BERLIJN BRANDENDE KWESTIE
Ulbricht wil devaluatie
Oostmark niet aanvaarden
Bibber -premies in Berlijn
voor jonge paartjes
„U steunt zeker de corruptie
zwendelaars van de overkant"
Goedkope leningen voor
grondaankoop e.d.
't Geld is symbolisch voor het probleem
„Ihren Ausweis, bitteBeteuterd kykt de
buitenlandse bezoeker aan een Oost-Berlyns
restaurant op, wanneer hem deze vraag ge
steld wordt door een kelner. Controle? Hier?
Aan de met prikkeldraad en tanks bewaakte
sectorgrens kan men verwachten, dat de
Vopo's legitimatie eisen. Maar in een rustig
restaurant dat geldt als het modernste en
meest luxueuze van Ulbrichts stad achter de
muurDe jongeman in het smoezelig
witte jasje vertrekt geen spier van zijn gezicht
en houdt aan. „Uw papieren alstublieft - an
ders kunt u geen bestelling doen, 't spijt me".
Pas nadat de jongen een ernstige blik in de
documenten heeft geworpen, is hjj bereid te
noteren. Een snoepje vooraf - een omelet met
ham - een biertje. Een volkomen onschuldig
menuutje en het staat er snel genoeg. Maar de
bezoeker kan een zekere weerzin niet van zich
afzetten. Dat Ausweis-vragen in een restau
rant doet te veel denken aan de grauwe jaren
dat ook in Nederlandse hotels legitimatie nodig
was om binnen te mogen Het zet op de aller
eerste kennismaking met Oost-Berlijn meteen
al een stempel
da. U moest eens kunnen zien hoe
dankbaar zij zijn om zo af en toe een
paar verstandige woorden te horen",
vertelde een van de ondergrondse wer
kers.
,,West-Berlijn blijft in de frontli
nie en op de bres staan voor de me
demens aan de overkant", zwoer
een jong meisje grimmig; en haar
woorden klonken niet eens pathe
tisch, zo ernstig was zij. Wie niet
óndergronds kan werken, doet het
regelrecht: elke dag rijden vracht
wagentjes met luidsprekers naar de
sectorgrens; op daverende toon wor
den de laatste nieuwsberichten uit
de vrije wereld Ulbrichts vesting
ingezonden.
„Neem geen Oost-Marken mee de bevolen 1:1 recept helpt meestal .Vandaag weer drie Vopo's overge-
grens over; je krygt gegarandeerd niets. topen - vandaag weer drie vrouwen
moeilijkheden!" waarschuwt men in De Oost-Berlijnse machthebbers wei over de muur geklommen - vandaag
West Berlyn de buitenlander die eens geren te accepteren dat zij een infla- weer..." En hetzelfde nieuws kan men
achter het prikkeldraad wil kijken, tie tot stand gebracht hebben en dat vanuit Oost-Berlijn duidelijk lezen op
Hij kan ongehinderd binnenrijden de rest van de wereld hun geld nu een kolossale lichtkrant, die tegen de
(trouwens de Westduitsers ook 30- goedkoop vindt, zo niet waardeloos, grens gebouwd is.
lang hij maar niet West-Berlyner is). De Vopo's hebben kortgeleden een Het zijn maar bescheiden pogingen,
Dien wordt uiterst correct behandeld Nederlander zó ver weten te krijgen, protesteren en propageren tegen Ul-
door de opvallend jonge Vopo's die dat hij uit pure ellende in een Oost- bricht. „Maar we DOEN tenminste
met mitrailleurs de ingang bewaken; taxi (natuurlyk „volkseigendom", net >ets- Schrijf maar gerust in de krant:
en men krygt zelfs een groet mee. als de fabrieken en winkels en de open wat de Russen ook uitdenken en wat
Maar de toerist die Oost-Marken bij bare instellingen tot de reinigings- de Amerikanen ook zullen beslissen op
zich draagt hijkan grif rekenen dienst toestapte en z'n laatste e€n °f andere conferentie, wij Berly-
op een paar dagen, in het gunstigste Oost-Marken zinloos besteedde aan ners blijven vrij",
geval een paar uren arrestatie en on- doelloos rondtuffen. Pas toen z'n al-
eindige verhoren. lerlaatste rode pfenning op was mocht
de reiziger weer de grens over, West-
wwwwtwuwwwwvwwi Berlijn in.
„U betaalt zeker in West-Marken?" De vraag wordt volkomen vlak gesteld
door de kelner, misschien net iets té onverschillig. De jongen had die paar
woorden overigens evengoed luid kunnen uitschreeuwen, het effect bleef
hetzelfde. Want dit IS het hele probleem-Berlyndie gehate West-Marken
die vyf weer zo veel waard zyn als de Oost-Berlynse op de vrye markt
ze zyn symbolisch voor de bankroete economie van de communistische stad,
die nog niet één-vyfde deel heeft kunnen presteren van wat het „bolwerk
der kapitalistische wereld" opbracht
meestal
West-Berlijn een ten dode opgeschreven stad f EEN
wandelingetje over de Kurfürstendam is voldoende
om zelfs de meest grondige pessimist weer levens
moed te geven: glanzende auto's in onafgebroken
rijen, felle neon'shelverlichte en prachtige etalages
met goederen die men ook werkelijk kdn'kopen als
West-Berlijner, of het nu om het laatste type sport
auto gaat, dan wel om een brokje chocolade), hotels
en restaurants waar de meest verwende smulpaap
tóch nog verwend wordt, theaters. De Kurfürsten
dam is echt niet de enige levendige winkelboule
vard van West-Berlijn: er zyn er meer. De „vrije
stad" heeft er geen behoefte aan met één welvaren
de straat reclame te maken: de héle stad is een
propaganda voor zichzelf.
•ipunifimnrir'niiiiiïiiaiiKiiiiifiiiiniiiiniinnici
n.<iMiiiirTini-ii.fiuiiiriiiiiQit>iiti!ii.iiinoiiii:'
Paar duizend West-Berlijhers trokken weg
„Sabotage-
Verraad"!
VWWWWWWHWWWWWWW
„Waar hebt u die Oost-Marken van
daan? Zeker één op vijf gewisseld. U
wilt natuurlijk meedoen met die oor
logshitsers, die zwendelaars, bedrie
gers en corrupte misdadigers aan de
andere kant? Dit is SABOTAGE en
VERRAAD!" wordt de onthutstei be
zoeker toegebeten.
Het maakt weinig verschil of hij de
Oost-Marken nu op de heen- dan wel
de terugweg bij zich draagt. In het
laatste geval wordt hem toegesnauwd
dat hy zeker wil proberen „die schun
nige bedriegers aan de overkant
nieuw geld in handen te spelen, om
hun misdadige 1:5-wisselpraktyken
voort te zetten". Een origineel bewijs
van een Oost-Berlijnse bank dat men
het schuldige geld in alle eer en
deugd in de communistische stad ge-
wisspld heeft volgens 't door Ulbricht
Teveel puin
Het gezegde dat heel Ulbrichts Ber
lijn noggeen vijfde waard is van de
„lokkende etalage der Westerse we
reld" kan men overdreven vinden. Ten
minste, zolang men niet óver de sec
torgrens geweest is. Daarna krijgt
zelfs de meest welwillende waarne
mer de neiging om nog veel scherpe
re definities te bedenken. Het con
trast is té groot.
West-Berlijn werd magnifiek her
bouw; impónerende staaltjes van ge
durfde moderne architectuur kan
men vinden in het Hansa-kwartier.
Frisse moderne woningen overal ka
pitale zakenpanden, riante straat-
aanleg, juweeltjes van sportparken
en ga zo maar door.
Oost-Berlyn kan hier praktisch
niets tegenoverstellen: een blok of vier
nieuwe arbeiderswoningen, een inmid
dels - herdoopte Stalin-allee met imi
tatie Moskouflats, waarvan de voor
gevels nu al weer afbrokkelen, verder
een pompeus gedenkteken voor ge
sneuvelde Russische soldaten en -een
indrukwekkende paradeplaats voor
militaire feesten.
Plannen genoeg
En voor de rest: vijf keer zoveel
puin als er nog in West-Berlijn ligt...
..In de komende vier jaar zal het
nieuwbouwprogramma opgevoerd
worden tot 78.160 woningen", belooft
Ulbrichts pers met schreeuwende let
ters. Dat is dus wéér een plan; maar
van dergelyke - jaren - projecten heb
ben de Beriyners aan de andere kant
zo langzamerhand genoeg.
Zelfs vandaag nog kunnen ze óver
de haastig gebouwde muur kijken
naar het „bolwerk van de vrije we
reld" en vaststellen dat men daar
geen tyd heeft voor het uitdenken
van geraffineerde plannetjes op pa
pier, omdat men wérkelijk bouwt.
Spontaan verzet
Dat bouwen van die muur was de
meest naieve „verdediging" van ei
gen wanbeheer, die Oost-Berlyn had
kunnen bedenken. De West-Berlyners
haatten de grauwe kiompen beton om
dat men nu gescheiden is van gezins
leden, familie, desnoods bekenden, in
elk geval van: landgenoten! En er is
liet één Berlyner, die van plan is die
-trokken steen te accepteren.
Nóg trekken elke dag tientallen West
'.eriyners In het diepste geheim de
ectorgrens over. Zij hebben werk
groepen gevormd voor „illegale gees-
•*lyke weerbaarheid". Mannen en
vrouwen riskeren hun leven om in con-
act te kunnen komen met de jeugd
'.chter het prikkeldraad.
„Wat er ook gebeurt, hun moreel
mag niet verzwakken. De meisjes en
jongens staan dag in dag uit bloot
aan de meest ordinaire rode propagan
„Jonge paartjes die in West-Berlyn trouwen
en zich vestigen in deze stad, krygen van het
stadsbestuur drieduizend D.-Marken als ren
teloos voorschot. Zy mogen dit bedrag in tien
jaar aflossen. Bovendien gaat er voor elk kind
dat wordt geboren een fikse portie van de
totale schuld af". Dit is één van de speciale
Er zijn nog meer ideeën gelanceerd. „Geef elke inwoner van West-Berlyn
zo maar honderd mark Ineens en voor een keer cadeau; Iaat het een vergoe
dingspremie zijn voor ongemakken als: gescheiden leven van familieleden
en het staren naar de grauwe muur met prikkeldraad, die de Vopo's lieten
bouwen om Oost-Berlijn af te grendelen".
maatregelen die de West-Iïerlijnse overheid
momenteel uitvoert om het wonen en werken
in het vrye deel van de verscheurde stad extra
aantrekkelijk te maken. „Bibber"-premies noe
men de Berlijners zelf dergelijke overheids-
„douceurtjes" spottend
verbloemt niet, dat deze kentering te
danken is aan doeltreffende en groot
scheepse propaganda voor „eigen
huis".
„Tegengif"
Bouwondernemers en particulieren
die een of meer nieuwe woonhuizen
zetten in West-Berlijn kunnen reeds
lang bijzonder goedkope leningen krij
gen voor grondaankoop e.d.; de rente
is slechts twee percent. Wie andere
positieve bijdragen levert voor de ont
wikkeling van de vrye stad kan re
kenen op interessante „kortingen" op
zyn belastingaanslag. Kortom: 't is
voor de West-Berlynse overheid een
ernstige zaak, het vertrouwen van de
inwoners in hun eigen stad te vergro
ten.
Dit ,,Sinterklaas"-spelen heeft na
tuurlijk een aanleiding. In de loop
der maanden hebben duizenden West-
Berlyners er de brui aan gegeven; zy
vertrokken uil de „frontstad". De
„emigrarten" werden niet zozeer door
paniek of angst gedreven; hun geduld
was eenvoudig op. Men geloofde niet
me in een toekomst voor West-Ber
lijn. Recente iJtlatingen van o.m. en
kele vooraanstaande Duitse regerings
functionarissen en politici, dat „West-
Speciale reportage
over Berlijn
Een van onze medewerkers
bracht een bezoek aan West-
Berlyn en maakte van de gele
genheid gebruik ook een bezoek
aan Oost-Berlijn te brengen.
Van zyn ervaringen vertelt hy
thans uitvoerig op deze pagina!
Berlijn niet meer te handhaven zou
zyn op de lange duur als Westers bol
werk midden in communistisch Duits
land" versnelden dit proces.
Ook moest West-Berlyn hier tn
daar een behoorlyke kapitaalsvlucht
constateren. He bedrijfsleven oordeel
de het soms verstandig elders in het
vrye Duitsland een „tweede been"
neer te zetten: nevenvestigingen, fi
lialen. Ir andere steden zagen de be
wuste ondernemers veiliger perspec
tieven voor geldbelegging.
Grejjjg heeft de Oost-Berlijnse pers
zich op dit wegtrekken van mensen en
geld geworpen. „De etalage van 't
vrye Westen heeft wieletjes gekre
genspotten de communistische
journal'sten met de verhuizende ge
zinnet en zaken. „De helden van Willy
Brandts frontstad zyn vermoeid",
sneerden zy.
Dat er ook een kéérzijde is, ver
zwijgt de Oost-Berlijnse pers uiter
aard. Tenslotte zyn 't slechts enkele
duizenden, die uit d2 vrye stad trek
ken, terwyl het aantal vluchtelingen
dat vanuit de Oost-sector en -zone
West-Berlyn binnenkomt in de hon
derdduizenden loopt.
Het zyn dus twee beslist onverge
lijkbare grootheden dat wegtrekken
op zeer kleine schaal en dat binnen
vluchten in de vorm van een comple
te volksverhuizing!
Waar nóg iets bykomt: de „bib-
ber"-premies van de West-Berlynse
overheid hebben succes. Het geschok
te vertrouwen in de toekomst van de
vrye stad is weer hersteld. Dat wordt
bewezen door het simpele feit, dat
sinds de jongste crisis toch duizenden
weer naar de „voorpost" der vrije
wereld „repatrieerden". West-Berlyn
Zo doeltreffend, dat ook buitenlan
ders meer interesse dan ooit krygsn
voor de stad. Praktisch alle hotels
zijn - om iets te noemen - reeds nu
„uitverkocht" voor de dagen rond
Kerstmis. Tienduizenden toeristen ver
wacht men rond die tyd, gasten die
het kerstfeest willen vieren in de vrye
stad midden in communistisch Duits
land. Dergelyke feiten maken de be
wering dat West-Berlijn een ten dode
gedoemds stad is, niet erg geloof
waardig.
Uiteraard moest Oost-Berlyn dit fa
beitje echter wel uitspelen als hoog
ste troef; een beter „tegengif" tegen
de onweerstaanbare aantrekkings
kracht van het „paradijs" West-Ber
lyn op miljoenen vluchtelingen vanuit
het oosten, koi men zich toch nauwe
lijks wensen.
„Waarom zou Je met levensgevaar
over de grensmuur klauteren en vluch
ten naar een stad, welks bewoners
zélf ylings de benen nemen naar oor
den die wél .veilig zyn"
De West-Berlynse overheid heefi
dit spelletje doorzien. En is vastbe
sloten zelfs de schyn dat er iets mot
de vrye stad aan de hand zou zyn.
weg te nemen. Daarom worden be
paald kostbare maatregelen genomen
als de renteloze /oorschotten van 3000
DM voor alle Jonge bruidsparen, de
belasting-reducties en spotgoedkope
leningen voor ondernemers. Het
schynt een afdoende propaganda ie
zyn.
Maar kenneiyk hoopt de overheid
op deze manier ook de economische
toekomst van West-Berlijn op de lan
gere baan veilig te stellen; ook zón
der dat er voorlopig garanties zjjn ge
geven door Chroesjtsjov of nanvns
hem door Ulbricht, onbetwist de
meest gehate man in West Berlyn....
Want die economische perspectieven
voor vele Jaren, blijven onzeker zo
lang d' vrijheid van Berlijn niet wordt
gegarandeerd door het Westen en de
Rnssen.
Angst moet onze
economie verlammen'
„Waarom hebben de Amerikanen
de muur niet onmiddellijk weer af
gebroken?". Die verbitterde vraag
stellen de West-Berlijners zich nog
elke dag. „Waarom werd er niet
krachtig ingegrepen toen Ulbrichts
slaven Berlyn voorgoed in tweeën
hakten en van de Oost-sector een
concentratiekamp maakten?"
Men begrypt het niet in West-
Berlyn en men is bitter teleurge
steld. Bepaald angstig maakt men
zich in West-Berlijn niet en men
denkt daar ook niet direct aan oorlog
Naar liet oordeel van vele vooraan
staande Wcst-Berlijhers vecht
Chroesjtsjov niet met „echte" oor
logsmiddelen tegen het vrije Westen
maar in hoofdzaak met economische
wapens.
Chroesjtsjov tracht ons vertrouwen
in de toekomst te ondermynen door
paniek en angst te zaaien, zo zeg
gen zy. „Wij moeten economisch ge
zien net zo'n puinhoop worden als
Oost-Berlijn. Stort onze economie
in, dan vallen wij als een rype vrucht
in rode handen", zo voegen zy er aan
toe.
Daarom vecht Wes-Berlijn met de
zelfde wapens terug. Men wil van
de stad West-Berlyn mogelijk een
nog aantrekkelyker sta* maken met
nog mooiere gebouwen, nog meer ver
regaande sociale voorzieningen en
desnoods met nog meer belasting
maatregelen in gunstige zin. „Want
het vertrouwen in West-Berlyn moet
ongeschokt blijven. Dat is een zaak
van belang voor het gehele vrije
Westen", zo zegt het West-Berlynse
gemeentebestuur
