Zal Zeelands Derde Stad
Weerbericht
Open zeehaven te Katwijk
brengt nieuwe gevaren
voor verzilting
DE WOLKENETERS
Gregoriusavond
2500 gld. verdwenen
uit benzinestation'
Haagweg-Leiden
Het weer in Europa
Marktberichten
MAANDAG 13 MAART 1961
Düi LE1DSE COURANT
PAGINA 3
Hoogheemraadschap van Rijnland:
Gunstig advies over
aanleg meer onder
Noordwijkerhout
De verenigde vergadering van het
hoogheemraadschap van Rijnland
kwam op 8 maart 1961 in het Ge-
meenlandshuis te Leiden bijeen.
Kennisgenomen werd van de herbe
noeming bij koninklijk besluit van
de hoogheemraad H. C. R. Folmer te
Bentveld.
Akkoord werd gegaan met spoedi
ge realisering van de voorgenomen
verbreding van de Leebrug over het
Oegstgeesterkanaal.
Van de behandelde zaken van
meer huishoudelijke aard zij ver
meld de invoering van de vijfdaagse
werkweek voor het Rijnlandse per
soneel, overeenkomstig de gedrags
lijn van het rijk.
De vergadering besteedde voorts
aandacht aan de plannen tot de aan
leg van een zeehaven te Katwijk.
Ernstige beduchtheid werd uitge
sproken voor de verzilting, welke
een eventuele schutsluis aan Rijn
lands boezem zou berokkenen. Men
had de indruk, dat in de Rijnstreek,
die zeer gebaat zou zijn met een
rechtstreekse scheepvaartverbinding
naar zee, de hier liggende moeilijk-
hedèn worden onderschat.
Overigens werd er de aandacht op
•gevestigd, dat de reeds enige jaren
bestaande Stichting Zeehaven Kat
wijk zijn plannen beperkt tot de rea
lisering van een buitenhaven ten be
hoeve van de visserij. Wenst het ach
terland een schutssluis dan zal het
deze, zo is de visie der Stichting zelf
moeten bekostigen.
De onlangs opgerichte N.V. Zeeha
ven Katwijk, die wel een schutsluis
in haar plannen betrekt, bleek met
Rijnland contact te hebben gezocht.
Te verstaan werd gegeven, dat Rijn
land aan ieder reëel plan zijn mede
werking zal kunnen geven, voor zo
ver de boezembelangen daarbij niet
in het gedrang zullen komen. Uit
drukkelijk is er daarbij op gewezen,
dat Rijnlands boezem geen nieuwe,
blijvende bron van verzilting kan
verdragen. Overigens zal men eerst
voor de kring Leiden
Men schrijft ons:
Sint Gregorius trekt aan het klok-
ketouw en luidt al zijn zonen, de
kerkzangers, bij elkaar. Op woens
dagavond 1'5 maart komen zij samen
in de St. Lodewijkskerk aan de
Steenschuur, waar zij om kwart voor
acht de avondmis zingen. Deze avond
mis, opgedragen door de kringvoor
zitter, pastoor W. E. Blok, wordt wat
de wisselende gezangen betreft, ge
zongen door de Schola van het Mis
sie-college te Katwijk, onder leiding
van dr. Auxentius Bour OFM, terwijl
de gezamenlijke zangers de vaste ge
zangen voor hun rekening nemen.
Deze avondmis is de voorbereiding
op de zangersavond, die te 9 uur aan
vangt in Restaurant Van der Heijden,
Breestraat 85, waar prof. A. Ruhe
van het groot-seminarie te Warmond
spreekt over „Nieuwe inzichten in de
liturgie". De nadruk zal vooral wor
den gelegd op die punten van de
nieuwe liturgie,, die voor de kerk
zangers van belang zijn.
Na de pauze volgt een causerie door
dr. A. Bour over de invloed van het
Gregoriaans op de Westerse muziek.
Deze causerie zal worden toegelicht
met fragmenten uit werken van be
roemde componisten.
Het is te hopen, dat Sint Gregorius
niet voor niets de klok luidt en zijn
zonen bijeen roept, maar dat ze in
groten getale aan zijn oproep gehoor
geven. Nu de oude Korenbond ver
vangen is door de kring Leiden van
de Sint Gregoriusvereniging en het
beluisteren en becritiseren van de
prestaties der verschillende koren
van de baan is, mag worden aangeno
men, dat voor een hoogstaand en
leerzaam programma veel belangstel
ling bestaat.
In de nacht van zaterdag op zon
dag is uit het Esso-benzinestation
aan de Haagweg te Leiden, nabij de
inrit van de Churchilllaan, een be
drag van 2500 gulden gestolen. Nadat
dit bedrag in de nacht onbeheerd
was achtergebleven ontdekte de be
diende zondagmorgen tot zijn schrik,
dat het geld, totaal van de inkomsten
van voorafgaande dagen, verdwenen
was.
Naar de employé verklaarde voelt
hij zich door deze diefstal ernstig ge
dupeerd, temeer, daar hij op het punt
staat in het huwelijk te treden.
Marathon-bericht)
een definitief oordeel kunnen vellen
als de thans nog in een eerste sta
dium van technische voorbereiding
verkerende plannen, nader zullen
zijn uitgewerkt.
Meer
Uitgebreid werd ook besproken
het plan tot het graven van een
meer in de reeds eerder tot N.A.P.
afgegraven Oosterduinen onder
Noordwijkerhout ten behoeve van
zandwinning voor de kalkzandsteen-
industrie. Het gaat bij dit project,
waarvoor een ontgrondings-onthef-
fing bij Gedeputeerde Staten van Z.-
Holland aanhangig is, om een opper
vlakte van 36 ha en om een diep
te van 12 m. N.A.P. Het meer zou
in open verbinding met Rijnlands
boezem worden gebracht. Vooral in
de Bollenstreek wordt van deze af
graving ernstige verzilting verwacht.
Medegedeeld werd, dat door de
Provinciale Waterstaat in nauwe sa
menwerking met deskundigen van
verschillende vakgebieden, waaron
der de bloembollenteelt, uitgebreide
hydrologische onderzoekingen zijn
verricht. Door een overdruk van het
diepe grondwater heeft in de huidi
ge situatie een opwaartse kwelstro-
ming plaats door de dieper gelegen
weinig doorlatende lagen. Bij een
ontzandrng tot 12 m. N.A.P. zal
volgens de deskundigen in deze si
tuatie geen wijziging komen, omdat
de weinig water doorlatende lagen
tussen 12 en 20 m. N.A.P. liggen
en dus niet worden aangetast.
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
temp. gisteren
max. min.
Zoet.
De thans reeds optredende kwel
zal zoet blijven, omdat tot 'n diepte
van ca. 70 m. N.A.P. zoet grond
water aanwezig is. Van enige voor
Rijnlands boezem schadelijke zoute
kwel zal dus, naar het onderzoek uit
wees. geen sprake kunnen zijn. Ook
anderszins worden geen schadelijke
waterstaatkundige gevolgen ver
wacht. Mocht 'n provinciale onthef
fing worden verleend, dan zal deze
stelling met de meeste waarborgen
worden omkleed.
KORTE GOLF
Drie Duitse en een Oostenrijkse
bergbeklimmer, die zich de gehele
vorige week langs de steile noord
wand van de Eiger omhoogworstel-
den, hebben zondagochtend om
streeks tien uur hun doel, de top van
de Eiger, bereikt. Hei is voor de eer
ste maal, dat bergbeklimmers erin
zijn geslaagd in de winter via de
noordwand aan de top van deze bij
na vierduizend meter hoge berg in
Zwitserland te komen.
ROTTERDAM, 13 maart. Vee Aan
voer 20.54. 1253 vette koeien, 801 var
kens; vette koeien 3.00-3.30, 2.75-3.00,
2.60-2.70; varkens 198, 195, 192; vette
koeien aanvoer als vorige week, handel
tam, prijzen iets stijver. Prima export
boven notering. Varkens aanvoer iets
ruimer, handel kalm, prijzen niet hoger,
afloop dalend. Prima vleesvarkens boven
notering. Slachtzeugen 1.65-1.75 per kg.
15 FEBRUARI 1561 SLOEG DE ZEE TOE.
REIMERSWAAL GING TEN ONDER, MAAR DE SCHORREN
EN KREKEN WORDEN OMGEZET IN NIEUWE BLOEIENDE
POLDERS
Waar 40o Jaar geleden Reimerswaal
verzonk, vinden we nu een woest
gebied, doorsneden met kreken en
begroeid met spartina en kwelgras.
Een stukje welvarend Nederland
keerde terug tot de oerstaat.
(van onze speciale verslaggever)
lerseke (P P) - „Door de vele stormvloeden in de zestiende eeuw,
waarvan wij noemen die van 1530, 1551, 1555, 1557 en 15 fe
bruari 1561, gingen alleen al in dit gebied ongeveer 8000 ha land
en enkele welvarende plaatsen, waaronder het beroemde Reimers
waal verloren, in die tijd de derde stad van Zeeland. Volgens de le
gende verzonk de stad wegens de weelde der burgers, die gouden
kloppers op de deuren hadden en de fSaarden met zilveren hoef
ijzers besloegen. De vloek zou voorspeld zijn door een meermin.
Bij lage waterstand hebben de vissers nog vaak de daken gezien,
glinsterend van goud. Natuurlijk is dit alles slechts legende, er is
geen goud te vinden, maar wat wel klopt met de feiten, waren de
welvaart en rijkdom van Reimerswaal of Romerswaal, dat al sedert
de 13e eeuw een bloeiende stad in het Zeeuwse land was".
Dit vertelt ons een der ambtenaren van Rijkswaterstaat, waarmee
wij op stap zijn in het -verdronken land van Zuid-Beveland. Op een
afstand van 2 uur ten oosten van lerseke liggen onder de golven
van de Oosterschelde de resten van wat eens het beroemde Rei
merswaal was.
SCHAPEN GRAZEN IN ZEE
Met waterlaarzen aan springen,
glijden we door de vette klei, waar
uit deze onherbergzame woestenij
van schorren, slikken, geulen en
platen, doorsneden door een enorm
aantal grillig verlopende kreken,be
staat. Een ruige begroeiing van
spartina, kwel- en roodzwenkgras
heeft vrijwel dit gehele gebied over
woekerd en de uitgestrekte moeras
sige vlakte biedt een beeld, zoals we
dat ln ons vaderland slechts zelden
aantreffen, namelijk van een ruige
bonk ongerepte natuur. We kunnen
ons bij het aanschouwen van dit ge
heel bizonder goed indenken hoe ons
land er een duizend tot tweeduizend
jaar geleden moet hebben uitgezien,
'n machtige uitgestrektheid van moe
rassige grond vol kreken met 'n woes
te begroeiing zoals wij momenteel
aanschouwen.
Op schorren grazen dikwijls grote
kudden schapen, die bij hoog water
in schaapskooien op terpen ver in het
woeste gebied worden ondergebracht,
maar de mogelijkheid ligt voor de
hand, dat over niet al te lange tijd
dit land weer op de zee wordt her
overd. Dan zal er weer welvaart
heersen in dit gebied.
Rijkswaterstaat en Zeeland hebben
grote plannen. De stormvloed van '53
ligt nog vers in het geheugen, het
Deltaplan vordert gestaag en men wil
bereiken, dat eenmaal Zeeland veilig
geborgen achter hoge, zware, moder
ne dijken geen enkele vrees mee'* zal
behoeven te koesteren voor de wrede
zee, die sinds mensenheugenis juist
dit deel van ons vaderland uitkoos
voor zijn veroveringstochten.
Meer gewonnen, dan verloren
Achter deze dijken zal het goed wer
ken zijn. Daar zullen dan al die ver
loren gebieden weer op de zee wor
den heroverd en omgezet in vrucht
bare landbouw- en weidegronden nog
vele duizenden hectaren te wachten
op herovering, zoals de verdronken
stukken langs de Zeeuwsvlaamse
kust, waar tussen 1300 en 1600 alleen
al niet minder dan 12.885 ha verloren
gingen.
Op een kaart werden ons al die ge
bieden getoond. Onze gastheer ver
telde ons over de toestanden op wa
terstaatkundig gebied, die in die tij
den treurig waren, mede door tech
nische onbekwaamheid en de woe
lige tijd waarin men leefde. Doch na
1600 heeft men een en ander eens
grondig aangepakt en is gaan inpol
deren, met als resultaat dat men mo
menteel meer grond op het water
heeft teruggewonnen, dan sinds 1300
verloren ging.
Wie denkt er In de overgeschoten
modder nog aan Reimerswaal? Er ls
al eeuwen geen spoot meer van een
stad te bekennen. En toch de ge
dachte aan de rampen die deze
plaats troffen, laten ons niet los.
Rustte er een vloek op de stad? Ze
werd niet alleen door vele overstro
mingen getroffen, ze werd ook een
maal door de Zeeuwen verbrand, ze
werd door de Spanjaarden geplun
derd, ze werd door de Staten ver
kwanseld voor 540— en ze werd
door de poorters verlaten als de
vloed dreigde.
De Braakman als voorbeeld
Het feit, dat de Braakman
werd afgesloten, blijkt Zeeuws-
Vlaanderen behoed te hebben voor
een afschuwelijke ramp bij de over
stroming van 1953. De kilometer
lange buitendijk, die tot de Belgische
grens liep, werd door de afsluiting
verkort tot een dijk van slechts 2,5
kilometer, welke, toen de ramp over
ons kwam, gloednieuw en sterk was
en het dus kon houden.
Deskundigen berekenden later dat
men bij 'n doorbraak, die vermoede
lijk bij de oude toestand had plaats
gevonden, op een extra schade van
ongeveer 14 miljoen gulden had moe
ten rekenen. Afsluiting en inpolde
ring van de Braakman hebben in to
taal tien miljoen gulden gekost,
dus het gehele project heeft ons nu
reeds een behoorlijke winst opge
bracht!
Zoals bekend scheidde de Braakman
Zeeuws- Vlaanderen vrijwel in twee
delen. Door aanslibbing was dit ge
bied inpolderrijp geworden. Toen de
aanslibbing ophield, vreesde men,
dat dit gebied weer verloren zou
gaan en is snel tot afsluiting overge
gaan, waarna de inpoldering kon be
ginnen
Bijna tien jaar droog
In 1952 kwam dit werk gereed en
heeft Rijkswaterstaat de nodige
kaanlen, wegen, kunstwerken e.d.
aangelegd, terwijl de Dienst Domei
nen de overige werken, strekkende
tot het tot de definitieve bestem
ming doen geraken van de polder
ter hand nam. Bulldozers schoven de
talloze kreken vol met oeverzand,
gedekt met goede slootgrond.
In het najaar van 1953 was de ont-
ning reeds zover gevorderd, dat de
gehele polder met landbouwgewassen
kon worden ingezaaid. Het gebied van
de polder, dat een totale oppervlakte
heeft van ongeveer 1400 hectaren is
overwegend bestemd voor de uit
oefening van het agrarisch bedrijf.
Er zijn enige tientallen landbouw
bedrijven, terwijl ook aan de fruit
teelt een bescheiden plaats is toege
kend.
In de polder is een zeer grote zoet
waterkreek van plus minus 190 ha
gelaten, die uitstekend geschikt is
voor de beoefening van de water
sport. Samen met 156 ha bos heeft
deze kreek een recreatieve functie
gekregen.
Een schone toekomst
in het verschiet
De Braakman is slechts één voor
beeld, doch wanneer we weten, welke
grote plannen men heeft met betrek
king tot heel ZeelanI die tot uit
voering zullen komen in 't Deltaplan,
dan beseffen we welk een grote taak
er hier voor ons is weggélegd. Over
al verrijzen de geweldige dijken en
sluizen, die de zee moeten buiten
sluiten en de inpoldering van al die
hiervoor in aanmerking komende
schorren, slikken, geulen en platen
mogelijk moeten maken.
Zeeland zal dan een totaal ander
gezicht krijgen. Veel van het ruige
woeste land zal dra verdwijnen.
Welvarende plaatsen zullcn dan uit
de grond verrijzen, waar honderden
jaren voordien ook welvaart heerste,
de zee zal zijn bedwongen en mis
schien zullen de burgers dan - fi
guurlijk gesproken - weer gonden
kloppers (bellen) aan de deur hebben.
Het eilandenrijk zal dan worden
ontsloten, moderne wegen maken een
snelle verbinding met de rest van
Nederland mogelijk. Er zal 'n nieuwe
tijd aanbreken, een tijd van wel
vaart voor het Zeeuwse land, waar
men dan gerust zal kunnen leven
en werken.
De Braakmanpolder. Zover het oog
rijkt land van vette klei met erop
boerderijen, opgebouwd volgens de
modernste principes. Het ideaal van
menige boer. Is dit ook de toekomst
voor het Land van Reimerswaal?
(Meegedeeld door het KNMI.
Geldig van maandagavond tot
dinsdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur)
WESTELIJKE WIND
Over het algemeen veel be
wolking maar op de meeste
plaatsen droog weer. Overwe-
.gend matige westelijke wind.
Weinig verandering in tempera
tuur.
HELSINKI
sneeuw
7
1
STOCKHOLM
onbew.
7
0
OSLO
onbew.
11
2
KOPENHAGEN
half bew.
9
4
ABERDEEN
regen
13
6
LONDEN
half bew.
13
9
AMSTERDAM
geh. bew.
11
9
BRUSSEL
geh. bew.
15
9
LUXEMBURG
regen
13
7
PARIJS
geh. bew.
17
9
BORDEAUX
mist
19
4
URENOBLE
zw. bew.
19
4
MICE
licht bew.
15
7
BERLIJN
zw. bew.
16
6
PRANKFORT
geh. bew.
16
lü
MüNCHEN
geh. bew.
16
10
ZüRICH
geh. bew.
16
5
GENèVE
licht bew.
16
3
LOCARNO
geh. bew.
19
4
WENEN
regen
17
12
INNSBRUCK
geh. bew.
19
1
BELGRADO
onbew.
19
3
ATHENE
onbew.
21
ROME
mist
18
2
AJACCIO
onbew.
16
4
MADRID
onbew.
24
6
MALLORCA
onbew.
16
7
LISSABON
onbew.
24
8
PAO ZE
LEEG.
Om nu eens de ruituit uit te han
gen: Halfvasten is voorbij en wanneer
we aan ons papieren noodkistje ram
melen, horen we helemaal niets. Er
zit nog niemendal in. Goed als
het einde van de vasten nadert, zul
len we er wat in stoppen. Maar dat is
eigenlijk de bedoeling niet. We be
horen onze verstervingen erin te la
ten glippen. We bekennen het eerlijk:
nu we vrij zijn om te vasten naar
eigen verkiezing, brengen we er niets
van terecht. De vroegere Vastenwet
was zn kwaad nog niet!
PUZZEL
No. 531. Horizontaal: 1. afsluiting,
3. wilde haver, 5. mens, 7. familielid,
9. voorzetsel, 10. bereide dierenhuid,
11. lengtemaat (afk.), 12. bijwoord,
14. vlaktemaat, 16. bedekt bloeiende
plant, 17. mandje.
Verticaal: 1 .inwendig deel van
een vis, 2. lengtemaat (afk.), 3. voor
voegsel, 4. hoogste punt, 6. niet de
zelfde, 8. bergweide, 9. bid (Lat.),
11. traag van begrip, 13. Europeaan,
14. spil van een wiel, 15. afnemend
getij.
Oplossing morgenavond.
PUIST
,Zou hot niet eenvoudiger zijn ge
weest hetzelfde stukje twee keer te
lopen?"
