S)e £cidóe(SouAcï/tit
SOEKARNO TOT ZN
„NEDERLANDSE VRIENDEN"
Amerika als vredestichter
De berechting van Reydon
en de Jager in Kijev
Goa thans in Indische handen
Overeenstemming in Kitona
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
DONDERDAG 21 DECEMBER 1961
52ste JAARGANG No. 1!
KERSTVREDE
IN KONGO
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telet. 20935 R«d 80015. 25594 Advert. 20826 Klachten bezoretne 3 3 8 3 9 (tussen 17.30 en 19.00 u.) Giro 10.30.03 Abonn. 0,59 p. w„ f 2.55 p. mnd., 7,50 p. kw„ Franco p.p. 8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50
De Indonesische minister van buitenlandse zaken, dr. Soebrandio, heeft
woensdag tot verslaggevers gezegd, dat president Soekarno „brieven aan
vrienden in Nederland heeft gestuurd in een laatste beroep voor een vreed
zame regeling van de kwestie-Nieuw-Guinea door middel van bilaterale
onderhandelingen."
„De Indonesische regering is zich bewust van het feit, dat onder het
Nederlandse volk de wens leeft voor het zoeken naar een vreedzame rege
ling met Indonesië, aldus Soebandrio.
Woensdag heeft president Soekarno een onderhoud van drie kwartier
gehad met luitenant-generaal Pollard, chef van de Australische generale
staf. De generaal heeft een bezoek van tien dagen aan Indonesië gebracht.
De dagbladen riepen woensdag op tot akties tegen Nederland. Het linkse
blad „Berita Indonesia" schreef: „Wij zouden het moeten uitvechten in het
centrum van de Nederlandse verdedigingswerken in West-Irian". Het na
tionalistische blad „Suluh Indonesia" meende: „Er blijft niets anders over
dan een werkelijke aanval op West-Irian".
MINEURSTEMMING IN HOLLANDIA
AMERIKA'S INVLOED
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft woensdag
meegedeeld, dat de Verenigde Sta
ten „alles in het werk zullen blijven
stellen" om Indonesië en Nederland
bij elkaar te brengen voor 'n vreed
zame regeling van hun geschil over
Westelijk Nieuw-Guinea.
De woordvoerder, Lincoln White,
zei echter op een persconferentie,
dat geen van beide partijen de V.S.
had benaderd met een verzoek om
bemiddeling.
Amerikaanse diplomaten hebben
woensdag opnieuw naar middelen
gezocht om Indonesië en Nederland
bij elkaar te brengen voor onder
handelingen. Functionarissen van
deze drie landen voerden afzonder
lijk besprekingen op het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse za
ken en elders ter wereld' Vernomen
wordt, dat te Washington eveneens
elke dag overleg gaande is met En
geland en Australië.
Amerikaanse functionarissen ver
klaarden te betwijfelen of president
Soekarno en het Indonesische opper
bevel werkelijk een invasie beogen.
DE STEMMING TE "30LLANDIA
Hollandia is thans ogenschijnlijk
een even kalme stad als anders.
Maar er is een sterke onderstroom
van spanning, die zich uit in de wild-
Rhesus-aapje is
verloren
De Amerikaanse luchtmacht heeft
woensdagavond het zoeken naar het
Rhesus-aapje gestaakt. Het dier was
zoals gemeld door middel van een
Atlas-raket in een cylinder in de
ruimte gebracht.
De cylinder was ongeveer 9.600 km
ten zuidoosten van Cape Canaveral,
waar de raket was afgeschoten, in
de Oceaan terecht gekomen. Een
ruwe zee had het zoeken der vlieg
tuigen en schepen de gehele dag be
moeilijkt.
De 51-jarige voormalige gene-
raal-majoor van de S. S. Erich Ehr-
linger, die met zeven van zijn vroe
gere ondergeschikten in Karlsruhe
terecht heeft gestaan op beschuldi
ging van medeplichtigheid aan
moord in 1.045 gevallen en een po
ging tot mooïd, is tot twaalf jaar
zware gevangenisstraf veroordeeld.
ste geruchten en speculaties.
Het uitblijven van enige bekend
making of mededeling van over
heidswege, hetzij door Den Haag
hetzij door Hollandia, mag als voor
naamste oorzaak worden gezien van
een psychose, die zich niet alleen
van een groot deel der Nederlandse
bevolking, en wel de „men in the
street" dreigt meester te maken,
doch die zich zelfs meedeelt aan de
meest nuchter denkende ambtena
ren. Deze geruchtenstroom zou fu
nest kunnen zijn indien eenmaal,
door welke oorzaak dan ook, 'n pa
niek zou uitbreken, ,vant dan zou
den de Nederlanders tevens bij de
Papoea's het gezicht verloren heb
ben.
Het ernstige in deze situatie is,
dat het vrij grote korps ambtenaren,
dat hier veelal met gezin werkt, zich
in de steek gelaten voelt aangezien
noch veiligheid noch rechtspositie
gegarandeerd zijn. Verder zal de
ambtenaren zo redeneerde men in
die kringen verder bovendien ge
confronteerd worden met het ver
lies van zijn gehele inboedel inclu
sief auto, zonder dat daarvoor ook
maar enige compensatie in uitzicht
is gesteld. Toch dienen juist de Ne
derlanders door houding en kalmte
een voorbeeld te zijn voor de Pa
poea's in de huidige zeer gespannen
situatie.
Een standvastig en positief optre
den van de Nederlandse regering,
gesteund door het gouvernement,
zou bovendien een vijfde colonne in
welke omvang zij ook mag bestaan,
geen kans geven, en in elk geval
zeer preventief werken.
Nederlands protest
De Nederlandse tijdelijke zaakge
lastigde in Moskou, de heer P. J. Po
lak, heeft, naar woensdag in Den
Haag van bevoegde zijde werd verno
men, voor de tweede maal met de
Nederlanders E. Reydon en L. de Ja
ger gesproken, die in de Sowjet-Unie
tot een vrijheidsstraf van dertien
jaar zijn veroordeeld omdat zij zich
aan spionage hebben schuldig ge
maakt.
Eveneens werd woensdag de tekst
bekend van een nota van de minister
van Buitenlandse Zaken aan de voor
zitters van de Eerste Kamer en Twee
de Kamer, waarin wordt medege
deeld, dat de Nederlandse regering
op 25 november op het ministerie van
Buitenlandse Zaken te Moskou zeer
nadrukkelijk heeft geprotesteerd te
gen de gang -'an zaken bij de berech
ting van de heren Reydon en de Ja
ger. In dit protest werd gezegd dat
de Nederlandse ambassade pas op 20
november van het militaire college
van het Russische hooggerechtshof
had vernomen, dat de behandeling in
beroep op 17 november had
plaats gehad en dat het von
nis van de krijgsraad te Kijev van
5 oktober was bevestigd. In deze
protestnota aan de Russische regering
Wordt voorts gezegd dat, ondanks
herhaalde verzoeken, de ambassade
niet de tekst heeft ontvangen van de
acte van beschuldiging, het vonnis in
eerste aanleg, of andere stukken, al
dus de nota, die op 8 december is
afgesloten. Uit een naschrift op de
nota, die een overzicht geeft
van 8 december tot 15 december,
blijkt dat de heer Polak op 11 decem
ber, na een paar dagen eerder het
Russische ministerie van Buitenland
se Zaken .nogmaals op de hoogte te
hebben gesteld van de Nederlandse
grieven, de tekst van het vonnis van
5 oktober heeft ontvangen. De acte
van beschuldiging noemde men van
Russische zijde een voorlopig docu
ment dat thans juridische betekenis
mist.
Blijkens het naschrift heeft het
Russische ministerie van Buitenland
se Zaken de heer Polak vorige week
vrijdag meegedeeld, dat hij maandag
de heren Reydon en de Jager zou_
kunnen bezoeken.
De zaakgelastigde en twee andere
leden van de Nederlandse ambassade
hebben te Moskou in bijzijn van zes
Russische ambtenaren een half uur
met elk van de twee gevangenen ge
sproken. Er waren allerlei beperkin
gen voor het gesprek opgelegd, bij
voorbeeld was het spreken over pro
ceskwesties en gevangenschap ver
boden.
De twee Nederlanders, die zeiden
lichamelijk in goede gezondheid te
verkeren, zullen binnenkort worden
overgebracht naar Wladjimir, onge
veer 120 km van Moskou. De indruk
die zij maakten, verschilde niet met
die bij het eerste contact van de heer
Polak met de twee gevangenen.
De Nederlandse bezoekers hadden
onder meer brieven en foto's voor de
gevangenen meegenomen, die zij hun
wel mochten laten zien maar niet
overhandigen. Een Russische ambte
naar nam ze in ontvangst en zegde
toe dat de twee gevangenen ze zou
den ontvangen.
Gebleken is, dat de Nederlandse
gevangenen maandelijks twee brie
ven mogen schrijven en twee brie
ven mogen ontvangen. Ook kunnen
zij pakjes en geld toegezonden krij
gen
De heer Polak heeft hun de verze
kering gegeven, dat de Nederlandse
regering geen middel onbeproefd zal
laten om him lot te verlichten.
Woensdagmorgen is de Zuid-
Amerikaanse staat Columbië getrof
fen door een aardbeving. Volgens de
berichten zijn er 17 doden gevallen
en 250 gewonden in de steden Arme
nia en Sonson, waar de beving het
hevigst was. De bewoners renden in
paniek de straat op. Verscheidene
huizen zijn ingestort. In Sonson kwa
men veertien mensen om het leven,
toen zij een kerkdienst bijwoonden
en de aardbeving het gewelf van het
middenschip deed instorten.
Braziliaanse
circusbrand
was wraakneming
Adilson Marcelino Alves, de „Ne
ro van Niteroi" heeft woensdag be
kend de brand in het circus te Nite
roi, waarbij verscheidene honderden
slachtoffers vielen, uit wraak te heb
ben gesticht.
Na zijn bekentenis trachtte Alves
zelfmoord te plegen door zich uit een
raam van het politiebureau, waar
hij wordt vastgehouden, te werpen.
Het politiebureau werd door een 'f':'
grote menigte belegerd, die heeft ge-
dreigd hem te zullen lynchen.
De Braziliaanse politie maakte la
ter bekend, dat zij de namen bekend
zal maken van nog twee mannen, die
volgens haar bekend hebben mede
plichtig te zijn. Omdat men bevreesd
is voor de woede van het publiek
houdt de politie de verblijfplaats van
de drie mannen geheim.
Volgens de politie hebben de drie
mannen toegegeven een gedeelte van
de circustent met benzine te hebben
besprenkeld, waarna zij de tent in
brand staken. Hun motief was wraak
omdat zij voor hun hulp bij het op
richten van de tent geen gratis toe
gangsbewijs hadden gekregen.
Ook Hongarije
breekt met Albanië
Kerstgroet van Amerikanen
Het Hongaarse persbureau „MTI"
meldt d~t Hongarije de Albanese am
bassadeur te Boedapest heeft aange
zegd het land te verlaten. De Hon-
gaarne ambassadeur in Tirana is te
ruggeroepen.
Volgens MTI is de Albanese am
bassadeur verantwoordelijk gesteld
voor „het verspreiden van propa-
ganda-materiaal, waarin kritiek wordt
geoefend op de politiek der Hongaar
se republiek".
Ook de Albanese ambasaderaad
voor handelszaken is tot ongewenst
persoon verklaard wegens „propagan
distische en vijandige activiteit je
gens Hongarije".
Macmillan op
Bermuda
Premier Macmillan van Engeland
is woensdag te Hamilton, de hoofd
plaats van Bermuda aangekomen,
waar hij (vandaag) donderdag be
sprekingen voert met president Ken
nedy.
Er was sprake van geweest, dat
de beraadslagingen te Palm Beach
in de Amerikaanse staat Florida, zou
den worden gehouden, omdat Kenne
dy's vader daar ernstig ziek ligt.
„De toestand van Joseph Kennedy
blijft ernstig. De behandelende ge
neesheren hebben de president ech
ter medegedeeld dat hij zonder be
zwaar woensdagnacht naar de Ber
muda-eilanden kon vertrekken".
Vandaag zal het Amerikaanse vliegdekschip „Essex" met zes torpedoboot-
jagers de Nieuwe Waterweg opstomen voor een operationeel bezoek van
tien dagen aan Rotterdam. Foto: de „Essex" met de zes torpedobootjagers
dicht bij de Doggersbank. Aan dek van het vliegdekschip wenst de beman,
ning Nederland een „Goede Kerst". (Luchtfoto ANP)
zetten om de Portugezen in de rug
aan te vallen. De landingsboten wer
den echter tot zinken gebracht en de
weinig mariniers, die aan land kwa
men, werden door de Portugezen
neergéschoten, aldus de radio.
Een Indische woordvoerder in Nw-
Delhi heeft daarentegen woensdag
gezegd, dat de toestand in Goa „snel
normaal wordt en dat van dit ogen
blik af geen weerstand meer gebo
den wordt".
Volgens waarnemers in Nw-Delhi
schijnt de Indische regering moeite
te doen de inwoners van Goa ervan
te overtuigen, dat de christelijke
godsdienst (40 procent van de be
volking is Rooms-Katholiek) zal
worden geëerbiedigd en dat de Por
tugese taal in gebruik zal blijven.
Goa zal als een aparte eenheid di
rect onder de centrale Indische re
gering vallen totdat het parlement
formeel de inlijving van het gebied
bij India heeft aangenomen.
Kerstbomen aan de sector-grens in Berlijn
ZOEKT U EEN
gouden ring
voor een dame of heer?
v. d. WATER,
Haarlemmerstraat 207, heeft het
Ook in brillant ringen.
Ruime keuze in alle prijzen.
(Advertentie)
Gouverneur
geïnterneerd
De Portugese gouverneur-generaal
van Goa, generaal Vassalo e Silva,
is veilig in Indische handen, zo heeft
het ministerie van defensie in Nw-
Delhi woensdag meegedeeld.
De gouverneur werd volgens het
ministerie in een huis in Marmagoa
aangetroffen. Hij wordt met de „aan
zijn positie Verschuldigde achting en
beleefdheid" behandeld.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat de
Portugese nationale radio woensdag
heeft omgeroepen, dat in de steden
Vasco da Gama, ten zuiden van
Paidjim, en Marmagoa nog hevig ge
vochten wordt. Dit bericht zou af
komstig zijn van een schip in de ha
ven van Marmagoa.
De radio zei, dat „vanaf het schip
dat deze boodschap heeft uitgezon
den, kon worden waargenomen dat
bij gevechten van man tegen man
de Indiërs snel werden verslagen"
„Duizenden Indische soldaten, ge
steund door Sherman-tanks en vlieg
tuigen, worden ingezet tegen deze
twee Portugese posities, die vastbe
raden weerstand bieden" aldus de
radio. De Indische marine was niet
in staat op de Portugezen te vuren,
omdat het gevaar bestond, dat de
eigen troepen geraakt werden. De
Indische marine heeft gepoogd in
Marmagoa mariniers aan land te
Sinds 17 december beschijnen de lichtjes van meer dan honderd kerstbomen de sombere muur, welke Berlijn
in twee stukken verdeelt. De bomen zijn opgesteld en versierd door de Westberlijners, die hiermee blijk willen
geven van hun verbondenheid met de Oostberlijners. De foto toont een paradoxaal tafereeltje bij de muur
in de buurt van de Brandenburger poort.
Eenheid in Kongo
Volgens betrouwbare bronnen in
Leopoldstad zouden de premier van
de centrale Kongolese regering, Adoe-
la en de Katangaanse president
Tsjombe donderdagochtend bij hun
besprekingen in Kitona overeen zijn
gekomen de afscheiding van Katanga
te beëindigen en de eenheid van Kon
go te herstellen.
Volgens deze bronnen zou de over
eenkomst „alles bevatten waarop ge
hoopt kon worden" en zou bij ver
wezenlijking ervan Katanga weer een
integraal deel van Kongo worden.
Waarschijnlijk zal president Tsjom
be, wanneer hij vandaag (donder
dag) in Elisabethstad arriveert, zelf
de overeenstemming bekend maken.
De beide Kongolese leiders zouden
afgelopen nacht tot een akkoord zijn
gekomen. De delegaties hebben don
derdagochtend Kitona verlaten.
President Tsjombe zal samen met
George Godley, de plaatsvervangend
leider van de diplomatieke missie van
de Amerikaanse ambassade in Leo
poldstad, naar Ndola, in Noord-Rho-
desië, vliegen.
Edmund Gullion, de Amerikaanse
ambassadeur, die op verzoek van
president Kennedy beide staatslieden
bijeen heeft gebracht, verklaarde
donderdagochtend in Kitona: „Pre
mier Adoela en president Tsjombe
hebben zojuist een overeenkomst be
reikt, welke voor Kerstmis herstel
van de vrede in dit land belooft en
de Kongolese republiek tegen verde
ling versterkt."
Bijzonderheden van de overeen
komst zijn niet bekend, doch in di
plomatieke kringen gaf men te ken
nen, dat een compromis is bereikt
tussen de unitaristische en de federa
listische standpunten over de Kongo
lese eenheid in een toekomstige
grondwet.
Toen woensdagavond een impasse
dreigde, deden de Amerikaanse am
bassadeur en enkele hoge functiona
rissen van de V.N., enige suggesties,
die de besprekingen weer op gang
brachten. Zij namen weliswaar niet
direct aan de onderhandelingen deel,
doch onderhielden zich buiten de ver
gaderzaal met de beide staatslieden
afzonderlijk.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Iets lagere
temperaturen
De Bilt, donderdag 10 uur. Het
KNMI deelt mede: Boven de Britse
eilanden is het hogedrukgebied in
omvang afgenomen, waardoor de
noordelijke stroming van zachte
lucht zwak bleef.
De begrenzing van de zachte lucht
en de koudere lucht in Scandinavië
strekt zich uit van IJsland over de
Noordzee naar de omgeving van Bre
men. Het front, dat als vorstgrens
beschouwd moet worden, vertoont
nog 'n langzame westelijke verplaat
sing, en het laat zich aanzien, dat het
front het komende etmaal het noord
oosten van het land bereikt en daar
na langzaam het land zal binnen
dringen.
Hierbij moet wel gerekend worden
op een vèrtraginig in de snelheid van
het front, aangezien er enkele storin
gen langs lopen naar het zuiden.
Deze zullen de neerslagkansen wat
doen toenemen.
Zon- en maanstanden
22 Dec.: zon op 08.46; onder 16.31;
maan op 17.22; onder 08.42.
Hoogiva ter standen
22 Dec.: v.m. 3.37; n.m. 3.51.
KORRELTJE