ENGELAND ZAL
ZOLANG ER
Churchill moest in 1944
de apenkolonie redden
GIBRALTAR BEHOUDEN
APEN OP 'T EILAND ZIJN!
Kanonnier moest twintig
jaar op de apen passen
Engeland zal de belangrijke toegangspoort tot
de Middellandse Zee blijven beheersen zolang
het eiland Gibraltar in Engelse handen blijft
en.zolang er apen op de rotsen van dit eiland
blijven leven Inderdaad, apen, want er is een
oude overlevering, die zegt, dat de Britten Gi
braltar zullen moeten verlaten zodra er geen
apen meer op dit eiland zijn
Het is de Engelsen er dus veel aan gelegen, dat
er apen op Gibraltar blijven en het is tot nu toe
slechts eenmaal voorgekomen, dat de belang
rijke Engelse bezitting in gevaar dreigde te
komen door gebrek aan apen. Dat was in 1944.
In dat jaar bracht Sir Winston Churchill een
kort bezoek aan Gibraltar en bij die gelegen
heid informeerde hij natuurlijk ook naar de
apen. De man, die „officieel" met de zorg over
de apenkolonie was belast, de kanonnier Wil
fred Portlock, moest hem meedelen, dat er nog
maar zeven apen overgebleven waren, drie
mannetjes en vier vrouwtjes.
kers verwacht werden was het leven
op Gibraltar allerminst vervelend.
Sommige apen waren namelyk apar
te „persoonlijkheden". Kanonnier bij
voorbeeld. Eens had dit dier zich ver
grepen aan de voedselvoorraden en
ik gooide een steen tegen de boom,
waarin hij gevlucht was teneinde
hem duidelijk te maken, dat ik boos
was. Ik draaide mij om en liep weg
maar nauwelijks had ik een paar pas
sen gedaan of ik kreeg een steen in
mjjn nek. Het was dezelfde steen, die
ik naar zijn boom geworpen had
Merkwaardige gewoonten
Kanonnier had trouwens nog een
andere rare gewoonte. Hij klom soms
in mijn kantoortje en greep dan het
een of andere boek, waarin hij ijve
rig ging bladeren. Als er dan geen
plaatjes in het boek stonden, gooide
hij het nijdig in een hoek en ging
woedend weer weg
ONTDEKT GEBIED
(iN'/oVAN HET
TOTALE AARDOPPERVLAK)
DE ONTDEKKING VAIM
HET MYSTERIE
zeer kieskeurig. Het lijkt mij bij
voorbeeld onmogelijk een aap te
vergiftigen. Eens probeerde een arts
van het militair hospitaal een aap
te verdoven door middel van een
banaan, waarin morfine verstopt
was. Het dier snuffelde aan de ba
naan en wierp deze vervolgens naar
het hoofd van de dokter. De dok
ter stopte de morfine toen in de
vorm van een capsule in een ba
naan maar de aap peuterde de cap
sule er uit, wierp die achteloos
weg en peuzelde toen de banaan op!
De apen van Gibraltar zijn ook op
getreden voor de film en de televisie.
Bij het maken van die film hadik
eigenlijk de moeilijkste rol want ik
moest voortdurend de rots op en af
rennen om de apen onder controle te
houden. Voor de radio hebben de apen
overigens meer interesse. Beluister
de ik eens een goed concert dan kon
ik er op rekenen ook een aantal apen
op bezoek te krijgen om mee te luis-
De aarde waarop wy leven is een
mysterieus gebied voor de mens, zo
geheimzinnig en moeilijk te omvatten
dat het tot in onze generatie heeft ge
durende voor de mens alle gebieden
van de aarde had betreden. En on-
Toen Churchill dit vernam fronste hy de wenkbrauwen. „Portlock" zei hy,
„ken jij dan niet de legende volgens welke Engeland Gibraltar zal moeten
opgeven zodra de apen weg zyn?" Toen Portlock bevestigend antwoordde,
zei Churchill: „Zorg er dan ook voor, dat er apen op Gibraltar blijven. Ik zal
my van nu af aan persoonlyk met deze kwestie bemoeien
Churchill hield woord want een week later landde er op het eiland een groot
Amerikaans transportvliegtuig om acht uit Noord-Afrika afkomstige apen
af te leveren aan Portlock. En van dat ogenblik af heeft de apenkolonie op
Gibraltar zich weer uitgebreid. De Britse positie op Gibraltar was daarmede
weer veilig gesteld dank zjj het persoonlyk ingrijpen van Sir Winston
Churchill
Ook is er eens een officiële klacht
van een kolonel binnengekomen over
de gedragingen van de apen. Hij werd
geplaagd door een troep apen, die
zijn fruit stalen, zijn aardappelen uit
de grond haalden, zyn pantalon in
stukken scheurden en in zijn bed
hadden geslapen!
Eens hebben de apen een aanval
ondernomen op een school. Bij die ge
legenheid maakten zij zich meester
van de breiwerkjes van de kinderen
en verwarden die volledig by een
spel. De apen hadden ook een zwak
voor bier en eens hebben Amerikaan
se soldaten de dieren bier te drinken
gegeven. Een van de apen was zo
dronken, dat hij by een sprong naar
een tak van een boom missprong en
neersmakte op de grond. Ik vermoed,
dat hy twee takken zag en precies de
verkeerde wilde grijpen.
In andere opzichten waren de apen
teren. Als zij echter via de radi o 'n
hond hoorden blaffen, werden ze woe
dend omdat zy het beest zelf nergens
konden vinden Er behoeft trou
wens geen enkele twyfel te bestaan
ten aanzien van de intelligentie van
apen. Ik heb ze bijvoorbeeld fruit
kwekers zien helpen bij het plukken
van vruchten maar ik heb ook een
aap bezig gezien, die behoedzaam
achter een aardappel-potende boer
aanliep en voorzichtig alle juist gepote
knollen weer opgroef. De man zal er
zich later wel over verwonderd heb
ben, dat er niets opkwam.
Hoewel ik nu nog maar kort weer
in Engeland terug ben, loop ik nu toch
al weer met de gedachten rond spoe
dig weer een bezoek te brengen aan
de apen van Gibraltar maar dan als
.burger". Apen, die voor Engeland
van zo'n grote waarde zyn
(Copyright Opera Mundi)
danks alle techniek en wetenschap zjjn
er nog steeds gebieden waarvan wy
maar nauwelyks voldoende weten.
Ook ontbreken er van heel wat stre
ken nog steeds goede landkaarten of
luchtfoto's. Dat de mens slechts heel
langzaam de geheimen van de aarde
heeft kunnen ontsluieren, bhjkt duide
lijk uit onze grafiek. Hierin geven wy
een overzicht van de mate waarin de
aarde werd ontdekt. Achter de lyn van
onze grafiek verbergt zich de onder-
zoekingsdrang van de mens, sinds de
eerste schepselen, aarzelend hun di
recte omgeving verkenden, is deze lyn
op onze grafiek omhoog gekropen. Hoe
meer er van onze aarde werd ont
dekt, des te hoger stijgt de grafische
lyn, tot het moment waarop gezegd
kan worden dat wij de gehele aarde
hebben ontsluierd.
Om onze wereld te ontdekken
heeft de mens een ontzagwekkende
prestatie moeten leveren, waarin
geen verschrikking hem bespaard
bleef en waarin de mens op zyn
beurt geen misdaad heeft bedreven
die niet bedreven is.
Krygstochten, hebzucht, economi
sche noodzaak, wetenschappelyke be
langstelling e.d. het zyn allemaal mo
tieven die bijgedragen hebben tot de
ontdekking van 't land en water op de
aarde. Ook het pure toeval heeft soms
een handje geholpen. Zo kwam Ca-
brai in 1500 per toeval aan de oost
kust van Zuid-Amerika terecht hoe
wel hy eigenlijk op weg was naar de
zuidpunt van Afrika.
In de periode van 1500 tot 1600,
werd er een enorme vooruitgang ge
boekt, bij het ontdekken van onze we
reldbol. Zonder twyfel heeft de wens
van de heersers van Europa, om het
toenmalige handelsmonopolie van de
Arabieren te verbreken, een belang-
ryke rol by de stroom van ontdekkin
gen uit die tyd, gespeeld.
Thans kunnen wij zeggen dat prak
tisch 100 pet. van al het land en water
op aarde, bekend is. Dat er deson
danks nog tal van vragen en pro
blemen over de aarde blyven bestaan
blijkt duidelijk uit de omvang van het
afgelopen geofysisch ja r. Voorlopig
blijft de aarde dan ook een planeet
van de problemen.
nmaiiiiniiiimHiiigiiiuiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirnHiiiiiiiiniiininininiiniiipiBiB
In 1956 bezocht prinses Margaret
Gibraltar en daarbij kwam zij ook
naar de apenkolonie. Op de foto is
zij in gezelschap van de goeverneur
Sir Harold Redman, majoor C. A.
Norton en Wilfred Portlock.
Zie hier zijn
belevenissen
Wilfred Portlock is kortgeleden met
pensioen in Engeland teruggekeerd,
Dertig jaar diende hy by de Britse
marine en van die dertig jaar was hy
twintig jaar lang „officieel" door de
legerleiding belast niet de zorgen over
de merkwaardige apenkolonie op Gi
braltar want die apen gaan de hoge
Britse legerleiding nog steeds zeer ter
harte.
In dit artikel vertelt Portlock l\pt
een en ander van zijn ervaringen en
avonturen met de apen op Gibraltar.
Ik heb niets tegen het leger, zegt
Portlock. Ik heb ook altijd met ple
zier gediend maar eigenlijk heeft men
van mij min of meer een halve aap
gemaakt... Ik was by de marine ge
gaan om wat van de wereld te zien
maar alles wat ik er van gezien heb
was de rots van Gibraltar en... de
apen natuurlyk. Hoe vaak heb ik in
de oorlogsjaren bijvoorbeeld niet ge
wenst, dat men my overplaatste naar
het front, alleen om eindelyk wat ,rust
te krijgen.
Natuurlyk, ik heb een afwisselend
leven gehad en ik kreeg ruimschoots
myn deel wat avontuur en romantiek
betreft maar 't was toch allemaal an
ders dan ik verwacht had. Nu kan ik
U weinig over de wereld maar veel
over de gedragingen e.d. van apen
vertellen
Volleerde zakkenrollers
Wist U bijvoorbeeld, dat apen wpr-
kelyk volleerde zakkenrollers zyn? Ik
kan het U verzekeren. Ze beroven je
zonder dat je er erg in hebt. Ik heb
het een groep toeristen eens laten zien
toen zij zich beklaagden, dat de apen
handschoenen en vulpennen hadden ge
kaapt. Ik maakte de „schatkamer"
van de apen open e toen bleken de
apen heel wat meer te hebben gerold
dan handschoenen en vulpenn.
lagen in de „schatkamer" niet min
der dan een dozijn ruitenwissers van
auto's, een paar fototoestellen, enige
colliers, portemonnaies en brillen
Eens trok een aap een camera uit
handen van een jonge Amerikaanse
en drukte by toeval op de sluiter.
Toen de film ontwikkeld was, bleek
dat het dier een foto had gemaakt,
die een goede vakfotograaf geen
slecht figuur had doen slaan...
Apen zyn ook ware meesters in het
openen van damestasjes, waaruit ze
poederdozen en lippenstiften graaien.
Lippenstift eten zij op met veel smaak
Ook lusten ze graag melkchocolade
maar ze weigeren gewone bittere cho
colade. Kauwgom wantrouwen ze he
vig. Eens gaven Amerikaanse solda
ten drie apen kauwgom maar ze ge
raakten dermate met 't kleverige
psul verlegen, dat ze er nooit meer
van wilden weten. Evenals olifanten
vergeten ook apen zoiets nimmer.
In een lentenacht
De meeste zorgen baarden mij mees
tal hun totaal onverwachte uitstapjes
Als Indianen trokken de apen dan op
oorlogspad. Kort na de oorlog bijvoor
beeld toen een sergeant van de RAF
met zyn vrouw de wittebroodsweken
doorbracht op Gibraltar.
Omdat hun kamer pal tegenover
de rots lag en er verder niets tegen
over was, lieten zij 's nachts het
(liuiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiliiliiiniiiiiiliiliililiiininiiiiuiiiliiliiliiiniiiiiiiiiiiiiuiuiuB
Ook koningin Elisabeth bezocht de
apen tijdens een bezoek aan Gi
braltar.
De kanonnier Wilfred Portlock
raam open staan in de hoop, dat de
lichte bries wat frisse lucht in het
slaapvertrek zou brengen. Zy hadden
echter niet gedacht aan de apen
Want uitgerekend in die nacht trok
ken zij er, aangevoerd door Alex, een
krachtig mannetje, op uit en zij gin
gen regelrecht naar het huis, waar
de jonggehuwden op dat moment slie
pen. Natuurlyk zagen zy onmiddellyk
het openstaande venster. Alex wipte
op de vensterbank en gluurde naar
binnen. Toen alles rustig bleef, glip
te hij de kamer binnen en dat was
het sein voor de anderen om hun lei
der geruisloos te volgen.
Wat zich toen verder afspeelde,
laat zich begrijpen. De apen trokken
voorzichtig de lakens van het bed. De
dame werd wakker. Ze ging recht op
bed zitten en gilde alsof zij vermoord
werd. Onmiddellyk renden de deug
nieten, elkaar verdringend, naar het
venster en zochten een goed heenko
men maar de lakens en gordijnen gris
ten zy mee! Buiten begonnen zy daar
over onderling ruzie te maken, waar-
by de lakens aan repen werden ge
scheurd. Op dat ogenblik kwam ik ter
plaatse. Ik joeg de apen haastig weg
want ik had niet de minste lust na
der bij dit avontuur te worden be
trokken en verder wist ik drommels
goed, dat by het huwelyk •■•an het
jonge paar niet de formule „tot de
apen ons scheiden" gebezigd was
Vorstelijke bezoekers
In mei 1954 kwamen koningin Eli
sabeth en de graaf van Edinburgh
naar de apen kijken maar of ze er nu
een voorgevoel van hadden, dat er
belangryke personen te verwachten
waren of niet, ze waren in elk geval
in geen velder of wegen te ontdekken.
Voor de zekerheid had ik echter vijf
apenbabies in een kooi ingesloten.
Toen de auto van de hoge gasten in
zicht was liet ik ze los. En zie: toen
zij uit de auto stapten was plotseling
nagenoeg de hele troep apen com
pleet. Ook prins Charles en prinses
Anne hebben een bezoek gebracht
aan de apen en later ook nog prin
ses Margaret.
Maar ook als er geen hoge bezoe-
