Eenmaal
Altijd lachende rode spion
greep atoom-geheimen
BENEDICTINESSEN
LUIDEN DE NOODKLOK
Uit het leven
van spionnen
III
Gourenko verliet ambassade met tas vol documenten
Vertaalmachine in Ameri ka
150 maal zo snel als mens
WEEKELYKSE CR0NYCKE
Vrijstelling
T V-kijkgeld
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 11'
faalde Zabosin en
kreeg prompt hartaanval
Luitenant-kolonel
JOHN. BAKER WHITE:
Hij lachte beslist op de ochtend van
de 9e augustus 1945, toen hij op zijn
kantoor van de Sovjet-ambassade in
de Charlottestreet in Ottawa zat. Het
telegram dat hij zojuist opgesteld
had, gaf trouwens ook alle reden om
te lachen. Het luidde:
Aan de directeur.
Feiten verstrekt door Alek: (1)
In miin meer dan dertigjarige contact met geheime agenten vrgwei geen rust. zabotin kon voor-
kan ik mij geen spion herinneren, die minder op een geheim agent SoTofa^deS^ed^htcJ gekoi
leek dan kolonel Zabotin, Sovjet mihtair-attache in Ottawa in
men, maar toen hij het bemerkte
Canada. Hij was groot, stevig gebouwd, altijd goed geschoren, deed hij een vertwijfelde poging hem
kortom een echte Russische militair, waarvan de gezondheid af- te ontvoeren voordat de code-man in
straalde. Hij was goedlachs. Het leek een oprechte glimlach, maar
in werkelijkheid was het een masker van een koude cynische en te Moskou" had Zabotin hier gefaald,
berekende chef van een spionage-afdeling, een afdeling, die ope- Hij werd teruggeroepen naar Moskou
reerde tegen de Nazi's. zelfs voor de Canadese regering de
had van het Verenigd Koninkrijk.
De proef met de atoombom had
plaats in New Mexico (met '49,'
Verder een atoom-geleerde teloze chef van een spionage-eenheid, tijd had hem tot „personanen grata"
vier hooggeplaatste Canadese rege- dat de Sovjet-Unie niet alleen een te verklaren.
ringsambtenaren en de vertrouwelfl- beetje uranium 235 en belangrijke Ooggetuigen verklaarden, dat Za
ke assistent van de hoge commissaris atoom-geheimen leverde, maar ook botin goed gezond leek toen hg aan
in het Verenigd Koninkrijkveel waardevolle gegevens omtrent ge boord ging van het vliegtuig maar
De papieren vermeldden eveneens allieerde wapens en militaire depots zijn eeuwige glimlach was verdwenen
„de namen van twee Canadese com- In augustus 1945 werd hij onderschei- Vierentwintig uur nadat hg rapport
'94-239 De bom, afgeworpen op munisten die opgetreden waren als den met de Orde van de Rode Ba- had uitgebracht op het hoofdkwartier
Japan was gemaakt van uranium wervingsofficieren V00r het ,,net" - nier en de Orde van de Rode Ster van het Rode leger, meldde het Rus-
235. Het is bekend, dat de produktie alias Fred" en later sische persagentschap Tass, dat hij
van uranium235i dagelijksi400 gram iDebouz.. een parlementslid alsmede Pnprl o-p70nH „tengevolge van een hartaanval" was
bedraagt m de kernreactor te Clin- Carr allas iiP—Rus van ge. LrOeU geZOnfl overleden
toa-.. proauxue van boorte. Hoewel men in Moskou zeer Maar zijn chefs in Moskou waren
schijnlyk tweemaal zo g oo tevreden was over het werk van Za- ook vasthoudend en gunden Zabotin
is van plan de wetenschappelgke ge- botin w&3 deze niet de ich.
gevens te publiceren maar zonder a
(Copyright Opera Mundi)
De Amerikanen ter van het zgn' Canadese spionage-
De Amenxanen van de Sovjetg Dat was een ze.
kere majoor Sokolov, die in 1942 naar
(2) Alek overhandigde ons 'n koker
tje met 162 microgram uranium onderlinge hulpprogramma tussen
9RK in Ho irnrrn van OVlflO 1T1 CP.I1 1 9 c.c
technische details,
hebben reeds gegevens gepubli
ceerd.
235 in de vorm van oxide in een
dun plaatje. Over de post hebben
we geen nieuws ontvangen.
Canada en de Sovjet Unie. Hij werk
te onder Sergei N. Kondriavtzev, de
eerste secretaris in de legatie en het
„Grant" was de schuilnaam van Za
botin en de directeur, waaraan hg zgn
telegram .richtte was de directeur vestigde drie groepen met
van de militaire inlichtingendienst in
M eerste hoo'd van het Sovjet spionage-
„Urant systeem in Canada.
Rusteloos
Irie groepen met
van de militaire inncntingenmenst in twaaif"perSonen van wie v((
Moskou Alek was professor Allan heden geldenti(iMerd
Nunn May. Zabotin wandelde over de Pa 1943 naar Ca.
gang naar kamer 12 en overhandig. en dlrec[ nam de uitbrelding
de het telegram aan een Jong offi- van het Sovjet-spionagenet in Cana-
eier, Igor Gouenko. ,,Zet dit m cod da toen een aanvang Op het moment
om en verzend het kameraad zei dat hgt kompldt kon worden opgerold
illJ' bestond dit „net" uit negentien man-
Zonder te antwoorden ging Gouren- nen vrouwen, allen Canadese en
Britse onderdanen en zeventien Rus-
sen van de Sovjet-ambassade.
zende kamer, een kamer met dubbe
le stalen deuren en stalen luiken voor
de ramen. Slechts een paar leden
van de ambassade-staf hadden het
reoht deze code-kamer te betreden.
Complot
De telegrammen van Zabotin aan
Moskou bewezen, dat hij hard werk
te. Op 22 augustus 1945 ontving hij
bericht no N. 11931 van de directeur
in Moskou:
„Aan Grant.
Neem maatregelen om documenta
tiemateriaal in handen te krijgen
betreffende de atoombom. De tech
nische vorderingen, tekeningen en
berekeningen".
Zabotin zond de gevraagde inlich-
tin, dat zich over geheel Canada uit- tingen binnen vier dagen... De kolonel
strekte met vertakkingen naar de hield ook zijn leden
Verenigde Staten, Londen en een huls goed in het oog. Hij ging geregeld
In een rustige straat in Genève. hun privé-leven na, hun vrienden en
De documenten van Gourenko be- kennissen, hoe z$j hun vrge tjjd door-
vatten de namen van de mannen en brachten, of zjj teveel dronken of zich
vrouwen die in het spionage-complot in de schulden staken. In zijn woning
zaten en dat waren drie geleerden 14 Range Road, van waaruit hfl de
van de staf van de nationalé onder- meeste activiteiten regelde, hield Za-
zoek-raad', een man met een hoge po- botin een kaartsysteem bg van elk
sitie in de Industrial Development van de leden. Op deze kaarten no-
Bank, een majoor belast met geheim teerde hij alle bijzonderheden,
researchwerk voor het Canadese di- Kolonel Nicolai Zabotin was een
rectoraat artillerie alsmede een radar zeer succesvol, vasthoudende en rus-
Nog geen maand later, op 6 sep
tember 1945, verliet Igor Gourenko
de Sovjet ambassade met een grote
tas vol documenten. Vierentwintig
uur later was de Canadese regering
in het bezit van de volledige details
omtrent het spionage-net van Zabo-
Russisch-Engels 60.000 woorden per uur
Open ruimten voor
onbekende woorden
Mevrouw Ariadne Lukjanov, een
Amerikaanse van Russische afkomst
en presidente van de „machine Trans
lation Inc.", heeft een demonstratie
gegeven met de elektronische vertaal
machine „IBM 7090". Een artikel uit
het Russische blad „Prawda" werd
in het Engels vertaald met een snel
heid van 60.000 woorden per uur. Een
menselijke vertaler haalt gemiddeld
400 woorden per uur.
In Amerika beschikt men over
slechts duizend mensen die uit 't Rus
sisch kunnen vertalen en daarbij is
het grootste deel van hen al boven
de zestig jaar. Het gevolg is dat men
nog geen tien procent van de in het
Russisch verschijnende wetenschappe
lgke en technische artikelen in het
Engels kan vertalen. Het procédé is
nog niet volmaakt. Over een jaar ver
wacht men 150.000 woorden per uur
te kunnen verwerken. Dan pas zal het
mogelijk zfln de gehele Russische pers
bg te houden.
Het systeem werkt als volgt. De
Russische tekst wordt eerst op kaar
ten geponst. Deze worden op een mag
netische band overgebracht. De band
wordt in het apparaat geplaatst, sa
men met een band die de Russisch
Engelse woordenlijst bevat en een co
desysteem. De thans gebruikte lgst
telt 5.000 Russische woorden en hun
32.000 Engelse betekenissen. Voor de
vertaling van wetenschappelijke teks
ten is dit voldoende. Als het appa
raat een bepaald woord niet kan thuis
brengen, laat het een ruimte open en
moet een menselijke vertaler te hulp
komen.
De vertaalonderneming van me
vrouw Lukjanov houdt zich nog voor
namelijk met het vertalen uit het Rus
sisch bezig. Zg wil echter in de toe
komst ook Duitse, Franse, Italiaanse
en Spaanse tekst gaan bewerken.
't Was lecker weer de laetste daeghen,
daervan en mooghen we niet claeghen.
Al isset laet, het doet toch goed,
het geeft weer reuringh in het hloed.
De sonne scheen met heete straelen
en elckeen liep om ys te haelen.
Het weer was werck'lyck ongekend
en loopt de soomer oock op syn end
en isset morghen misschien weer reeghen,
we kunnen er toch ween- eeven teeghen.
Dat is met Leyden oock het geval.
We laesen cyfers sonder tal
van veel bedraeghen, groote en cleyne.
Is 't met de begrootingh nu in het reyne?
Ick denck er nogh maer het myne van.
Als 't anders mocht uytkoomen, welseecker, dan
gaen de vroeden wel weeder reeckenen
of al die cyferen nix en beteeckenen.
Van't huyshoudboexken van onse stad
clopt altyd wel iet, tsy dit ofte dat.
Dat is heel wat anders dan met het myne,
daerop sie ick altyd maer nullen verschynen.
En stond soo een nul nu maer op het end,
maer die staet er, dat ben ick al jaeren gewend,
soo halverweeghen reeds, soms dicht by 't begin
en sie ick er bynae geen gaetjen meer in.
Hoe fixen dat toch die vroede mynheeren,
die de steedelycke duyten moeten beheeren?
Ick denck dat ick maer eens te raede gae
by wethouder Stolp, die uyt en te nae
der steede financiën in cannen en cruycken
moet parsen en weet te gebruyeken
een const jen, om nimmer te gaen failliet.
(En 't syn oock syn eyghene duyten niet!)
Maer hy is tenslotte een economist
en ick maer een cleyneen arm' optimist.
WILLEM VAN HORSTENDAEL
ZEEPOST deelten van het klooster vertonen
namelijk schrikbarende tekenen van
Met de volgende schepen kan zee- bouwvalligheid en vochtigheid! De
post worden verzonden. De data, muren van het priesterkoor der
waarop de correspondentie uiterlijk kloosterkapel, dat bovendien nog
ter post moet zijn bezorgd, staan, tus- benepen-klein is, zijn hier en daar
sen haakjes, achter de naam van het aan.ket afbrokkelen en de vloer is
sOhio vermeld damg aan het verzakken- De z-g-
Vprpnipde qtntpn van Amerika- ss vreemdelingenkapel ziet er eveneens
/O O? i bedroevend uit. Wat in het oorspron-
„Statendam^^ (3-9), M^ .'Kerkedyk kelijke ilandhas. (!)j dat in 1875
.9s .c, J 01 rl" werd betrokken en de rond 1885 pro-
gen time: ms „Aludra (6-9), ms „Cap visorisch gebouwde vleugel (proviso-
Palmas (7-9); Australië: ss „Otaki risch, omdat men dacht, dat te zijner
(3-9), ms „Kulmerland (3-9), ss tijd het gehele convent wel weer zou
Orion" (5-9), ss „Alaric" (7-9), ms kunnen terugkeren naai Duitsland,
„Talleyrand" (7-9); Brazilië: ms waaruit het tengevolge van de „Kul-
Aludra" (6-9), ms „Gap Palmas" (7- turkampf" verareven was), te zien
9); Brits-Oost-Afrika: ms „Yang-Tsp is, tart eenvoudigweg alle beschrij-
(7-9); Canada: ss „Statendam" (3-9), ving.
ms „Prinses Irene" (7-9); Chili: ms De kalk valt van de muren door
„Achilles'" (3-9), ts Isarstein" (7-9); het steeds verder vretende vocht.
Ned Antillen: ms „Dongedijk" (3-9), In de refter zakt men bijna door
ms „Bellavia" (5-9); Suriname: ms de vloer. De Oouterrains - waarin o.a.
„Ladon" (6-9); Unie van Z.-Afrika de keuken, de hostiebakkerij en de
en Z.-W.-Afrika: ms „Carnarvon wasserij rijn ondergebracht, zijn
„Castle" (3-9), ss „Averdijk" (5-9), donker, bedompt en vochtig tot-en-
ss „South African Sculptor" (7-9).
Tnliohtin vpn Vioti-cffendp de »Pr. Voor het paramenten-atelier en
m„Zde Strijkerij van kerklinnen, waarvan
zendmgsdata van postpaketten geven de Zl?stersJ toch moeten zijn
de postkantoren. slechts provisorische ruimten be
schikbaar. De bibliotheei bevindt
zich ergens in de hoek van een gang.
Een behoorlijke kapittelzaal is er
niet.
Het verblijf van de novicen kan
men geen „verblijf" noemen. Met de
cellen van de Zusters en de zieken
kamers is het al even treurig ge
steld.
MET de zo dringend nodige ver
nieuwing en verbouwing nu, waar
voor de ook als kerkenbouwer be
kende architect J. Dresmé uit Drie
bergen de ontwerpen heeft gemaakt,
zal in totaal een bedrag van f 450.000
gemoeid zijn.
De Zusters zelf kunnen, gezien
haar toch al beperkte inkomsten,
AAN het einde van een eenzame zenlijking van die voorwaarden ech- slechts een minimaal gedeelte van
laan, aan de rand van de bebouwde ter ontbreekt in „Arca Pacis" helaas bedrag en dan nog alleen met de
kom van Driebergen-Rijsenburg, nog al het een en ander en dat is de grootste moeite! - bijeen sparen. Het
ligt half verscholen tussen hoge bo- reden waarom bijzondere aandacht overgrote de^l zal van milde gevers
men het klooster „Arca Pacis" van wordt gevraagd voor dit slotkloos- m0eten komen.
de Benedictinessen van het H. Sa- ter - evenals andere slotkloosters Daarom zijn de Zusters een bouw-
crament. maar al te zeer vergeten! actie 'begonnen met volledige instem-
Deze Zusters behoren zoals de J ming van de Kardinaal-Aartsbis-
naam reeds zegt tot de aloude kloos- MET speciale toestemming van de ^hop die zeer grote waarde hecht
terorde van de H. Benedictus. Zij Kardinaal-Aartsbisschop heeft nog aan d'e instandhouding en ontwikke-
vormen een speciale tak daarvan, niet zo lang geleden een aantal jour- i:np. van icinnctPro pn biizon-
die in 1653 te Parijs werd gesticht nalisten, onder leiding van Prof. X dere steun vmTen Comité van Aan-
door Moeder Mechtildis van het H. H. A. Vermeulen, die nu al ruim bevelin°-, waarin o.a. zitting hebben:
Sacrament met steun van enkele twaalf-en-een-half jaar Rector van g.H. Exc. Mgr. dr. Jan Olav Smiti
priesters en aanzienlijke dames, on- „Arca Pacis" is, het gehele klooster Qor^ p Andriéssen O.S.B., Abt van
der wie de toenmalige Koningin van van nabij kunnen bezichtigen, - ook de g't Adelbertus-abdij te' Egmond-
Frankrijk, Anna van Oostenrijk. die gedeelten dus die anders nooit Binnen; Mgr. G. C. Hartmann, Oud
In het kort zou men heel hun le- door „mensen-van-buiten" betreden praeses' van het Groot-Seminarie
ven kunnen samenvatten in de pas- mogen worden. „Rijsenburg" en Mgr. dr. J. A. Geer-
sage uit de „Geschiedenis ener ziel" Alle aanwezigen waren diep getrof- Hinpi, hp tPapnwnr>rdifyp Prapsp<5
waarin de H. Theresia van Lisieux fen door de vreugdevolle familie- h -
verhaalt, hoe zij haar plaats in de sfeer die daar binnen de vochtige
schoot der Kerk gevonden had. en hier en daar gescheurde klooster-
Het spreekt echter wel vanzelf, dat muren heerste, maar desniettemin,
er ook bepaald natuurlijke voor- of misschien 's het betsr te zeggen: 2kisst*e"r"s i£*"hartelijke' dankbaarheid
waarden verwezenlijkt moeten zijn, juist daarom, voelden zy neiging, om worden aanvaard,
wil men dit leven tot volle ontplooi- direct de noodklok te gaan luiden!
ing kunnen brengen. Aan de verwe- De van 1875 en 1835 daterende ge- j j m. PAARDEKOOPER
De twee en eenhalfjarige Duco
Mulder in Zaandam is gistermiddag
spelend in de Gouw geraakt en ver
dronken.
Het gironummer van de Zusters is:
2 3 6 5 7 2 t.n.v. het Klooster „Arca
Pacis", Engweg 44, Driebergen. Iede
re gift - groot of klein - zal door de
Ter ondervanging van in de prak
tijk ondervonden moeilijkheden is
het kijkgeldbesluit gewijzigd voor zo
ver het betreft vrijstelling van be
taling van kijkgeld ten behoeve van
invaliden.
Van het betalen van kijkgeld kun
nen thans worden vrijgesteld zij, die
door ziekte of gebreken gedurende
een langere tijd niet in staat zijn een
derde te verdienen van wat gezonde
mensen onder dezelfde omstandighe
den aan inkomsten uit arbeid kunnen
verdienen; voor deze vrijstelling
kunnen echter alleen zij in aanmer
king komen, die onvermogend zijn
volgens de voor radio en televisie
vastgesteld normen.
Het verzoek om vrijstelling dient
te worden gericht tot de dienst luis
ter- en kijkgelden. Het verzoek dient
ieder jaar opnieuw te worden gedaan,
tenzij men 65 jaar-of ouder is.
GEWONDE MATROOS PER
HELIKOPTER NAAR MONTREAL
De 17-jarige matroos L. van Geest
uit Naaldwijk, die op 26 augustus
werd gewond bij een ongeval aan
boord van de onderzeeboot; ager
„Groningen", is opgenomen in een
hospitaal te Montreal. Hij werd aan
vankelijk verpleegd aan boord van
de „Karei Doorman", maar toen zijn
toestand ernstiger werd, achtte men
het wenselijk hem in een ziekenhuis
aan de wal op te nemen, waarheen
hij per helikopter is vervoerd. Zijn
toestand is inmiddels iets verbeterd.
Deze foto werd genomen tijdens de
plechtigheid van een Maagden wijd:
in „Arca Pacis", en wel op het ogen
blik dat Kardinaal Alfrink, toen nog
Mgr. Alfrink, de ring stak aan de
hand van de zuster die de Maagden-
wijding ontving.
Foto M. A. J. van Bommel, Utrecht
Een Zuster op de boerderij van Ar
ea Pacis" bezig met het voeren van
de kippen.
