S)e £aidóe(Boti/ta/nL
AMERIKA KAN DE VRIJE
WERELD VERDEDIGEN
IEMCO
Nog verwarde toestand in
Brazilië
Y.S. EN ENGELAND HERVATTEN NIET
DIRECT HUN PROEVEN
Algemene verontwaardiging
over het Russische besluit
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1961
51ste JAARGANG
No. 15413
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Chroesjtsjov
trekt zich nergens
wat van aan
Telef. 2 0 9 3 5 - Red. 2001 5, 25594 - Advert. 20826 - Klachten bezorging 33839 (tussen 11.30 en 19.00 u.) - Giro 10 30 03 - Abonn. 0,59 p. w., 2,55 p. mnd., 7,50 p. kw„ Franco p.p. 8.-, Adv. 11 ct p. mm., Telefoontjes 11,50
Eens Chroesjtsjov's
kroonprins
Alexei Kiritsjenko, eens de naaste
medewerker van Chroesjtjov, maar
nadien in ongenade gevallen, heeft
zelfmoord gepleegd; zo deelt de
nieuwsdienst van de Amerikaanse
Columbia Broadcasting System mee.
Kiritsjenko zou al in februari of
maart de hand aan zichzelf hebben
geslagen. Zijn dood is evenwel geheim
gehouden.
Tot januari 1960 is Kiritsjenko een
der sleutelfiguren geweest in het
machtsapparaat van Chroesjtjov. In
1955 was hij lid geworden van het
Presidium en twee jaar later werd
hij secretaris van de Centrale Com
missie. Nog nooit was een niet-Rus
hij was Oekrainer van geboorte
zo hoog opgeklommen in de sovjet
hiërarchie. Men sloeg zijn kansen zo
hoog aan, dat men in hem de opvol
ger zag van Chroesjtjov als partij
leider, een kandidatuur, die na zijn
val overging op Frol Koslof. In ja
nuari 1960 .werd Kiritsjenko plotseling
van al zijn functies beroofd en ver
bannen naar Rostof, waar hij belast
werd met het secretariaat van de
plaatselijke partij-organisaties.
Aardschok of
kernexplosie?
Prof. Max Bieder van het astro
nomisch instituut ïd Bazel heeft gis
teravond verklaard, dat zich gister
morgen omstreeks drie uur een reus
achtige aardschok heeft voorgedaan
in Centraal-Azië, die mogelijk ver
oorzaakt kan zijn door een kern
proef.
Het centrum van de ondergrondse
explosie lag volgens prof. Bieder ten
noorden van de Gobi-woestijn, aan de
Russisch-Chinese grens.
Een woordvoerder van het seismo
logisch instituut van de universiteit
van Californië heeft echter donder
dagavond meegedeeld, dat de onder
grondse schokken, waarvan prof.
Bieder had gezegd dat zij uit Midden-
Azië afkomstig waren, in feite een
aardbeving in Peru zijn geweest. Vol
gens de Amerikaanse woordvoerder
moet men zich te Bazel in de rich
ting van de bevingen hebben vergist.
Ongewenst in de
Kongo
De centrale Kongolese regering heeft
een dertigtal Belgen, die als techni
sche en politieke adviseurs in Leo-
poldstad werken, als ongewenste
vreemdelingen gebrandmerkt.
De regering heeft de Belgen ver-
zooht Kongo te verlaten. De Kongo
lese minister van buitenlandse za
ken heeft de V.N. gevraagd zich met
de repatriëring te belasten. Een deel
van deze Belgen zou niet officieel
door de Kongolese autoriteiten in
dienst zijn genomen, maar door be
paalde Kongolese ministers op eigen
verantwoording aangesteld voor
werkzaamheden op hun ministeries.
Vrijdagochtend is de eerste groep
Belgische militairen uit Katanga in
Brussel teruggekeerd. Zij waren ge
kleed in burger. Aan boord van het
speciale vliegtuig bevonden zich 34
officieren onder-officieren en man
schappen met 27 familieleden. De
commandant van de groep deelde
mede, dat na het optreden van de VN
in Katanga de komende dagen nog
vele Belgische militairen uit Eliza-
bethstad naar België zullen terug
keren.
V.N. verbreken
betrekkingen met
Katanga
De Verenigde Naties hebben van
daag in Elisabethstad bekend ge
maakt, dat zij alle normale betrek
kingen met de regering van Katanga
hebben afgebroken.
VERTROUW DE LEVERING VAN EEN
RADIO- OF TELEVISIETOESTEL
toe aan een firma met:
Ervaring - Vlotte service - Ruime sortering
Aan deze eisen voldoet
Het adres voor Philips radio televisie
NIEUWE RIJN 30—32 TELEFOON 24244
(Advertentie)
Goulart wacht af
te Montevideo in Uruguay aangeko
men, waar hij de ontwikkeling van
de toestand afwacht.
De toestand in Brazilië blijft nog
zeer verward. Volgens een radiobe
richt uit New York zou in Rio de Ja
neiro bekendgemaakt zijn, dat een
heden van het Braziliaanse leger,
luchtmacht en vloot een operatie be
gonnen zijn tegen de staat Rio Gran
de do Sul, waarvan de gouverneur
Leonel Brizzola een zwager en aan
hanger is van Goulart.
De nationale veiligheidsraad deelde
later mede, dat er berichten waren
ontvangen uit betrouwbare bron, dat
in Rio Grande do Sul pro-communis
tische groepen een strijdmacht vor
men. Ook zou er in deze provincie 'n
groeiend voedseltekort zijn.
Braziliaanse omroepstations heb
ben gemeld, dat donderdag militaire
doelen in de Zuid-Braziliaanse haven
Porto Alegre door vliegtuigen zijn
gebombardeerd.
Terwijl deze berichten wijzen op
een gewapend ingrijpen van het le
ger, met het doel om vice-president
Goulart te verhinderen de open ge
vallen plaats van president Quadros
te bezetten, wijzen andere berichten
erop, dat het leger bereid zou zijn
z'n oppositie tegen Goulart op te ge
ven.
Zo heeft de commandant van het
machtige Braziliaanse tweede leger
donderdag aan zijn troepen bekend
gemaakt, dat de minister van oorlog,
maarschalk Odilio Denys ,elke door
het Congres aanvaarde oplossing
voor de Braziliaanse constitutionele
crisis zal aanvaarden.
Het Braziliaanse Congres heeft het
verslag van een commissie, bestaan
de uit leden van beide Kamers van
het Congres goedgekeurd, waarin 'n
amendement op de grondwet wordt
voorgesteld, dat de invoering van 'n
parlementair stelsel in Brazilië be
oogt. Door dit amendement wordt het
staatshoofd van zijn tot dusver gel
dende bevoegdheden beroofd.
Het is de vraag of Goulart daarmee
genoegen zal nemen. Hij is inmiddels
Dit nnmmer bestaat uit 12 pagina's
Droog
i veer
De Bilt, vrijdag 10 uur
Het KNMI deelt mede: In de alge
mene luchtdrukverdeling komt wei
nig verandering. Er handhaaft zich
boven Oost-Europa een krachtig ho-
gedrukgebied, dat zich o.a. ook uit
strekt over Engeland en de Noordzee.
Dit hogedrukgebied zorgt voor stra
lend en warm tot zeer warm weer in
alle Europese staten, maar het toe
val wil dat juist over Nederland en
Noord-Duitsland een wolkenlaag ont
staan is, die moeilijk door de zonne
straling is op te lossen. De tempera
turen blijven onder de afschermende
werking van de bewolking zeer laag
in verhouding tot de omgevende lan
den, waar temperaturen van 30 gra
den en meer als regel zijn. Het hoge
drukgebied is ook in de hogere lucht
lagen krachtig ontwikkeld en zal ge
durende het weekeinde het weer in
West-Europa beheersen.
Het blijft droog en op plaatsen
waar de zon doorkomt ook warm
weer. De wind blijft zwak en aflan
dig.'
ZON. RN MAANSTANDEN
2 Sept.: zon op 05.52; onder 19.26;
maan op 23.38; onder 14.37.
H oogwnterstanden
2 Sept.: v.m. 8.27; n.m. 8.55.
KORRELTJE
Nederige hoogmoed is de ergste vorm
van hoogmoed.
proeven is één van de eerste punten
op de agenda van de conferentie in
Belgrado. Een uitspraak van deze
conferentie zal van veel invloed zijn
op de openbare mening en ook op de
sfeer van het komende debat in de
Algemene Vergadering.
ambassade een protest te hebben
overhandigd. Vrijdagavond wordt
een nieuv/e protestbetoging gehou
den.
DE IJZEREN VUIST
In Amerikaanse pbtelijke kringen
acht men de Sowjet-Russische
heid van de Sowjet-ambassade in
Londen gedemonstreerd voor het uit
bannen van kernwapens. De beto
gers gingen op het trottoir zitten uit
protest tegen het besluit van de Sow-
jet-regering de proeven met atoom
wapens te hervatten. Vijftien demon
stranten werden gearresteerd.
Ook in Kopenhagen hebben een
President Kennedy heeft donderdag verklaard, dat de Amerikaanse kern- ^"gingen uiteendgopGd^^wj^
wapens machtig genoeg zijn om de V.S. en de hele vrije wereld te kunnen aivlV®ce?,,0 to hphhpn
verdedigen.
Hij noemde de Russische verklaring een vorm van chantage, bestemd om
op het huidige internationale toneel de rede te vervangen door de vrees.
Hij deelde de teleurstelling van de wereld over het feit, dat aan de ern
stige en aanhoudende pogingen om de kernproeven te verbieden zo'n ab
rupt einde is gekomen. Hij zei echter ook nu niet onomwonden of de V.S.
de kernproeven al dan niet zullen hervatten.
In de verklaring van Kennedy wordt voorts gezegd, dat de Sowjet-Unie verschilligheid voor de afkeurende
kennelijk niet alleen kernapparaten wil beproeven, maar ook de wil en reacties, die uit de gehele wereld
vastbeslotenheid van de vrije wereld om een dergelijke taktiek te weer- binnenstromen, het meest onheilspel-
staan en de vrijheid te verdedigen. lende aspect van de ontwikkelingen
President Kennedy overweegt een bijeenkomst van de Algemene Ver- der afgelopen 48 uur.
gadering van de Verenigde Naties bij te wonen om het besluit van de jn deze kringen uit men de me-
Sowjet-Unie, proeven met kernwapens te hervatten, te veroordelen als ning, de de Sowjet-Unie mogelijk
een gevaar voor de gehele mensheid, aldus is van gezaghebbende zijde 0p het punt staat een nieuwe opzien-
in Washington vernomen. barende prestatie bij het benutten
De zitting van de Assemblée begint 19 september. van de kernenergie te verwezenlij
„The New York Times" drong er vanochtend in een hoofdartikel bij pre- ^en en dat zij hiervoor onverwijld
sident Kennedy op aan, in de Algemene Vergadering der Verenigde Naties proefnemingen wil verrichten. Men
de publieke opinie tegen de Russische stap te mobiliseren. meent verder, dat Sowjet-Rusland
Weliswaar staat het thans het Westen vrij om de kernproeven eveneens zjch klaarblijkelijk sterk genoeg acht
te hervatten, maar anderzijds moeten de westelijke landen hun gedrags- om het sabelrammelen door het drei-
lijn niet door de Sowjet-Unie laten bepalen en zich niet tot het overhaast gen met kernwapens in een verhoogd
nemen van proeven laten verleiden. tempo toe te passen.
Adlai Stevenson, de permanente
DE KERNWAPENCONFERENTIE ten het eerste het moratorium op Amerikaanse vertegenwoordiger bij
kernwapenproeven zouden opzeggen. de y.N., heeft in een donderdag te
De Amerikaanse en Britse delega- „Maar wij waren handiger en heb- New York uitgegeven verklaring gv
ties naar de Geneefse kernwapencon- ben de Russen het initiatief laten zegd; ijzeren vuist van de So
ferentie hebben bekend gemaakt, dat nemen om de proeven te hervatten". jet-Unie heeft opnieuw de hoop 'Ir
de voor vrijdag vastgestelde bijeen- Engeland hervat voorlopig proe- vredelievende volken verbrijzel
komst tot nader order is uitgesteld, ven niet. Wanneer Sowjet-Rusland de kcè*A-
De Amerikaanse delegatieleider Van gezaghebbende Britse zijde wapenproeven hervat, betekent dit
Dean, verklaarde dat hij onmiddellijk wordt vernomen, dat de Britse rege- dag ernstig afbreuk 'wordt gedaan
naar Washington zou terugkeren, ring, althans voor het ogenblik, niet aan de vooruitzichten voor ^en ;n-
Zijn Britse collega Ormsby Gore zou overweegt de proeven met kernwa- toming van de wedloop op het ge-
hem vandaag of morgen volgen. pens te hervatten. Verwacht wordt bjed der kernbewapening. Het zal
Dean verwacht, dat de Sowjet- dat binnenkort over deze kwestie dan 0Ok niet me.r mogelijk zijn ver-
Unie „zeer spoedig" een kernproef een officiële verklaring zal worden dere verspreiding van kernwapens
zal nemen. uitgegeven. De laatste Britse proeven tegen te gaan Dit anes met onvoor-
„Ik geloof, dat de Russen reeds vonden plaats in de herfst van 1958. zienbare gevolgen voor gezondheid
enige tijd proeven wilden nemen met nAninnBfM4ioe en veiligheid van het mensdom,
bepaalde wapens', aldus Dean. Hij uemonsiraues. Indien de Sowjet-Unie poogt het
verklaarde, dat de Russen hebben Circa 120 volgelingen van het „co- Westen vrees aan te jagen, omdat
getracht op de conferentie zodanig te mité van 100" van Bertrand Russel djt zijn rechten en plichten 'in Ber-
manoeuvreren dat de Verenigde Sta- hebben donderdagavond in de nabij- jijn verdedigt, onderschat zij ten
- zeerste de afkeer die bü alle volken,
SUPERBOM iX&ErToifwS'heefwal
aigeoroKen. Br moet wel heel wat gowjet-Unie volgt een gevaar-
HET IS MOEILIJK praten met de ^erandereiJ voordat z*- zich weer bij jjjke taktiek. Zij zal de Verenigde
Russen. Zij zijn, sinds ze 40 jaar 6 ™US lat*n nemen' - Stat?" en kun bondgenoten niet af-
geleden door een IJzeren Gordijn Maar met dat al, wordt de situatie schrikken, do- -ch zij zal toekomstige
van de buitenwereld af «binten wer- er niet bepaald prettiger door. Men onderhandelingen wel steeds mieilij-
den anders gaan spreken en anders behoeft niet direct in paniek te ra- ker maken'', aldus Stevensons ver
gaan denken. Bovendien worden zij ken doordat de toestand van twee klaring,
geregeerd door een regiem dat wel- Jaargeleden weer hersteld is en ie- D neutralen,
bewust dp leueen pn dp mislpidinp der land v/eer vriJ 1S om na'r barte- ucul
als politiek wapen hanteert Ga met lust atoombommen te laten ontplof- In kringen van de niet-verbon-
zulkelui Jen. De zaak is echter, dat het over- den landen, die /andaag in Belgrado
Twee ia- r eeleden - on antrum grote deel van de mensheid schoon een topconferentie beginnen, heeft
tus 1959 om precies te ziin - heeft dé SenoeS heeft van dat godoe; men wil het Russische besluit om de kern-
Sowjetrègering laten weten dat zii geen sPelerÜ met wapens, welke tot proeven te hervatten een ernstige
geen kemproeven zou nlm?A zolanï een godloze zelfmoord van het he- schok veroorzaakt,
de Westelijke mogenheden dit ook Ie mensdom kunnen leiden. Moskou Hoewel vele niet-verbonden lan-
niet zouden doen Amerika en En^e sPeculeert °P die angst, maar als het den zich niet bemoeien met verschei-
niet z°pn_a°™m^nka «Enge- nog enige waarde aan propaganda dene conflicten tussen oost en west,
0 telijke mogendheden, welke
hecht zal het in deze materie tot wensen zij geen hervatting van de
kernproeven. De kwesie van deze
Prachti ge j&UfïiWiL
JONGENSPANTALONS
in diverse moderne kleuren.
Kreukherstellend, wasbaar, krim
pen niet, plooihoudend. Als échte
Coster-verrassing, één dag:
tot 10 jaar,
ALLE MATEN
11-16 jaar, mgLJS
alle maten I
LEIDEN:
Haarlemmerstraat 25
ROTTERDAM:
Korte Hoogstraat 11 Meent hk. Goudse-
singel Katendr. Lagedijk hk. Dorpsweg
West-Kruiskade 35
(Advertentie)
BESCHERMENGEL MET „TOMMY'S GUN
over atoombommen beschikten anders moeten gaan doen.
- beloofden toen op hun beurt, geen
kernproeven te zullen nemen. Frank
rijk, dat toen nog geen atoombom
had, achtte zich door deze afspraak
niet gebonden en liet z'n inmiddels
gereed gekomen bommetjes klappen H
in de Sahara. Dit en de spanning rond j
Berlijn is voor de Sowj ets een ex-
cuus geweest om hun belofte van
twee jaar geleden in te trekken.
Vanzelfsprekend werpen zij de MBB
schuld op de Westelijke mogendhe- I
den. Zij zijn wel gedwongen om op
deze manier „voor de vrede" te zor- hB
gen, want het Westen .s oorlogszuch-
tig. Om Berlijn zou geen vuiltje aan
de lucht zijn geweest als het Westen t vl®/l j
maar braaf ja gezegd had op alles MyraaH
Chroesjtsjov decreteerde. Zo ./jf 1 - i
braaf was het Westen niet en dus
draagt het alleen alle schuld, dat |HH
Chroesjtsjov nu proeven gaat nemen
met een nieuwe super-bom.
Achteraf kunnen we precies na- I
gaan, wanneer super-bom
gevonden. Dat was omstreeks maart
van dit jaar. Toen werden de onder-
handelingen over het definitief stop-
Genève weer maar bleken de
Russen in het geheel geen belang I
meer te stellen in de onderhandelin- I
gen. Zij wilden alleen praten over
algehele ontwapening, wat natuurlijk
een veel ingewikkelder probleem i-
en waarover tot in het oneindige
gediscussieerd kan worden. De be-
doeling was blijkbaar om tijd te win- I
nen. Tevens werd de Berlijnse kwes- I
tie weer opgerakeld en zo heet ge- I
stookt, dat men daar een mooie aan- I
leiding in kon vinden om de nieuwe I
super-bom te gaan proberen. Wie zal
zeggen of de fraaie ruimtevluchten
van Gagarin en Ti«y\ geen rol heb-
ben gespeeld of gaan spelen in de Een Westberlijnse boerenvrouw, die in de enclave „Eiskeller" in Oost-Berlijn woont, wordt tijdens haar gang
plannen met de superbom' naar West-Berlijn begeleid door een Engelse soldaat. De Britten zijn tot deze maatregel overgegaan sinds er
Het laat zich begrijpen, dat de bij het smalle paadje, dat de verbinding tussen de enclave en de rest van West-Berlijn vormt, moeilijkheden
Amerikanen en Engelsen de Geneefse plaatsvonden.
