S)e £cidóe(2ou/tci/ttt
TSJOMBE VOERT TOTALE OORLOG
TEGEN DE V.N.
Toestand loopt V.N. troepen
uit de hand
Westduitse straaljagers in
Berlijn (per ongeluk) geland
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1961
51ste JAARGANG No. 15424
TOTALE OORLOG
IN KATANGA
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
Telef. 2 0 9 3 5 Red. 20015, 25594 - Advert.2 0 8 2 6 - Klachten bezorging 3 3 8 3 9 (tussen 17.30 en 19.00 u.) Giro 1030 03 Abonn. 0,59 p. w., 2,55 p. mnd., 7,50 p.kw., Franco p.p. 8.-, Ad^. 17ctp. mm., Telefoontjes 1,50
Er is donderdag: in de Katangaanse hoofdstad Elisabethstad verwoed ge
vochten tussen V.N.-troepen en Katangaanse militairen. De V.N.-strijd-
krachten zijn volkomen in het defensief gedrongen. De toestand loopt hun
uit de hand. Volgens een niet-officiële schatting zijn aan beide zijden circa
honderd doden gevallen.
In Jadotstad is een compagnie Ierse V.N.-soldaten door de Katanganen
Ingesloten. Zij wordt met mortieren bestookt.
De premier van de federatie van Rhodesië en Njassaland, sir Roy We
ienski, heeft in het parlement te Salisbury verklaard, dat een Katangaans
radiostation donderdagmiddag heeft meegedeeld, dat president Tsjombe
„zich temidden van zijn volk bevindt en een totale oorlog tegen de Ver
enigde Naties leidt."
Volgens dit radiostation hebben zich in Katanga „gruwelen" voorgedaan
die „nog erger zijn dan die van Boedapest", aldus sir Roy. Tsjombe heeft
alle landen dringend om „morele en materiële hulp" verzocht. Hij zou
vast besloten zijn „tot het einde voor de vrijheid van zijn volk te strijden."
Gruwelijke gevechten in Katanga's
hoofdstad
TSJOMBE VECHT VOOR ZIJN
LEVEN
jiiililliiillliilllliiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiilliillllillillllillllllllllllliii'
Diamanten in de j
vuilnisbak
Grote consternatie ontstond
dezer dagen in een Johannes- I
burgse stomerij, toen bekend g
werd, dat een diamanthandelaar g
een partij diamanten ter waarde §l
van tienduizend gulden in de
zak van zijn pantalon had laten
zitten, die hij voor een schoon- p
maakbeurt had afgegeven. Bui-
ten adem was de ontstelde man n
in de zaak teruggekomen, maar
men had daar niets opgemerkt, p
aldus kreeg hij te horen. De pan-
talon werd tussen de duizenden g
anderen uit te voorschijn gehaald
maar geen pakje diamanten in
de zakken. Toen ondervroeg men
de Bantoebediende, die de pan- g
talon had aangenomen. Ja, hij j|
had wel een pakje gevonden en g
het opengemaakt. Er zaten al-
leen maar stukjes glas in en die
had hij in de vuilnisbak buiten
gegooid. Gelukkig bleek die bak g
nog niet door de gemeentereini-
ging te zijn opgehaald en de g
„stukjes glas" werden, zij het na
veel gewroet en gezift, terugge- g
vonden. De Bantoebediende hield
er toch nog een flinke beloning g
aan over. i
CHAOS IN ELISABETHSTAD
Uit de berichten valt op te maken,
dat de oostelijke helft van Elisabeth
stad in handen van de V.N.-troepen
is en de westelijke helft in die van
de troepen van Tsjombe. De V.N.-
troepen schenen vrijwel in het de
fensief te zijn gedrongen. Gemeld
werd, dat het radiostation en post
kantoor, die woensdag na een bloe
dig gevecht door de V.N.-troepen
waren bezet, thans weer in Katan
gaanse handen zijn. In de stad zou
een algehele chaos heersen. Alle win
kels zijn dicht en de voedselvoorra
den raken uitgeput. De elektrische
stroom is afgesneden.
Alle telefoon- en telexverbindin-
gen tussen Elisabethstad en Salis
bury zijn verbroken. De telegraaf-
installaties in Elisabethstad werden
door handgranaten van de V.N.-
troepen vernield.
In Jadotstad, ongeveer 100 kilome
ter ten noordwesten van Elisabeth
stad, zouden Ierse V.N.-troepen door
Katangaanse troepen zijn omsingeld
en onder zware druk staan. Hulp
troepen uit Elisabethstad, die de
Ieren moesten bevrijden, zouden zijn
teruggeslagen. Voorts zouden drie
colonnes Katangaanse troepen van
Jadotstad oprukken naar Elisabeth
stad.
De V.N.-troepen hebben alle we
gen naar Rhodesië geblokkeerd en
niemand krijgt toestemming Katanga
te verlaten. De premier van Rhode
sië heeft Tsjombe asiel beloofd als
hij naar Rhodesië mocht vluchten.
LOENDOELA BIEDT TROEPEN
AAN
De Loemoembistisch gezinde gene
raal Victor Loendoela in Stanleystad
heeft aan minister-president Adoela
een telegram gezonden, waarin hij
zegt, dat zijn troepen klaar staan om
Katanga binnen te rukken, zodra zij
daar uit Leopoldstad bevel toe krij
gen. Dit meldt het Belgische persbu
reau Inbel uit Leopoldstad, waar het
persbureau dit bericht uit officiële
Kongolese bron zou hebben verkre
gen.
TSJOMBE NOG IN ELISABETH
STAD
Naar in Leopoldstad verluidt is
president Tsjombe nog in Elisabeth
stad. Vertegenwoordigers van de
Verenigde Naties hopen spoedig con
tact met hem te kunnen opnemen.
Tsjombe heeft de afgelopen dagen
meermalen contact gezocht met de
Engelse consul, Densel Dunnett, in
de hoop in het consulaat een toe
vlucht te kunnen vinden. Hij ver
blijft thans weer in zijn zwaar be
waakte residentie.
De Katangaanse minister van fi
nanciën, Kibwe, heeft in tegenwoor
digheid van Dunnett verklaard te
zullen streven naar een wapenstil
stand.
Bij de gevechten hebben Europea-
nen in uniform en burgerkleding 'n y°efaeJ van net ministerie van om-
belangrijke rol gespeeld, zo werd ge- JfcJÏÏiiiifiJE
tie van de V N. om een eind te ma
ken aan de afscheiding van Katanga
van Kongo gesteund. Een woord
voerder van het ministerie van bui-
VOORNAMELIJK FRANSE
OFFICIEREN
gevoelen is, dat de Verenigde Naties
ten volle gerechtigd zijn tot deze
actie.
Engeland is minder positief. De
Engelse regering heeft Hammars-
Het hoofd van de V.N. in Kongo, kjoeld „niet in twijfel gelaten" over
Sture Linner, heeft donderdag in 'n haar bezorgdheid over, het optreden
rapport aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties," aldus een
van de V.N. de recente gebeurtenis- woordvoerder van het ministerie van
sen in Elisabethstad geweten aan de buitenlandse zaken in Londen.
niet-Kongolese leden van het Katan
gaanse leger en politie. Deze zouden
een aanval tegen de V.N. hebben
willen ondernemen en het door
Tsjombe uitgevaardigde bevel tot 't
staken van het vuren hebben gene
geerd.
„De vo'ornaamsten hiervan waren
enige Franse officieren, die niet naar
hun land kunnen terugkeren wegens
hun aandeel bij de opstand van april
in Algerië," aldus het rapport.
AMERIKA STEUNT V.N.-
OPTREDEN
Het Amerikaanse ministerie
VRAGEN ROND
3e DINSDAG
Nog maar enkele dagen en aan de
spanning en nieuwsgierigheid,
die elk jaar weer de aan „Prinjes-
dag" voorafgaande weken kenmer
ken zal een einde zijn gemaakt door
de mededelingen, welke de regering
in Troonrede en begrotingsstukken
over het voorgenomen beleid zal
doen. Het is moeilijk te zeggen dat
ditmaal die spanning uitzonderlijk
hoog is. Het kabinet-De Quay is im
mers al in zijn derde levensjaar; men
weet dus wel zo ongeveer hoe de
voornaaamste beleidslijnen verder
zullen verlopen. Van een nieuw re
geringsteam vallen altijd méér ver
rassingen te verwachten.
Niettemin zijn er dit jaar toch wel
terdege enkele interessante vraag
punten, die om beantwoording roe
pen.
De Troonrede zal de komende
week uiteraard met een in mineur
gestelde passage over de internatio
nale situatie moeten aanvangen. Ze
zal daaraan elders ook de conse
quentie verbinden van een nog ho
gere defensie-inspanning voor ons
land als NAVO-partner met het
daarbij onvermijdelijk weer geste
gen defensie-budget, dat nu voor
het eerst zeker boven de twee mil
jard gulden zal uitkomen. Dat is
geen verrassing: zulk een verhoging
(1961; /1913 min. en 1960 f 1652
min.) is al bij herhaling aangekon
digd en betrouwbare geruchten van
de laatste tijd bevestigen de vermoe
dens volkomen.
Ondanks de gigantische hoogte van
deze betreurenswaardige uitgaven,
moet men nog verheugd blijven,
wanneer ze tot behoud van de vre-
de(?) zij het op zeer negatieve
wijze bijdragen en wanneer geen
mensen-offers eraan behoeven te
worden toegevoegd.
Zonder nu aanstonds volledig in
het materiële vlak terecht te wil
len komen, moet men na dit onge
twijfeld meest sprekende defensie-
paragraaf bijzonder belangstellend
zijn naar hetgeen met betrekking tot
de al sedert september van het vo
rig jaar (en eigenlijk nog aanzien
lijk langer) in het vat zittende be
lastingverlaging zal worden ver
klaard. Zoals het met alle zaken, die
in zulk een omhulsel verblijven vol
gens de spreekwoordelijke verzeke
ring gaat, zal ook de verlaging van
de belastingdruk wel niet „verzu
ren", maar de goêgemeenten wil nu
toch wel graag vernemen, wanneer
ze de ingangsdatum tegemoet kan
zien. De Tweede Kamer heeft zich
deze zomer bij een verschuiving naar
een latere datum dan die van 1 juli
j.l. neergelegd; onder de nadrukke
lijke belofte van minister Zijlstra
echter, dat hij nog dit jaar een nieu
we en dan definitieve datum bekend
zou maken. De stukken van de ko
mende week zijn daartoe dunkt
ons de meest geschikte plaats. Men
mag betwijfelen, of de berichten van
de laatste dagen waarheid bevatten,
als zou de regering nu maar meteen
1 januari a.s. tot een fiscale feestdag
willen maken. De nogal sombere be
schouwingen, die drs. De Pous zeer
onlangs over de conjuncturele moei
lijkheden hield, leken een spoedig op
handen zijnde belastingverlaging
wel volkomen uit te sluiten. Als dat
zo is, zal men er terwille van het
algemeen belang zeker vrede mee
moeten hebben. Maar de regering
zal ons toch niet nodeloos langer in
het onzekere dienen te laten. Anders
krijgt de dode-mus-manoeuvre, die
totnogtoe is volgehouden, toch wel
een wat al te scherp reliëf.
ïyïeer kans lijkt te bestaan op een
spoedige verwezenlijking van die
andere belofte: de belastingheffing
ten gerieve van de gehuwde wer
kende vrouw wat te verlichten. Een
schaduwkant daarvan zou kunnen
zijn gelegen in een onverantwoord
grote (r) toeloop van gehuwde vrou
wen naar de arbeidsmarkt, van wie
een deel zich beter aan huishoude
lijke plichten zou kunnen blijven
wijden. Daar staat tegenover, dat
de maatschappelijke ontwikkeling
op dit terrein een grote mate van
vrijheid voor de individuele verant
woordelijkheid moet laten en dat
anderzijds in ons land van excessen
toch ook geen sprake is geweest tot
nogtoe. Het op handen zijnde ver
schil in materiële beloning zal ze
ker niet zó groot zijn, dat de toe
stand plotseling aanzienlijke anders
zou worden. Bovendien zal de ver
minderde belasting voor een aantal
gehuwde vrouwen wellicht aanlei
ding zijn de helpende hand te rei
ken op terreinen, waar men dringend
om haar verlegen zit, zoals in de ver
pleging, in het onderwijs é.d.
Militairen naar
West-Duitsland
Kleinverlof
militairen verkort
De minister van Defensie maakt be
kend, dat hij heeft besloten de perio
de van het sinds 1954 verleende klein-
buitenlandse zaken heeft een ver- verlof te verkorten voor die gewone
rÓ£ogp Kafang^wordtgedaan",.e^n dienstp.iehtigen van de Koninklijke
constructieve rol te spelen in de een- Landmacht, die thans zijn ingedeeld
trale regering van de republiek Kon- parate troepen, daaronder be-
go De voornaamste taak van de
Verenigde Naties in Kongo was ge
weest het voorkomen van een oor
log. De Verenigde Staten hebben, in
overeenstemming met een aantal
door de Veiligheidsraad en Algeme
ne Vergadering aangenomen resolu
ties, de gedachte van een vereend en
evenwichtig Kongo voortdurend ge
steund. De "eenheid in dat land is
noodzakelijk voor de economische
vooruitgang en stabiliteit.
Volgens diplomatieke waarnemers
in Washington blijkt uit de door het
ministerie van buitenlandse zaken
uitgegeven verklaring duidelijk, dat
de Verenigde Staten de actie
In het theater „Tuschinski" in Amsterdam heeft H.K.H. prinses Beatrix
gisteravond de Nederlandse première bijgewoond van de film „Exodus",
welke een klein onderdeel van de Joodse tragedie in de tweede wereld
oorlog behandelt. Foto: de prinses wordt na haar aankomst door de am
bassadeur van Israël in Nederland, Z.E. N. A. Gidor het theater binnengeleid
grepen de ondersteunende logbtieke grens de laatste twee weken herhaal-
en verbindingseenheden. Deze ver- geschonden hebben,
korting brengt de werkelijke dienst
tijd voor kader en specialisten van
„Monsterlijke provocatie"
Gevaarlijk incident
01 De Oostduitse regering heeft don-
21 op 22 maanden, voor de overige derdagavond het vliegen van twee
dienstplichtigen van 18 op 20 maan- Westduitse straaljagers over Oost-
j duits grondgebied een „monsterlijk
provocatieve daad" genoemd. In een
(Zie vervol? na? 4) veI*'frinS van de regeringspersdienst
(zie vervolg pag. WOrdt een „nauwkeurig onderzoek"
van het incident geëist. De westelijke
lezing van de vlucht wordt een „gro
ve leugen" genoemd. Volgens de ver
klaring hebben de vliegtuigen een
spionagevlucht gemaakt.
VLIEGTUIGEN GEHINDERD
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken te Washington
heeft donderdagavond meegedeeld,
schuldigde zich hiervoor onmiddellijk dat de afgevaardigde» van de Ver
bij de vier westelijke bezetters. Zij enigde Naties in het luchtveiligheids-
verklaarde, dat de twee F-84 straal- centrum in Berlijn donderdag bij de
Twee Westduitse straaljagers heb- 3afers wa*en verdwaald tydens een Sowjet-Russische functionaris heeft
ue verenigde staren ae acne der ben donderdag 175 km over Oost- „uc instrumenten geprotesteerd tegen het „in gevaar
V.N.-troepen in Katanga ten volle Duitsland gevlogen en zijn daarna onklaar a J waren, en dat zij brengen van de vlucht van twee
steunen. op het Westberlijnse vliegveld Tegel weSens brandstoftekort op Tegel lijnvliegtuigen van de Pan American
Ook India heeft donderdag de ac- geland. De regering in Bonn veront- md®sten ,anden- Airways door Sowjet-Russische
Een Franse regermgs woord voer- straaljagers.
der zei, dat de vliegtuigen niet in
Smokkelauto te Amsterdam iïi val gereden Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
vliegtuigen mogen deze corridors niet
gebruiken. Van Sowjetrussische zijde
zijn de Westelijke mogendheden van
misbruik van deze corridors beschul
digd.
Een Westberlijnse persfotograaf
werd door de Franse politie van het
vliegveld gearresteerd, omdat hij met
een telescooplens foto's van de straal-
Hogere
temperaturen
De Bilt, vrijdag 10 uur.
Het KNMI deelt mee:
jagers trachtte te nemen. Na twintig *1? fisteren ™et
minuten werd hij zonder camera vrij- iaf vanmorgen al In r? T?aSSe0o
gelaten. De politie zette het vliegveld £gd^uurfVJ
af en zorgde ervoor, dat niemand de gende storing Hie^feh
vliegtuigen te zien kreeg Volgens j iv zich gisterochtend
vliegtuigen ie zien Kreeg, voigens mldden op de Oceaan bevond is be-
westelijke waarnemers in Berlijn is langriik nifgedient en
het de eerste keer, dat Westduitse snelheid naar het zeegebied ten we-
militaire vliegtuigen in West-Ber- ?"n v)n Schotland ge^okkln. "X
vinr aïïït Omstreeks kwart heeft over het Engelse Kanaal en de
donderdagavond werden de Britse eilanden een sterke zuidweste-
5nn n r?1} vliegveld lijke stroming in het leven geroepen,
door Franse soldaten gesloten. Een waarmee uit de subtropen afkomsti-
functl0nans zei dat dit „tij- ge lucht wordt aangevoerd. Deze
w^i,naS' ^4 v lucht zal 00k tot Nederland door-
Willy Brandt, de burgemeester van dringen, zodat morgen warm weer is
West-Berlyn, noemde het incident te verwachten. Een andere storing
„alarmerend". Tijdens een verkie- die oorspronkelijk het karakter van
zingsbijeenkomst in Stuttgart zei hij een tropische cycloon had, bereikte
de minister van defensie, Strauss, te vanochtend de Azoren. Ze gaat nu
zullen verzoeken een onderzoek naar snel naar het noordoosten in de rich-
het voorval te doen instellen. ting van Ierland. Wellicht krimpt
Volgens gewoonlijk welingelichte daardoor in onze omgeving de wind
bron was er een vriendelijke sfeer naar het zuiden, in welk geval er
op de Sowjet-Russische ambassade kans op zonnige perioden is.
bij het overhandigen van de Duitse
verontschuldiging door een functio- ZON- EN MAANSTANDEN
naris van het ministerie var. Kuiter.. 1 AlxLFIMi
naris van het ministerie van buiten
landse zaken.
Een woordvoerder van het ministe- maan'óp 12 51; onder *22.07"
Achtervolgd door een snelle Vanguard van de douane-recherche reed rie in Bonn zei, dat de twee straal-
gisteravond rond tien uur een oud model Mercedes in razende vaart uit jargers deelnamen aan de oefening
het oostelijk havengebied naar de binnenstad van Amsterdam. Zodra de „Checkmate" van de NAVO, toen zij
wagen, een smokkelauto, de Plantage Middenlaan had bereikt, kwamen verdwaalden. Minister Strauss ver-
enige wagens van de radio autodienst van de Amsterdamse politie in aktie, klaarde donderdagavond, dat er geen 16 Sept.: v.m. 6.49; n.m. 7.07.
welke na een jacht met hoge snelheid door de stad in de omgeving van sprake was van opzet óf grove on-
de Amstel, de Mercedes op de Nicolaas Witsenkade klem reden. Er zouden achtzaamheid. Het was blijkbaar
zich een jongeman, die achter het stuur zat, en twee jonge vrouwen in de veroorzaakt door het slechte weer en
wagen hebben bevonden, die zijn gearresteerd. Volgens eerste, niet beves- het falen van de instrumenten. Te-
tigde berichten, zou het hier om smokkel in verdovende middelen gaan. gen verslaggevers in Neurenhere u..
De foto toont poütie en douane bijdesmokke.wagen op de Niellaas StoffTO .dn? iJSggS wa^t. zal's^d^onh
witsenkade. Sowjetrussische vliegtuigen de zone- ten. (Chinees spreekwoord)
16 Sept.: zon op 06.15; onder 18.54;
Hoogwaterstanden
KORRELTJE