Moderne techniek ontsluiert geheimen
De Blauwpoortsbrug te Leiden is vijftig jaar
Ruim 24 meter breed en 750 palen met het oog op de
electrische tram
T
rndd^r'LTfeiSrfe d*
Twintig auto's
bij kettingbotsing
beschadigd
Kettingbotsing
op gladde weg
bij Woerden
VRIJDAG 8 DECEMBER 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 1
Ook u kunt nog vóór de komen
de feestdagen uw garderobe
aanvullen meteen jas of kostuum
uit de nieuwe Ascot-kollektie.
Onze gebruikelijke
december-
voordeel-verkoop
maakt het extra aantrekkelijk
om te kiezen uit deze met zorg
samengestelde kollektie, die
zeer geslaagd is te noemen.
Onze kliënten ontvingen reeds
een brief, waarbij ingesloten
twee waardechèquester waard»
van f 25.-. Deze kunnen tot
12 januari a.s. worden ingewis-
seia.
Mochten deze chèques nog niet
in uw bezit zijn, dan kunt u ze
aan onze kassa gratis afhalen.
Ook hen, die nog niet eerder
onze zaak bezochten, menen
wij thans in de gelegenheid te
moeten stellen via deze gratis
chèques kennis te maken met
de buitengewoon fraaie Ascot-
kollektie.
Wij hopen u een dezer dagen
te mogen ontvangen.
Gelegen aan de
Tlniliocnnnrl" ophaalbrug vervangen door een ijze-
„uuiljespoon ren ^aajbrug. In 1909 bracht de
toenmalige directeur van de dienst
Voor de bescheiden som van gemeentewerken, ir. Ruckert, een
f120 000 is in 1911 de Blauwpoorts- Plan ™or een nieuwe Blauwpoorts-
brug ter tafel. Hij moest daarbij re-
brug gebouwd. Op 16 december is het kening houden met de komst van de
precies vijftig jaar geleden, dat bur- electrische tram. In 1911 werd de
..meet,..- a. niiselaar de wethou- nieuwe brug, drie maanden later dan
gemeester De uuseiaar, ae wetnou was opengesteld voor het De Henri Sljthoffprijs voor 't bes-
ders en de raadsleden tezamen door verkeer. te jaarverslag, beschikbaar gesteld
de stad trokken om de splinternieuwe, De aannemer moest 750 palen in d°or de heer H. A. H. Sijthoff (alge-
de modder heien om te voorkomen meen directeur van de N.V. Hendrik
hypermoderne Blauwpoortsbrng offi- da[ de 0VerzTkkem An«n Sijthoffs financiële bladen te Am-
cieel te openen- de ijzeren bovenbouw weegt al 140 000 sterdam) is dit jaar toegekend aan
De veranderingen waren niet gering, kg- (in alfabetisch6 volgorde): De ko-
ninklyke Nederlandsche Hoogovens
De oude Blauwpoortsbrug was slechts en Staalfabrieken te IJmuiden, De
5.50 meter breed, de nieuwe 24.50 Sikkens' Groep_ te Sassenheim, en
f]tX*1L
„Henri Sijthoffprijs"
voor jaarverslag van
Sikkens' Groep
u*. uw
Haarlemmerstraat 175
(Advertentie)
Chantagedrama
in Den Haag met
„Molotofcocktail"
Een Molotofcocktail, een pistool en
een fiets waren de middelen waarmee
de 34-jarige A. H. de chantage op de
koopman J. E. kracht trachtte bij te
zetten.
H. en de 42-jarige glazenwasser J.
A. G. werden gisterochtend aange
houden nadat H. drie schoten had af
gevuurd in de slaapkamer waar de
vrouw van E. met hernia te bed lag.
H.'s 31-jarige broer C. B. H. werd
eveneens gearresteerd.
Een dag eerder was er in de Schel-
destraat in Den Haag, waar E. woont,
ook geschoten. De politie weet nog
niet of de gebroeders H. ook hierin
de hand hebben gehad.
De twee broers hadden van de
koopman tienduizend gulden geëist,
anders zouden zij zijn vrouw ver
tellen dat hij een verhouding had met
de aanstaande vrouw van C. B. H.
Hierop ging E. niet in en na het ver
trek van de twee broers stapte hij
naar de politie om aangifte te doen.
Daar bedacht hij zich. Hij besloot de
namen niet te noemen.
De volgende dag, woensdag, werd
hij herhaaldelijk telefonisch be
dreigd. Bij niet betaling zou het hem
niet best vergaan. Op de vraag met
wie hij sprak, luidde het antwoord
steeds: „Met je moordenaar".
Woensdagmiddag om vijf uur kwam
het ultimatum: „Binnen een uur die
tien mille, of anders....".
Omstreeks middernacht vloog een
soort Molotofcocktail zijn huis bin
nen; een fles gevuld met een mengsel
van petroleum en benzine met aan
de hals een paar rotjes. Het projec
tiel ontplofte niet doordat de lon%
ten waren uitgegaan.
De koopman belde hevig geschrok
ken de politie en noemde op het
hoofdbureau de namen van zijn
chanteurs. De jongste van de broers,
C. B. H. kon toen worden ingerekend.
De Haagse politie heeft nog een
arrestatie verricht. Aangehouden is
de 31-jarige slager J. I. K., die op
een of andere wijze - hoe precies is
nog niet duidelijk - bjj het werpen
van de primitieve „Molotof-cocktail"
betrokken is geweest. Een der arres
tanten, de oudste broer H., heeft
thans tegenover de politie verklaard,
dat in de nacht van maandag op
dinsdag in de Scheldestraat op hem
is geschoten. Als represaille zijn toen
de.ruiten van de woning van E. (de
gechanteerde) ingegooid.
In Zuid-Japan, is donderdag een
Amerikaanse straaljager neergestort.
meter De doorvaart was bii de oude T.FÏDSF li1 JTJWF» de Twentsche Banl< te Amsterdam, meubelfabrieken. Stoomvaart Maat- Amsterdam) van genodigden uit de Het toestel kwam 'tussen gebouwen
meter. De üoorvaart was Bij de oude IjCjIUSB „BLAUW U De keuze werd gedaan uit de num- schappij „Nederland" en Nieuwe financiële wereld is de prijs gister- terecht, waarbij één persoon om het
brug 6 meter, maar werd bij de mers 1 van acht groepen, waartoe Rotterdamsche Courant. De Henri avond uitgereikt na een' toespraak leven kwam en 22 vermist worden,
nieuwe 8 meter. De pas in gebruik NAA R l\fTJSF.TJA1 IN buiten da drie voornoemde vennoot- Sijthoffprijs werd voor het eerst be- door de heer J. C. van Marken, voor- De piloot was uit het brandende
sphannpn hAhnnrdpn* Van fielder sphilrhaar crpctplH in 1QRd -riffon won do iim-nortimnd don ..im»i..;»
genomen trams profiteerden dank
baar van die verbreding, maar na
tuurlijk ook de fietsers, wandelaars,
paard-en-wagenbezitters en de enke-
HOORN
schappen, behoorden: Van Gelder schikbaar gesteld in 1954. zitter van de Vereeniging voor den vliegtuig gesprongen en wist zich
Zonen, Van der Heem, Kempkes' In een samenkomst (in Carlton te Effectenhandel. met zijn parachute te redden.
Twee oude tramwagens van de
in die jaren al rijk was.
Ie automobilisten, die de Sleutelstad -«lauwe», nog met het beken-
de embleem N.Z.H. op de flanken,
zijn museumstukken geworden. Het
De naam Blauwpoortsbrug is ont- mnSeum waar de oudgedienden zul-
staan door de Blauwe Poord die aan
het westelijke einde van de Haar- en worden opgenomen, wordt ge-
lemmerstraat heeft gestaan. Die vestigd in Hoorn. Binnenkort zal het
poord werd in de zestiende eeuw ge- <je Nederlandse Vereniging van
bouwd en in de jaren tussen 1603
en 1610 vernieuwd. Men maakte toen belangstellenden in het Spoor- en
gebruik van blauwe arduinsteen, Tramwegwezen daar worden inge-
waardoor de naam Blauwe Poort ont- jjcht.
stond. De poord heeft overigens vele
namen gehad: Mors-, Oude Haarlem- Beide trams zijn gistermorgen op
mer-, oude Rijnsburger- en Duitjes- het N.S. station van Hoorn gearri-
de turfschippers een duitje moesten motorloods van dat station. Met een
betalen bij hun tocht naar de Turf- hijskraan van 104 ton moesten de an
tieke vervoermiddelen van de wa-
Bij de vernieuwing in 1610 zijn gons, die de Nederlandse spoorwe-
waarschijnlijk de reliëfs aangebracht, gen voor het vervoer ter beschikking
die later m de Witte Poort zijn ge-
vonden en nu in de Lakenhal zijn. In hadden gesteld, worden gelost. Het
1640 kwam er opnieuw een vernieu- oude N.Z.H. treinstel bestaat uit een
wingsplan, nu van de bekende bouw- motorwagen vln het type, dat jaren-
meester Arend van s Gravensande.
Hij wilde het nog gothiserende spits- heeft gereden op het traject
je vervangen door een koepelvor- Oegstgeest-Hoge Rijndijk, en 'n volg-
mige klokkentoren. Pas in 1644 werd
zijn plan uitgevoerd. In 1667 had de waSen'
Blauwe Poort een zeskantig toren
tje met klok en uurwerk. Tot 1664
was de poort vergaderplaats voor de
rederijkers. Daarna kwamen de
apothekers, die echter in 1735 ver
huisden naar de Lakenhal.
In 1658 kwam het besluit tot af
braak, maar de uitvoering van dat
besluit liet tot 1737 op zich wach
ten. De toren en de klokken ver
huisden naar de Witte Poort.
Oude friese nederzettingen
van 800 na Christus
worden uitgegraven
Een kettingbotsing, waarbij vier
auto's betrokken waren, op de rijks
weg Den HaagUtrecht onder de
gemeente Waarder, veroorzaakte gis
teravond omstreeks negen uur een
grote ravage op 't spiegelgladde weg
dek. Er deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor.
Een personenauto, bestuurd door de
kapitein van de Kon. Marechaussee,
de heer H. Herklots uit Zwolle, ge
raakte rijdende in de richting Utrecht
door de gladheid aan het slippen en
Jt»er^Ve2 taïïhtEm ^e'S/dielS
Utrecht) V Maarssen ongevew
twintig auto's door opeenvolgende AeISiHdSLJÏÏftï
slippartijen zwaar en minder zwaar f-kL^
beschadigd, enkele auto's werden tot andere ut£ verdween
wrakken. Er moesten zeven kraanwa- £aar _m _£e berm. De chauffeur, de
gens aan te pas komen om acfc tereen- beer L. Knoops uit Hilversgum, was
volgens wagens uit elkaar te halen onYin Later bleek dat hij
en weg te slepen. Het begon toen de bij kennissen op verhaal zat te ko-
bestuurder van een auto de macht men. Wel had hij zijn vrouw opge-
over zijn stuur verloor, doordat de beid dat hij een ongeluk had ge-
weg ter plaatse een ijsbaan was ge- bad.
worden. De politie kreeg toen han- Een kleine personenauto, waarin
den vol werk, om het verkeer te re- twee dames zaten, is verder nog te-
gelen: Links en recht van de door gen €en tankauto gereden. Een van
de politie afgezette plaatsen slipte de dames kreeg lichte verwondingen,
de ene auto na de andere een wa- Hun auto werd totaal vernield,
gen maakte zelfs een dubbele salto,
waarbij de bestuurder wonder boven Het verkeer ondervond door deze
wonder ongedeerd bleef. Twee auto- botsing nog eens extra vertraging,
mobilisten kwamen er mindei goed Door de gladheid van het wegdek
af en liepen respectievelijk een reed het verkeer op vele plaatsen op
shock en ribfracturen op. deze rijksweg stapvoets.
HAMBURG (P Sc P) - Ia Stecswyk-Hoktcin ie men met
een grootse opgraving bezig, waarbij gebruik wordt gemaakt van
de grootste beschikbare hulpmiddelen der moderne techniek, zo
als draglines en een complete spoorweg om de afgegraven aarde
hij treinen tegelijk af te voeren. Het gaat hier om een zeer grote
oppervlakte die onderzocht moet worden en waarvoor men een
werktijd vaa niet mandor dan ongeveer drie jaar heeft uitge
trokken.
Men wil trachten Kcht te brengen in de duisternis die nog
hangt rond leven en weaken van de eerste Friezen, die zich als
landbouwers aan de kusten van Sleeswijk-Holsteki nestelden en
waarvan noen tot nu toe bitter weinig weck.
Crootete opgraving van de** tijd
De specialist op dit gebiesd der
geschiedenis dr. Bantelmaim, leidt
de opgravingen, niet alleen die op
Elisenhof bij de Eider, ...aar ook op
gravingen van soortgelijk karakter
op de „Fedderse® Wierde" bij Bre
menhaven. Het is een werkelijk
groots projekt, waaraan men hier
werkt.. Draglines bromme en grom
men en scheuren enorme hompen
uit de bodem, brokken grond, die
anders spade voor spade weggewerkt
zouden moeten worden en waardoor
de opgravingen veel iec tijd en
geld zouden kosten. T.te® laat de
draglines die grondophopingen weg
halen, waarvan men zeker is, dat er
geen oudheidkundige bodemschatten
in verborgen zijn. De machines de
poneren de grand in open wagens en
een zware locomotief trekt tenslotte
de hele trein weg. De grond wordt
naar ee® verafgelegen oord ge
bracht.
Wanneer men eenmaal de belang
rijke woonlaag heeft bereikt, dan
gaan de vaklieden voorzichtig met
de schop verder graven. Da® wordt
er gespeurd en gezocht, getekend en
gefotografeerd. Elke vondst wordt
omzichtig behandeld en schoonge
maakt om tenslotte studeerd te
worden. En er wordt bij deze opgra
vingen beel wat gevonden.
Een merkwaardige bewoning
DG MENSEN die zich so om
streeks 70o 800 ne Christus op de
hoge oever van de toen nog onbedijk-
te Eider nestelden, waren immi
granten nit verre streken.
Het waren Friezen die toen langs
MOMENTEEL is men bezig met
het blootleggen van een omvangrijk
gebied met woonhoogten, bij ons in
Friesland „wierden" of „terpen" ge
naamd, in bet moerassige kustge
bied van Elisenhof bij Tönnig aan
de mond van het riviertje de Eider,
daar waar dit in de Noordzee uit
mondt.
„Het kustgebied van Sleeswijk—
Holstein en dat verderop' langs de
zee tot en met Nederland werd pa
vrij laat door mensen bewoond",
vertelt ons een wetenschappelijk
ambtenaar, een van de leidinggeven
de figuren bij deze opgravingen. „De
jagers udt de vroege steentijd voel
den er weinig voor om hier neer te
strijken, aangezien het gebied weinig
aantrekkelijks voor hen bood. Ook
voor de boeren uit.de jonge steen
tijd lokte dit gebied met zijn hoge
grondwaterspiegel, nat en met een
vochtig klimaat, niet aan. We moeten
wachten tot het begin van de ijzer
tijd, wanneer er keiharde boeren ko
men die zich in dit tot hen weinig
attractieve gebied vestigen. Het
land is drassige Mei, een beetje
moerasachtig, kortom een zwaar ge
bied om te leven en te werken. De
nederzettingen hebben een typisch
eigen karakter. Het is deze eerste
bewoning die momenteel door de
deskundigen wordt onderzocht"
He< gaat om tijd en geld
„HET HUIDIGE karakter van de
ze streek werd gegrondvest door
bet binnentrekken van Friezen aan
bet einde van de grote volksverhui
zing of zo ongeveer aan bet begin
nen. Zdj waren niet bevreesd voor de
regelmatig terugkerende stormvloe
den die deze kusten teisterden. Zij
begonnen deze drassige bodem te
bebouwen met bun gewassen en zij
liete® er hun vee wedden. Een gro
te hoeveelheid botten tonen ons, wel
ke huisdieren deze vrieee boeren er
op na hielden. We vinden ze hier van
het rund, het schaap, bet varken en
het paard, maar ook van de gans en
de eend en van nog vele andere die
ren. Het blijkt wel uit de vele vond
sten dat het houden van vee een in
die tijden lonende zaak was op deze
grond.
Er zijn vondsten die er op wijzen,
dat de Friezen in het begin van de
bewomng van deze streek er nog die
ren aantroffen die inmiddels zijn uit
gestorven, zoals de oeros en de Ei-
dersbeur. Vooral de steur moet er
ki die tijden veel voorgekomen zijn,
terwijl deze vis tegenwoordig zeld
zaam is. De Friezen hebben zich
voortreffelk kunnen voeden met het
vtees en de kaviaar van deze vis.
Naast de veeteelt en de akkerbouw
bedreven de Friezen ook liet nodige
handwerk Diverse vondsten tonen
aan, dat ar vele wevers in de ne
derzettingen woonden. Zij vervaar
digden de beroemde fraaie Friese
doeken, die in de Middeleeuwen zo
gevraagd waren. De boere® hadden
de wol van de schapen bij de hand
en zij leverden een prima produkt,
want de doeken werden na jaren
lang gebruik tot op de draad afge
dragen
Typische hwtwboww
AAN DE MOND van de Eider kun
nen we koasbatenen, dat er in deze
nederzettingen veel barnsteen be
werkt werd. De Friese doeken en het
barnsteen ware® produkten die tot in
verre landen hun weg vonden.
Onderschrift foto: De oudheidkun
dige bodemschatten worden gron
dig gereinigd, gefotografeerd en na
getekend. Eveneens wordt precies de
ptaats van die vondst aangetekend.
bepaald type huizen. Hier zijn wij to^
onze verbazing allerlei typen door el
kaar en wel vier soorten. Te® eerste
de heel lange huizen van de boeren,
soms wel 30 meter lang met een
woondeel en ee® deel voor he>t vee.
Het is een huistype dat me® tot nu
toe slechts kende uit We9tfalen en
dan nog door de sleche conservering
heel betrekkelijk. De vondsten hier
zijn aanmerkelijk duidelijker. Daar
naast treft men kleinere huizen aan
met wanden van vlechtwerk, voorts
typische woningen in drie delen
naar Saksisch model en ook huizen
met wanden van zoden van niet
minder dan een meter dik. Van de
laatste staat vast, dat dit de huizen
van de wevers waren. Of de andere
huizentypen soms ook voor specia
le vaklieden bestemd waren, kortom
of ze met een bizondere bedoeling zo
gebouwd werden, is *n raadsel. „Wij
houden er rekening mee, dat mis
schien later gekomen vreei leling mi
dit huistype meebrachten. Wij hopen
echter met het vorderen van de op
gravingen hier Maarheid in te bren
gen," zo vertelt onze gids.
..Aangezien de opgravingen nog zo
kort aan de gang zijn, stoten wij
nog steeds op diverse raadsels. Tot
nu toe hebben wij nog naar een gro
ve kijk gekregen op leven en werken
van de bewoners van de Elisenh of-
nederzetting. Wij willen echter pro
beren deze vragen, zoals de vraag
wanneer de eerste bewoners zich
hier nederzetten, hoe lang z° op de
ze plaats woonden, hoe de sociale
struMiuur van deze woongelegenheid
was en welke handelsverbindingen
er waren, 1® de loop ren enkele ja
ren op te lossen"*
