S)e ftzicbeSoii/fcci/tit
DRASTISCH OPTREDEN VAN
V.N. IN KATANGA
Katanga's zon gaat
bloedrood onder
Ierse soldaten in Jadotstad gevangen
Standrecht in de straten van Elisabethstad
MASSALE DEPORTATIE
VAN OOSTDUITSERS
Niemandsland lanes Duitsland
de grenzen
Bom voor Adenauer
Amerikaanse ondergrondse
kernproef
Als een matige
aardbeving
Ruim 2 miljard
voor defensie
C. A. V. DORP
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1961
51ste JAARGANG No. 15425
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Telel. 2 0 9 3 5 Red. 2001 5, 25594 - Advert. 2 0 8 2 6. Klachten bezorging 33839 (tussen 17.30 en 19.00 n.) Giro 10 30 03 Abonn. 0,59 p. w., 2,55 p. mild., 7,50 p. kw., Franco p.p. £8.-, Adv. 17 ct p. mm., Telefoontjes 1,50
heeft „de ernstige bezorgdheid en
het ongenoegen" van zijn regering
over de gebeurtenissen in Katanga
uitgesproken. De huidige situatie
is ontstaan „door het offensieve op
treden waartoe uitsluitend op ver
antwoordelijkheid van de secretaris
generaal is besloten, die hiermee zijn
bevoegdheden heeft overschreden.
Men kan zich afvragen, aldus de
woordvoerder, of dat geen schending
De Verenigde Naties hebben vrijdag drastische maatregelen aangekon- de Verenigde Naties. Het Ierse con- Y?1}. het. handvest van de Verenigde
digd om een einde te maken aan de reeds drie dagen durende strijd in tingent zal eervol kunnen worden ^aties 1S-
Elisabethstad, die zich ook tot andere steden in Katanga heeft uitgebreid.
Volgens een radio-uitzending van de V.N. heeft de bèvelhebber van de mass
V.N.-strijdkrachten in Katanga, brigade-generaal Raja, verklaard, dat zijn
troepen alle burgers, die met wapens in de hand worden aangetroffen,
ter plaatse terecht zullen stellen. Leden van de Katangaanse politie en
gendarmerie, die niet vóór 20.00 uur (plaatselijke tijd) de strijd zouden ^C11 wuv
hebben gestaakt, zouden schuldig worden geacht aan „hoogverraad". Om ministerie
20 uur vrijdagavond zou in Elisabethstad een uitgaansverbod van kracht
worden. Zonder waarschuwing zou worden geschoten op een ieder, die
zich daarna nog zonder escorte van de V.N. op straat zou bevinden.
De geheime Katangaanse zender, die zegt namens president Tsjombe te
spreken, heeft de V.N. gewaarschuwd, dat voor elke Katangaan, die wordt
doodgeschoten, tien van de 130 Ierse militairen van de V.N., die in het
afgelopen etmaal gevangen zijn genomen, zullen worden terechtgesteld.
In dit verband deelde de zender „Radio Vrij-Katanga" mee, dat de over
levenden van de groep van 150 Ieren, die in Jadotstad door Katangaanse
gendarmes waren omsingeld, zich hadden overgegeven. In totaal waren
vijftig Ieren gesneuveld. Dit radiobericht stemt overeen met berichten
die uit andere bron in Elisabethstad zijn ontvangen.
Zoals bekend heeft de Franse re
gering reeds eerder openlijk kritiek
geleverd op het beleid van de Ver
enigde Naties inzake Kongö. Frank
rijk weigert zijn bijdragen aan de
Een woordvoerder van het Franse kosten van het VN-optreden in Kon-
buitenlandse zaken go te betalen.
teruggetrokken, aldus premier Le-
FRANKRIJK MISNOEGD.
Ierland trekt z,n contingent terug
O ruim ver
GEGEVANGEN IEREN.
Intussen zijn in de Katangaanse
hoofdstad twee groepen Ierse mili
tairen van in totaal 23 man gevan
gen genomen. Tenminste vier mili
tairen werden gewond. Een West-
duitse televisieverslaggever ver
klaarde dat elf Ieren, die een parti-
STEMBUS
1WIORGEN GAAN DE Duitsers weer
naar de stembus. In West-Duits-
land moet gestemd worden voor de
Bondsdag (wat wij Tweede Kamer
verkiezingen zouden noemen), waar
bij de strijd zal gaan tussen de
Christen-Democr. Unie van Adenauer
en de Soc. Patrij Deutschlands, waar
van Willy Brand-t, de burgemeester
van West-Berlijn, het paradepaard
je is.
Voordat Chroesjtjov de in-
0 ternationale toestand begon
te vertroebelen door U1-
bricht te instrueren de poort naar de
vrijheid in Berlijn te sluiten, meen
de iedereen, dat de C.D.U. een ge
makkelijke overwinning zou behalen.
Adenauer kon e.r op wijzen,
dat onder zijn bewind de welvaart
in West-Duitsland was teruggekeerd
(het z.g. Wirtschaftswunder)) en dat
de Duitsers bij hun NAVO-bondgeno-
ten weer in tel zijn. Daartegenover
konden de socialisten weinig-in hun
voordeel aanhalen. Zij moesten ver
leden jaar overstag gaan en van te
genstanders van de NAVO voorstan
ders worden, iets wat niet bepaald
een gunstig licht werpt op het ver
standige van hun politiek beleid.
Sinds West-Berlijn door de Russen
en het rode regiem van Pankow be
dreigd werd, is de figuur van Willy
Brandt, de burgemeester, in het cen
trum van de belangstelling komen
te staan. Hij heeft zich geducht ge
weerd en hij was het, die het meest
op effectieve tegenmaatregelen aan
drong. Welke die tegenmaatregelen
dan wel moesten zijn, heeft hij nooit
verteld, maar desalniettemin kreeg hij
de faam, dat hij wel wist hoe Ber
lijn gered moest worden. „Kiest
Brandt en 't komt in orde".
Er zullen er waarschijnlijk heel
wat zijn onder de Westduitse kie
zers, die in de huidige omstandighe
den meer vertrouwen hebben in de
jonge energie van een Brandt dan in
de bedachtzame taktiek van de oude
Adenauer.
In 1957 heeft Adenauers partij de
absolutie meerderheid behaald (50.2
pet.), zodat men in Duitsland kon
zeggen: „Alles ist beim Alten geblie-
ben" (alles is bij het (de) oude ge
bleven), maar deze keer houdt men
rekening met de mogelijkheid, dat
deze meerderheid niet meer gehaald
wordt. Het Adenauertijdperk loopt
trouwens toch op zijn laatste benen,
want ook al zou „der Alte" nog fy
siek in staat zijn het enige jaren vol
te houden, is hij toch van plan wel
dra het bijltje er bij neer te leggen.
Men meent, dat hij (indien hij weer
bondskanselier wordt) eerst de re
geling van de kwest-Berlijn zal wil
len afwachten en dan zal heengaan.
In Moskou en Oost-Berlijn is, aan
de vooravond van de Westduitse ver
kiezingen, de linksgeoriënteerde neu-
tralistische „Deutsche Friedenunion"
(DFU) als de enige wettige partij in
West-Duitsland gekenmerkt. De vo
rige keer behaalde deze partij geen
enkele zetel.
Merkwaarrig is, dat op dezelfde
dag ook in Oost-Duitsland „verkie
zingen" worden gehouden. Aan de
uitslag daarvan behoeft men niet te
twijfelen (er is maar één lijst!), doch
naar de uitslag van de Westduitse
verkiezingen wordt met nieuwsgie
righeid uitgekeken.
culier Katholiek radiostation aan
Katangaanse commandotroepen had
den moeten overgeven, hem hadden
gezeg,d dat zij twee dagen geen voed
sel, munitie of instructies hadden ge
kregen. Bij een ander gevecht, waar
bij twaalf Ieren krijsgevangen wer
den gemaakt, verloren de V.N. twee
pantserwagens, een bus en een jeep.
De krijgsgevangenen zijn naar een
villa op twintig km buiten Elisabeth
stad overgebracht.
Een Zuid-Afrikaanse zakenman,
die uit Elisabethstad in Kitwe in
Noord-Rrodesië is aangekomen, heeft
verklaard, dat de VN-troepen in Eli-
sabettstad over weinig levensmidde
len. beschikken. Volgens hem zijn zij
in vrijwel de gehele stad de toestand
meester.
Hij zei gezien te hebben, dat woens
dag jl. zes Katangaanse militairen,
die zich aan de VN-militairen had
den overgegeven, werden doodge
schoten en hun lijken van het dak
van het postkantoor op straat wer
den gegooid. Vier leden van het
Rode Kruis, die de stoffelijke resten
hadden willen weghalen, waren door
de VN-troepen beschoten. Volgens de
zakenman worden de Katangaanse
militairen geleid door officieren uit
Rhodesië en Zuid-Afrika.
De gezagvoerder van een verkeers
vliegtuig van de Belgische Sabena
heeft in Johannesburg verklaard, dat
vijf Zuid-Afrikaanse burgers, die in
Elisabethstad tegen Indiase militairen
van de V.N. hadden gevochten, na
hun overgave ter plaatse zijn dood
geschoten.
DE IEREN HEBBEN ER
GENOEG VAN.
In een vrijdagavond door de Ier
se regeringsvoorlichtingsdienst ge
publiceerde verklaring heeft premier
Sean Lemass gezinspeeld op een mo
gelijk terugtrekken van de Ierse
troepen uit Kongo. Hij zei, dat de
gebeurtenissen in Kongo zich de
laatste weken schijnen te hebben ont
wikkeld tot een situatie, waarin het
Kongolese volk in staat is de eigen
binnenlandse moeilijkheden op te
lossen zonder militaire bijstand van
Een Amerikaanse regeringsfunctio
naris, die niet met name genoemd
wilde worden, heeft vrijdag meege
deeld, dat volgens te Washington ont
vangen berichten de Oostduitse rege
ring met steun van de Russen plan
nen heeft opgesteld voor een mas
sale deportatie van Oostduitsers, die
langs de grens tussen Oost- en West-
Berlijn en langs verschillende de
len van de grens tussen Oost- en
West-Duitsland wonen. Tijdens de
uitvoering van deze maatregelen zou
het verboden zijn zich in de betrok
ken gebieden te verplaatsen. De
overgebleven doorgangsposten in
Berlijn zouden dan tijdelijk worden
gesloten.
De Amerikaanse functionaris zei,
dat deze berichten afkomstig waren
uit „onze gebruikelijke bronnen in
dat gebied". De Oostduitsers zouden
hun plannen binnen de komende
paar dagen kunnen ujtvoeren. Een
juiste datum was de Amerikaanse re
gering echter niet bekend.
Een woordvoerder van de West
duitse regering verklaarde van de
genoemde Oostduitse plannen niets
te hebben gehoord» Wel was be
kend, dat de Oostduitse autoriteiten
sinds de sluiting van de sectorgrens
in Berlijn op 13 augustus, bij de
creet mensen wegvoeren en gedwon
gen te werk stellen. In het Westen
waren berichten over verscheidene
van dergelijke gevallen ontvangen.
DE VLIEGROUTES OP
BERLIJN.
Het anti-communistische voorlich
tingsbureau „West" maakt melding
van een campagne tegen „misbruik
van de luchtcorridors naar Berlijn",
welke door de (communistische) So
cialistische Eenheidspartij tezamen
met het onder communistische lei
ding staande „Nationale Front" m
Oost-Berlijn begonnen zou zijn. Hier
bij zou worden aangedrongen op
sluiting van het Westberlijnse vlieg
veld Tempelhof. Groepen bewoners
van Berlijnse districten zouden reso
luties in die zin hebben opgesteld.
De Oostduitse communistische lei
der Walter Ulbricht heeft vrijdag
avond in een televisie-uitzending ge
zegd, dat hij „nieuwe provocaties"
aan de grens tussen Oost- en West
en in het Oostduitse lucht
ruim verwacht. Hij zei echter niet
wat zijn regering van plan is hier
tegen te doen.
Vluchtelingen.
Twee jonge Oostberlijners zijn er
vrijdagavond in geslaagd naar West-
Berlijn uit te wijken. Zij reden met
een vrachtauto tegen de muur aan de
sectorgrens, verlieten hun voertuig
en klommen over de afscheiding.
Tevoren hadden Oostberlijnse po
litiemannen traangasgranaten ge
gooid naar enige Westberlijnse
brandweerlieden, die een vangzeil
ophielden onder het raam van een
huis aan de sectorgrens, waaruit een
21-jarig meisje wilde springen. Het
meisje werd bang en trok zich te
rug. Later toen de Westberlijnse
brandweerlieden waren weggegaan,
waagde zij echter toch de sprong
uit een raam van de eerste verdie
ping. Zij brak een enkel.
Volgens het Oostduitse persbu
reau ADN heeft de Oostberlijnse po
litie vrijdag-een boot op de Ha vel bij
Potsdam onder vuur genomen, die
van de kant van West-Berlijn kwam.
De twee inzittenden werden aange
houden.
Officieel wordt in Bonn meege
deeld, dat ambtenaren van de vei
ligheidsdienst een pakje met 'n bom
er in, gericht aan bondskanselier
Adenauer, hebben onderschept.
Het was een klein pkaje, gepost in
München. Er zaten vier batterijen in
en een springlading. De ambtenaren
van de veiligheidsdienst vonden het
pakje er verdacht uitzien. Zij open
den het zonder dat de lading ont
plofte.
Er zijn al eerder ontplofbare pak
jes aan de bondskanselier geadres
seerd. Een woordvoerder van de re
gering heeft verklaard, dat er nooit
post ongeopend naar dr. Adenauer
gaat. Elk stuk wordt eerst gecontro
leerd.
In een klein dorpje ln het roman
tische Baskenland hebben koning
BoudewJJn en koningin Fablola
vakantie gevierd. Na alle zorgen
en verdrietelijkheden van de laat
ste maanden z(Jn ze daar naar
lichaam en geest verkwikt en
uitgerust. LIBELEE'S fotograaf,
speciaal daartoe uitgenodigd,
maakte een kostelijke reportage
van deze vorstelijke vakantie. De
koningin temidden van de enthou
siaste dorpsjeugd, de koning
zorgeloos vissend. Inderdaad een
unieke fotoserie. De eerste van
een hele reeks over de vorsten
huizen van Europa, zoals Libelle
die ln de komende maanden gaat
brengen. Ook voor u? Of bent u
nog geen abonnee? Herstel dat
meteen! Gun uzelf LIBELLE en
reserveer nu reeds uw boeiende
lectuur voor de naderende win
ter. Abonneer u rechtstreeks op
Libelle, Nassauplein 7, Haarlem.
(Advertentie)
DELEGATIE NIEUW-GUINEA
RAAD NAAR SOESTDUK
Vanmorgen om 10 uur 45 heeft
h.m. de koningin de delegatie van
de Nieuw Guinea raad, die een be
zoek brengt aan ons land, op paleis
Soestdijk ontvangen.
VERKIEZINGSHUISJE IN WEST-DUITSLAND
Zondag worden in West-Duitsland algemene verkiezingen gehouden. In Siegburg, bij Bonn, is een onbewoon
baar huis volgeplakt met verkiezingsplakkaten van de verschillende partijen.
Het Witte Huis heeft vrijdag be
kendgemaakt, dat de Verenigde Sta
ten vrijdagmiddag om 6 uur (Ned.
tijd) in Nevada een kernbom van
geringe kracht onder de grond tot
ontploffing hebben gebracht.
In een verklaring van het Witte
Huis zei president Kennedy, dat de
V. S., na jaren van pogingen om een
verbod op kernwapenproeven te ver
krijgen, tegen hun wil en omdat zij
gedwongen werden, moesten beslui
ten de proeven te hervatten. De ex
plosie heeft volgens de president
geen radio-actieve neerslag veroor
zaakt.
Kennedy noemt de proef van vrij
dag de eerste van een Amerikaans
program „om de verdediging van de
vrije wereld te versterken". De proe
ven van dit program zouden dienen
om de V. S. gegevens te verschaffen
ter verbetering van hun registratie
stelsels en ter bestudering van het
gebruik van kernexplosies voor vre
desdoeleinden.
Kennedy zei voorts, dat de V. S.
bereid zijn met de Sow jet-Unie te
onderhandelen over een „zo ruim
mogelijke" overeenkomst aangaande
een gecontroleerd verbod op kern
wapenproeven.
Blijkens de seismograaf van de
universiteit van Californië had de
ontploffing de kracht van een ma
tige aardbeving, sterkte vier volgens
de Richter-schaal (de laatste onder
grondse kernproef in 1958 had sterk
te vijf)
Voor diplomatieke kringen in
Washington was de proef geen ver
rassing. Men veronderstelt, dat de
Voor het komende begrotingsjaar
wordt het uitgavenpeil ten behoeve
van de Nederlandse defensie vast
gesteld op een maximum van ƒ2050
miljoen (ruim twee miljard), waar
door het z.g. plafond precies 200
miljoen hoger komt te liggen dan
dat in het lopende jaar, zo meldt de
Tel.
Definitief zal dit pas blijken uit de
miljoenennota, die minister prof. dr.
J. Zijlstra dinsdagmiddag bij de
Tweede Kamer indient.
Het wegvallen van Amerikaanse
wapenhulp wordt door deze verho
ging van de militaire bestredingen
vrijwel gecompenseerd. Het is ech
ter wel zeker, dat minister ir. S. H.
Visser in de loop van het komende
begrotingsjaar genoodzaakt zal zijn
suppletoire bedragen aan te vragen
en wel in verband met de nieuwe en
nog te verwachten maatregelen ter
verhoging van ons militaire poten
tieel.
Het twee maanden langer onder
de wapenen houden van dienstplich
tigen voorlopig een lichtingsploeg
van 7000 man betekent al dade
lijk een verhoging van de werkelij
ke uitgaven.
Verenigde Staten evenals de Sow-
jet-Unie de thans hervatte serie
proeven wilden beginnen, en wel
licht voltooien alvorens de Algeme
ne Vergadering in New York de vol
gende week begint en de kwestie
der atoomproeven in behandeling
zal nemen.
Voortaan geheim.
Het Witte Huis heeft vrijdag be
kendgemaakt, dat de Amerikaanse
kernwapenproeven voortaan in het
diepste geheim tot stand gebracht
zullen worden en dat het Witte Huis
zich zal beperken tot mededelingen
na afloop van deze proeven.
Volgens een nadere mededeling
van het Witte Huis zullen wellicht
niet alle Amerikaanse kernproeven
bekendgemaakt worden; ook niet na
afloop. Enkele zouden voor het pu
bliek geheel geheim gehouden kun
nen worden.
Kolen - Olie
Herensingel 7 Telef. 20988
NOOTJES 5
SUPER 8.90
SPECIAAL ƒ8.15
SOORT I7.40
(Advertentie)
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Koeler
De Bilt, zaterdag 10.00 uur.
Het KNMI deelt mee:
De cycloon „Debbie", die gisteren
het weerschip op de Oceaan ter
hoogte van Spanje passeerde, is za
terdagochtend om 7 uur Ierland bin
nengetrokken, waar een storm op
stak met uitschieters van meer dan
100 km per uur. De cycloon is ove
rigens in een diepe depressie ge
transformeerd. De luchtdruk bedroeg
in het centrum ongeveer 970 mb.
Aan de flank van de depressie wordt
zachte lucht uit Frankrijk aange
voerd, maar het koufront van de de
pressie zal ons land de komende
nacht passeren, waarbij een afkoe
ling volgt. Morgen bevinden we ons
in maritieme lucht met opklaringen,
er kunnen dan ook enkele buien val
len.
ZON- EN MAANSTANDEN
17 Sept.:. zon op 06.17; onder 18.52;
maan op 13.57; onder 22.51.
18 Sept.: zon op 06.18; onder 18.49;
maan op 14.59; onuder 23.45.
17 Sept..: eerste kwartier.
Hoogicater standen
17 Sept: vm 7.30; n.m. 7.56
18 Sept.: v.m. 8.25; n.m. 8.54.
KORRELTJE
Het geluk is met hem, die klaar
staat het te gebruiken.