EEN LEIDSE FABRIEK VERHUIST
Mevr. van der '.eeuw blijft liever
Waarom Parmeniier
naar Dokkum trekt
DINSDAG 18 JULI 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
De twee broers Johan (34) en Jan (32) Parmentier stonden in hun
bedrijfsleiding voor een moeilijk dilemma.
In 1959 schreef De Leidse Courant, dat de fabriek van Parmentier aan
de Schelpenkade te Leiden naar elders zou verhuizen. Hoewel er toen
slechts sprake was van een verplaatsing van een klein deel van het
bedrijf, heeft de vraag of men er wellicht niet beter aan deed een
gehele fabriek „op de verhuiswagen te zetten" de directie sindsdien
niet meer losgelaten.
Korte tijd heeft men nog een tussenoplossing overwogen' uitbreiding
van de fabriek op het laatste restje terrein, dat men tussen de huizen
aan de Schelpenkade nog overhield. Er werden ontwerpen gemaakt,
die zelfs nog een plaatsje in de pers kregen, maar een nieuwe beslis
sing bepaalde de toekomst van de ongeveer 250 personeelsleden van
het bedrijf: we verhuizen naar Dokkum".
nog steeds betekenis, is een begrip,
zoals Leidse kaas. De betekenis daar
van heeft ook Parmentiers leiding
niet onderschat, maar bij de keuze
moesten andere argumenten zwaar- De
der wegen. Daar komt nog bij, dat ol
de fabriek aan de Schelpenkade be- de oude Sleutelstad «eeft een beeld
paald uitgewoond was en men dus van de benepen positie waarin „Par-
t0\ nin®riiP™de res'Aurati.e mentier" (rechts onder) verkeert.
moest overgaan wilde men by bly-
ingewikkelde plattegrond van
HOOIGRACHT 54
LEIDEN
PRINS BERNHARDSTR. 51
NOORDWIJK
(Advertentie).
LEIDENAARS die voor de eerste
maal met de beslissing van de di
rectie geconfronteerd werden zullen
zich afgevraagd hebben wat deze
oude Leidse breiwolfabriek in Dok
kum zou moéten beginnen, een stad
je van nog geen 10.000 inwoners in
het noordelijkste deel van Noord-
Friesland.
De heer Jan Parmentier, jong
energiek zakenman, die in de een
voud van woordkeus demonstreert,
dat hij rechtlijnig pleegt te denken,
geeft de verklaring: Dokkum is ont
wikkelingsgebied en dat wil zeggen
dat de regering een zeer ruime sub
sidie verstrekt aan industrieën, die
zich in dit gebied vestigen. En als
men spreekt over ruime subsidie
moet men denken aan bijdragen als
75 per vierkante meter grond, die
er bebouwd wordt, terwijl de grond
prijs voor de helft vergoed gaat
worden. Maar er zijn een serie an
dere voordelen, die de heer Par
mentier op de vingers van een hand
uittelt.
Het belangrijkste is wel, dat de
oude fabriek aan de Schelpenkade,
aan chronisch ruimtegebrek lijdt en
men hier met een euvel heeft te ma
ken, dat met de beste wil van de
wereld niet meer is op te lossen.
Tussen de dichte bebouwing van de
stad Leiden is geen plek van bete
kenis meer te vinden. In Dokkum is
ruimte.
TOEN in het jaar 1870 Johannes
Parmentier, grootvader van de hui
dige fabrikanten, het bedrijf aan de
Hoefkade stichtte, was de Schelpen
kade nog een „Schulpenpad" op
Zoeterwouds grondgebied, dat nog
wijde perspectieven bood voor de
vestiging van een snelgroeiend be
drijf. De heer Parmentier zal in die
dagen toen hij de Schelpenkade
koos als plaats van vestiging niet
bevroed hebben, dat men nog geen
honderd jaar later met ernstige
ruimtemoeilijkheden geconfronteerd
zou worden.
Vele jaren achtereen heeft de fa
milie gewoond in het huis aan de
Schelpenkade, dat nu nog aan het
bedrijf grenst. Parmentier vestigde
aldus een familiezaak in een stad,
die van oudsher op de wolverwer
king was toegespitst. De namen La
kenhal, Garenmarkt en Raamsteeg
herinneren nog aan de 'eeuwen,
waarin de wolverwerkende indus
trie een rol van betekenis speelde.
Maar er is veel veranderd. In 1820
waren er in Leiden bijvoorbeeld nog
meer dan 20 bedrijven, die wollen
dekens fabriceerden; van die velen
zijn er nog slechts twee overgeble
ven, sinds de N.V. Fabriek van Wol
len dekens v.h. Scheltema Jzn zeer
onlangs ook bij gebrek aan opvol
ging werd opgeheven.
De eenzijdigheid in het industriële
patroon van Leiden heeft plaats ge
maakt voor veelzijdigheid en dit kan
de welvaart van de bevolking
slechts ten goede komen.
ZELFS Amerikaanse bedrijven
hebben thans hun vestigingen in en
rond de Sleutelstad; bedrijven in
verschillende branches, die Leiden
als hun stad kozen, omdat het zo
gunstig gelegen is aan een knoop
punt van vaarwegen en aan belang
rijke spoor- en wegverbindingen.
Leiden ligt bovendien beter, zo
heeft men dikwijls geredeneerd, om
dat het over een grote achterland
kan beschikken, wat betreft de per
soneelsvoorziening. De economische
ontwikkeling sinds 1958 het getal
werklozen was in dat jaar nog zeer
groot, die de arbeidskracht tot
een zeer ongewisse factor heeft ge
maakt was echter niet in deze rede
nering opgenomen. Thans heeft het
industrierijke Leiden chronisch ge
brek aan werkkrachten. De arbeids
reserve ligt ver onder het landelijk
gemiddelde. Bij Parmentier is het al
niet anders. De werkplaatsen zijn
onderbezet. De breiwol-industrie is
arbeidsintensief. Voor het haspelen
van de wol bijvoorbeeld heeft men
meisjes nodig die op het machinale
proces oog houden en de haspels
ledigen en van nieuw materiaal
voorzien. Deze afdeling was voor
nauwelijks de helft bezet.
BIJ ZULK EEN gang van zaken
is het te begrijpen, dat de directie
van Parmentier een beslissing moest
nemen. Tegelijkertijd echter kan
men oog hebben voor het probleem,
dat het KVP-raadslid dokter Kort-
mann onlangs schriftelijk aan de
orde stelde; heeft Leiden niet teveel
buitenlandse industrie aangetrok
ken en heeft het de belangen van
eigen industrie niet over het hoofd
gezien. Alleen al bij Royal Mc Bee's
schrijfmachine-industrie werken
meer dan vijfhonderd personeels
leden.
De aanduiding „Leidse wol" heeft
De verticale opbouw van het be
drijf kostte veel extra-transport en
deed veel man-uren verloren gaan.
De materialen moesten van de ene
verdieping naar de andere verdie
ping en terug verplaatst worden. In
Dokkum is alles gelijkvloers en dit
betekent op de duur een kapitaal
van betekenis.
In Dokkum gaat men met een ge
heel nieuwe personeelsbezetting
werken. Enkele leidinggevende figu
ren uit het bedrijf gaan slechts mee.
Ook dat is een overgang, die het
bedrijf op verlies Komt te staan,
maar dat heeft de directie er voor
over.
Men zal, op de duur n.l. steeds
over voldoende arbeidskrachten be
schikken en dat is toch wel een ge
ruststellende gedachte indien men in
aanmerking neemt, dat men hoog
conjunctuur heeft voorspeld voor
vele tientallen jaren.
Dit waren de argumenten, die de
heer Jan Parmentier naar voren
heeft gebracht. Het heeft hem moeite
gekost de beslissing aan het perso
neel kenbaar te maken. Daar waren
er onder, die vele tientallen jaren
bij het bedrijf werkzaam waren en
die nu elders moeten beginnen. Voor
ruim negentig procent, zo verklaart
de directeur echter, heeft men, of
hebben wij voor het personeel een
nieuwe werkkring kunnen vinden
en ook voor de overige, vakbekwame
personeelsleden zal dit wel geen
moeilijkheden opleveren.
De werknemers krijgen in elk ge- J
val een premie indien zij tot het
laatst, en dat zal, ongeveer in sep
tember zijn, aan de firma verbonden
blijven. Intussen zal men de fabriek
geleidelijk overbrengen. Zeventig
Dokkummers en Dokkummerinnen
Haspelen in een onderbezette fa
briek.
„Ik had graag meegewild naar
Dokkum, zegt de 53-jarige werk
meester van Parmentiers haspelaf
deling., de heer H. van der Zeeuw,
maar mijn vrouw voelt er niets
voor".
„Ik niet", zegt even later, mevrouw
Van der Zeeuw. „Ik wil niet uit Lei
den. Niet in de eerste plaats om 3
oktober, maar ik ben in Leiden ge
boren, hier woont mijn familie, hier
zijn mijn twee dochters geboren,
wat zal ik dan op mijn leeftijd nog
naar Dokkum gaan verhuizen. Stel
je voor dat ik het daar niet kan
aarden, dan ben ik hier mijn huis
kwijt, wat moet ik dan beginnen...."
Klein drama van Parmentier is
ook doorgedrongen binnen de huise
lijke muren van dit gezin aan de
Hoflaan.
„Natuurlijk leg ik me bij de me
ning van mijn vrouw neer" zegt la
ter de heer Van der Zeeuw. De heer
Parmentier, die gevraagd heeft of ik
mee naar Dokkum wilde, kan ons
besluit billijken.
Als we het gezin Van der Zeeuw
bezoeken kijkt men juist naar de
televisie: de achtergrond van het
gesprek is een onbestemd gemompel
van een figuur, die iets over Enge
land vertelt.
De familie Van der Zeeuw is al
weer gewend aan de nieuwe situatie
waarin het is geplaatst. Over enige
maanden zal het dienstverband met
de firma Parmentier van net gezins
hoofd ten einde lopen, nadat hij 32
jaar aan de zaak verbonden is ge
weest. Dit is niet iets om diep-sen-
timenteel over te geraken, erkent
ook de heer Van der Zeeuw, maar
het prikt wel even.
Ik ben aan de sfeer gewend. Ieder
een kent me, en het werk ken ik
op m'n duimpje. Hij vertelt van de
vreemde middag waarop het perso
neel in de kantine werd geroepen en
de directie onverwachts kwam met
de mededeling, dat het binnenkort
voor Leiden afgelopen was. De ge
hele fabriek zou verhuizen en niet 'n
deel. Toen zijn er wel hier en daar
harde woorden gevallen. Vooral de
oudere werknemers, die het gevoel
hadden op straat te staan, lieten hun
stem horen. Maar alles is toch wel
in der minne geschikt. Persoonlijk
ken ik te goed de problemen van de
firma om het besluit niet te kunnen
billijken. En ik zal straks best wel
iets anders kunnen krijgen. Daar
ben ik niet bang voor. Meneer Par
mentier kijkt voor me uit.
Leiden trekt toch het meest....
Dutch Swing College Band heeft
hooggespannen verwachtingen
„Gouden" reis
naar Zuid-Amerika
Als de verwachtingen van de mu
sicus Arie Ligthart uitkomen, dan is
de thans 15 jaar bestaande Dutch
Swing College Band, waarvan hij de
zakelijke leider is, vanavond via Ge-
nève naar Zuid-Amerika vertrokken
voor een letterlijk gouden toernee
van 3 maanden.
Op Schiphol bevestigde de heer
Ligthart, dat hij bij zijn Argentijnse
impresario zonder enige moeite
topgages voor de 6 leden van de al
bijna wereldberoemde Nederlandse
band had bedongen. Dat betekent
tegen de 5000 voor een optreden
van circa drie kwartier. Volgens
Amerikaanse persberichten echter
zou die impresario na de komende
drie maanden het eerzame beroep
van rentenier kunnen gaan uitoefe
nen, want Zuid-Amerikaanse radio-
en tv-stations hebben bij opbod ge
poogd hem er toe te bewegen ieder
van hen de eer van de populaire Ne
derlandse band te gunnen.
Daarbij zou zelfs een bod zijn van
niet minder dan ƒ450.000 voor een
slechts drie kwartier durende tv-
show, aldus Arie Ligthart.
„Als er werkelijk zoveel geld voor
ons betaald wordt," aldus Ligthart,
„en heb ik reden aan te nemen, dat
er iets van waar is, gezien de brie
ven die ik van de impresario heb
ontvangen, dan zullen wij onze huid
toch duur verkopen. Het zou te zot
zijn, wanneer de impresario alléén
een veelvoud zou ontvangen van wat
wij met zijn zessen samen mogen
delen. Ik ben van plan dan druk op
hem uit de oefenen door hem aan te
bieden ook voor volgende toernees
onze impresario te blijven. Blijft hij
zonder meer aan een contract vast
houden, dan zoeken we volgende
keer een ander." 1
Van de oorspronkelijke band is uit
1945 alleen de oprichter en leider
Peter gchilperoort over. Met zijn 41
jaren is hij tevens de oudste. Hij
speelt clarinet, sopraan-sax, bariton-
sax, piano en gitaar. De andere le
den zijn Oscar Klein (31, trompet
en gitaar), Dicky Kaart (31, trombo
ne), Bob van Oven (27, bas), zakelijk
leider Arie Ligthart (27, banjo, gi
taar en clarinet) en de in de plaats
van Martin Beenen aan de drums ge
komen benjamin, de 24-jarige Lu
Ssanet, wiens werkelijke naam
(Louis de Lussanet de la Sobloniére)
te lang was voor de aanplakbiljetten.
Jan Morks (klarinet) heeft sinds
april het vroeger 7 man tellende ge
zelschap verlaten.
De toernee zal door vier Zuid-
Amerikaanse landen leiden: Argen
tinië, Chili, Peru en Uruguay. De
populariteit van deze dixieland-band
is ook dankzij de stijgende verkoop
van hun gramofoonplaten enorm ge
groeid. „We hebben voor het uit
kiezen op het ogenblik," zei de heer
Ligthart, „en in Europa staan we
met onze dixieland muziek geloof ik
aan de top. De komende toernee zal
weliswaar vermoeiend worden, maar
het programma is toch 'niet overla
den. Dat schrijft tenminste de im-
presariq. De meeste voorstellingen
duren circa 45 minuten. Hoevaak we
zullen optreden weet ik niet."
Nadat de band omstreeks .20 okto
ber op Schiphol zal zijn teruggekeerd
volgt op 23 oktober een toernee door
Duitsland met 15 concerten. Na een
vakantie in Nederland staat een
tweede toernee door Duitsland met
25 concerten op het programma en
omstreeks de jaarwisseling gaat de
Swing College Band dan opnamen
op de band vastleggen voor een wer
kelijke uitzending door radio Luxem
burg. Dit station begint daar trou
wens in september a.s. reeds mee,
want er zijn reeds voor enkele maan
den bandjes klaar gemaakt. En het
volgend jaar dan gaan we waar
schijnlijk naar Japan.
NOORDWtJK AAN ZEE
ZUSTER LIOBA VIERDE
ZILVEREN KLOOSTERFEEST"
De R.K.V.G.L.O.-school „St. Ag
nes" te Noordwijk-binnen heeft gis
teren op waardige wijze het zilveren
kloosterfeest gevierd van het hoofd
der school, de eerwaarde zuster Lio-
ba.
Op deze dag is wel duidelijk ge
worden, dat zuster Lioba, die pas
gedurende een jaar de scepter over
de school zwaait, reeds nu de harten
van haar leerlingen gestolen heeft.
In aanwezigheid van de hoogeer
waarde Heer deken P. A. van der
Bosch, de eerwaarde moeder-overste
en zusters van J.M.J., werd de dag
geopend met een H. Mis, die tot in
tentie van het jubilerende school
hoofd werd opgedragen door de eer
waarde Heer Kapelaan W. G. van
Sambeek, waarna een feestelijk ont
bijt. Het schoolfeest werd 's middags
voortgezet in een, tot ware feestzaal
omgetoverde leslokaal, alwaar de
alwaar de leerlingen hun prestaties
toonden op het gebied van toneel,
muziek en dans, waarbij ook emeri
tus-deken J. P. A. Brinkman van z'n
belangstelling blijk gaf.
Het laatste woord op deze middag
was tenslotte voor de jubilaresse, die
de eerwaarde moeder-overste, zus
ters en de heer Boers op hartelijke
wijze bedankte, voor het vele werk,
dat zij tot het welslagen van deze
dag hadden verricht.
NOORDWIJK
Geboren: Elisabeth G. J. d.v. L. C.
Caspers en Q. G. M. Raaphorst; Sa-
bina d.v. G. Prins en H. W. G. H.
de Wreede; Daniëla d.v. M. Lindhout
en M. v. d. Niet.
P.
Getrouwd: W. v. Rijn en M H.
Hoek; F. J. v. Nobelen en W. A de
Haas; P. F. Hoogervorst en C. M.
Visscher; W. v. d. Lippe en M. J. H.
Verhoeven; J. C. v. Rossum en G. S.
P. Molenkamp.
Overleden: Alida Hazenoot, 44 jr.;
Gerardus J. Wassenaar, 77 jr.; Jo
hannes W. M. Braun, 58 j.; Maria
H. Heskes, 85 jr.
