eskimo kunst
TREKT ALOM OP AARDE DE AANDACHT
DE LEIDSE COURANT
fEen nieuwe
Prachtige
prenten
gemaakt in
sneeuwhutten
en tenten
Jagers en vissers
zijn zij en willen het
ook blijven
De Canadeseminister van Noorde
lijke Zakm heeft onlangs in Ot
tawa een tentoonstelling geopend, die
in de komende tijden ook elders in
Canada, voorts in de Verenigde Sta
ten en vermoedelijk ook in Europa
en Azië zal worden gehouden. Het
is een tentoonstelling van grafische
kunstwerken, gemaakt door Eski
mo kunstenaars in het wijde gebied
rondom Cape Dorset op Baffins
Eiland. De ateliers dezer kunstenaars
zijn des winters igloe's (sneeuwhut
ten) en des zomers tenten."Heel wei
nigen hunner hebben ooit Baffins
Eiland verlaten en het aantal, dat
ooit een museum heeft bezocht, is
nog kleiner.
Vrijwel al hun prenten maken zij
in het blanke, wijde poolland, ver van
iedere menselijke nederzetting, ver
zelfs van Cape Dorset, het „cen
trum" van hun gebied, waar zeven
blanken met hen het poollot delen.
Die kunstenaars vervaardigen hun
kunstwerken des winters bij het flau
we licht van walmende traanlampjes
en des zomers bij fel zonlicht. In de
eenzaamheid graveren zij hun pren
ten op steen of in stencils van robbe-
huid. De stenen en stencils brengen
zij naar Cape Dorset, waar een paar
in de drukkunst bedreven Eskimo's
in nauw overleg met de kunstenaars
Dit is de ruim veertigjarige Shenouak, een der produktjefste
kunstenaressen.
Vrouw, die leren laarzen naait (steendruk door Mary Ashewak).
In het zuiden van Baffins
Eiland wonen in een gebied, dat
bijna anderhalf maal zo groot
is als Nederland, ongeveer
driehonderd semi-nomadische
Eskimo's. In hun midden is
een nieuwe grafische kunst ont
loken, die volgens critici en
andere deskundigen van bijzon
dere betekenis is.
Boven: Op zoek naar de verblijfplaatsen van zeehonden (steendruk door Innukjuakjuak).
Onder: Een Kiakshuk tekening „Uil en haas" wordt in het „Cape Dorset Arts Centre" (het
centrum van de Eskimokunst) door een drukker van de stenen plaat getrokken.
Gesprek met vossen (afdruk op zeehondenvel, door Sheouak)
succes op het terrein der kunst wor
den de Eskimo's fierder, zelfbewuster
en onafhankelijker dan zij tot voor
kort waren. Dank zij die successen
ook kunnen zij de banden „met de
twintigste eeuw" (zij leefden nog
het Stenen Tijdperk) aanhalen en
toch zichzelf blijven.
Zeker, zij krijgen nu tamelijk veel
geld in handen. Maar moet dit scha
delijk zijn? Hun leven was tot voor1
kort een leven van ontberingen
met grote riscio's en onzekerheden.
Dank zij het geld zijn die risico's en
onzekerheden kleiner géwordén,
maar de Eskimo's willen blijven wat
zij zijn: Mensen van het Hoge Noor
den, jagers en vissers.
Beroepskunstenaars zijn zij niet
en willen zij niet worden.
De Eskimo's in het zuiden van
Boffins Eiland (aldus James Hous
ton) leiden het traditionele leven
van de jager. Zij zijn dus afhankelijk
van weer, wind en ijs. Maken de ele
menten dc jacht beslist onmogelijk,
dan maken zij beeldjes op prenten,
doch als het maar enigszins gaat,
gaan zij op jacht!
Maar al zijn zij dan geen beroeps
kunstenaars, toch zijn zij blij, dat zij
dank zij de opbrengst van hun kunst
producten in staat zijn om zich bete
re wapens en andere hulpmiddelen
te verschaffen voor de jacht, zodat
hun buit groter kan zijn dan vroeger
en het ongerief van het leven in het
Hoge Noordeii minder groot is ge
worden voor hen.
Canada's minister van Noordelijke
Zaken zei bij de opening van de eer
ste tentoonstelling van grafische
kunstproducten der Eskimo's, dat hij
bewondering koesterde voor de Es
kimo's en er trots op was, uitgeno
digd te zijn door hen om het ope
ningswoord te spreken.
Het komt ons voor, dat zijn bewon
dering en trots ten volle gerecht
vaardigd waren.
