LU WOLVEN DIEPTE r Burgemeester sprak over kassenbouw en Dorpshuis INTERNATIONALE MAATREGELEN ALS DE HAAIEN AANVALLEN n werd Begonnen met 4 WOENSDAG 1 FEBRUARI 1961 DE LEIDSE COURANT PAGINA 9 GEMEENTERAAD VAN VALKENBURG te doen verrijzen, zonder een aan slag te doen op het landelijk be schikbaar gesteld aantal. De heer G. v. Leeuwen sprak na mens de raad een dankwoord tot de burgemeester. Een aanvraag voor subsidieverho ging gedaan door het kraamcentrum Dinsdagavond kwam de raad der land, aan goede rij- en vaarwegen, Noordwijk en van het Wit-Gele gemeente onder voorzitterschap van vtak bij de grote veilingen, behoeft Kruis werd goedgekeurd. een krachtige stimulans tot intensi- Herbenoemd tegen de iinvnmauiAi. M ecu niacjiugc e>iiiuujuuü» wi uiccusi' xxci uciiucinw tot leden van de wif m Have in verjng> wjj men althans mee-profi- commissie tot wering van school- Voltallige zitting bijeen. Na opening teren van de alom gestegen wel- verzuim werden de heren J. Varke- met gebed, hield de burgemeester vaart. De ontwikkeling gaat voort visser, Ant. v. d. Berg, G. v. Dijk, alsnog de gebruikelijke nieuwjaars- in de richting van de intensieve glas- P. v. d. Perk en P. Visscher. Hierna vu - x cultuur. Ik geef nog even een sum- werden enige wijzigingen van de i j seide dat het mjer overzicht van de in de afge- begrotingen 1960 en 1961 goedge- aantal inwoners op 1 januari van lopen jaren verleende bouwvergun- keurd. dit jaar 1973 bedroeg. In de laatste ning voor kassen: der tien jaren is de bevolking gemiddeld met 63 personen per jaar gestegen, waarvan ongeveer twee derden op rekening komt van het geboorte overschot. In een gemeente als Val kenburg met overwegend jonge ge- Bij de rondvraag brak de heer S. In 1959 ruim 7000 m2; in 1960 Poot een lans voor de schooltand- ruim 4000 m2; in januari 1961 reeds artsendienst. De voorzitter zelf ruim 5000 m2. bracht de melkvoorziening op school ter sprake. Hierover ontspon zich DORPSHUIS een nogal lange discussie. De heer Th. v. d. Mey vond alles wel zeer Over de plannen van een Dorps- niooi, maar aangezien het hier een huis zei spr. dat de ontwikkelde ini- bijzondere school betreft, liet hij het .li nuis zei spr. aai ae oniwiKKeiae mi- **v-v zinnen, zal dit geboortecijfer eerder tiat5even er toe geleid hebben dat over aan het bestuur daarvan. toe- dan afnemen, aldus burgemees ter Van der Have. Met betrekking tot de woning- het dorpshuisplan in het afgelopen jaar gereed kwam en de instemming zitting, verkreeg van de diverse instanties, die met het ontwerpen daarvan be- Hierna ging de raad in geheime WARMOND Loop der bevolking De bevol- kig dezer gemeente bestond op 31 Een der meest dramatische rap porten van het jaar is altijd het „Haaien Onderzoek Rapport" van het Amerikaanse Instituut voor Bio logisch Onderzoek, en de er mee sa men gepubliceerde „Lijst van Haai- en-Aanvallen"! In de laatste jaren zijn veel landen ertoe overgegaan gegevens over de Haaien-aanvallen te verzamelen, en door te sturen naar het „Centraal Bureau". Ook met het oog op ue luchtvaartdien sten over de Oceanen en de steeds toenemende ruimtevaart-experimen- bouw zei de burgemeester dat in '60 moeienis hebben. De aanbesteding, vyftig nieuwe woningen gereed zijn die aanvankelijk teleurstellend was, gekomen. Op het ogenblik zijn er elf heeft er toe geleid, dat ten slotte in de vrije sector in aanbouw. Een toch voor een alleszins acceptabele december 1959 uit 2305 mannen en plan voor de bouw van 15 flatwo- prijs gebouwd kan worden. Thans 2042 vrouwen, totaal 4347 personen. I1CI11 Vacu«.-cA ningen met zeer aanvaardbare huur- moet nog gewacht op de zg. Rijks- in i960 werden geboren 43 mannen ten washet dringend^rTodig^onTbln- prijs wacht op de premieverlening, goedkeuring, dit is de vergunning, en 65 vrouwen, terwijl zich vestig- nen korte tijd hiervoor zoveel moge- ftmairnBinvT/B *e &even door of namens de mi- den 218 mannen en 85 vrouwen, al- ijjk materiaal en adviezen te ver- HUISVESTING EN KASSENBOUW nister van Volkshuisvesting en dus eên vermeerdering van 261 man- zamelen! Bouwnijverheid. Ben ik goed inge- nen en 150 vrouwen, totaal 411 per- De burgemeester vervolgde: licht, aldus spr., dan zou deze laatste sonen. Overleden zijn 17 mannen en Om de zo noodzakelijke verder- vergunning wel eens op zich kun- 12 vrouwen, terwijl vertrokken 227 gaande woningbouw mogelijk te nen laten wachten. Dit uitstel gaat mannen en 108 vrouwen, totaal 244 maken, is een uitbreidingsplan Zuid ten koste van onze jeugd. Wij kun- mannen en 120 vrouwen. Derhalve in voorbereiding, terwijl in het kader nen onze jeugd nog steeds niets bie- in 1960 een toename van 17 mannen r?L van het saneringsplan, dat thans den ter ontspanning, geen sportter- en 30 vrouwen tot (op 31 december „°°l\ °7 K vrijwel gereed is, nieuwe mogelijk- rein, geen speelplaats, geen recre- 1960) 2322 mannen en 2072 vrouwen, Vjj"11 JJJt JJ'"j.® heden zullen worden geschapen, atieruimte, niets. Het gevolg is, dat aldus in totaal 4394 personen. H*t van deze vraatzuchüge vijanden der Piloten en passagiers vielen in zee zonder de bebouwde breiden. .Het kom uit te onze jongens en meisjes hun vertier geboorteoverschot bedroeg 79 per- moeten zoeken «p straat of daar- sonen en meer vertrokken dan ge- mensen. Het krioelt er van de haaien in de Stille Oceaan, en vooral in de ovugu cit ainci .iuiu.cn uaii vestigd 32 personen aldus een totale J&SR. mede gelijk te i 'len oorden. Waar- .rau6u u<. t^ov/ucu «*««3 Hiermede raak ik het. zeer moei- om, vraag ik mij af, worden er toch vermeerdering van 47 personen. Het UW j d ff a eTK f j «ri~ een rmr|lte<:aP.s"le jf1 zee valt, dan iike probleem, dat het belang van zoveel moeiliikheden in de wee ee- aantal voltrokken huwelijken be- mon-Eilanden^ de Banda Zee, de^Ti- verzamelen zich direkt de haaien droeg 39. lijke probleem, dat het belang van zoveel moeilijkheden in de weg ge- de volkshuisvesting op directe wijze legd, bij ons streven een dorpshuis, strijdig is met het tuindersbelang. tevens gymnastiekzaal, te bouwen, Op ons zeer beperkte grondgebied, buiten het onderwijsquotum om. Er dient met de ruimte, die ons nog is is alom in ons land een schreeuwen- spreekuur van de burgermeester zal gelaten, te worden gewoekerd. Ons de behoefte aan gymnastieklokalen, niet plaats vinden op donderdag zo bij uitstek gunstig gelegen tuin- Wij als gemeentebestuur zien kans, februari maar op v bouwgebied, in het centrum van het ter plaatse een gymnastiekgebouw van 10 tot 12 uur. mor Zee, de .Celebes Zee en de Soe- om haar heen; een eventueel onvoor- loe Zee, en ook waar de Stille Zuid- zichtig uitstappende ruimtevaart-pi- Spreekuren burgemeester Het f.e S"a"de° loot - die wel je dodende kosmische - spoelt, de wateren van de Filippy- straling, het bombardement van nen, van de Rioekioe Eilanden van meteorieten èn de gloed in de atmos- februari maar op vrijdag 3 februari Formosa en Japan enz.. Overal zijn feer heeft doorstaan - zou altijd februari maar op vrijdag d leoruan daar de wolven der dlepte. Als er nog een slachtoffer kunnen worden en maakte de natie tot zijn erfgenaam (van onze verslaggever) LONDEN (P P) - „Helaas heb ik geen kinderen en daarom heb ik de hele natie tot mijn erfgenaam gemaakt", glimlacht de burggraaf van Nuffield (Viscount Nuffield), in de wereld beter bekend als Morris-autofabrieken in Engeland. Wat deze eenvoudige en losse opmerking van de burggraaf inhoudt, ontdekten wij pas later, bij nadere informatie, want onze bescheiden gastheer wilde hier ver der niet op ingaan. Wel was hij bereid ons iets over zijn leven te vertellen. Een van die fantastische levens zoals grote self-made mannen die leven. Wij kennen ze uit de biografieën, zoals die van Ford, Rockefeller en vele anderen. Even wonderlijk klinkt de ge schiedenis van William Richard Morris. De Jonge Morris, de toekomstige wel in het jaar 1877, als zoon van burggraaf van Nuffield, werd gebo ren in Worcester in Engeland en een eenvoudig burger Frederick Morris. Het noodlot wilde, dat zijn vader, toen de jongen nauwelijks vijftien jaar oud was ernstig ziek werd. Zijn gezondheid was gebroken en William Morris moest zijn vader als kostwinnaar vervangen. Hij kreeg een baantje in een rij wielreparatie-inrichting, waar hij het vak leerde tegen een beschei den loon. Maar de jonge Morris was geen gewone rijwielhersteller, neen, hij had andere kwaliteiten. Na kor te tijd begon hij een eigen zaak, met een klein kapitaal van slechts 4.- of wel 40.Hij werkte dag en nacht, repareerde fietsen en moto ren. In die motorfietsen en de in opkomst zijnde auto's zag de jonge man wel wat. Na verloop van tijd begon hij een garage en toen kwam het grote mo ment, dat hij zelf auto's gu,g bou wen, dat was in het jaar 1917 Vijf endertig jaar oud begon hij aan zijn grote carrière en met succes. Dank zij voortreffelijk vakmanschap en prima zakelijk inzicht bouwde Mor ris zijn bedrijf uit tot een van de toonaangevende auto-industrieën in de wereld. Het werd een miljoenen bedrijf en het z ijn die miljoenen, die de kinderloze Morris nuttig wil besteden. De Nuffield Stichting Uiteraard waren wij wel nieuws gierig naar de wijze waarop de burg graaf „de natie" tot zijn erfgenaam had gemaakt. Hoe deed hij dit Het totaal van Lord Nuf fields wel dadigheid heeft nu een hoogte van niet minder dan 28 miljoen Engel se ponden bereikt, hetgser .n Ne derlands geld ongeveer 283000000.- ls. De lijst van zijn belangrijkste giften, elk van zo'n 100 000,— of meer, begint in 1928, hetzelfde jaar waarin hij de grootscheep-e hulpac tie voor de Oxford universiteit be gon, waar een leerstoel in de Spaan se taal moest komen. Momenteel wordt hij als de grootste weldoener In de lange historie van deze uni versiteit beschouwd. „Eigenlijk had ik nooit technicus willen worden", vertelde William Morris. „Chirurg leek me een fasci nerend beroep. Maar het lot heeft anders gewild. Ik heb mijn wens droom nooit in vervulling zien gaan, maar maakte carrière in de tech niek. Toch is mijn liefde to*, de me dische wetenschap nooit gestorven". Dat komt wel bizonder goed tot uit drukking in de enorme financiële steun die hij aan deze tik van we tenschap heeft gegeven en nog geeft. Morris heeft een brede algemene belangstelling en een warm mense lijk gevoe4. Hij heeft meer dan wie ook in Engeland gedaan voor oude mensen, voor de blinden en voor oorlogsinvaliden Zijn eigen perso neel is ln alle opzichten door mid del van grote fondsen prima sociaal verzorgd. Oude liefde „Door de lijst van belang» ijkc gif ten loopt de rode draad van uw warme genegenheid voor de medi sche wetenschap, zoals in de schen king van 3.000.000.— voor de zie kenhuizen van Oxford, geid voor the Radcliffe Infirmary, Oxford, Guy's Hospital, Londen, het grote zieken huis van Birmingham, voor kantcer- instituten en medische onderzoekin gen op alle terreinen van die weten schap," merkten we op, „u nebt daarvoor zelfs een stichting inge steld „Ja en die zelfde lijn vindt u ook teTug in de statuten van mijn Nuf- field Stichting, die zich ten doel stelt de bevordering van het behoud van gezondheid en het voorkomen van ziekten door steun aan medische onderzoekingen, medisch onderricht en aan het organiseren en tot ont wikkeling brengen van medische en gezondheidsdiensten, het bevorderen van het sociaal welzijn door weten schappelijk onderzoeken en de orga nisatie, ontwikkeling en instandhou ding van instituten voor technisch- en handelsonderricht, alsmede de opleiding van onderwijzend perso neel, de zorg voor en hulp aan arme oude mensen, de bevordering van opvoeding en ontwikkeling van de jeugd, alsmede eventuele nieuwe ideeën, plannen e.d. die ik tijdens mijn leven, of mijn opvolgers na mijn dood, zullen voorstellen." Wij weten dan al, dat deze groot se schepping haar activiteiten be gon in 1943, een slechte tijd, en wel met een kapitaal van niet minder dan 100.000.000.—. Wacht nooit op ideeën I „In de eerste Jaren van het bestaan van de stichting waren haar activi teiten door de wereldoorlog die toen aan de gang was, beperkt. Daarna kon zij het terrein van haar activi teiten uitbreiden," legde Lord Nuf- field uit, maar hij vertelde er niet bij, dat zij het initiatief tot belang rijke onderzoekingen nam naar de oorzaken van rheumatiek en phy- sisch en biologisch onderzoek stimu leerde. In de eerste tien jaar van haar bestaan schonk de stichting meer dan drie en een half miljoen gulden voor de studies op sociaal terrein met betrekking tot de mens en zijn maatschappij. Een van de belangrijkste objecten is de zorg voor Engelse ouden van da gen. Hun aantal is sterk groeiende door de verbeterde levenskansen, waardoor de mensen ouder worden. Deze mensen moeten financieel en maatschappelijk geholpen worden om een onbezorgde oude dag te krij gen. Op dit terrein heeft de stichting bizonder veel en goed werk gedaan. 10.000.000.werd er aan gespen deerd. Zij stichtte de National Cor poration for the Care of Old People. Het gehele gemenebest „Beperkt de belangstelling van de stichting zich alleen tot Engeland informeerden we. De burggraaf veert overeind„wei neen, zij richt zich op het welzijn van het gehele gemenebest In dit verband staat het onderwijs wel voorop. Er werden fondsen gesticht om ambtenaren van overzee in staat te stellen naar Engeland te komen om daar te studeren en zo een hoge re rang te verwerven. Zij bevorder de eveneens, dat jonge Engelse amb. tenaren de andere landen van het gemenebest bezochten om een bre dere kijk op de verhoudingen en De burggraaf Nuffield, miljo nair en groot weldoener. omstandigheden aldaar te krijgen." Hij zweeg, maar hier bleef het niet bij. Ook het wetenschappelijk onder zoek buiten Engeland werd door de Nuffield Foundation gesteund. Zo kreeg Australië hiervoor 650.000.-, een som van 150.000.- ging naar Nieuw-Zeeland en 280.000— naar de Unie van Zuid-Afrika. Veel werk in Afrik» Uiteraard wordt ook het momen teel zo stormachtig tot ontwikke ling komende Afrika niet vergeten. De laatste twaalf maanden werd er vooral in dit werelddeel veel door de stichting gedaan. Enorme kapitalen werden gestoken ln het onderwijs, zoals onder ande re een som van niet minder dan twee en een half miljoen gulden voor de oprichting van een medische faculteit aar#> de universiteit van Rhodesia en Niassaland. Voorts gro te bedragen voor onderzoekingen tot verbetering van de bosbouw in Oeganda, de ontwikkeling van de visserij en viskweek in oost-Afrika en voor vele medische en sociale doeleinden in Zuid-Afrika om slechts enkele voorbeelden te noemen. De stichting helpt waar zij kan en deinst voor niets terug, waar het er om gaat de wetenschap te steunen, de ontwikkeling te bevorderen en het onderwijs te verbeteren, kortom de stichting is er op uit de mens en zijn maatschappij in alle opzichten te helpen. Dit alles is het werk en idee van een groot man, die een sprookjesachtige zakencarrière maakte en de natie tot zijn erfgenaam benoemde, Willi am Richard Morris, the Viscount Nuffield. (Nadruk verboden) met zijn huid aanraakt, die als een „raspijzer" werkt. Pak de haai pas dan met de hanaen aan, als er geen andere uitweg is! Film en televisie geven soms waaghalzige staaltjes van moed der duikers te zien. Wer kelijk luguber luiden de adviezen voor „ovèrlevenden van vlieg- en scheepsongelukken": Doe niet je kleren uitkleden zijn de enige bescherming legen de „raspijzerhuid" van de aanvallende haai! Blijf kalm. spaar je voorraad energie Zwem regelmatig, niei onregelmatig! Laat feen armen of enen buiten de red- ingboot hangen! Indien aanwezig, gebruik de „(J.S. Navy repellent" of „Shark Chaser", in het Nederlands da „Haaien-Verdrijver"; een fles met diep zwarte kleurstof, die je de haai voor zijn neus gooit. In het haventje Pindimar in New South Wales zaï men misschien over deze adviezen lachen. Daar zitten de ervaren schippers van de „Devil" en de „Demon" die in de omgeving van Port Stephens jacht maken op haai en; op „tijgers", „grijze zusters", „hamerhaaien", „slechte Mannen", „schepneuzen", en „engelen", hoe de diverse haaiensoorten in het Aus tralische vissersjargon ook genoemd worden. Daar weet men dat de haai in feite een domm. vis is, die eens in de mazen van een haaiennet vol komen hulpeloos op de kogel wacht, een monster met hersens zo groot als een noot, die zijn verwoedheid van deze bloeddorstige vissen. In alleen te danken heeft aan zijn 1959 zijn 36 „ongeprovoceerde en 3 kolossale lever, die soms 100 kg. en geprovoceerde aanvallen" van haaien meer weegt! Ook in Nederland kan opgetekend, die samen 12 slachtof- niet genoeg worden gewaarschuwd 4ajir voor de haai, omdat een belangrijk deel van onze bevolking uit zeelie- fers eisten. Dit zijn gevallen waar men te doen had met zwemmers, o duikers en baders. Bij scheepsram- den .bestaat, die de wereldzeeën be pen werden 302 personen door haai en aangevallen, waarvan slechts 80 er met het leven van af kwamen echter zwaar gewond. Dat zijn dus in totaal 234 mensen, die door haai en in 1959 letterlijk zijn opgevre ten. Een vreselijk cijfer.... Het bleek, dat haaien in wateren ver blijven die warmer zijn dan 70* Fahrenheit. Maar uitzonderingen zijn nooit uitgesloten, omdat deze varen. De schroeiende zon boven tropische wateren doet nog meer naar een verfrissend zwembad ver langen. Menige zeeman kan getui gen, dat een opvarende alle waar schuwingen ten spijt toch ging zwemmen in gevaarlijk water en ge dood of zwaar gewond werd door een haai! Wil men toch in dergelijke vissen de schepen achtervolgen en ren verfrissen, doe dan als de origi- cnmc 7ülfo ♦r\i Qr»Hr*f1 -j nrl 7tin TT-1j:_ -1 soms zelfs tot Schotland zijn door gedrongen, en daar b.v. twee jaar nele Engelsman die een grote kooi van stevig staaldraad liet vlechten. geleden een badende man erg toe- .Elke dag werd deze kooi, met de Engelsman erin, buiten het schip gehesen, en de man kon daarin on gestoord „zwemmen" de haaien ten spijt. Maar dit is een kostbare ge schiedenis. takelden. Tevens blijken de 34* Noordelijke en Zuidelijke breedte in het alge meen de grenzen te zijn van net jachtgebied der haaien. Ook hier zijn echter uitzonderingen altijd mo gelijk. De ergste, nauwkeurig be schreven gevallen van 1959 zijn de volgende: een vissersboot kapseisde naby Porto Guyamas in de Golf van Mexico waarbij vier vissers door de haaien werden gedood. Een zekere Sanchez Leopoldo die uit een red dingboot viel nabij Davao op de Fi lippijnen onderging het zelfde lot. Een grote haai doodde vijf Indiërs nabij Machgaon, en verwondde 30 anderen in de monding van de Devi rivier. Zo gaat het vele bladzijden door! Het „Centrale Instituut" heeft nu speciale aanwijzingen gepubli ceerd. Zwem nooit alleen. Als er haaien naderen, verlaat dan het wa ter onmiddellijk. Mocht dit niet gaan, blijf dan kalm, omdat je al je energie nodig zal hebben voor de laatste strijd om levensbehoud. Bloed trekt haaien aan, zwem dus nooit met een bloedende wond! Dit geldt voor zwemmers en baders. De advie zen voor haaienhuiden jagers en sportduikers, onderwaterfotografen, enz., luiden nog wat scherper! Duik altijd met een begeleider! Prik niet met je harpoen, ga nooit aan de staart van een haai hangen, en rij niet op zijn iug! Er zijn blijkbaar waaghalzen, die dit laatste doen! Sleep de gevangen, geharpoeneerde vissen niet achter je aan, en beves tig ze nooit aan je gordel! Klim, zo dra een haai je uitverkoren heeft en begonnen is met om je heen te cir kelen, zo vlug mogelijk in de boot, voor hij zijn direkte aanval begint. Blijf onder water zolang je de boot niet bereikt hebt. Is dit laatste niet meer mogelijk, probeer dan de haai met luchtbellen af te schrikken, of sla hem rechtstreeks met een hard voorwerp op de snoet! Maar ver mijd in ieder geval, dat de haai je Nederlandse emigranten moeten ook ter dege /ooi iiaaien worden gewaarschuwd. Aan onze stranden kennen wij de „reddingsbrigade", en aan vele Australische stranden gelukkig ook de „haaienbrigades" die baders en zwemmers voor naaien waarschuwen, en indien mogelijk ontzetten, dikwijls met gevaar voor eigen leven! In de Noordzee komt ook een soort haaien voor, de zgn. „hondshaai". Deze is ongevaarlijk voor mensen. Vissers zien deze haai liever niet, omdat deze vraat zuchtig als alle haaien de vis- scholen opjaagt, en soms schade aan de netten toebrengt. Heeft de haai uit de „warme wateren" nut voor de mensen? Ja want de huiden van bepaalde soorten leveren een haast onverslijtbaar leder op, ook „chag rijnleder". Verder zijn Chinezen grote liefhebbers van haaienvinnen. Ook de taver van de haai heeft waarde. Enige jaren voor wereld oorlog n heeft een reder in Neder land een aantal sterke motorboten uitgerust, om daarmede in de In dische wateren op haaien te gaan vissen. De haai is een dier. dat sterk werkt op de verbeeldingskracht van alle mensen, en vooral de blauwe haai of mensenhaai is berucht. Dat deze lugubere beesten thans een onderwerp .an studies en waar schuwingen uitmaken, in interna tionaal verband, is ten zeerste toe te juichen. Het gaat hier niet alleen om de beveiliging van vissers, doch ook van drenkelingen. Het steeds toenemende luchtverkeer over de Oceanen waarvan sommige krioe len van de haaien gaf de stoot tot dit prijzenswaardige initiatief.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1961 | | pagina 9