^evtcicbecoiiAaiu r=rr-i
VOORLOPIGE OVEREENSTEMMING
MET INDONESIË
Overdracht via V.N. in mei volgend jaar
mm A WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1962
M M 1 52e JAARGANG No. 15.692
NIEUW-GUEVESE WIJN
Directeur J. F. J. M. KOENS BEREADS: PAPENGRACHT 32 i 5
Hoofdredacteur L. C. J. ROOZEN KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 5
Telet. 2 0 9 3 5 Red. 20015, 25594 - Advert. 2 0 8 2 6 - Klachten beiorgtng 33839 (tussen 17.30 en 19.00 n.) - Giro 10.30.03 - Abonn. 0,65 p. w„ f 2.80 p. mnd., f 8,25 p. kw„ Franco p.p. 8,75. Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50
Formele onderhandelingen half augustus
verwacht
VOORLOPIG
AKKOORD
HET GEHEIME OVERLEG tussen
Nederland en Indonesië, dat tel
kens aan een zijden draadje scheen
te hangen, heeft dan toch tot 'n voor
lopig succes geleid. Dank zij Ameri
kaanse versteviging is het zijdefi
draadje niet gebroken en men mag
veilig aannemen, dat het bereikte
compromis op de voornaamste plaats
te danken is aan de forse greep, waar
mee de Verenigde Staten de beide
tegenstanders bij elkaar en aan de
tafel hebben gehouden.
Het is nog te vroeg om 'n oor-
0 deel te vellen over de verdien
sten van het compromis. Voor
eerst was het overleg „geheim", zo
dat we officieel niets weten omtrent
de inhoud van de bereikte overeen
stemming, en vervolgens is alles nog
maar „voorlopig". Dat kan ook niet
anders, want het overleg was nu
eenmaal informeel en bindende af
spraken mochten er niet worden ge
maakt. Daar het evenwel uitgesloten
is, dat de onderhandelaars (ofschoon
zij formeel niet mochten onderhan
delen) op eigen houtje te werk zijn
gegaan, zonder ruggespraak met hun
respectievelijke regeringen, kan men
gevoegelijk aannemen, dat het ak
koord wel zal worden aanvaard, zo
wel in Den Haag als in Djakarta.
De mogelijkheid is echter niet uit
gesloten, dat Soekarno te elfder ure
toch nog roet in het eten gaat strooi
en. Want ofschoon dr. v. Royen in
belangrijke mate tegemoet is geko
men aan de Indonesische gevoelig
heden, blijft het voor een man als
Soekarno een bittere pil, te moeten
aanvaarden, dat Nieuw Guinea geen
Indonesisch bezit zal zijn „vóór <ie
haan in 1963 heeft gekraaid". Hij
heeft zó dikwijls en met zoveel op
hef verzekerd, dat Indonesië nog dit
jaar Nieuw Guinea uit de klauwen
van de Nederlandse kolonialisten zou
hebben „bevrijd", dat het inslikken
van al die uitspraken hem niet mee
zal vallen. „Het gezicht verliezen" is
een ernstige zaak in het Oosten. Van
de andere kant moet het voor een
volksmenner, als Soekarno is, niet
onmogelijk zijn om met een stalen
gezicht een nederlaag om te toveren
in een overwinning. Zoals de zielige
para's, die groen van ellende in de
moerassen het leven trachten te rek
ken, worden voorgesteld als over
winnaars, die delen van Nieuw Gui
nea hebben „veroverd" zo kan
een formeel akkoord op 17 augustus
eventueel best worden opgeblazen
tot een overwinning van de Indone
sische militaire successen.
Over het lot van de Papoea's, zul
len wij ons oordeel moeten opschor
ten totdat wij precies weten, hoe het
zit met de beloofde volksstemming
en met het toezicht van de Verenig
de Naties.
Wij kunnen ons nu wel verheugen
over de waarschijnlijkheid, dat wij
binnenkort bevrijd zijn van de lang
zamerhand loodzware last daar in
Nieuw Guinea, maar een beetje bit
tere nasmaak zit er toch wel aan.
Zoals gisteren in een deel van onze oplage kon worden meegedeeld is in
het geheim vooroverleg tussen Nederland en Indonesië een voorlopige
overeenstemming bereikt over alle geschilpunten met betrekking tot de
overdracht van Nieuw-Guinea. Officiële mededelingen van de inhoud vari
de voorlopige overeenkomst zijn niet gedaan, doch van gezaghebbende
zijde wordt verklaard, dat 1 mei 1963 is gesteld als voorlopige datum voor
de overdracht aan Indonesië van het bestuur over Nieuw-Guinea, dat zal
worden gevoerd onder auspiciën van de Verenigde Naties. Voordien zou
een tijdelijk VN-bestuur worden ingesteld. Volgens diplomaten te Wash
ington verwacht men, dat de VN zal beginnen het bestuur van de Neder
landers over te nemen zo spoedig mogelijk na de ondertekening van een
officieel akkoord.
De Indonesische minister van buitenlandse zaken, dr. Soebandrio, is
intussen per vliegtuig op weg naar Djakarta, waar hij president Soekarno
verslag van de onderhandelingen zal uitbrengen.
De Nederlandse onderhandelaar, dr. Van Roijen, zal in Den Haag rap
port komen uitbrengen. Beiden hebben verklaard te hopen, dat het ak
koord in het midden van deze maand op het hoofdkantoor van de VN te
New York kan worden getekend.
Dr. Van Roijen zei, dat op alle essentiële punten overeenstemming is
bereikt. Een aantal details moest nog worden geregeld.
Een belangrijk element in het ontwerp-akkoord is de bepaling inzake de
volksstemming onder de bevolking van Nieuw-Guinea over haar toekomst.
Dit recht tot zelfbeschikking, een eis van Nederland, is vervat in het
plan-Bunker, dat de basis vormt van het akkoord.
In VN-kringen is dinsdag verklaard, dat het ontwerp-akkoord voorziet
in een volksstemming tien jaar na de overdracht van het bestuur aan
Indonesië.
ALLES IS NOG MAAR VOORLOPIG
militaire acties tussen de Nederland
se en Indonesische strijdkrachten in
Nieuw-Guinea.
De heer Harriman, die in een ra
dio-uitzending sprak, zeide er op te
vertrouwen, dat de Nederlandse en
de Indonesische regering de over
eenkomst zullen aanvaarden, die
thans in principe bereikt is.
De voorlopige overeenstemming
bevat twee onderdelen, nl. het terug
trekken van de Nederlanders en de
overdracht van het bestuur aan de
Verenigde Naties, die het op hun
beurt „op een ordelijke wijze" zullen
overdragen aan Indonesië, en ten
tweede de rechten van de Papoea's
„die beschermd zijn, nu en in de toe
komst". De Papoea's, aldus Harriman,
zullen in de gelegenheid zijn deel te
nemen aan „een werkelijke volks
stemming waarin zij zich kunnen
uiten over de wijze waarop hun toe
komst dient te worden bepaald".
In antwoord op een vraag heeft het
Nederlandse ministerie van buiten
landse zaken medegedeeld, dat de
twee leden van de Nieuw-Guinea-
raad, de heren N. Jouwe en N. Tang-
gahma woensdagmiddag om 14.20 uur
van Schiphol naar New York zou
den vertrekken. Zoals bekend arri
veerden beiden gistermorgen uit
Biak in ons land.
Indon. vliegtuigen
wierpen voedsel af
Het gouvernementsvoorlichtingsbu
reau heeft woensdagochtend meege
deeld, dat op 31 juli in de nabijheid
van Merauke, Fak-Fak, Kaimana en
Sorong Indonesische vliegtuigen het
gebied van Nederlands Nieuw Guinea
hebben geschonden. De verkennin
gen hebben tot nu toe uitgewezen,
dat deze vliegtuigen voedsel hebben
uitgeworpen.
De in deze contreien zeldzame bruine zeehond, welke eind vorige week
bij Rheden in de IJssel was gezien is maandagavond in Blokzijl door tien
mannen met bietennetten na inspannende arbeid uit het water gehaald.
Het dier, dat voordien ook nog in Meppel was gezien, is overgebracht naar
Burgers Dierenpark in Arnhem. Bij een copieuze vismaaltijd bekomt de
zwerver hier van de vermoeienissen. Boven het rechteroog is duidelijk
de wond te zien, welke de zeehond bij zijn avontuur opliep.
HET KARAKTER
DER OVEREENKOMST
De besprekingen op „Huntland"
hebben het karakter gehad van ge-
dachtenwisseling en om te onderzoe
ken of er een basis zou zijn voor
formele onderhandelingen, die onder
auspiciën van de Verenigde Naties
gehouden zouden moeten worden.
Onder deze omstandigheden, zo
zeiden enkele diplomaten die nauw
bij de besprekingen betrokken wa
ren, is het nu opgestelde plan geen
formele overeenkomst, maar een
voorlopige overeenstemming over
enkele gedachten, die de basis voor
formele onderhandelingen zouden
kunnen vormen.
Dr. Soebandrio zal de resultaten
aan de Indonesische regering voor
leggen.
In de Verenigde Staten wordt ver
wacht, dat minister Soebandrio een
week tot tien dagen in Djakarta zal
blijven voor overleg met de Indone
sische regering. Daarna zou hij te
rugkeren naar New York voor het
afsluiten van de formele overeen
komst tussen Nederland en Indone
sië.
Op het hoofdkantoor der Verenig
de Naties is van welingelichte zijde
vernomen, dat het in de bedoeling
ligt de besprekingen van midden
augustus op de zeventiende van deze
maand af te sluiten. Op 17 aug. wordt
in Indonesië de onafhankelijkheids
dag gevierd.
SYMBOLISCH BESTUUR
Het bereikte compromis is in grote
lijnen gelijk aan het plan-Bunker,
volgens hetwelk de Papoea's recht op
zelfbeschikking zouden krijgen, en
de bestuursoverdracht in fasen zou
geschieden. De Indonesische onder
handelaars hebben evenwel gedaan
gekregen dat hun een belangrijke
concessie is gedaan, hierin bestaande
dat Indonesië van mei 1963 af een
symbolisch bestuur over Westelijk
Nieuw-Guinea uitoefent. Men meent
te weten, dat Indonesië vergunning
zou krijgen om de Indonesische vlag
op sommige openbare gebouwen te
hijsen.
De Sentaniërs willen
vechten
Verzoening in
Algerië
Hiermede is officieel een gerucht
tegengesproken als zouden nabij Me
rauke opnieuw parachutisten zijn
neergelaten, waarbij zelfs werd ge
sproken van 200 man. Dit gerucht is
vermoedelijk ontstaan omdat passa-
giers van een „Kroonduif'-Dakota ritsen, verslaggever van het NTS-
op weg naar Merauke overal witte journaal in Nieuw Guinea,
parachutes konden zien hangen.
De vertegenwoordiger van de Sen-
tani-stam zeide ook, dat bij even
tuele Indonesische luchtlandingen in
de Sentani-vlakte bij Hollandia, zijn
\olk de wapens zal opnemen tegen Mohammed Chider, de rechterhand
de Indonesiërs. Het plan-Bunker ™n de dissedente vice-premier Ben
wordt door zijn stam volledig van de Bella, heeft dinsdag tweemaal een
- hand gewezen. Men wenst de onaf- onderhoud gehad met vice-premier
Een der toekomstige leiders van t hankelijkheid niet te ontvangen van Belkacem Knm, een van de leiders
Sentani-volk in Nederlands Nieuw de IndonesiërS) noch van de Verenig- van de tegen Ben Bella gerichte stro-
Guinea, Alfeus Jokoe, heeft ver- de Naties doch uitsluitend van de ming. „Wij hebben een nieuw begin
klaard, dat de Sentani-stam een gue- Mederianders gemaakt," verklaarde Chider na af-
rilla-oorlog tegen de Indonesiërs zal ioop-
beginnen, indien de Indonesiërs het De Sentaniers wonen op twee kilo-
bestuur van de Nederlanders over- meter afstand van Hollandia Zij be- H~ zal vandaag (woensdag) ver-
nemen. Een eventuele komst van de horen tot de meest ontwikkelde stam- moedelijk ook spreken met Mo-
Indonesiërs wordt door deze stam als men in Nieuw Guinea. Zij hebben hammed Boudiafi eveneens vice-pre-
onaanvaardbaar gezien. De Sentani- een eigen politieke menmg, welke tot mjer d-e maandag door dc troepen
woordvoerder, zoon en opvolger van uitdrukking wordt gebracht in een Bella gevangen werd geno-
een der huidige Sentani-leiders zei eigen streekraai De stam telt onge- Ben Bell^gevaiagenw^«jjno,
dit in een vraaggesprek met Jan Ger- veer 10.000 leden. .g gestejd
- Volgens Chider is de politieke cri
sis nu wel opgelost, tenzij er iets
geheel onverwachts zou gebeuren.
DE LUCHTBRUG
NEDERLAND-NIEUW-CUINEA
De Amerikaanse onderminister
voor zaken van het Verre Oosten,
Averell Harriman, heeft verklaard,
het ondenkbaar te achten, dat er
thans nog sprake zal zijn van verdere
In de Scheldetunnel te Antwer
pen heeft zich dinsdag een ketting
botsing voorgedaan toen van een
Vanochtend (woensdag) is de eer- gen, hetgeen de middagrust van ve- zware vrachtauto bij het afrijden van
ste Superconstellation van de KLM len verstoorde. Iedereen schikt zich de tunnelhelling de remmen weiger-
met vrouwen en kinderen naar Ne- echter naar de omstandigheden. den. De met hout beladen vracht-
derland vertrokken. Onder veel be- Nu het overbrengen van vrouwen wagen iep in op een drietal perso-
langstelling van de plaatselijke be- uit Zuidoost-Nieuw-Guinea bijna Mnautos en een vrachtwagen en
volking verheten 32 vrouwen en 64 voltooid is, zullen andere plaatsen drukte deze op elkaar en tegen de
kinderen met deze eerste machine volgen. Nog deze week zijn Fak-Fak, tunnelwand. Takelwagens zijn an-
van de „luchtbrug" Nieuw-Guinea. Sorong en Manokwari aan de beurt derhalf uur m de weer geweest om
Allen waren afkomstig uit Merauke en vervolgens Hollandia. de wrakken uit de tunnelgang te sle-
en andere plaatsen uit zuidelijk De met de organisatie belaste amb- pen.
Nieuw-Guinea, zoals Koembe, Kepi, tenaren verklaarden op Biak aan de
Agats, Mindiptanah en Tanah Merah. ANP-verslaggever, te verwachten,
In deze streek zijn thans nagenoeg dat zich geen ernstige moeilijkheden Dit nummer bestaat Uit lü pagina S
in het geheel geen Nederlandse vrou- met de stroom vrouwen en kinderen
wen meer. Slechts enkele onderwij- zullen voordoen,
zeressen en verpleegsters zijn ach- Tot woensdagochtend hadden ruim
tergebleven. Alle evacuées worden 300 vrouwen en kinderen voor de
uit hun woonplaatsen met vliegtui- reis naar Nederland geboekt. Zij zui
gen van de „Kroonduif'-luchtvaart- len in Bangkok overnachten en van
maatschappij en soms met KLM-Da- daar met een andere Superconstella- Azoren hogedrukgebied en een lage-
kota's naar Biak gebracht, waar zij tion doorreizen. Het eerste vliegtuig drukgebied boven Midden-Noorwe-
worden opgevangen in het KLM- zal waarschijnlijk in de nacht van gen wordt geleidelijk zwakker. De
hotel of het gouvernementshotel, donderdag op vrijdag op Schiphol aangevoerde lucht is in de hogere
Overivegend zonnig
De westelijke stroming tussen het
Beide hotels waren in de afgelopen aankomen,
dagen volkomen vol.
De stemming onder de vrouwen is
uiterst rustig. Tientallen kinderen
vermaakten zich met spelletjes in
het hotel en krioelden door de gan-
Helikoptervluchten
boven Oost-Berlijn
De Russische vertegenwoordiger
in het luchtveiligheidscentrum te
Berlijn heeft maandag bezwaar ge
maakt tegen Amerikaanse helikop
tervluchten boven Oost-Berlijn. Het
zou best eens kunnen gebeuren, zei maan op
Hoogwaterstanden
luchtlagen zeer warm, waardoor de
stapelwolken, die overdag door de
zonnestraling ontstaan, het buien
stadium niet bereiken. Het weer be
houdt hierdoor een rustig karakter,
terwijl de temperaturen tot iets ho
gere waarden kunnen oplopen dan
vandaag.
Zon- en maanstanden
2 Aug.: zon op 05.02, onder 20.30;
"155, onder 21.32.
Twintig Japanse burgemeesters, die een studiereis mak en door Amerika en Europa, hebben dinsdagmiddag een
bezoek gebracht aan de miniatuurstad Madurodam in Den Haag. Op de foto zien we de burgervaders samen
met hun Madurodamse ambtsgenoot Diek de Brauw.
BIDDEN VOOR HET CONCILIE
De Evangelisch-Lutherse bisschop,
prof. Karl Witte, heeft de dominees hij, dat zo'n hef schroef vliegtuig wordt
van Hamburg verzocht te bidden neergeschoten.
voor het komende Vatikaanse Con- De Amerikanen hebben tegen deze
cilie. Hij heeft drie gebeden om een- verklaring geprotesteerd. Zij zeggen
heid ontworpen. In één daarvan gerechtigd te zijn in een gebied bin-
wordt om bijstand van de H. Geest nen 20 mijl van het luchtveiligheids-
voor het Vatikaanse Concilie gebe- centrum te vliegen zonder toestem
den. De Evangelische Christenen van ming van wie dan ook. Zij zijn ook
de andere Lutherse kerken in beide van plan rustig door te blijven vlie-
delen van Duitsland zullen op ver- gen.
zoek van hun kerkelijke leiding ook Maandag is een helikopter van het
dergelijke gebeden voor het Concilie Amerikaanse leger een half uur bo- Menigeen houdt zich voor een
in hun gemeenschappelijk gebed op- ven Oost-Berlijn geweest voor wat mensenkenner, omdat hij niemand
genoemd wordt een routinevlucht. vertrouwt
2 Aug.: v.m. 4.34; n.m. 17.01.
KORRELTJE
