GROTE RAMPEN
geschiedenis van de spoorwegen
In 1815 gebeurde in Engeland het eerste
ongeluk met een trein
ENGELS GEZIN WAS ZOEK
HET HONDENPARADIJS
wierpen
schaduw
op
Reebok springt
op auto
VERONTWAARDIGING OVER
UITLATINGEN DR HERSCHEL
ENGELS PARLEMENTSUD EERSTE
MENS DIE ONDER TREIN RAAKTE
Grote treinramp
in Frankrijk
HOOFDBESTUUR ROODE KRUIS
DEELT MENING DR HERSCHEL
Ongerustheid na treinramp in Harmeien
Persbureau meldde dood van 2 kinderen
WOENSDAG 10 JANUARI 1962
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 8
VOORZITTER NIJMEEGSE KVP-
FRACTIE TREEDT AF
Mr. dr. A. Begheijn, voorzitter van
de raadsfractie van de KVP in Nij
megen, heeft onverwacht zijn zetel
ter beschikking gesteld en voor al
le nevenfucties met deze functie sa
menhangend bedankt.
Mr. Begheijn heeft reeds jaren ge
pleit voor de vestiging van een ge
heel nieuw gemeentemuseum. Hij
acht mogelijkheden daartoe nu ruim
schoots aanwezig, doch b. en w. en
de KVP-fractie staan hier afwijzend
tegenover.
Het grote spoorwegongeluk te Harmeien heeft
weer eens de grote treinrampen uit de geschie
denis in herinnering gebracht. Eigenlijk heerste
bij velen de mening, dat er tegenwoordig zoveel
verbeterd was bij de beveiliging en door het in
voeren van de stalen rijtuigen, dat zich geen gro
te rampen meer konden voordoen. Vroeger was
dat heel anders, toen werden alle wissels en sein
palen nog met de hand bediend en konden veel
meer menselijke fouten worden gemaakt, toen
reden er alleen nog houten wagons op de rails
en deze versplinterden totaal, zodra zich een an
dere trein of een obstakel op hun weg bevond.
Dat juist nu, in de moderne tijd met de technisch
volmaakte NX-beveiliging en de automatische
blokkering van bezette baanvakken en verkeerd
liggende wissels, met de oersterke elektrische
treinstellen en de nauwkeurigste dienstregelin
gen, tóch een ongeval kon geschieden, dat veel
verschrikkelijker is dan vroeger ooit in ons land
is voorgekomen, heeft de vraag doen rijzen of
wij er nu wel zoveel beter aan toe zijn dan voor
heen.
Maar dan moet het antwoord onmiddellijk be
vestigend luiden, want hoe zou dit ongeval ver
lopen zijn als het hier houten wagons had betrof
fen? En hoeveel meer spoorwegongelukken zou
den er in de laatste tien jaren zijn geschied als
de wissels en seinen nog allemaal ongecontroleerd
door zelfstandig handelende wachters op eigen
verantwoording zouden zijn omgezet?? Of niet
omgezet???
In 1957 werden wij opgeschrikt
door ontstellende berichten over een
tragedie in Jamaica. Door het sim
pele breken van één koppeling, re
den twee rijtuigen van een trein
met 1500 passagiers zich te pletter
tegen een brug, de twee daarop vol
gende wagons kantelden en 5 daar
na komende wagons stortten om
laag in een ravijn. Er zijn minstens
205 reizigers gedood en tegen de 500
gewond, bovendien is er nog een
aantal vermist en nimmer terugge
vonden.
Dit is echter niet de grootste ramp
geweest. Deze vond plaats in 1944
bij Salerno in Italië. In dat oorlogs
jaar bleef een passagierstrein steken
in een tunnel en kwamen er zeker
520 personen door verstikking om
het leven.
„Toch maar liever
zelfstandig", vindt
Ouder-Amstel
Ouder-Amstel vóór het plan van mi
nister Toxopeus, dat voorzag in de
samenvoeging van Ouder-Amstel met
andere gemeenten. Bij de behande
ling van de begroting in december
bleek er echter een groep raadsleden
te zijn die weinig voor de plannen
van mr. Toxopeus voelde. Daarop
volgde het informele beraad dat tot
het gisteravond voorgelezen memo
randum heeft geleid.
Op de verkeersweg tussen Rolde
en Borger is een volwassen reebok
op een personenauto gesprongen, die
werd bestuurd door de heer B. H. R.
Langhorst uit Groningen. Het dier
was op slag dood. De auto werd
ernstig beschadigd. De bestuurder
kwam met de schrik vrij.
Ouder-Amstel wil als zelfstandige
gemeente blijven voortbestaan. De
gemeente wil alleen de grillig ver
lopende grenslijn op enige punten
alle fracties in de raad van Ouder-
Amstel hebben opgesteld en dat in
de raadsvergadering van gisteravond
is voorgelezen. Het memorandum is
het resultaat van enkele informele
bijeenkomsten van de fractieleiders
en de volledige raad met b. en w.,
waarin de kwestie-Bijlmermeer was
besproken.
Aanvankelijk was de raad van
De Nepalese minister van bui
tenlandse zaken heeft dinsdag te Kat-
mandoe melding gemaakt van over
vallen vanuit Indiaas gebied op Nepa
lese politieposten. Hij zei dat de
overvallers zich terugtrokken, zodra
er Nepalese versterkingen versche
nen.
Volgens het radiostation Brest is
dinsdagavond nabij de vuurtoren van
Le Four de Franse vissersboot „Mi-
chelet Manu" vergaan. Drie van de
opvarenden werden gered, maar tien
man worden nog vermist.
Zo lang er treinen rijden, gebeuren er ongelukken. Het allereerste onge- een gewonde. In het zelfde jaar bots-
val dateert van 31 juli 1815 op het terrein van een mijn in Newbottle bij ten te Weesp twee treinen op elkaar.
Newcastle (Engeland). Daar ontplofte de eerste lokomotief, die door een Twee doden, negen gewonden. In
zekere Brunton was gebouwd, en de machinist, een arbeider en een kleine 1954 zijn te Eist door een verkeerde
jongen werden gedood. Vijftig mensen werden daarbij gewond, waarvan wisselstand zes treinreizigers gedood
er later nog velen stierven. en elf gewond.
Rode Kruiscolonne overbodig
DRIEMAAL IN EEN JAAR
jaar worden. Een militaire trein
ontspoorde bij Oldebroek, gevolg 2
doden en 2 gewonden. Te Gelder-
malsen reed een personentrein op 'n
In de eerste tijd van de spoorgeschiedenis zijn heel wat lokomotieven uit goederentrein: twee doden en acht
elkaar gesprongen, omdat ze gebreken vertoonden of niet voldoende door gewonden. In dat zelfde jaar reed te
een veiligheidsklep waren beveiligd In 1828 plofte in Engeland op de lijn Heerlen een sneltrein op een stop
van Stockton Darlington Ry. een „Locomotion" uit elkaar, waarbij stoker trein en werd het aantal gewonden
en machinist om het leven kwamen. Een zelfde ongeluk geschiedde om- met 26 vermeerderd..
streeks 1833 in de Ver. Staten met het type „Best Friend". Vers in ons geheugen liggen nog
Als eerste persoon, die door een trein werd overreden, vermelden de an- de botsingen bij Woensel met 7 do-
nalen een parlementslid voor Liverpool, genaamd William Huskisson. Hij den en 20 gewonden in 1957, de (op
woonde de feestelijke opening bij van de Lijn Liverpool-Manchester op 15 de zelfde plaats als nu) bij Woerden
september 1830, doch kwam te dicht bij de lokomotief en geraakte er onder, ontspoorde militaire trein met Britse
verlofgangers, waarvan twee stier-
42 werden er gewond.. Als wij de ven en tien werden gewond in 1960
minder ernstige ontsporingen e.d. en de beide botsingen van verleden
even buiten beschouwing laten, be- jaar resp. te Geldrop en te Tilburg,
gint de rampenhistorie voor ons land tesamen met drie doden en vijf ge
in 1913 met een uit de rails gelopen wonden.
trein te Oranjekanaal, waarbij 5 do- Maar het waren geen verschrik-
D_, „pp,™ den en drie gewonden vielen te be- kelijke rampen met enorme aantal-
üfcK&ifc ontsporing aie men- treuren Bij f)e Vink te Leiden wa- len omgekomen passagiers, zoals wij
senlevens kostte, geschiedde ook ren in 1926 vier doden en 9 gewon- wel eens uit het buitenland kregen
in Fnirpinnrt Pn TOpi ie firMf Pnrhv den geteld, bij Woerden kwamen in gemeld. Niet voor niets voerden de
in Engeland en wel te Great Corby b passagiers om het N S> hun leuze: veilig, vlug, voorde-
op de lijn naar Newcastle. Drie pas- leven en werden er zeven gewond, lig. Zelfs zo veilig reden onze trei-
sagicrs vonden de dood. nen, dat menigeen dacht dat de tijd
Op de zelfde lijn reed in 1951 een van de grote spoorwegrampen voor-
De allereerste grote tremra p, eXpresstrein op een stilstaande stop- goed voorbij was
waarover nog lang werd gesproken trein met als gevolg twee doden en
en geschreven en die aanleiding 20 gewonden. Twee botsende werk- DE GROOTSTE RAMPEN
liedentreinen bereikten in 1952 te
werd tot heftige kritiek op de Fran- Rotterdam het zelfde resultaat. In WAT ZIJN nu de gróótste trein-
se spoorwegmaatschappij, vond plaats 1953 veroorzaakte een rangeerloko- ongelukken geweest in de ge-
op 8 mei 1842 bij Meudon, een stad motie£ Gouda weer een dode en schiedenis?
in het Franse departement Seine
Oise van thans 25.000 inwoners. Er
was slechts één trein bij betrokken,
maar deze was flink bezet met pas
sagiers. Ze werd getrokken door 2
lokomotieven tot het fatale moment
waarop een der assen van de voorste
machine brak. Deze loc kantelde en
de tweede stortte zich er bovenop.
Beide geraakte in brand, maar in
middels schoten de houten wagons
door de zware gevaarten en zo stond
weldra de gehele trein in lichter
laaie.
Omdat de wagons op grond van 'n
veiligheidsmatregel tegen het open
springen van portierei) onderweg,
aan de buitenkant waren afgesloten,
voltrokken zich in de bedreigde cou-
pé's afschuwelijke taferelen. Offi
cieel zijn er slechts 57 doden geteld,
maar vermoedelijk - en de verslagen
van die tijd bevestigen dit vermoe
den - zijn er heel wat slachtoffers
zodanig verbrand, dat aan identifica
tie niet meer viel te denken. Onder
de omgekomen reizigers bevond zich
de bekende admiraal Dumont d'Ur-
ville.
IN NEDERLAND
ER ZIJN sindsdien geregeld onge
lukken geschied. Nog altijd geldt
dat de Nederlandse Spoorwegen
de veiligste ter wereld zijn. Het
aantal gedode en gewonde reizi
gers is door de jaren heen bere
kend per 10 miljoen reizigers
treinkilometers en deze getallen
zijn voor Nederland altijd kleiner
gebleven dan voor de andere lan
den van Europa en waarschijn
lijk van de gehele wereld.
Zij liggen zo gemiddeld voor 't
aantal doden op: Nederland 0,01,
Duitsland 0,03, België 0,01, Dene
marken 0,03, Frankrijk 0,02, En
geland 0,03, Zweden 0,03 en Zwit
serland (ondanks de lawines)
0,01; en voor het aantal gewon
den op: Nederland 0,05, Duitsland
0,25, België 0,11, Denemarken 0,08
Frankrijk 0,05, Engeland 0,13,
Zweden 0,13, en Zwitserland 0,06.
VEEL ONGELUKKEN
Desondanks zijn ook in Nederland
veel ongelukken geschied. Oudere
mensen herinneren zich ongetwijfeld
de dijkverzakking bij Weesp, die 'n
trein tussen Amsterdam en Bussum
deed verongelukken in 1918. 41 Per
sonen kwamen daar om het leven en
Speelman Azn, arts in Harmeien.
De heer Speelman was maandag al
om vijf voor half tien op het ramp-
terrein aanwezig voor het verlenen
van eerste hulp en hij is er gebleven
tot de laatste gewonde was vertrok
ken.
TEKORT GEDAAN
De chef van de Medische Dienst van de Nederlandse Spoorwegen, dr P. Zijn i? dat'deze er
J. E. Hovingh, heeft in een onderhoud met het ANP de persconferentie d.e van,te tor Hendel Behoudt
eergisteravond in het militair hospitaal „Oog in Al" te Utrecht is gehouden, KfY^kemng "bliekTeel onder
den onkiese zaak" genoemd. Tijdens deze persconferent.e heef de com- dut het po e publiek geen onder
mandant van de Utrechtse Rode Kruiscolonne, tevens internist van het scheid maakt tussen het Kooe k.ru
hospitaal, dr. J. G. Herschel, kritiek geleverd op de organtaat.e van de ende Eente_Hulpvertóninf^Het pu
medische hulpverlening na de treinramp bij Harmeien en op het u.tblyven bhek/enkt nu, at«_
van een waarschuw.ng aan het Rode Kruis. geen v0,strekt niet het geval was.
Dr. Hovingh vertelde ons, dat hij gistermorgen Utrechts burgemeester, Dokter Herschel heeft alle mensm
jhr. mr. C. J. A. de Ranitz, heeft bedankt voor de voortreffelijke hulp die die wel direkt ter plaatse w
de Utrechtse GGD op het rampterrein heeft geboden. Met name ook heeft
hij zijn bewondering uitgesproken voor de correcte en akt.eve houding van Speelman, GGD en aan
hierbij met name
reéhtse GGD en aan
de Woerdense ziekenauto's, die zeer
op de persconferentie van maandag snel op het terrein van de ramp ar-
ten zeerste betreurt. Hij acht het riY?erd®n,_v,-.
niet betamelijk een collega publieke- Dr. J. Dijkstra chirurg van het
lijk aan te vallen of te bekritiseren. Woerdense ziekenhuis, noemde in n
Dit had. naar zijn oordeel, achteraf gesprek met het ANP de opmerkin-
dienen te geschieden. gen van de heer Herschel onverant-
woord. Hij neemt het hem vooral
RESPEKT kwalijk, dat hij op de persconferen
tie heeft gezegd, dat de toestand van
Respekt uitte dr. Hovingh tenslotte de gewonden zeer redelijk was. „Op
de GGD-direkteur, dr. A. A. Koopal.
„Mensen belangrijker
dan papier"
Om even over half tien maandag
ochtend werd de Utrechtse GGD door
de politie op de hoogte gesteld van
de ramp en omstreeks tien uur ar
riveerden de eerste mensen en am- "TV'n"""0" lanen erin ™i?n yiek'pn-
bula.nces al in Harmeien. Inmiddels voor kolonel R. Bmsman de chef foment l^gen
waren aaar ook ai nuisarxsen en cm- dodën ziin ëeïdentificeerd. den op sterven", aldus dr. Dijkstra,
rungen uit de omgeving aangekomen. die hieraan toevoegde dat de heer
werk verricht, zo voegde hij hieraan Herschel zich totaal niet op de hoog-
toe te heeft gesteld van de toestand van
Dr. Hovingh trof met dr. Koopal de
regeling, dat eerst de gewonden af
gevoerd moesten worden en wel zo
snel mogelijk. De verdeling over de
diverse ziekenhuizen heeft dr. Ho
vingh aan dr. Koopal overgelaten.
In verband met de opmerkingen van
de heer Herschel over het ontbreken
van een administratieve organisatie
op het rampterrein merkte dr. Ho
vingh op, dat hij mensen belangrij
ker vindt dan papier. Bovendien heb
ben de ziekenhuizen alle een zo goe
de administratie, dat de namen van
Verontwaardigd is ook de heer A. de gewonden.
De Britse ambassade in ons land heeft gisteren koortsachtig gezocht naar
mevrouw Powell en haar beide kinderen Marcia en Frederick die maandag
betrokken waren bij de treinramp in Harmeien.
Men wist, dat de beide kinderen
gewond naar het Academisch Zie
kenhuis in Utrecht waren vervoerd
en dat de moeder geen verwondin
gen had opgelopen. Bij navraag in
het Academisch Ziekenhuis bleek, dat
de kinderen slechts licht gewond
waren en na behandeling het zieken
huis konden verlaten. Waar de moe
der met hen naartoe was gegaan, wist
men ook hier niet te vertellen. In
derhaast uit Engeland overgekomen
journalisten zochten de ziekenhuizen
in en rond Utrecht af om de kinderen
te vinden. Men telefoneerde en tele
grafeerde met scheepvaart- en lucht
vaartmaatschappijen, maar van me
vrouw Powell en haar beide kinderen
was geen spoor te vinden.
TOEVAL
Een onderzoek door de Utrechtse
politie leverde al evenmin iets op,
terwijl ook de informatiedienst van
het Rode Kruis voor een raadsel
stond. In een speciaal oproepbericht
voor de radio verzocht de Britse am
bassade in Den Haag bekend te wor
den gemaakt met de verblijfplaats
van het gezin. Door een toeval kreeg
het Rode Kruis in Utrecht contact
met mevrouw PowelL Zij verbleef bij
familie in de Dickenslaan in Utrecht.
„EEN WONDER"
Daar hebben we haar opgezocht te
midden van haar overgelukkige fa
milie. „Het is een wonder", zo ver
telde ons mevrouw Powell, „dat mijn
kinderen en ik, maar ook mijn broer
en nicht, die ons vergezelden, nog
leven. Opeens, ik zat ongeveer negen
minuten in de trein en was op weg
naar Engeland, begon de coupé hevig
te schokken. Een oorverdovende klap
volgde hierop. Toen was het even
stil, heel kort maar, want wat we
toen hoorden «al ik nooit meer ver
geten.
Huilende en kermende mensen,
gillende vrouwen die bekneld zaten
tussen verwrongen zittingen. In kan
het niet beschrijven. Mijn dochtertje
werd enkele meters van mij vandaan
gesleurd. Zelf kon ik me niet bewe
gen omdat twee vrouwen over me
heen lagen. Mijn zoontje zag ik niet
meer. De coupé was gedeeltelijk ge
kanteld.
Lichte verwondingen
Mijn broer probeerde een paniek
te voorkomen. Hij schreeuwe de
mensen toe, hun kalmte te bewaren,
klom over stukken staal heen en
gooide ons vanuit een opening in de
trein naar buiten, waar we werden
opgevangen door militairen. Mijn
zoontje Frederick was het eerst op
de been. Voor hem heb ik de grootste
zorg, omdat hij juist herstellende is
van een zen uw instorting. Mijn doch
tertje liep, zoals later in het zieken
huis bleek, een lichte shock op en
kneuzingen aan het bovenbeen."
De beide kinderen hadden gister
middag in de woning aan de Dickens
laan alweer het hoogste woord. Van
daag is het gezin via Ostende en
Dover naar Canterbury teruggegaan.
De heer' Powell, die in Wembley
werkt, is maandagavond telegrafisch
op de hoogte gesteld van de wonder
baarlijke redding van zijn gezin. Er
is evenwel een kans, dat h(j dit tele
gram niet heeft ontvangen, want men
heeft van hem nog niets gehoord. Dit
zal ook de reden zijn, dat men op de
Britse ambassade in Den Haag onge
rust was over het lot van de familie
Powell. Deze ongerustheid nam toe,
doordat een buitenlands persbureau
de dood van de beide kinderen Po
well reeds had gemeld en de Lon-
dense kranten allerlei instanties in
Nederland opbelden om het gezin te
zoeken.
Naar aanleiding van de verklarin- hulp en is uitgerust met personeel en
ne aaminisiraue oa. ue namen va,, sen, die de chef Medische Dienst van materiaal voor de vorming van aei.
de gewonden in minder dan geen de Ned. Spoorwegen, de heer P. J. E. volMige verzamelplaats voor ge
tild verzameld konden worden. Hovingh, in een onderhoud met het wonden. Deze bestaat onder meer uk
ANP heeft afgelegd, stelt het hoofd- een afdeling waar de urgentie voor
GEEN VERPLICHTING bestuur van het Nederlandsche Roode de behandeling en afvoer wordt vast-
Kruis het op prijs het volgende mede gesteld, een shock-afdeling met bloed-
Het Rode Kruis komt inderdaad te delen: transfusiematerialen, geluidsinstalla-
op de waarschuwingslijsten van de tie, verbindingsdienst en registratie-
Spoorwegen voor, maar er bestaat, „Allereerst sluit het hoofdbestuur afdeling. Dit laatste betekent uiter-
volgens dr. Hovingh. geen enkele zich gaarne aan bij de waarderende aard niet dat, zoals gesuggereerd, aan
verplichting, het Rode Kruis bij een woorden, geuit over het werk dat de registratie meer waarde wordt ge-
ramp in te schakelen. Ook de aan- gemeentelijke geneeskundige dien- hecht dan aan de behandeling van
wijzingen van het ministerie van sten op het rampterrein hebben ver- gewonden, daar registratie geen ver-
Binnenlandse Zaken gelden niet voor richt. tragende factor vormt, doch het
spoorwegrampen. We hebben in 'n voordeel heeft dat - geheel los van
concrete situatie te maken met de Het hoofdbestuur meent echter stel- de behandeling - tegelijkertijd snelle
locaal aanwezige hulpkrachten, al- ling te moeten nemen tegen de op- informaties kunnen worden gegeven,
dus dr. Hovingh. Maandagmorgen vatting, als zouden de colonnes van Het hoofbestuur, de mening delend
waren er al vroeg voldoende trans- het Roode Kruis, bijvoorbeeld die van van de overste Herschel, dat het bij-
portmogelijkheden voor doden en ge- Utrecht, bij een ramp als maandag zonder te betreuren valt dat het
wonden. Er zou, volgens hem, pas is geschied, minder in aanmerking Roode Kruis door de verantwoorde-
werkelijk een chaos zijn ontstaan, komen om gelijkwaardige en doel- lijke autoriteiten niet gewaarschuwd
als ook de Rode Kruis-colonne nog treffende hulp te verlenen. Het wijst is, zou er echter bepaald de voorkeur
met oevrbodig materieel was ver- er jn dit verband op, dat de Roode aan hebben gegeven indien deze
schenen. ju- Kruis Colonne Utrecht een volkomen zienswijze in de omstandigheden
Dr. Hovingh zei nogmaals, dat hij gemechaniseerde eenheid vormt, op- waaronder zij geuit is, achterwege
de uitlatingen van dokter Herschel geieid en geoefend juist voor massale was gebleven."
