In een mand 1 qver---
DE LEIDSE COURANT
VRAAG NIET aan een avonturier, waarom hij op
avontuur gaat; het is even zinloos als aan een koe
vragen waarom zij melk geeft.
Toen Alfred Eckert uit Augsburg en Koen Jansen
uit Voorhout besloten met een ballon het kanaal over
te vliegen was dit een van de vele plannen, die dit
avontuurlijke tweetal uitbroedt. Er staan er nog meer
op stapel. De grote vraag bij zulk een vaart is echter:
waar komt het geld vandaan? Voor het gebruik van
de ballon, het vullen met gas, de ravitailering en vele
andere zaken, heeft men geld nodig en daarom is het
maar gelukkig, dat ballonvaarders in vele gevallen
een zeer gewild artikel aan kunnen bieden, nl. de pu
bliciteit. Er was dan ook meenden zij geen vuil
tje aan de lucht voor hun ballonvaart, toen Alfred
Eckert, eigenaar van een clichéfabriek in Augsburg,
al spoedig het copyright van deze spectaculaire vlucht
wist te verkopen aan een internationaal persagent,
die echter op het kritieke moment zijn belofte vergat
en zich wierp op de publiciteit die er ontstond rond
het internationaal ruimtevaartcongres.
De man in kwestie liet niets meer van zich horen,
maar het probleem dat de reis al geheel was voorbe
reid en de vlucht binnen enkele dagen ondernomen
zou worden, bleef bestaan.
Op dit moment kwam het 100 procent avonturiers-
bloed van beide ondernemers goed te stade, want geld
of geen geld: „we gaan naar Calais", zei Koen Jansen
en het gevolg was, dat hij op 30 augustus 1960 zijn
vrouw en kinderen in Voorhout vaarwel kustte en in
zijn SAAB naar de Franse kust vertrok, waar de dui
zend kubieke meter ballon Wessels-Augusta in de ga
pende muil van een Bristol Feighter werd binnenge
duwd en Jansen en Eckert mede instapten en drie
kwartier later landden op het vliegveld Ferryfield aan
de Engelse oostkust, waar zij bestormd werden door
journalisten, die een betere neus hadden voor de on
definieerbare geur die het grote nieuws verspreid had
dan him Duitse collega. Het was echter de Daily Mail,
die de gehele vlucht adopteerde en er enige duizenden
tegen aan gooide onder voorwaarde, dat een verslag
gever-fotograaf van de Daily Mail Alexander Va
lentin de vlucht zou meemaken, en de exclusieve
publiciteitsrechten zou verkrijgen voor de eerste
reportage.
pvERGELIJKE VOORWAARDE wordt door een bal-
U loncommandant altijd met enig argwaan geaccep
teerd. Hij haat het een „kribbebijter" in zijn mand te
hebben. Of misschien een passagier, die onderweg wil
uitstappen, omdat hij geen zin meer heeft. Dergelijke
wensen zijn meestal onuitvoerbaar, vooral als men
voornemens is een Vlucht over het Kanaal te maken.
Ook de overstapmogelijkheden zijn in een ballon
uiterst beperkt. Dus blijft de keuze van de reisgenoot
altijd iets zéér persoonlijks. Gelukkig bleek Valentin,
een weliswaar beroemde, maar geschikte figuur te zijn,
die zich gaarne aan de ontberingen van de ballon
vaart bloot wilde stellen, zoals hem dat als een goed
journalist betaamt. Wel rendde hij in België na de
landing als een haas weg om aan zijn journalistieke
behoefte te voldoen en de ballonvaarders hebben hem
daarna'niet meer terug gezien.
„Neemt U grote risico's met zulk een vlucht" heb
ben we onlangs aan Koen Jansen gevraagd.
Het antwoord is categorisch ontkennend. De heer
Jansen voelt er weinig voor zijn leven in de waag
schaal te stellen Hij is getrouwd en heeft kinderen.
Hij wenste geen risico's te nemen, die een ballon-
Vlucht vergelijkbaar maakt met een partijtje schaak
met de dood. Leven zonder risico is niet mogelijk en
de heer Jansen verheelt niet, dat een vaart op de Vleu
gels der wind in een vaartuig, dat practisch onbe
stuurbaar is, méér gevaar oplevert dan een wandeling
door de Leidse Hout. Maar hij maakt het nimmer te
bont.
Hoezeer hy hiermede wellicht de Britse pers teleur
gesteld heeft moge blijken uit het feit, dat verschil-
dende dagbladen vliegtuigen meestuurden, die de
ballon tot aan de Franse kust bleven schaduwen. In
deze machines zaten fotografeq, die om beurten de
piloten in een duikvlucht naar de ballon zonden om
een spectaculair plaatje te maken van de eenzame
ballon boven die hele wijde zee. „Je kan nooit weten".
HET WAS DE BEDOELING geweest, dat de ballon
vrijdagmorgen 1 september j'l. omstreeks 10 uur
de lucht in zou gaan. Het is anders gelopen.
Traditiegetrouw hielden de Engelse vaklieden die de
ballon met gas zouden vullen zich aan 't normale aan-
vangsuur van de werktijd, acht uur, terwijl Jansen als
balloncommandant heel vroeg in de morgen had wil
len beginnen.
Had men zijn zin maar gedaan, want in plaats van de
afgesproken tien uur, als moment van opstijging, het
was toen prachtig ballonweer, werd het kwart voor
één. De wind was intussen aanmerkelijk onvriendelij
ker geworden. Met stevige duwen poogde de storm de
ballon tot een ontijdige start aan te zetten. Het
mandje schudde onder de ballon.
Na de landing in Oostkamp.
Door de harde wind, vertelt Koen Jansen, was het
niet mogelijk de ballon behoorlijk uit te wegen. Jan
sen maakte gebruik van hooglaat-touwen, een weinig
gebruikelijke start, maar op dit veld goed mogelijk,
omdat er in geen velden of wegen obstakels waren te
bekennen. Feitelijk stonden de koene luchtreizigers
voor de keuze starten of de scheurbaan opentrekken
en de keuze viel gelukkig ten gunste van de start. De
meeste onder ons zullen wel foto's, journaal- of televisie
opnamen hebben gezien van deze start, die aanzien
lijk werd gehinderd tot de inmiddels tot krachtig aan
gewakkerde wind. Maar op het bevel „los", hing de
mand ogenblikkelijk stil en weldadige rust maakte
zich van de ballon en de drie reizigers meester. De
wind had geen vat meer op het vaartuig omdat zij het
voor zich uit duwde. Valentine maakte in zijn bloc
note de eerste aantekening „we are airborne", wij zijn
in de lucht, het is heerlijk rustig nu".
/"VP DIT RUSTIGE MOMENT in deze reis aangeland
kunnen we wel even aandacht besteden aan het
waarom van deze avontuurlijke vlucht, die door Jan
sen en Eckert werd ontworpen. Het was nl. dit jaar
175 jaar geleden, dat de superavonturier, Fransman
Blanchard, met een ballon over het kanaal vloog. In
wezen was dit dezelfde prestatie als die van ons
illustere tweetal, alleen was 175 jaar geleden de ken
nis van meteorologische omstandigheden boven het
Kanaal nog niet zover als thans. Dat een Kanaalvlucht
geen „walk-over" is, moge blijken uit het feit, dat al
léén in 1813 nog eens één onbekend gebleven Frans
man met succes vrijwillig deze vlucht heeft gemaakt.
Verschillende pogingen zijn in het water gevallen en
in 1949 maakte de Belg Van der Straaten onvrijwillig
de tocht in omgekeerde richting over het water. Hij
startte op een zondagmiddag voor een doodgewone
vaart en zat boven het water nog voor hij er goed en
wel erg in had. Toen is hij maar doorgevlogen. Geen
wonder dat Van der Straaten een der eersten was, die
enthousiast de moedige ballonvaarders na de geslaag
de vlucht gelukwenste.
We hebben onze drie luchtreizigers in hun mandje
van enige vierkante meters achtergelaten, waar com
mandant Jansen inmiddels tot de overtuiging was ge
komen, dat het toch niet zo goed ging als de omstan
digheden wel deden verwachten. De ballon dreef nl.
te veel in noordelijke richting af en zou op deze wijze
nooit de kust van Frankrijk bereiken. En dat terwijl
De rust van een ballonvlucht. Recht vooruit: de kust
van Frankrijk in zicht.
de weerberichten hadden gesproken van westenwind.
Gebleken is thans wel, dat vooral aan de Kanaalkust
de wind aan sterke wisselingen onderhevig is. Van het
jlan om de vaart zeer laag te maken, en zo nodig met
en sleepkabel in de golven de laatste kilometer voor
de kust van Calais af te leggen om dan op het strand
t» landen, kon niets komen. De commandant zocht het
toger op, hij wierp ballast overboord en bereikte een
h>ogte van vijftienhonderd meter. Hier woei weer de
g>ede wind, anderhalf uur na start, en de ballon met
pissagiers voer nu in zuiver oostelijke richting. Op
ceze hoogte echter was het voor de inzittenden veel
noeilijker een oriëntatiepunt te vinden. Toen voor
Iet eerst de kustlijn in zicht kwam wist men nog niet
ens of dit wel de gezochte Franse kust was. Via de
ndio echter konden de opvarenden contact onderhou
ten met Jansens ballonmeester Nevens in een volg-
toot, die eerst moeite had met de vel» knoppen van
zjn toestel. Er bleef nl. stilzwijgen in de ether boven
het Kanaal. Men vreesde het ergste, toen er in de
nand onverwacht de Vlaamse stem van de Vlaamse
levens klonk: „Als ik potv. maar wist aan welke knop
iï moest draaien".
HOEZEER ECKERT EN JANSEN zich tegen alle
mogelijke risico's hadden beveiligd moge blijken
üt de aanwezigheid van volgboten, van een rubber
bot in de mand en van voldoende instrumenten.
Het kwam nu nog maar op een happy landing aan
Eet spelletje van Engeland herhaalde zich nl. aan de
Ranse kust. Op het moment, dat de ballon op gerin-
É?re aantallen meters boven de kust van Frankrijk
kvam draaide de wind in noordoostelijke richting en
bies de opvarenden terug in zee. Dit is er oorzaak van
At de vlucht nog vier en een halve uur duurde en de
ommandant er eerst na veel beslommeringen in
saagde het mandje te plaatsen midden op een weg in
hit dorpje Oostkamp te België. Acht kilometer ten
ziiden van Brugge.
Voor dit staartje van deze vlucht laten we de com-
nandant zelf aan het woord:
Met geen mogelijkheid was de ballon te bewe
gen verder in de richting van het land te gaan en
hetzelfde spelletje van de Engelse kust begon. Vlak
voor Calais draaide de ballon naar het noorden en
na de stad Calais kwam Gravelines daarna Duin
kerken en nog was er geen mogelijkheid tot lan
den. Het enige zon zijn om nog hoger te gaan va
ren om zo de invloed van de grens tussen land en
water te ontwijken. En daar gingen we dus wee*
hoger naar 3300 meter.
De ballon gehoorzaamde ogenblikkelijk en draaide
bij de Panne in België het land in. We hadden kunnen
landen, maar het leek verstandiger om dit nog niet te
doen en eerst veel verder landinwaarts te gaan, zodat
eventuele zeewinden ons niet weer de zee op zouden
trekken, zodra we lager zouden zijn gekomen. Het lan
den uit zo'n grote hoogte met, naar wij later bemerk
ten, een vrij sterke grondwind is nu niet zo eenvou
dig en we bereidden ons dan ook voor op een flinke
klap. We begonnen met de afdaling, die eenparig ver
sneld ging. Eerst ging het recht op een meertje af,
daarna over een melkfabriek en wat in deze omstan
digheden ideaal is, was juist op het goede punt aan
wezig! Met luid gekraak zaten we midden in 'n boom,
die ons na enige seconden veilig en wel deed belan
den op een smal landstraatje in Oostkamp, 8 km. ten
zuiden van Brugge.
SCJHEFEN, die de ballon boven het Kanaal hadden
gesignaleerd waarschuwden radio Scheveningen
met de boodschap, dat een Nederlandse ballon boven
het Kanaal was afgedwaald. Dit vernam de heer
Buschman, voorzitter van de Haagse Ballonclub, die
daarna mevr. Jansen op de hoogte stelde.
Daar deze op een start te tien uur had gerekend en
de ballon eerst te een uur was gestart, was er voor
haar enige reden ongerust te zijn. Gelukkig kreeg zij
niet lang daarna haar echtgenoot aan de telefoon, die
haar de persoonlijke overtuiging kon geven dat alles
goed was gegaan.
Het verhaal van de Kanaal-vlucht geraakte over
geheel de wereld verspreid. In tientallen talen werd de
spectaculaire vlucht van de Voorhoutse ballonvaarder,
zijn Duitse vriend en een Britse journalist naverteld.
En de ballonsport was een nieuwe, leerzame ervaring
rijker.
175 Jaar geleden maakte Pierre Blanchard, vergezeld
van een Engelsman dr Jefferies, dezelfde reis van de
Engelse kust naar Calais. Hij slaagde er in op het
strand te Calais te landen. Om alléén de eer van de
vlucht te kunnen opeisen, naaide hij vóór de start
lood in de zomen van het overkleed, dat zijn reisgezel
zou dragen. Door teveel aan ballast zou deze genood
zaakt zijn voor de start de ballon te verlaten. Dr Jef
feries bemerkte echter tijdig de list van Blanchard en
maakte de reis mede. De tekening laat de ballon van
Blanchard zien. Het was dezelfde ballon,die met Blan
chard de eerste vlucht in Nederland maakte. De start
van deze vlucht vond plaats in de tuin van de Oude
Hof te Den Haag, later het paleis Noordeinde.
Boven de wolken was het jbo warm in de mand, dat
het vet van de kippeboutjes droop.
