Ste Êcicbe(Soii^cmt NEDERLANDERS BEKENDEN SPIONAGE IN RUSLAND Uit ideologische motieven MORGEN GESPREK KENNEDY-GROMYKO In opdracht van Navo-spionagenet Over het Duitse probleem Syrische revolte Hoogwaterstanden lang voorbereid Directeur: J. F. J. M. KOENS Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN BUREAUS: PAPENGRACHT 32 KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DONDERDAG 5 OKTOBER 1961 52ste JAARGANG No. 15440 NAÏEVE SPIONNEN IN KIEW Telef 2 0 9 3 5 Red 2001 5, 25594 Advert. 2 0 8 2 6 Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tossen 17.30 en 19.00 o.) Giro 10 30 03 Abonn. 0,59 p. w„ f 2,55 p. mod., 7,50 p. kw„ Franco p.p. 8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50 V erontrusten.de verontrusting (\p de „St. Adelbert"-landdag, dit jaar te Tilburg gehouden, zijn weer hartige woorden gevallen. Er zijn ook behartigenswaardige woorden gesproken, maar die maken minder gerucht. Het onderwerp van deze landdag was de Kerk in deze tijd. Wat in de uitvoerige versla gen in de landelijke dagbladen daar omtrent is gepubliceerd, geeft de in druk, dat er weer vele spaanders zijn afgevlogen. Het is verheugend, als katholieke leken de Kerk zulk een warm hart toedragen, dat zij aan heilige onrust lucht geven. Dat is niets nieuws, dat is niets moderns. We herinneren ter loops even aan Alberdingk Thijm en Gerard Brom en er zijn vele an deren. De beschermheilige van het verontruste lekendom is wel Thomas More, die met zijn vriend Eras mus een gangmaker is geweest in kerkelijke vernieuwingen, maar ach teraf in een brief aan Erasmus moest bekennen (wij citeren uit het hoofd): we zouden niet zo vrijpostig geschre ven hebben, als we geweten hadden, dat het protestantisme op komst was. Wat ons in alle warme en goedbe doelde verontrusting zoals die op de St. Adelbert-ianddag weer vranik en vrij tot uitdrukking is gekomen verontrust, is de weerklank, die zij zal vinden bij de Adelbertiniaanse toehoorders en door de uitvoerige en opzienbarende etalage in dagbla den bij een nog veel uitgebreider lezersschaar. Men overschat, naar onze ervaring, niet de intelligentie, maar wèl de intel lectuele universaliteit van het St. Adelbert-gehoor, wanneer men van dit klankbord verwacht, dat het alle geluid, en niet alleen het schrille, zal weerkaatsen. De noemer „katho lieke intellectuelen" dekt namelijk een bont geheel van in hun weten schapsvak bekwame lieden, van wie verscheidene echter niet aan de ver enging van de specialisatie zijn ont snapt of hebben kunnen ontsnappen. Men kan aanvoeren, dat het chris tendom toch een godsdienst is voor iedereen en alleman en dat is zeer juist maar het is overdreven te verwachten, dat alle christenen zich zullen verdiepen in de wijsgerige, godgeleerde en cultuur-historische onderbouw ervan en een oordeel kunnen vormen over de vragen, die in iedere nieuwe tijd oprijzen. Een christen „leeft uit het geloof' en het apostolische leergezag in paus en concilie is voor hem de evange lische waarborg ervan. Dit houdt bepaald niet in, dat le ken, die, naar de mate van hun ont wikkeling, wat dieper studie van de kerkelijke aangelegenheden maken, hun zienswijze niet vrij en vrank zou den kunnen weergeven salvo res- pectu aan de Kerk van Christus ver schuldigd mits zij dat doen in ge- lij k-ontwikkelde kring. Men zal, daarvan zijn we overtuigd, zich ook in de kringen van „St. Adelbert'wil len hoeden voor het „scandalum pusillorum" onder de eigen leden en in veel ruimere kring door luid ruchtige publicatie in dagbladen enz. „Le bruit ne fait pas de bien, le bien ne fait pas de bruit". Mannen als Franciscus van Assisië, Thomas van Kempen en Ignatius van Loyola heb ben doeltreffender de Kerk her vormd, dan de moderne stromingen van hun tijd. Ook in de stromingen van onze tijd is de Kerk meer gediend met ons aller gebed ook de rozen krans! dan met min of meer ama teuristische doordraverijen en ietwat ruige afborstelingen. Want wanneer dat geborstel op hardhandige wijze wordt voortgezet, gaat het op „Dér Zauberlehrling" van Goethe lijken en bereikt men weinig anders dan spijt achteraf: Waren we maar niet zo vrijpostig geweest. Dat is ónze verontrusting, waaraan wij het predicaat heilig niet toeken nen, maar waarvan men zal willen aannemen, dat het een eveneens op rechte verontrusting is over de hei lige verontrusting, die op de St. Adelbert-ianddag tot uiting kwam. MUISJE SPELEN DE RUSSEN VERSTAAN de kunst om van een mug een olifant te maken. Nu hebben ze weer een heel proces van drie dagen aangespannen om een paar Nederlandse jongens, die in Rusland hebben rondgetoerd en wat foto's hebben gemaakt, te ver oordelen wegens spionage. De jon gens schijnen bekend te hebben, dat zij inderdaad in opdracht van de Ne derlandse Geheime Buitenlandse Dienst en van een Amerikaanse op drachtgever hebben getracht van sommige militaire objecten foto's te maken. Dat zal wel waar zijn. Even- 0 als van Russische zijde voort durend in het Westen gespio neerd wordt, zo tracht men ook van uit het Westen inlichtingen in te winnen over hetgeen er achter het IJzeren Gordijn gebeurt. Daartoe is te meer aanleiding omdat de Rus sen geweldig geheimzinnig doen. Daarbij zijn zij wantrouwend tot en met. In alle landen achter het IJze ren Gordijn moet men als toerist be paalde wegen volgen, wil men niet met achterdocht bekeken en gevolgd worden. Zelfs op die bepaalde we gen moet men nog voorzichtig zijn Honds gesprek Zoals gemeld hebben de twee in Rusland gearresteerde en van spionage beschuldigde Nederlanders Reydon en De Jager voor de krijgsraad te Kiew bekend, uit ideologische motieven in de Sowjet-Unie gespioneerd te hebben. Met de mededeling van deze bekentenis begon het proces gistermorgen. Daarna begonnen de verhoren, die de gehele dag duurden, onderbroken door tweemaal tien minuten onderling overleg van de rechters. Tenslotte ging het proces achter gesloten deuren verder „omdat er militaire geheimen onder het bewijsmateriaal zijn". Vandaag, tegen de avond, wordt het von nis verwacht. HET VERHOOR Tijdens het openbare verhoor, dat woensdag vijf uur duurde, verklaar- zijn reis door Rusland te dekken. De openbare aanklager vroeg De Jager naar het doel van zijn bezoek aan de Sowjet-Unie. De Jager antwoordde, dat hij per soonlijk graag wat meer wilde we ten van de Sowjet-Unie, maar dat zijn „baas" wilde, dat hij spioneerde. De Jager verklaarde nadrukkelijk, dat hij hetzelfde, wat hij in Rusland gedaan had, niet in de V.S. zou doen, omdat hij meende dat daar meer vrijheid was. Tot deze opvatting was hij gekomen door het lezen van kranten. Hij verklaarde zich schul dig te achten en nooit meer te zul len spioneren als hij weer thuis zou zijn. DE TWEEDE DAG die onder een enorm portret van De behandeling van de zaak van Lenin zaten. de Nederlanders Reydon en De Ja- Reydon had het tijdens het ver- ger voor de krijgsraad van Kiew is hoor over opdrachten, die hem in donderdagochtend hervat, aldus de Reydon nog, dat hij niet alleen Amsterdam door een Nederlander meldt Tass. Vandaag is de behandeling begon- met het horen van getuigen. De aan zijn opdrachtgevers in Neder- en ook door een Amerikaan waren land geheime gegevens verstrekt had. gegeven. Hij had naar zijn zeggen De Navo had een uitgebreid spio- door de patrijspoorten van zijn schip eerste getuige, Martinov, nagenet in de landen, die lid waren foto's gemaakt van oorlogsschepen stuurder van de haven van Klaipeda van dit „agressieve blok". Reydon in de Russische havens Archangel is, heeft gezegd Reydon te herken had in het bijzonder inlichtingen ver- en Ventspils (Windau) en de Poolse nen als de man die foto's maakte strekt aan Britse instanties in Liver- haven Danzig. van militaire installaties in de ha- po«ï" j De Jager verklaarde, dat hy, toen ven tijdens het bezoek van ne* Ne- Reydon verklaarde volgens Tass met zjjn schip in Sjanghai lag, derlandse schip „Paloma" van de ha- voorts, dat hij zonder aarzeling ak- foto's had genomen van oorlogssche- ven. Het havenbestuur gaf Reydon koord yvas gegaan met het plan om pen Reydon en hij hadden in mei toen een ernstige waarschuwing en een spionagetocht door de Sow jet- jn een jn Amsterdam opdrajcht eiste dat hij het filmrolletje inlever- Unie te maken in de vermomming gekregen om naar de Sowjet-Unie de. De Nederlander had toen een ge- van autotoerist, omdat hij „veel had te gaan> Volgens Reydon had een sluierde film gegeven, horen vertellen ove- de gastvrijheid Amerikaan hun toen een kaart van De beklaagde gaf toe foto's van van de Russen en ervan overtuigd de Oekraine gegeven en de route uit- militaire inrichtingen in Klaipeda te was dat alles goed zou gaan Rey- gestippeld, die zij op weg naar de hebben gemaakt. Hij had het rolle- don zei, dat hij vijf jaar als spion nad Krim en op de terugweg moesten tje met de opnamen verborgen en gewerkt. De Jager noemde een ter- voigen> Reydon verklaarde dat men een ander rolletje gesluierd en aan ia!,r hem had verzocht een spionagetocht de Russische autoriteiten gegeven, mijn van twee jaar. ïti iULUli a U ?e£rdjn .en ,De Jager door de Sowjet-Unie te maken, wam- het Nederlands. Hun verklaringen kij speciaal moest letten op ra- werden vertaald voor de rechters, ketbases en andere militaire instal- laties. Hij en De Jager had-den in Holland drie oefentochten gemaakt, met het hanteren van zijn fototoe- Hun. opleiding was op 10 juli stop- vnorHflt mpn er pre in heeft ëezet. Drie dagen later had hij een pe openbare aanklager bij oi militair nhippt" tp map gekregen, die, naar men hem krijgsraad te Kiew heeft vijftien Dat met de opnamen van de instal laties had hij later overgedragen aan de geheime dienst. VIJFTIEN A^AR GEëlST De openbare aanklager bij de heeft men al „een militair object" te gekregen, die, naar men hem krijgsraad te Kiew heeft vijftien jaar van pen onnozele verteld had, van een vliegtuig van schildwacht kan al voldoende reden het type U-2 afkomstig was en per en De Jager, aldus meldt Tass. rroiriron Fpn kipifip Mn pen onnozele verteld had, van een vliegtuig van geëist tegen de Nederlanders Reydon Voorbereid op een fikse bui, een gezellig onderonsje met wellicht vakantie- Phpt. tvnp TT-9. afkomstio wac on nor en De Jaaer. aldus meldt Tassherinneringen aan die heerlijke kluif aan het Garda-meer? zijn tot in beslagneming van het fo- speciale Koerier uit wasnington was tomateriaal, want ook een schild- ^kernen. Reydon verklaarde voorts, wacht is een „militair object". In het geval van de twee Nederlan ders wordt door „Tass" bijv. het kie ken van Russische oorlogsschepen al een halsmisdaad genoemd. Voor zover uit de berichtgeving op te maken valt, hebben de twee „spion dat hij met zijn vrouw erover ge praat had, hoe hij zijn baan bij de geheime dienst het best kon kwijt raken. Maar men had hem belet ont slag te nemen. Hierop vroeg de openbare aankla ger: „Is het u duidelijk dat uw ac- i vait, neopen ae twee „spion- tiviteit misdadig was?» nen" hun militaire objecten slechts Rpvdmv Ta" uit de verte en van de buitenkant kunnen bekijken, zodat het vol gens Westerse begrippen nogal los- Reydon: „Ja". Op een vraag van zijn verdediger zei Reydon, dat een man, die Otto heette, hem gezegd had, dat hS nu v.t flP Rounet-TTnie kon 7ipn nn n ma- spionnen zullen er in de Westerse de Sowjet-Unie kon zien op 'n ma- F -- nier, die afweek van die welke in landen wel bij honderdtallen rondlo- pen, zonder dat w« er ons druk over de-P^s wordt beschreven, maken. Overigens zijn we slechts aangewezen op de berichtgeving van «Si^eid'zich het Russische persbureau. De NedeT- senjicneia zien landse verslaggevers hebben zó laat hun visum gekregen, dat zij niet op tijd aanwezig konden zijn en een cvitt ld groot deel van het proces ging ach- daflTij "zVchMlf nfetTls een beroeps- ter gesloten deuren. - - Zoals bekend zijn de Weste lijke mogendheden overeengekomen slechts dan met een conferentie van ministers van buitenlandse zaken over Duitsland en Berlijn in te stemmen, wanneer ook de Sowjet- In de zaal klonk gelach op toen President Kennedv zal vTiidair a s Unie ,bereid is concessies te doen. Dit hij hieraan toevoegde, dat „die mo- een ratoSetiSgTeb^n meTdeSot£ f°U m°eten blljke" m} ver" nu had voorgedaan". fct"mSer vfn buUentoLe zaken 9°P ™n de voorbereidende bespre- 1 .i >7 i Dutienianase zanen kmgen, i.e. de ontmoetingen van Andrei Gromyko. Waarnemers me- Rusk riromvi.n np wpsteliike "UC111U c" aS"»»" nen, dat dit gesprek van beslissend mogendheden willen naar verlJddt den Yan ™ye verkiezingen, belang is voor het eventuele verdere da, ministersconferentie teRadio-Damascus deelde woensdag- Keydon, verloop van de Amerikaans-Russi- 9vond mee^dat alle_ burgervliegvel- Geen beroepsspion Desgevraagd verklaarde ongeveer een jaar geleden tot de mi litaire staatsgreep was besloten. Het geschil tussen Nasser en kolo nel Serradj gewezen vice-presi dent van de VAR stond los van de revolutie. Kolonel Serradj had geen tijd gehad de revolte in zijn voordeel te doen verlopen. Hij is op de eerste dag van de opstand gear resteerd. De verboden Syrische communis tische partij heeft zich achter de in Syrië uitgevoerde staatsgreep ge steld in een verklaring, die in het Libanese communistische dagblad „An Nida" is gepubliceerd. Hierin wordt de revolte een historische overwinning van volk en leger ge noemd en aangedrongen op het hou- spion beschouwde. In de vijf jaar, iaT,fl Al die geheimzinnigheid en al dat daj. rjj g€Spi0neerd had, had hij in gebrek aan medewerking maakt de totaal ongeveer 1.200 gulden gekre- indru'k van onoprechtheid en als men gen voor zijn werk. Hij had nog 5.100 n vens wordt gesproken over de in- sche onderhandelingen over Duils- stelling van |en" gedemilitariseerde d™ zóne in Midden-Europa. Gromyko en zijn Amerikaanse ambtgenoot Dean Rusk hebben de afgelopen twee weken gesproken over een basis voor onderhandelin- Van gezaghebbende zijde in Wash- gen over Duitsland en Berlijn. Rusk ington is vernomen, dat Gromyko, e: de Amerikaanse ambassadeur in Rusk de volgende voorstellen heeft Moskou, Thompson, zullen bij het gedaan: gesprek Kennedy-Gromyko aanwe- j De communistische staten slui- zig zijn. ten met Oost-Duitsland een vredes- Het laatste onderhoud Rusk-Gro- verdrag; de Westelijke landen met myko is volgens Amerikaanse krin- West-Duitsland. Vanaf dat tijdstip gen „bemoedigend" verlopen. De ressorteert het probleem van een Sow jetregering zou er thans van eventuele hereniging niet langer on- doordrongen zijn, dat de Westelijke der de vroegere vier bezettingsmach- mogendheden zo nodig oorlog zullen ten, maar is het een zaak, die alleen Nederland en in de Westerse we reld weinig geloof hecht aan alles wat voor de krijgsraad in Kiew wordt gedebiteerd, dan hebben de Russen dat aan hun eigen houding te wijten. Het feit evenwel, dat de Rus sen het nodig hebben gevonden, om dit nogal naieve geval van „spiona ge" voor een krijgsraad te brengen, wijst erop, dat zij van plan zijn dit voor politieke doeleinden uit te bui ten. Wij kunnen er zeker van zijn, dat dit onnozele muisje een dikke staart zal hebben. Russische voorstellen extra gekregen om de kosten van Halv»; gehr. kip f 1.95 Alléén: PETER LEENEN Gangetje 14 Ook om mee te nemen. (Advertentie) voeren. den in Syrië donderdag worden her- ZOEKT U EEN gouden ring voor een dame of heer? v. d. WATER, Haarlemmerstraat 207, heeft het Ook in brillant ringen. Ruime keuze in alle prijzen. (Advertentie) DE QUAY ANTWOORDT Zacht weer De Bilt, donderdag 10 uur. Het KNMI deelt mede: Terwijl zich boven Rusland voort- de twee Duitse staten aangaat. r*.. 2. Het Westen erkent de territo- D,t nUmmer bestaal ult 16 Pa8ma riale souvereiniteit van de Duitse De- mocratische Republiek binnen haar huidige grenzen, die van Berlijn in begrepen. Hierdoor zouden de Oost grens de Oder-Neisse grens met Polen en de Westgrens met West-Duitsland definitief worden. Deze regeling houdt geen erkenning de facto of de jure van Oost-Duits- durend een hoge drukgebied hand- land in. De sta!us van Berlijn zou haaft, blijft de luchtdruk laag in de door de vier bezettingsmachten moe- omgeving van de Golf van Biscaje. ten worden gewaarborgd. Tussen de twee luchtdruksystemen 3. De Westelijke toegangsrechten in bewegen zich van tijd tot tijd klei- tot Berlijn zouden moeten worden storingen van zuid naar noord, vastgelegd in: a) een aanvullend ver. Een van deze trok de 'fgelopen nacht drag tussen Oost-Duitsland en de Nederland voorbij, zonder echter het Sowjet-Unie (eventueel in het vre- wee5 belangrijk te beïnvloeden. Ach- desverdrag) en b) in een akkoord ter deze storing ontwikkelde zich een tussen de Sowjet-Unie en de Weste- £ug van hoge luchtdruk, die vandaag lijke mogendheden. Het Westen zou het weer beheerste, yanochtend wa de Oostduitse autoriteiten dan kun- ren er Se.en aanwijzigingen, dat de nen beschouwen als „agenten van de rug spoedig door een nieuwe storing Sowjet-Unie" (de theorie van Dul- z?u worden gevolgd. Tijdens opkla- les), een rol die hun overigens op ru?gen de komende nacht plaat- bepaalde punten thans reeds is toe- j?1*:;blijft zacht bedeeld. 4. Oost- noch Westduitsers krij gen de beschikking over atoomwa pens. voor de tijd van het jaar. ZON- EN MAANSTANDEN 6 Okt.: zon op 06.48; onder 18.08; maan op 02.59; onder 17.10. In de Tweede Kamer heeft minister-president prof. J. de Quay woensdagmiddag de dinsdag door acht fractie voorzitters gehouden redevoeringen beantwoordt. We zien hier de premier tijdens zijn rede. 6 Okt.: v.m. 1.23; n.m. 1.51. Twee brigade-generaals van 't Sy- KORRELT JE rische leger hebben op een perscon ferentie meegedeeld, dat er bij de Niemand kan aanspraak maken op jongste revolutie 25 mensen het le- volmaaktheid, maar wel kan ieder er ven hebben verloren. ZD zeiden dat naar streven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1961 | | pagina 1