Ste Êcicbe(Soii^cmt
NEDERLANDERS BEKENDEN
SPIONAGE IN RUSLAND
Uit ideologische motieven
MORGEN GESPREK
KENNEDY-GROMYKO
In opdracht van Navo-spionagenet
Over het Duitse
probleem
Syrische revolte Hoogwaterstanden
lang voorbereid
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 5 OKTOBER 1961
52ste JAARGANG No. 15440
NAÏEVE SPIONNEN
IN KIEW
Telef 2 0 9 3 5 Red 2001 5, 25594 Advert. 2 0 8 2 6 Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tossen 17.30 en 19.00 o.) Giro 10 30 03 Abonn. 0,59 p. w„ f 2,55 p. mod., 7,50 p. kw„ Franco p.p. 8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50
V erontrusten.de
verontrusting
(\p de „St. Adelbert"-landdag,
dit jaar te Tilburg gehouden,
zijn weer hartige woorden gevallen.
Er zijn ook behartigenswaardige
woorden gesproken, maar die maken
minder gerucht. Het onderwerp van
deze landdag was de Kerk in deze
tijd. Wat in de uitvoerige versla
gen in de landelijke dagbladen daar
omtrent is gepubliceerd, geeft de in
druk, dat er weer vele spaanders zijn
afgevlogen.
Het is verheugend, als katholieke
leken de Kerk zulk een warm hart
toedragen, dat zij aan heilige onrust
lucht geven. Dat is niets nieuws, dat
is niets moderns. We herinneren ter
loops even aan Alberdingk Thijm
en Gerard Brom en er zijn vele an
deren. De beschermheilige van het
verontruste lekendom is wel Thomas
More, die met zijn vriend Eras
mus een gangmaker is geweest in
kerkelijke vernieuwingen, maar ach
teraf in een brief aan Erasmus moest
bekennen (wij citeren uit het hoofd):
we zouden niet zo vrijpostig geschre
ven hebben, als we geweten hadden,
dat het protestantisme op komst was.
Wat ons in alle warme en goedbe
doelde verontrusting zoals die op
de St. Adelbert-ianddag weer vranik
en vrij tot uitdrukking is gekomen
verontrust, is de weerklank, die zij
zal vinden bij de Adelbertiniaanse
toehoorders en door de uitvoerige
en opzienbarende etalage in dagbla
den bij een nog veel uitgebreider
lezersschaar.
Men overschat, naar onze ervaring,
niet de intelligentie, maar wèl de intel
lectuele universaliteit van het St.
Adelbert-gehoor, wanneer men van
dit klankbord verwacht, dat het
alle geluid, en niet alleen het schrille,
zal weerkaatsen. De noemer „katho
lieke intellectuelen" dekt namelijk
een bont geheel van in hun weten
schapsvak bekwame lieden, van wie
verscheidene echter niet aan de ver
enging van de specialisatie zijn ont
snapt of hebben kunnen ontsnappen.
Men kan aanvoeren, dat het chris
tendom toch een godsdienst is voor
iedereen en alleman en dat is zeer
juist maar het is overdreven te
verwachten, dat alle christenen zich
zullen verdiepen in de wijsgerige,
godgeleerde en cultuur-historische
onderbouw ervan en een oordeel
kunnen vormen over de vragen, die
in iedere nieuwe tijd oprijzen.
Een christen „leeft uit het geloof'
en het apostolische leergezag in paus
en concilie is voor hem de evange
lische waarborg ervan.
Dit houdt bepaald niet in, dat le
ken, die, naar de mate van hun ont
wikkeling, wat dieper studie van de
kerkelijke aangelegenheden maken,
hun zienswijze niet vrij en vrank zou
den kunnen weergeven salvo res-
pectu aan de Kerk van Christus ver
schuldigd mits zij dat doen in ge-
lij k-ontwikkelde kring. Men zal,
daarvan zijn we overtuigd, zich ook
in de kringen van „St. Adelbert'wil
len hoeden voor het „scandalum
pusillorum" onder de eigen leden
en in veel ruimere kring door luid
ruchtige publicatie in dagbladen enz.
„Le bruit ne fait pas de bien, le
bien ne fait pas de bruit". Mannen als
Franciscus van Assisië, Thomas van
Kempen en Ignatius van Loyola heb
ben doeltreffender de Kerk her
vormd, dan de moderne stromingen
van hun tijd.
Ook in de stromingen van onze
tijd is de Kerk meer gediend met
ons aller gebed ook de rozen
krans! dan met min of meer ama
teuristische doordraverijen en ietwat
ruige afborstelingen.
Want wanneer dat geborstel op
hardhandige wijze wordt voortgezet,
gaat het op „Dér Zauberlehrling" van
Goethe lijken en bereikt men weinig
anders dan spijt achteraf: Waren we
maar niet zo vrijpostig geweest.
Dat is ónze verontrusting, waaraan
wij het predicaat heilig niet toeken
nen, maar waarvan men zal willen
aannemen, dat het een eveneens op
rechte verontrusting is over de hei
lige verontrusting, die op de St.
Adelbert-ianddag tot uiting kwam.
MUISJE SPELEN
DE RUSSEN VERSTAAN de kunst
om van een mug een olifant te
maken. Nu hebben ze weer een heel
proces van drie dagen aangespannen
om een paar Nederlandse jongens,
die in Rusland hebben rondgetoerd en
wat foto's hebben gemaakt, te ver
oordelen wegens spionage. De jon
gens schijnen bekend te hebben, dat
zij inderdaad in opdracht van de Ne
derlandse Geheime Buitenlandse
Dienst en van een Amerikaanse op
drachtgever hebben getracht van
sommige militaire objecten foto's te
maken.
Dat zal wel waar zijn. Even-
0 als van Russische zijde voort
durend in het Westen gespio
neerd wordt, zo tracht men ook van
uit het Westen inlichtingen in te
winnen over hetgeen er achter het
IJzeren Gordijn gebeurt. Daartoe is
te meer aanleiding omdat de Rus
sen geweldig geheimzinnig doen.
Daarbij zijn zij wantrouwend tot en
met. In alle landen achter het IJze
ren Gordijn moet men als toerist be
paalde wegen volgen, wil men niet
met achterdocht bekeken en gevolgd
worden. Zelfs op die bepaalde we
gen moet men nog voorzichtig zijn
Honds gesprek
Zoals gemeld hebben de twee in Rusland gearresteerde en van spionage
beschuldigde Nederlanders Reydon en De Jager voor de krijgsraad te Kiew
bekend, uit ideologische motieven in de Sowjet-Unie gespioneerd te hebben.
Met de mededeling van deze bekentenis begon het proces gistermorgen.
Daarna begonnen de verhoren, die de gehele dag duurden, onderbroken
door tweemaal tien minuten onderling overleg van de rechters. Tenslotte
ging het proces achter gesloten deuren verder „omdat er militaire geheimen
onder het bewijsmateriaal zijn". Vandaag, tegen de avond, wordt het von
nis verwacht.
HET VERHOOR
Tijdens het openbare verhoor, dat
woensdag vijf uur duurde, verklaar-
zijn reis door Rusland te dekken.
De openbare aanklager vroeg De
Jager naar het doel van zijn bezoek
aan de Sowjet-Unie.
De Jager antwoordde, dat hij per
soonlijk graag wat meer wilde we
ten van de Sowjet-Unie, maar dat
zijn „baas" wilde, dat hij spioneerde.
De Jager verklaarde nadrukkelijk,
dat hij hetzelfde, wat hij in Rusland
gedaan had, niet in de V.S. zou doen,
omdat hij meende dat daar meer
vrijheid was. Tot deze opvatting was
hij gekomen door het lezen van
kranten. Hij verklaarde zich schul
dig te achten en nooit meer te zul
len spioneren als hij weer thuis zou
zijn.
DE TWEEDE DAG
die onder een enorm portret van De behandeling van de zaak van
Lenin zaten. de Nederlanders Reydon en De Ja-
Reydon had het tijdens het ver- ger voor de krijgsraad van Kiew is
hoor over opdrachten, die hem in donderdagochtend hervat, aldus
de Reydon nog, dat hij niet alleen Amsterdam door een Nederlander meldt Tass.
Vandaag is de behandeling begon-
met het horen van getuigen. De
aan zijn opdrachtgevers in Neder- en ook door een Amerikaan waren
land geheime gegevens verstrekt had. gegeven. Hij had naar zijn zeggen
De Navo had een uitgebreid spio- door de patrijspoorten van zijn schip eerste getuige, Martinov,
nagenet in de landen, die lid waren foto's gemaakt van oorlogsschepen stuurder van de haven van Klaipeda
van dit „agressieve blok". Reydon in de Russische havens Archangel is, heeft gezegd Reydon te herken
had in het bijzonder inlichtingen ver- en Ventspils (Windau) en de Poolse nen als de man die foto's maakte
strekt aan Britse instanties in Liver- haven Danzig. van militaire installaties in de ha-
po«ï" j De Jager verklaarde, dat hy, toen ven tijdens het bezoek van ne* Ne-
Reydon verklaarde volgens Tass met zjjn schip in Sjanghai lag, derlandse schip „Paloma" van de ha-
voorts, dat hij zonder aarzeling ak- foto's had genomen van oorlogssche- ven. Het havenbestuur gaf Reydon
koord yvas gegaan met het plan om pen Reydon en hij hadden in mei toen een ernstige waarschuwing en
een spionagetocht door de Sow jet- jn een jn Amsterdam opdrajcht eiste dat hij het filmrolletje inlever-
Unie te maken in de vermomming gekregen om naar de Sowjet-Unie de. De Nederlander had toen een ge-
van autotoerist, omdat hij „veel had te gaan> Volgens Reydon had een sluierde film gegeven,
horen vertellen ove- de gastvrijheid Amerikaan hun toen een kaart van De beklaagde gaf toe foto's van
van de Russen en ervan overtuigd de Oekraine gegeven en de route uit- militaire inrichtingen in Klaipeda te
was dat alles goed zou gaan Rey- gestippeld, die zij op weg naar de hebben gemaakt. Hij had het rolle-
don zei, dat hij vijf jaar als spion nad Krim en op de terugweg moesten tje met de opnamen verborgen en
gewerkt. De Jager noemde een ter- voigen> Reydon verklaarde dat men een ander rolletje gesluierd en aan
ia!,r hem had verzocht een spionagetocht de Russische autoriteiten gegeven,
mijn van twee jaar. ïti iULUli a
U ?e£rdjn .en ,De Jager door de Sowjet-Unie te maken, wam-
het Nederlands. Hun verklaringen kij speciaal moest letten op ra-
werden vertaald voor de rechters, ketbases en andere militaire instal-
laties. Hij en De Jager had-den in
Holland drie oefentochten gemaakt,
met het hanteren van zijn fototoe- Hun. opleiding was op 10 juli stop-
vnorHflt mpn er pre in heeft ëezet. Drie dagen later had hij een pe openbare aanklager bij
oi militair nhippt" tp map gekregen, die, naar men hem krijgsraad te Kiew heeft vijftien
Dat met de opnamen van de instal
laties had hij later overgedragen
aan de geheime dienst.
VIJFTIEN A^AR GEëlST
De openbare aanklager bij de
heeft men al „een militair object" te gekregen, die, naar men hem krijgsraad te Kiew heeft vijftien jaar
van pen onnozele verteld had, van een vliegtuig van
schildwacht kan al voldoende reden het type U-2 afkomstig was en per en De Jager, aldus meldt Tass.
rroiriron Fpn kipifip Mn pen onnozele verteld had, van een vliegtuig van geëist tegen de Nederlanders Reydon Voorbereid op een fikse bui, een gezellig onderonsje met wellicht vakantie-
Phpt. tvnp TT-9. afkomstio wac on nor en De Jaaer. aldus meldt Tassherinneringen aan die heerlijke kluif aan het Garda-meer?
zijn tot in beslagneming van het fo- speciale Koerier uit wasnington was
tomateriaal, want ook een schild- ^kernen. Reydon verklaarde voorts,
wacht is een „militair object".
In het geval van de twee Nederlan
ders wordt door „Tass" bijv. het kie
ken van Russische oorlogsschepen
al een halsmisdaad genoemd. Voor
zover uit de berichtgeving op te
maken valt, hebben de twee „spion
dat hij met zijn vrouw erover ge
praat had, hoe hij zijn baan bij de
geheime dienst het best kon kwijt
raken. Maar men had hem belet ont
slag te nemen.
Hierop vroeg de openbare aankla
ger: „Is het u duidelijk dat uw ac-
i vait, neopen ae twee „spion- tiviteit misdadig was?»
nen" hun militaire objecten slechts Rpvdmv Ta"
uit de verte en van de buitenkant
kunnen bekijken, zodat het vol
gens Westerse begrippen nogal los-
Reydon: „Ja".
Op een vraag van zijn verdediger
zei Reydon, dat een man, die Otto
heette, hem gezegd had, dat hS nu
v.t flP Rounet-TTnie kon 7ipn nn n ma-
spionnen zullen er in de Westerse de Sowjet-Unie kon zien op 'n ma-
F -- nier, die afweek van die welke in
landen wel bij honderdtallen rondlo-
pen, zonder dat w« er ons druk over de-P^s wordt beschreven,
maken. Overigens zijn we slechts
aangewezen op de berichtgeving van «Si^eid'zich
het Russische persbureau. De NedeT- senjicneia zien
landse verslaggevers hebben zó laat
hun visum gekregen, dat zij niet op
tijd aanwezig konden zijn en een cvitt ld
groot deel van het proces ging ach- daflTij "zVchMlf nfetTls een beroeps-
ter gesloten deuren. - -
Zoals bekend zijn de Weste
lijke mogendheden overeengekomen
slechts dan met een conferentie van
ministers van buitenlandse zaken
over Duitsland en Berlijn in te
stemmen, wanneer ook de Sowjet-
In de zaal klonk gelach op toen President Kennedv zal vTiidair a s Unie ,bereid is concessies te doen. Dit
hij hieraan toevoegde, dat „die mo- een ratoSetiSgTeb^n meTdeSot£ f°U m°eten blljke" m} ver"
nu had voorgedaan". fct"mSer vfn buUentoLe zaken 9°P ™n de voorbereidende bespre-
1 .i >7 i Dutienianase zanen kmgen, i.e. de ontmoetingen van
Andrei Gromyko. Waarnemers me- Rusk riromvi.n np wpsteliike "UC111U c" aS"»»"
nen, dat dit gesprek van beslissend mogendheden willen naar verlJddt den Yan ™ye verkiezingen,
belang is voor het eventuele verdere da, ministersconferentie teRadio-Damascus deelde woensdag-
Keydon, verloop van de Amerikaans-Russi- 9vond mee^dat alle_ burgervliegvel-
Geen beroepsspion
Desgevraagd verklaarde
ongeveer een jaar geleden tot de mi
litaire staatsgreep was besloten.
Het geschil tussen Nasser en kolo
nel Serradj gewezen vice-presi
dent van de VAR stond los van
de revolutie. Kolonel Serradj had
geen tijd gehad de revolte in zijn
voordeel te doen verlopen. Hij is op
de eerste dag van de opstand gear
resteerd.
De verboden Syrische communis
tische partij heeft zich achter de in
Syrië uitgevoerde staatsgreep ge
steld in een verklaring, die in het
Libanese communistische dagblad
„An Nida" is gepubliceerd. Hierin
wordt de revolte een historische
overwinning van volk en leger ge
noemd en aangedrongen op het hou-
spion beschouwde. In de vijf jaar, iaT,fl
Al die geheimzinnigheid en al dat daj. rjj g€Spi0neerd had, had hij in
gebrek aan medewerking maakt de totaal ongeveer 1.200 gulden gekre-
indru'k van onoprechtheid en als men gen voor zijn werk. Hij had nog 5.100
n vens wordt gesproken over de in-
sche onderhandelingen over Duils- stelling van |en" gedemilitariseerde d™
zóne in Midden-Europa.
Gromyko en zijn Amerikaanse
ambtgenoot Dean Rusk hebben de
afgelopen twee weken gesproken
over een basis voor onderhandelin- Van gezaghebbende zijde in Wash-
gen over Duitsland en Berlijn. Rusk ington is vernomen, dat Gromyko,
e: de Amerikaanse ambassadeur in Rusk de volgende voorstellen heeft
Moskou, Thompson, zullen bij het gedaan:
gesprek Kennedy-Gromyko aanwe- j De communistische staten slui-
zig zijn. ten met Oost-Duitsland een vredes-
Het laatste onderhoud Rusk-Gro- verdrag; de Westelijke landen met
myko is volgens Amerikaanse krin- West-Duitsland. Vanaf dat tijdstip
gen „bemoedigend" verlopen. De ressorteert het probleem van een
Sow jetregering zou er thans van eventuele hereniging niet langer on-
doordrongen zijn, dat de Westelijke der de vroegere vier bezettingsmach-
mogendheden zo nodig oorlog zullen ten, maar is het een zaak, die alleen
Nederland en in de Westerse we
reld weinig geloof hecht aan alles
wat voor de krijgsraad in Kiew
wordt gedebiteerd, dan hebben de
Russen dat aan hun eigen houding te
wijten. Het feit evenwel, dat de Rus
sen het nodig hebben gevonden, om
dit nogal naieve geval van „spiona
ge" voor een krijgsraad te brengen,
wijst erop, dat zij van plan zijn dit
voor politieke doeleinden uit te bui
ten. Wij kunnen er zeker van zijn,
dat dit onnozele muisje een dikke
staart zal hebben.
Russische voorstellen
extra gekregen om de kosten van
Halv»; gehr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
Ook om mee te nemen.
(Advertentie) voeren.
den in Syrië donderdag worden her-
ZOEKT U EEN
gouden ring
voor een dame of heer?
v. d. WATER,
Haarlemmerstraat 207, heeft het
Ook in brillant ringen.
Ruime keuze in alle prijzen.
(Advertentie)
DE QUAY ANTWOORDT
Zacht weer
De Bilt, donderdag 10 uur.
Het KNMI deelt mede:
Terwijl zich boven Rusland voort-
de twee Duitse staten aangaat. r*..
2. Het Westen erkent de territo- D,t nUmmer bestaal ult 16 Pa8ma
riale souvereiniteit van de Duitse De-
mocratische Republiek binnen haar
huidige grenzen, die van Berlijn in
begrepen. Hierdoor zouden de Oost
grens de Oder-Neisse grens met
Polen en de Westgrens met
West-Duitsland definitief worden.
Deze regeling houdt geen erkenning
de facto of de jure van Oost-Duits- durend een hoge drukgebied hand-
land in. De sta!us van Berlijn zou haaft, blijft de luchtdruk laag in de
door de vier bezettingsmachten moe- omgeving van de Golf van Biscaje.
ten worden gewaarborgd. Tussen de twee luchtdruksystemen
3. De Westelijke toegangsrechten in bewegen zich van tijd tot tijd klei-
tot Berlijn zouden moeten worden storingen van zuid naar noord,
vastgelegd in: a) een aanvullend ver. Een van deze trok de 'fgelopen nacht
drag tussen Oost-Duitsland en de Nederland voorbij, zonder echter het
Sowjet-Unie (eventueel in het vre- wee5 belangrijk te beïnvloeden. Ach-
desverdrag) en b) in een akkoord ter deze storing ontwikkelde zich een
tussen de Sowjet-Unie en de Weste- £ug van hoge luchtdruk, die vandaag
lijke mogendheden. Het Westen zou het weer beheerste, yanochtend wa
de Oostduitse autoriteiten dan kun- ren er Se.en aanwijzigingen, dat de
nen beschouwen als „agenten van de rug spoedig door een nieuwe storing
Sowjet-Unie" (de theorie van Dul- z?u worden gevolgd. Tijdens opkla-
les), een rol die hun overigens op ru?gen de komende nacht plaat-
bepaalde punten thans reeds is toe- j?1*:;blijft zacht
bedeeld.
4. Oost- noch Westduitsers krij
gen de beschikking over atoomwa
pens.
voor de tijd van het jaar.
ZON- EN MAANSTANDEN
6 Okt.: zon op 06.48; onder 18.08;
maan op 02.59; onder 17.10.
In de Tweede Kamer heeft minister-president prof. J. de Quay woensdagmiddag de dinsdag door acht fractie
voorzitters gehouden redevoeringen beantwoordt. We zien hier de premier tijdens zijn rede.
6 Okt.: v.m. 1.23; n.m. 1.51.
Twee brigade-generaals van 't Sy- KORRELT JE
rische leger hebben op een perscon
ferentie meegedeeld, dat er bij de Niemand kan aanspraak maken op
jongste revolutie 25 mensen het le- volmaaktheid, maar wel kan ieder er
ven hebben verloren. ZD zeiden dat naar streven.