SeCöid<^<2ouYant
PAPOEA'S TEGEN
BUNKER-PLAN
M. DE VRIES
FATALE TREINBOTSING
IN JAPAN
„WATERMAN" MET 850 MILITAIREN
NAAR NIEUW-GUINEA VERTROKKEN
MEI-AANBIEDING
De visie van de
heer Jouwe
Meer dan 100 doden
ROCOCO
Hoogwaterstanden
VRIJDAG 4 MEI 1962
52ste JAARGANG
No. 15.617
MINISTER CALS
MAMMOEDIG VERDER
Directeur J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telef. 2 0 9 3 5 Red. 20015, 25594 - Advert. 20826 - Klachten bezorging 33839 (tussen 17.30 en 19.00n.) Giro 10.30.03 - Abonn. 0,65 p. w., 2,80 p.mnd., 8,25 p. kw„ Franco p.p. 8,75. Adv. 17 et p. mm., Telefoontjes f 1,50
Grote belangstelling
bij vertrek
Het vroegere regeringsschip „Wa
terman" nu op nieuw gecharterd
is vanmorgen met ruim 850 militai
ren aan boord uit Hoek van Holland
vertrokken met bestemming Nieuw*
Guinea. Om even over zes trokken
de sleepbot „S.houwenbank" en
„Azië" het schip los van de beton-
steiger waar tientallen familieleden
hun zonen, mannen of verloofden
'n laatste groet toezwaaiden. Dat ge
beurde onder de tonen van het „Wil
helmus", gespeeld door het trompet-
terscorps van de cavelerie, dat daar
voor reeds in het schemerdonker 't
vertrek met pittige marsmuziek een
beetje had opgefleurd.
De tocht van de „Waterman" is
het tweede troepentransport per
schip sinds de regering besloten heeft
de Nederlandse strijdkrachten in het
omstreden gebiedsdeel te versterken.
De reis duurt 38 dagen en gaat via
Curasao, het Panamakanaal en Ho-
noloeloe.
Evenals vijftien dagen geleden bij
het vertrek van de „Zuiderkruis", die
nu juist het Panamakanaal is gepas
seerd, heerste er ook vannacht in het
anders zo rustige Hoek van Holland
een grote bedrijvigheid. Er was min
der politie op de been de afzetting
bleef nochtans zeer effectief maar
er waren ditmaal meer „wegzwaai-
ers" naar de kustplaats gekomen.
Zij werden om even voor half zes
tot de kade toegelaten, kort nadat
de staatssecretaris van defensie, lui
tenant-generaal b. d. M. R. H. Cal-
meyer, het schip had verlaten.
Betogers kwamen niet ver
Minder fortuinlijk was 'n groepje
van 70 a 80 betogers;* merendeels
jeugdige Amsterdamse leden van 'n
zeer linkse organisatie, dat al in de
vooravond naar Hoek van Holland
was gereisd om te demonstreren te
gen het vertrek. Zij hadden o.a. pam
fletten bij zich, die zij aan de mili
tairen probeerden te overhandigen.
Maar nog voor de aankomst van de
troepen werden zij opgevangen do r
het cordon van politiemannen.
Enkele mannen en jongens brach
ten een paar uur door op het politie
bureau. De anderen hadden daarna
geen andere keus meer dan de snel
langs hen heen rijdende colonnes 'n
groet toe te zwaaien. Slechts een
enkele keer klonk de kreet „geen
troepen naar Nieuw Guinea", of
„troepen terug".
De colonnes kwamen uit de leger
plaatsen Appingedam, SLoe, Ermelo
en Oirschot. De militairen uit Appin
gedam hadden al woensdagavond af
scheid genomen van hun familie, de
anderen donderdagavo-"' Zij hadden
alleen hun wapens en-of een koffer
tje bij zich. De plunjezakken waren
al eerder aan boord gebracht.
Het detachement is, evenals de
groep die met de „Zuiderkruis" reis
de, samengesteld uit een afdeling
lichte luchtdoelartillerie en een ba
taljon infanterie (stoottroepen), aan-
Ontspanning aan boord
Om de dag wordt een ai-Jere film
vertoond, er zijn sportartikelen aan
boord, de bar's staan ook voor de
soldaten open en het zwembad is in
gereedheid gebracht. Iedere dag is er
een verplichte siësta van twee tot
vier uur. De rest wordt gevuld met
lessen in o.a. het Maleis. Elke mili
tair krijgt dagelijks gratis een flesje
bier en sigaretten. De jongens van
de LUA zijn tenslotte nog extra ver
wend door de burgerij van Appinge
dam, die kort voor het vertrek een
grote inzameling hield, welke enkele
duizenden guldens opbracht.
Onder de vertrekkenden was één
militair, die vooral voor de jeugd 'n
trouwe vriend is geworden op de
beeldbuis: Wilco Meijer, de vaste
partner van Lonn ke Hoogland in
jeugd-tv-uitzendingen. Vaandrig
Meijer gaat als korps-administrateur
van he 41e bataljon infanterie naar
Biak en de jeugdige kijkers zullen
hem tenminste voor één jaar moeten
missen. De meeste andere militairen
blijven zes a acht maanden langer
weg tot hun diensttijd van 24
maanden is voltooid.
Na deze reis van de „Waterman"
zal nog 'n troepentransport per schip
plaats hebben, wanneer is nog niet
bekend. Vast staat, dat de „Zuider
kruis" geen troepen uit Nieuw-Gui-
nea terug haalt, mogelijk gebeurt
dit wel met de „Waterman". Het ver
voer van afgeloste onderdelen d- t
de lucht zal normaal doorgang vin
den, zo werd bij dit vertrek door
zegslieden medegedeeld.
Gratis overhemd of das
bij aankoop van KOSTUUM of JAS.
KAMGAREN TWEN-KOSTUUMS
Italiaanse style, vanaf
89.75
37.75
HAARLEMMERSTRAAT 149
t.o. Janvossensteeg
Schakelzegels worden in betaling
aangenomen.
(Advertentie)
Geen bedreiging
van het
openbaar onderwijs
Blijkens de replieken die gister
middag in het hervatte „mam
moet-debat" van de Tweede Kamer
van liberale zijde Over het openbaar
onderwijs zijn gehouden, koestert
men daar nog vrijwel gelijke opvat
tingen aan die, welke door en ten
tijde van Thorbecke gebruikelijk wa
ren. Reeds in eerste termijn verklaar
de mevr. v. Someren-Downer, dat zij
en haar fractie de openbare school
niet gedegradeerd wensen te zien
tot een „vluchtheuvel", waartoe men
in arrenmoede zijn toevlucht moet
nemen, omdat een bijzondere school
van de eigen richting (nu eenmaal)
ter plaatse ontbreekt. Voor princi
piële voorstanders van de openbare
school aldus de gedachtengang van
de liberale woordvoerster is dat de
school, waar zij alle kinderen van
ons volks verenigd zouden willen
zien, omdat juist die school een bij
drage zou kunnen geven tot verster
king van het nationaal saamhorig
heidsbesef en tot de ware verdraag
zaamheid. „Omdat op de openbare
school kinderen uit allerhand milieu
elkaar ontmoeten, zou ik haar gaar
ne de „ontmoetingsschool" willen
noemen. Veel tegenstellingen zouden
niet bestaan, wanneer bij allen in de
jeugd verdraagzaamheid zou zijn aan
gekweekt". Volgden pleidooien om
gelijkberechtiging van de openbare
scholen en uitingen van ongerust
heid, dat die rechten in de wet van
minster Cals niet voldoende verze
kerd zijn.
Dat alles klinkt wat de taak-om-
schrijving van de openbare school en
de schets van haar aard betreft
wel iets gematigder dan de Thor-
beckiaanse opvattingen, volgens wel
ke men destijds zó sterk van de eigen
overtuiging inzake de rationalistisch/
religieuze waarden doordrongen was,
dat men die via overheidsbepalingen
wilde opleggen. En dat tegen de ge
dachte van de liberale staatsonthou
ding in!
Zij gaven zich daarbij wellicht
helemaal niet te kwader trouw
wél over aan de geringschatting van
de positief-religieuze betekenis van
het bijzonder onderwijs, hetgeen bij
voorbeeld ook al in de slogan tot uit
drukking kwam, dat men door scho
len te bouwen (reeds voldoende
deed) om de gevangenissen te kun
nen afbreken
Gelijksoortige aanbevelingen kon
men toen beluisteren als in de ver
klaringen van de hedendaagse libe
ralen: het openbaar onderwijs moet
verdraagzaamheid kweken en (dog
matische) verdeeldheid van ons volk
tegengaan.
Met de kern van die stelling kan
men het kwalijk geheel oneens zijn,
maar uit de geest en vooral uit de
contekst, waarin zulke verkaringen
plegen te worden gegeven ook in
het debat van de Tweede Kamer
blijkt toch we op zijn minst enige
verabsolutering van het openbaar
onderwijs. En tevens: zoiets als een
afweerhouding als tegenover 'n waar
achtige bedreiging ervan.
Een misverstand blijkt daarbij tel
kens weer gelegen in de veronder
stelling, dat het automatisme van de
lager-onderwijswet zonder meer ook
voor het voortgezet onderwijs zou
moeten worden toegepast. Minister
Cals moest tot een andere procedure
voor de stichting var scholen in de
laastbedoelde groep overgaan, reeds
eenvoudig, omdat vele daarvan in
plaats van plaatselijke streekscholen
zijn. De minister heeft met zijn plan
procedure juist gepoogd tot 'n even
wichtige verdeling van scholen te
komen, volkomen onafhankelijk van
Laat ze maar ravotten of touwtje
springen. Zo'n jacket, voor Uw
meisje of jongen, kan ertegen!
Zware katoenen gabardine, rits
sluiting, dubbele capuchon, diverse
vrolijke kleuren (o.a. bleu, rood
i blauw). En de prijs is een
Eén dag betaalt U voor déze' prac-
tische, vlotte
DRI-SIL JACKETS
voor jongens en meisjes van 1 tot
6 jaar, als echte mm* 4^
Coster-stunt:
H.™,
f. 0.50 st.p.m.
Zolang de voorraad strekt.
Geen tel. of schrift, bestellingen.
LEIDEN:
Haarlemmerstraat 25
ROTTERDAM:
Korte Hoogstraat 11 Meent hk. Goudse-
singel Katendr. Lagedijk hk. Dorpsweg
West-Kruiskade 35
ZEIST: Slotlaan 158-160
VLAARDINGEN: Liesveld 7-9 T
De heer N. Jouwe, vice-voorritter
van de Nieuw-Guinea-raad heeft
dezer dagen samen met de heren
Kaisiepo, Tanggahma, Torey en Wom-
siwor over de politieke situatie rond
Nieuw-Guinea overleg gepleegd met
de Nederlandse regering. In een on
derhoud met een redacteur van het
ANP heeft de heer Jouwe een en
ander meegedeeld over zijn indruk
ken van dit overleg. Het ging voor
een goed deel jver het bekende plan
van de Amerikaanse heer Bunker.
„Wat ons allen verbaasde - aldus Üe
heer Jouwe - is, dat de heer Bunker
zorgvuldig een zeer belangrijk punt,
n.l. de kwestie van de soevereiniteit
over Nieuw-Guinea, in het geheel
niet aanroert. Voor ons draait daar
juist alles om.
Indien de Nederlandse regering
het voorstel van de heer Bunker ooit
zou accepteren, komt de hele kwestie
Nieuw-Guinea op een geheel ander
vlak te liggen, want dan zou Neder
land volkomen machteloos staan. Het
plan zou dan tegemoet komen aan
wat Indonesiië zo vurig wenst,
een de facto positie verkrijgen in
Nieuw-Guinea. En krijgen de Indo
nesiërs daar eenmaal vaste voet, dan
maken zijn van Nieuw-Guinea on
middellijk een binnenlandse aange
legenheid, waarbij Nederland, maar
vooral ook wij, Papoea's geheel mach
teloos aan de kant staan". „Dan
krijgen we Aziatische kolonialisten
in de plaats van blanke kolonialis
ten, en daarin hebben wij, Papoea's,
niet het minste vertrouwen.
Zal Indonesië in Nieuw-Guinea
dan het recht van vergaderen erken
nen, het recht van vrije meningsui
ting, het recht van oppositie, zullen
leiders van een politieke oppositie
ook daar dan niet in de gevangenis
worden gestopt, zal Indonesië de
Nieuwguinea-raad erkennen? Zullen
de democratische beginselen worden
geëerbiedigd en bevorderd? Wie het
Indonesische stelsel der geleide de
mocratie kent, weet tevoren reeds
het antwoord", aldus de heer Jouwe.
„Wat Nederland op dit ogenblik
het beste kan doen is: de Papoea's in
de gelegenheid stellen, internatio
naal voor hun eigen zaak te vechten,
en ik acht de Papoea's in staat, dat
te doen. Zij moeten daartoe zoveel
mogelijk bezoeken brengen aan zo
veel mogelijk staten en omgekeerd,
de leiders van die staten uitnodigen
voor een bezoek aan West-Papoea.
Dit geldt ook voor Indonesië. Maar
als daar een missie heen gaat uit
Nieuw Guinea, dan moet dit geschie
den onder de leiding van een gezag
hebbende functionaris van de Ver
enigde Naties".
Het conflict kan dus alleen worden
beëindigd, als de Papoea's hun eigen
zaken zelf in handen nemen en Ne
derland, op verzoek van de Papoea's
blijft doorwerken* als steunverlenend
land. „Ik hoop, dat deze vrije keuze
van de Papoea's door de wereld zal
worden gerespecteerd, gelijk de we
reld ook de verhouding tussen bijv.
Indonesië en Rusland respecteert",
zei de heer Jouwe.
Over de Indonesische bedreigin
gen is zijn mening, dat Indonesië niet
in staat is om een grote en langdu
rige oorlog te voeren; aan zou de
binnenlandse chaos in Indonesië nog
groter worden en de economische
toestand van het land is niet zo, dat
het lange tijd een groot leger op de
been zal kunnen houden. De indone-
sische grootspraak ziet hij als een
onderdeel van de zenuwenoorlog.
DE AUSTRALISCHE PAPOEA'S
In de wetgevende raad te Port
Moresby in Australisch Nieuw-Gui
nea heeft de Papoea-afgevaardigde
Ephraim Jubilee in een rede onder
meer gezegd, dat hij graag zou zien,
dat het gouvernement zich tot het
Australische parlement richt met het
verzoek om de wereld kenbaar te
moken „dat wij een samensmelting
van Nederlands Nieuw-Guinea met
Indonesië afwijzen". „Geef de Pa
poea's het recht om te kiezen" aldus
Jubilee, „Laat dat de Verenigde Na
ties weten. Wij hebben vele redenen
voor deze afwijzing. Twee daarvan
zijn, dat wij een vrij volk zijn en dat
wij aan de rechten op ons land vast
houden".
Begeleid door luitenant-generaal-vlieger H. Schaper begeeft het Britse
vorstenpaar zich naar de wachtende „Brittannia" op Schiphol, hen
weer naar Engeland terugbracht.
Meer dan honderd mensen (volgens
de brandweer 119) vonden gisteren
de dood toen in Tokio, nabij het Mi-
kawasjima-station, een drievoudige
treinbotsing plaatsvond. Honderd
zeven en veertig passag'ers werden
gewond, waarvan vele thans in le
vensgevaar verkeren. Men vreest dat
het dodental nog zal stijgen. Het on
geluk gebeurde toen een goederen
trein op een spoorbrug ontspoorde,
waarna twee overvolle forensentrei
nen op de ravage inreden.
De passagiers van de eerste foren
sentrein waren bezig zich uit de
wrakstukken te bevrijden toen de
tweede trein op beide ontspoorde
treinen inreed. De meste slachtoffers
waren passagiers van de tweede trein.
De spoorwegen delen mee, dat de
goederentrein uit het station Mika-
wasjima vroeger aankwam dan ver
wacht werd, en ontspoorde terwijl
hij op een zijspoor gezet werd.
De twee electrische treinen die uit
tegenovergestelde richtingen kwamen
reden op de ontspoorde trein in.
De binnenkomende trein stortte
omlaag van het bovengrondse tra
ject en verwoeste een groot pakhuis.
De forensentrein zat vol mensen
die naar huis terugkeerden uit de
voorsteden, na de nationale feestdag
van gisteren, de Dag van de Grond
wet.
Drie uur na de ramp waren de
reddingsbrigades nog bezig slachtof
fers uit de wrakstukken te bevrij
den.
Tweeduizend man politie was in
geschakeld om bij het reddingswerk
te helpen, terwijl 77 ziekenauto's
naar de plaats van de ramp gezon
den werden.
De wijk, half woonwijk, half in
dustriewijk in het Noorden van To
kio was versperd, en het kostte veel
moeite de ambulancewagens naar de
plaats van de ramp te krijgen.
Het TV-station van Tokio, dat ge
woonlijk te middernacht sluit, is de
hele nacht in de lucht gebleven om
bijzonderheden over de ramp en na
men van de slachtoffers te melden.
Uw modehuis
Tweede grote troepentransport naar
(Advertentie)
de vaak toevallige activiteiten der
gemeentebesturen e.d. Daarbij be
hoeft men geen zorg te koesteren
voor een ontoereikend aantal van
openbare scholen om andere motie
ven dan in zulk een evenredige ver
deling gelegen.
Deze kwestie zal in de komende
discussies nog wel verder worden
uitgesponnen en door minister Cals
(andermaal) tegenover de WD-frac-
tie in het juiste licht gesteld. Het zou
te betreuren zijn, wanneer de be-
winsdsman de mei kwaardige libe
rale twijfels niet of onvoldoende zou
kunnen wegnemen, al zou dat be
paald niet aan de opzet, noch aan de
de onmiskenbaar duidelijke tekst van
zijn wetsontwerp kunnen liggenl
DONKERSTEEG 12 LEIDEN
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Zachter
De instroming van koude polaire
lucht van de Noordzee is tot stil
stand gekomen en de veranderingen
in de luchtdrukverdeling zijn zoda
nig, dat we de komende dagen ge
leidelijk wat zachter weer kunnen
verwachten. Op de Oceaan ligt na
melijk een omvangrijke depressie,
aan de zuidwestflank waarvan sub
tropische lucht in de richting van
Frankrijk en Zuid-Engeland wordt
gestuwd. De begrenzing van deze
lucht bevond zich vrijdagochtend
boven België. Het ziet er naar uit,
dat deze lucht het komende etmaal
ook over ons land uitvloeit. Daarbij
zal door de grote vochtigheid over
het algemeen veel bewolking wor
den meegevoerd, terwijl de regen-
kansen toenemen.
Zon- en maanstanden
5 Mei: zon op 05.04, onder 20.10;
maan op 06.19, onder 21.45.
5 Mei: v.m. 4.07; n.m. 16.30.
KORRELTJE
Ruim achthonderd militairen zijn vanmorgen vroeg met de „Waterman" uit Hoek van Holland naar Nieuw- Als de mens zich veilig waant bo-
Guinea vertrokken. De foto toont het atscheid aan de kade. dreigt hem soms het onheil.
