ten dat nioment zo schreef een overle-
gerieve van de Nazi's en hun families vende scheepsarts later, „kon ik de
en het had twee zwembaden, een goed des oyer
uitgeruste gymnastiekzaal, een bios
coop, een theater en een prachtige wandelen.
dansvloer. Maar er was nog maar Het was kwart over negen 's avonds
weinig kracht en vreugde overgeble- toen de dood toesloeg. Niemand weet
ven in Duitsland toen de „Gustloff" hoelang de Russische duikboot de
uitvoer op die yzige morgen van de „Gustloff" al bespioneerd had, maar
31e januari 1945. de commandant van deze duikbuut
Drie jaar had het schip aan de ka- had voldoende tyd gehad het lang
de gelegen in de Poolse havenstad Gdy Zaam voortkruipendc doel duidelyk n
nia. Nu moest het, omdat het Rode le zyn torpedovizier te krygen. Er Mon
ger in aantocht was, zoveel mogeiyk hen drie zware ploffen. Drie torpedo's
vluchtelingen naar Duitsland brengen hadden de „Gustloff" midscheeps on-
De hutten, promenadedekken, badka- der de wateriyn getroffen
mers, scheepsruimen en zalen waren op hetzelfde ogenblik gingen de lich
propvol met 7936 vluchtelingen, ge- ten uit en enkele ogenblikken later
wonde soldaten en bemanningsleden, maakte de „Gustloff" zwaar slagzyde
Dit was viermaal zoveel als eigenlyk 0ver bakboord tot 40 graden. Een vech
met dit schip konden worden vervoerd tende en wilde massa mannen en vrou
Om op de dekken enige ruimte te wen bereikte het dek juist toen de los
krijgen waren de grote motorred- liggende reddingsboten overboord wer
dingsboten vervangen door kleine den gezet. Boten en mensen kwamen in
roeibootjes en dit was met zo'n gro- botsing met elkaar met als gevolg,
te haast gebeurd, dat de roeiboot- dat de boten werden vernield. Velen
jes maar nauwelijks vastgemaakt sprongen overboord met stukken hout
waren. Maar het ergste van alles Van de reddingsboten in hun armen,
was de toestand van de romp van De weinige overgebleven boten en
het schip. De „Wilhelm Gustloff" vlotten werden overstroomd met in Pa
was in drie Jaar niet afgekrabd of niek geraakte mannen en vrouwen die
schoongemaakt. De onderkant van eenmaal daar, hun plaatsen niet wil-
het schip zat zelfs zo vol met zee- den verlaten, zodat het onmogelijk
slib en mosselen, dat de vroeger zo werd de boten en vlotten te water te
snelle „Gustloff" nu nog maar ma- laten. Officieren vuurden hun pisto-
ximaal 15 knopen snelheid kon ha- len af om de mensen terug te dryven
len. Bovendien was het onmogelijk maar zy sloegen er geen acht op.
om met het schip te zigzaggen. Het lager gelegen promenadedek,
De „Gustloff" was op deze wyze afgesloten met vensters, werd tot een
Op een vliegveld van Madrid zyn
twee Spanjaarden aangehouden, die
een belangryke hoeveelheid verdoven
de middelen in hun bezit hadden. De
twee mannen, die uit Melilla in
Spaans Marokko afkomstig waren,
hadden de narcotica verborgen in net
been van enkele hammen, nadat zy
daaruit het merg hadden verwyderd.
Het Engelse prinsje Andrew is
voor het eerst op een postzegel ver
schenen; hij staat, in de armen van
zijn moeder koningin Elizabeth van
Engeland, op een postzegel, welke
op 12 december op Sint Helena zal
uitkomen. De afbeelding op deze
zegel, welke een waarde heeft van
een pond sterling, is gemaakt aan
de hand van een portret van Cecil
Beaton. De zegels zijn gedrukt in
