St. Elisabethsgasthuis in
herstelde luister
Elisabethshofje en Hofje van Zessen wordt weer
„Elisabethsgasthuys"
DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1961
DE LEIDSE COURANT
W.GiNA 4
Hiernaast de plattegrond van 't gast
huis, met onderaan de kapel. Links
het „Hof van Zessen". Tussen beide
hoven twee nieuwe vleugels
De voorgeschiedenis is nu zo lang
zamerhand wel bekend. Reeds in
1959 verscheen in ons blad een ar
tikel van de hand van dr. M. A. van
Dongen, kort geleden door ons nog
eens in verkorte vorm gepubliceerd.
Uit een z.g.n. Commisie Van Don
gen is thans een stichtingbestuur
gegroeid, waarvan dr. Van Dongen
zelf de voorzitter is en de heer J. J.
L. Haanraadts secretaris-penningmees
ter. Verder maken van het stich
tingsbestuur deel uit mej. Th. van
Mechelen en de heren dr. ir. P. Feh-
mers, dokter H. M. W. J. Kortmann,
notaris J. A. Post en drs. P. J. Stol-
ker.
Aan deze stichting heeft het ge
meentebestuur het complex, dat be
grensd wordt door Oude Vest, injs-
betsteeg en Caecilastraat, bevatten
de de resten van het Elisabethshof-
je en het Hofje van Zessen, 9verge-
dragen voor de som van één gulden,
in feite dus om niet. Hiermede heeft
de gemeente dus ook het oorspron
kelijke plan laten varen de hele
zaak daar te slopen.
De commissie stelt zich op de eer
ste plaats ten doel de beide hofjes
na restauratie en gedeeltelijke her
bouw te bestemmen tot een verzor-
gingisinrichting voor invalide en
chronisch zieke bejaarden, daarmee
tevens bereikende dat het complex
weer zij het in moderne vorm
de oorspronkelijke bestemming terug
krijgt.
den en hun algemene verzorging.
Ze zullen dus als échte afzonderlijke
woninkjes verdwijnen. Bij ziekte ligt
echter geen scheiding van echtelie
den in de bedoeling. Langs de ach
terzijde van de kamertjes is een
gang geprojecteerd, waardoor de be
diening der maaltijden en andere
hulpverlening gemakkelijker kan
plaatsvinden. Deze kamertjes zijn
niet bedoeld voor échte zieken, maar
wel voor hen die regelmatige hulp
van node hebben. Het Elisabeths-
hofje krijgt 1 kamertje voor twee
personen, de resterende huisjes wor
den voor 1 persoon ingericht. De
zes woninkjes van het Hof van Zes
sen worden alle voor twee personen
ingericht. De totale capaciteit is zes
tig bedden, ongeveer het getal van
het middeleeuwse gasthuis.
Als centraal punt van het com
plex - de beide hofjes zullen één
geheel gaan vormen - wordt gedacht
aan twee nieuwe vleugels, die men
mettertijd hoopt te kunnen bouwen.
De regentenkamers, waarvan het
ene een renaissance-gevel heeft met
enkele gekleurde regentenwapens
zullen behouden blijven. Buiten de
noodzakelijke dienstruimte zal er
natuurlijk ook plaats zijn. voor re
creatie en medische voorzieningen
(zoals een behandelkamer en een
apotheek) alsmede voor een kloos
tertje voor de zusters-religieuzen,
die men voor het werk wil aantrek
ken. Gehoopt en verwacht wordt,
dat dit ook weer zusters zullen zijn
van de Congregatie van de H. Elisa
beth, „Zusters van de Hooigracht".
Dat in het oude complex de ac
commodatie modern zal zijn, behoeft
geen betoog, maar op één ding wil
len we toch wel in het bijzonder
wijzen. Bij de kamertjes zal name
lijk het huiskarakter enigszins
worden bewaard, doordat in elk
eigen sanitair - w.c. en wasgelegen
heid - zal worden aangebracht. Hier
door zal de indruk van op-zich-zelf-
wonen door de verpleegden wezen
lijk worden versterkt. Naar wij me
nen is dit een unicum in den lande,
een unicum overigens dat zeker na
volging verdient.
Nieuw centrum van katholieke invalide bejaardenzorg
Het St. Elisabethgasthuis te zamen
met het „Hof van Zessen. Aan de
rechter-langzijde de ziekenzaal met
(verhoogd dak) de aansluitende kapel
dat speelse karakter gaven, weer
aangebracht.
Het vroegere poortje, dat in de
Caeciliastraat toegang tot het gast
huis gaf, is thans als museumstuk
gemetseld in de muur op de binnen
plaats van De Lakenhal. Het zou
waarlijk een daad van piëteit zijn,
wanneer mettertijd dat poortje weer
zijn oorspronkelijke functie in het
dan herrezen Elisabeths-gasthuis zou
terugkrijgen.
Voor echtparen en
alleenstaanden
De thans bestaande, gedeeltelijk
nog bewoonde huisjes van het Elisa
bethshofje en het Hofje van Zessen,
zullen worden ingericht tot kamer
tjes, gedeeltelijk één-persoons, ge
deeltelijk voor echtparen, en bestemd
voor verplegingbehoevende bejaar-
Situatieschets zoals men zich voorstelt dat het nieuwe Elisabeths-gasthuis
gaat worden. Het zwarte gedeelte zal het nieuwe verbindingsgebouw zijn.
Het vraagstuk „De Vrouwencamp"
in het algemeen en de restauratie
of herrijzing van het oude Elisabet-
tengasthuys in het bijzonder, is de
laatste weken door het bekend wor
den van de plannen van de z.g.n.
Commissie Van Dongen en het be
sluit van de Leidse Raad, de oude
bouwvallen aan een stichting over
te dragen, opnieuw in de publieke
belangstelling gekomen.
We mogen wel zeggen, dat het
een eerste kroon betekent op het
werk en bemoeienis van ir. Hugo v.
Oerle, die jaren lang geijverd neeft
voor herstel van een der oudste nog
bestaande middeleeuwse inrichtin
gen van liefdadigheid en het behoud
van een der oudste en historische
merkwaardigste stadsdelen, de Vrou
wencamp.
Nog is „de schone voleinding" niet
daar, we weten zelfs niet of die
spoedig daar zal zijn, dan nog in een
meer verwijderd verschiet ligt, maar
de uitgewerKte plannen zijn er, plan
nen waarvan wij kennis nebben mo
gen nemen en die, wanneer ze kun
nen worden gerealiseerd, waar goe
de hoop op bestaat, niet alléén een
prachtige aanwinst zullen zijn voor de
oude stad Leiden, maar ook voor de
op moderne leest geschoeide katho
lieke bejaardenzorg.
Men vond daarbij steun in de Rijks
commissie voor Monumentenzorg,
die bezwaar maakte tegen de ge
meentelijke slopingsplannen, gezien
de historische waarde. Tevens krijgt
het idee van ir. Van Oerle gestalte,
sanering en behoud van het oude
stadsdeel de Vrouwencamp.
Het is de bedoeling het complex
in (gemoderniseerde) oude luister te
herstellen en gedeeltelijk weer op te
bouwen. Er is n.l. in het verleden
reeds veel gesloopt en door vreem
de bestemmingen verknoeid. Wat
verdween, is b.v. het sierlijke to
rentje, dat volgens, de oude prenten
„daervan synde", oorspronkelijk het
dak van de voormalige „sieckensaele"
heeft gesierd.
Zoals uit bijgaande ontwerpschets
van het architectenbureau Van Oerle-
Schrama-Bos blijkt, ligt het in de be
doeling, dat torentje weer op te
bouwen en ook de voormalige kapel
weer zijn functie terug tegeven. De
oude ziekenzaal zal als zodanig weer
worden ingericht en daarbij ook de
middeleeuwse open verbinding met
de kapel weer hersteld. De zieken
zaal zal ruimte bevatten voor twee
maal tien bedden. Aan de hofzijde
is een open pergola geprojecteerd,
waarin de bedden met de zieken bij
gunstig v/eer kunnen worden gerold.
Het kapeldak zal weer worden
verhoogd en de drie tuitgeveldjes,
die volgens de oude gravures de
lange gevelwand in de Caeciliastraat
Situatieschets van de huidige plattegrond van het Elisabethshofje
en het Hofje van Zessen
