ii
Koningin Wilhelmina bracht een bezoek
aan de eerste VEBO 25 jaar geleden
STORM JOEG TENTEN OM
BLOEDIG HANDGEMEEN
tussen goden en giganten
Het is weer knokken op de Parnassus
ZATERDAG 29 JULI 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 4
comité (25 personen) allen op him
gebied autoriteit) en verdere geno
digden, verklaarde Burgemeester
Van de Sande Bakhuyzen de tentoon
stelling voor geopena. na het uitspre
ken van een rede, waarin hij duide
lijk deed uitkomen zijn erkentelijk
heid en dankbaarheid voor het ge
presteerde.
De tentoonstelling zelve is een
groot succes geworden, hoewel het
heel wat voeten in de aarde heeft
gehad voor en alleer de financiële
eindjes aan elkaar geknoopt waren.
Maar dit schijnt nu eenmaal aan een
tentoonstelling inhaerent te zijn.
DAXTnmn.r. ,nJ deze niet meer te doen organiseren
ONDERDAG de 19de september, door een willekeurig samengestelde
de dag waarop het vee aawwe- commissie, maar door een voor dit
zig was, was het een buitengewone doel op te richten Vereniging. Al-
voldoening voor ons de in witte-rouw geschiedde'
geklede Koningin Wilhelmina met
klein gevolg op het tentoonstelllngs- j-R werd een uitgebreide leden-
terrein te mogen ontvangen, met vol- E. werf-actie op'touw gezet, voor-
le belangstelling Harerzijds ook namelijk onder gewezen exposan-
rond te leiden, hoewel de herinne- ten ^aar ook 06nder de verdere
ring aan het eerste moment van de plattelandsbevolking in genoemde
ontmoeting, na zo vele jaren, nog sHtraek> hetweik dit verblijdende re-
(Advertentie).
een innerlijke kriebel veroorzaakte.
H.M. was n.l. iets vroeger gekomen,
dan waarop door ons was gerekend
en juist op een tijdstip waarop wij,
in de regen, nog volop aan het or
ganiseren en bedisselen waren. De
ontvangst ging dus wel met enige
verwarring gepaard.
Goede raad was duur, maar er
moest in ieder geval worden inge
grepen.
OX191V lil*. A. VCU1 UC UOIIUC-UCUUIU; <,C11 UlCIXktC UI Z.JJH VUU1-
woord in het tentoonstellingsprogramrtia-1935 op, dat, als er wel ooit autos gingen we van Noord
te voren in Leiden een landbouwtentoonstelling was gehouden (toch waren .1Laari jj en va? s* ?aar
er toen oudere mensen die wisten te vertellen dat er hier in 1911 'n West de stad door, om te zien of we
mislukte tentoonstelling was geweest), dit zó lang geleden was, dat nie- f.®.n ander gebouw of iets derge-
mand zich dit kon herinneren. Intern is daarover toch wel enige malen y konden bemachtigen om daarin
een balletje opgeworpen. Burgemeester jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar gaf
mij omstreeks 1926 te verstaan voor dat doel een zeer geschikte prijs in j exposties on-
zijn bezit te hebben. ae£te Dreng®n-,
In dit jaar waren door mij de eerste stappen gezet ter verkrijging van een Helaas, ook dat mislukte, maar
een nieuwe veemarkt en besloot de gemeenteraad, vóór het vertrek van bleek, O wonder, wat men noemt
burgemeester De Gijselaar op 1 januari 1927, bij voorbaat daartoe enige ®en 6® bij een ongeluk, want de
hoogste gemeentelijke autoriteiten
begrepen, dat onze met ontzaglijke
moeite en offers opgebouwde organi
satie tot mislukking gedoemd zou
worden, indien hunnerzijds niet de
helpende hand zou worden geboden,
en andere Deze werd geboden en royaal. Het
sultaat sorteerde, dat in een korte
spanne tijds ongeveer 200 individuele
en organisatie-leden blijk gaven te
zamen een tentoonstellings-vereni-
ging te willen vormen.
Moeizaam werden intussen door
het bestaande comité concepten voor
statuten en huishoudelijke reglement
ontworpen, voorlopige Ledragen van
Zaterdag 21 september, de dag contributies en donaties bepaald,
waarop des middags een ringrijdenj vorming van besturen en commissies
werd gehouden (donderdag t.v. had besproken, kortom de gehele con-
er ook een ruiterfeest plaats gehad), structie en constellatie van de nieu-
werd onze 4-daagse Leidse tentoon- we corporatie onder de loep geno
stelling des avonds door de heer men
Bonda gesloten en konden wij in de Na de vele, vele vergaderingen
komende t«d tot de liquidatie over- werd dan eindeujk op 3 aprU if36,
£aan* dus even een half jaar na de show,
Dit laatste is, zoals al eerder is 1935, een algemene vergadering be-
opgemerkt, nog al met pijn ge- legd, waarin besloten werd op te
gaan, mede door toedoen van de ma- richten een vereniging voor het
teriële tegenslagen, maar waar we houden van tentoonstellingen in het
nu eenmaal begonnen waren met algemeen en in het bijzonder van
iets dat levensvatbaarheid bleek in te Vee, paarden, zuivel en bodempro-
sluiten, piekerden we er niet over ducten en haar te geven de naam:
dit weer prijs te geven. „Vebo" (Ve van Vee, en bo van bo-
En hierdoor werd het begrip af- demproducten). Haar doel zou zijn:
wikkeling getransponeerd in ontwik- de bloei te bevorderen van het Leid-
keling, want nog tijdens de af wikke- se marktwezen (een terug-greep dus
om jaquet en hoge hoed van huis te ling, 1935, werden niet alleen be- naar het „comité" van Vrienden van
halen (ja dat was in die tijd zo de sprekinfcen gevoerd over de organi- het Leidse marktwezen" van 1935),
gewoonte voor een zich respecte- satie, 1936, maar achtte men het van de Veehandel en Veehouderij in
rend bestuur), voor de feestelijke dringend nodig voor de Rijn en duin- het algemeen en van de Land- en
ingebruikneming. streek ieder jaar te Leiden een agra- Tuinbouw.
In tegenwoordigheid van het ere- rische tentoonstelling te houden en L. A. Mennes
Koninklijk bezoek op eerste VEBO-
tentoonstelling.
percelen land, nabij de Haarlemmervaart gelegen, aan te kopen.
Lijkwade over de eerste tentoonstelling
TOEKEN naar een gelegenheid om enkele Rijksconsulenten
deskundigen traden toe als adviseurs, gehele schoolgebouw, aan de Rijns-
burgersingel en Schuttersveld gren-
NIET GENOEG te prijzen was, dat zende, werd ons te circa 4 uur n.m.
het gemeentebestuur onmiddel- ter beschikking gesteld en een kwar-
lijk het grote belang voor Leiden als tlar later verlieten de kinderen door
marktstad (onze veemarkt was juist de ena deur hun school en werden
van de 3e plaats in het land naar de door de andere deur onze spullen
4e getuimeld) zag en de initiatiefne- door gemeente-werklieden naar bin-
ucuvuAtu ■■■fT1—it uwwuttiu. mers alle mogelijke steun toezegde, nen gedragen.
Het "d^i^ '.veemarkT', "aangevuld n!?t de laatste plaats financiële We waren onderdak; zuchten van
een veetentoostelling te or
ganiseren behoeft dus niet; de offi
ciële ingebruikneming van een nieu
we veemarkt zou daarvoor worden
aangegrepen.
In 1927 zond ik mijn verder uitge
werkte veemarktplannen bij B. en
W. in en deze werden door de daa-r
bij betrokken instanties bestudeerd.
met allerlei tekeningen, berekenin
gen enz. enz. werd steeds volumineu-
zer maar.werd .bij de stadhuis- te zetten-
bijstand, hetgeen uiteraard dankbaar verlichting werden geslaakt maar
aanvaard werd en moed gaf om door moesten voortijdig worden afgebro
ken, want nu moest er waar ge-
Even eens dient er met dankbaar- maakt worden wat bij de ope-
veemarkt (met tentoonstelling) was heid gewag gemaakt van hulp ook ru?S daarna, de voorzitter Bonda
van dat ogenblik af het kind van de van andere zijde en in verschillende zeL n-l* »da* de onvermoeide wer-
tot aan de dag van vandaag onbe- vorm. kers wel in het bijzonder na dins-
- - - - - dag blijken hadden gegeven wat ze
Uiteindelijk mochten wij het ge- wa|rd waren".
Geslapen is er die nacht niet veel,
brand in 1929 vernietigd De nieuwe
taalde rekening geworden.
Daar de toestand op en om de oude noegen smaken, uit de verwarde klu-
markt intussen steeds hopelozer wen een patroon te hebben gebreid,
werd, rapporteerde ik dit in 1932 aan dat waardering vond bij allen, die op
B. en W. en stelde voor hieraan een enigerlei wijze bij deze breed opge-
er was maar ternauwernood tijd
einde te maken, door het aanbren-
Sen van verscheidene vrij ingrijpen-
e wijzigingen en uitbreidingen.
Nadat deze later met nog enige
zette show (Grote Vee- en Zuivël-
tentoonstelling genaamd) betrokken
waren.
Het is inderdaad in die september-
andere waren aangevuld, besloot de maand van 1935 (1821 sept.) iets
Gemeenteraad d.d. 4 juni 1934 goeds geworden. Niet slechts alle
conform de voorstellen; kosten mogelijke uitgebreide rubrieken
f 155.000.voor die tijd een hoog groot- en kleinvee werden geëx-
bedrag.
poseerd, maar ook zuivel, groenten,
Nu had zich inmiddels in 1933 iets fruit en bloemen terwijl landbouw-
bijzonders voorgedaan. Een slechts machines en werktuigen en verschil-
met name bij mij bekende en eerst lende stands met ruiterfeest was
in 1931 opgerichte organisatie, t.w. daarbij niet vergeten. Als terreinen
de „Vereniging van Varkensfokkers waren aangewezen voor vee, het ver
en mesters te Leiden", vroeg aan B. nieuwde en uitgebreide veemarkt
en W. toestemming om op 25 april terein en voor al het overige het pas
op het veemarktterrein een varkens- geëgaliseerde en van bestrating voor-
demonstratie en verkoopdag te mo- ziene gedeelte van het Schuttersveld
gen houden. Deze dag, waarvoor B. (van de markt af bereikbaar via een
en W. gaarne toestemming hadden nieuwe brug over de Rjjnsburgersin-
gegeven en zelfs een geldbedrag voor gelgracht). De exposities op dit veld
prijzen ter beschikking hadden ge- werden ondergebracht in zes zeil-
steld, is gehouden en met veel sue- doek-tenten, waaronder één van
ces (pl.m. 110 prima varkens en een 60x10 m2 (voor fruit, groenten en
aantal dito biggen).
bloemen), één van 40x20 m2 (voor
Deze demonstratie werd een jaar wetenschap en practijk), één van
later, dus in 1934, op 8 mei herhaald. 32x15 m2 (voor zuivel) en de overige
Het nauwe contact, dat ik geduren- van meer of minder geringe afme-
de deze laatste dag met de heer J. tingen, waaronder één voor kookde-
W. Bonda, de motor van de organi- monstraties; de kleinste was een
serende Vereniging en de latere consumptietent van 16x11 m2; hier-
voorzitter van de Vebo, had gehad, door werd pl.m. 3000 m2 overdekt.
Bovendien richtte de heer Bonda
voor eigen rekening daar nog een
onze gezamenlijke
de marktvernieuwing,
waartoe, zoals gezegd, een maand volledige gras-silo op. Maar, och ar
iater werd besloten, aan te grijpen me!!! Hadden we maar in de toe
voor een
stelling.
Verschillende personen en orga-
landbouw-tentoon- komst kunnen zien, dan zouden we
in dit geval tot het aanwenden van
die kwetsbare en dure tenten zeker
nisaties werden al spoedig aange- niet besloten hebben, want wat er
zocht in een voorlopig comité zit- mee gebeurde en een bron van ellen-
ting te willen nemen, enerzijds om de werd, blijkt wel uit het volgende:
de bereidheid tot medewerking der 10
diverse agrarische sectoren te pol
sen, anderzijds om tezamen de prae-
Op 18 september, zou de tentoon
stelling door de Burgemester (te-
vens voorzitter van het ere-comité)
limlnaire werkzaamheden ter hand officieel worden geopend, maar daags
te nemen. In dit comité, welker te voren, de fatale dinsdag de 17de,
leden meer en meer bekend werden stak er een ongewoon zware zuid
als „Vrienden van de Leidse vee
markt", werden de heren J. W. Bon-
wester storm op, die zoals een der
plaatselijke dagbladen schreef
da, ir. Leman, journalist en J. H. entraleuze tijd een groot gedeelte
van der Kloot, tot heden steeds voor- vernielde van hetgeen „na maanden
riter van de Zuivel-commissie, aan- lange moeizame arbeid, met Holland
gewezen respectievelijk als voorzit- se degelijkheid was voorbereid,
ter, secretaris en penningmeester. In Als een lijkwade lagen daar de
de commissie van uitvoering, namen grote witte tentzeilen over de ge- Volgens een veelgebruikte gemeenplaats zouden poezie en romantiek uit
plaats deze drie genoemden, voorts deeltelijk ingerichte stands en de de landbouw zijn verdwenen in het spoor van de laatste paarden, die door
de heer G. J. van der Stoel te Was
senaar en ondergetekende als gedele-
aanhoudende
wederopbouw
geerde van het Gemeente-toestuur; ver de krant
storm maakte voorlopig de techniek van de akkers zijn verdreven. Deze oogstfoto uit de Wieringer-
onmogelijk". Tot zo- meer leert ons echter wel beter, alleen de toon van het lied is anders
MEN HEEFT ZELDEN zo monumentaal zien knokken als in de eerste
zaal van het museum van Oudheden aan het Rapenburg te Leiden.
We hebben eens in het centrum van Rotterdam een ontmoeting op
de vuist gezien tussen vier dronken zeelieden en drie politie-agenten.
Ook dat was zeer boeiend, maar het bleef achter bij de ontmoeting
tussen goden en giganten, waarvan u hierbij een fragment gelieve
aan te treffen.
Op de hier tentoongestelde gedeelten ziet men allereerst een stevig
robbertje knok tussen de driestaltige godin Hekate met de slangen-
voetige gigant Klytios. Het lijdt geen twijfel of de stand is 10 voor
Hekate.
Wat verder heeft Otos het te kwaad met de godin Artemis, die haar
nooit missende pijl - kunst voor 'n godin! - al op hem gericht heeft.
Tragisch achtergrondje van dit tafereeltje is, dat Otos eigenlijk ver
liefd is op Artemis en in een zwak ogenblik al eens geprobeerd heeft
met haar aan de haal te gaan. Godin
nen plegen korte métten te maken
met dit soort van vrijers. Zij laat gi
gant Otos niet alleen gigantisch een
blauwtje lopen, maar stuurt hem ook
nog een pijl, met de hartelijke groe-
J ten. Vrouwen zijn onberekenbaar. Het
tafereel, dat u op een volgende muur
ziet is wel zeer dramatisch. Godin Athena heeft haar tegenstander
Alkyoneus bij de haren (en dit letterlijk) en sleept deze buiten het
bereik van zijn moeder Ge, de aarde, die rechts van Athena, half
uit de grond te voorschijn gekomen, om genade voor haar zoon
smeekt. Op het stukje, dat op bijgaande foto onthuld wordt ziet men
hoe de hond van Artemis al met een andere gigant afrekent.
Het zal de lezer leed doen, dat deze gespierde burenruzie uit het
museum gaat verdwijnen. Haast u dus. Het is namelijk een gips
afdruk van het origineel, dat eens in het museum te Berlijn stond,
maar in 1945 naar Rusland is overgebracht, waar volgens een mede
deling van het Russische persbureau Tass al spoedig gebleken is, dat
het monument de eerste communistische revolutie verbeeldt van ene
Evaja en ene Adamski. Hoe dit zij, volgens de ons ten dienste staan
de gegevens, is dit monument door Duitse expediteurs rond 1880 in
Pergamon gevonden en met veel hoera en zweetdruppels naar Ber
lijn gesjouwd.
Het beeld dateert uit de jaren 180—160 voor Christus en is een
herinnering aan de overwinning van de Pergameense vorsten op de
Galliërs (Galaten).
Haas u, want het gipsen drama gaat wegde vestibule van het
museum wordt verbouwd en alle namaak ruimt de directeur op.
MUZEMAN
geworden.
Snuffelen
in het muzenhuis
